무량수경 범본

카테고리 없음

무량수경 범본

VIS VITALIS 2018. 12. 20. 17:22

http://mujintou.net/L_SukhUTF8.htm

http://mujintou.net/

범본 무량수경.doc

http://mujintou.net/L_Sukh.txt

영문번역

http://www.sacred-texts.com/bud/sbe49/sbe4924.htm

p.1

SUKHĀVATĪVYŪHA

oṁ namo daśadiganantāparyantalokadhātupratiṣṭhitebhyaḥ

sarvabuddhabodhisattvāryaśrāvakapratyekabuddhebhyo 'tītānāgata-

pratyutpannebhyaḥ.

namo 'mitābhāya. namo 'mitāyuṣe. namo 'cintyaguṇāka-

rātmane.

namo 'mitābhāya jināya, te mune.

sukhāvatīṁ yāmi te cānukampayā.

sukhāvatīṁ kanakavicitrakānanāṁ

manoramāṁ sugatasutair alaṁkṛtāṁ.

tathāśrayāṁ prathitayaśasya dhīmataḥ,

prayāmi tāṁ bahuguṇaratnasaṁcayām.

evaṁ mayā śrutam : ekasmin samaye bhagavān rājagṛhe

viharati sma, gṛdhrakūṭe parvate mahatā bhikṣusaṁghena

sārdhaṁ dvātriṁśatā bhikṣusahasraiḥ, sarvair arhadbhiḥ

kṣīṇāsravair niḥkleśair uṣitavadbhiḥ samyagājñāsuvimuktacittaiḥ

parikṣīṇabhavasaṁyojanasahasrair anuprāptasvakārthair

vijitavadbhir, uttamadamane śamathaprāptaiḥ,

suvimuktacittaiḥ suvimuktaprajñair mahānāgaiḥ, ṣaḍabhijñair

vaśībhūtair aṣṭavimokṣadhyāyibhir balaprāptair abhijñānābhijñātaiḥ,

sthavirair, mahāśrāvakaiḥ. tad yathā : ājñātakauṇḍinyena

ca, aśvajitā ca, bāṣpeṇa ca, mahānāmnā ca, bhadrajitā

p.2

ca, yaśodevena ca, vimalena ca, subāhunā ca, pūrṇena

ca maitrāyaṇīputreṇa, gavāṁpatinā ca, uruvilvākāśyapena

ca, nadīkāśyapena ca, bhadrakāśyapena ca, kumārakāśyapena

ca, mahākāśyapena ca, śāriputreṇa ca, mahāmaudgalyāyanena

ca, mahākapphinena ca, mahācundena ca,

aniruddhena ca, rādhena ca, nandikena ca, kimpilena ca,

subhūtinā ca, revatena ca, khadiravanikena ca, vakkulena

ca, svāgatena ca, amogharājena ca, pārāyaṇikena ca, panthena

ca, cūlapanthena ca, nandena ca, rāhulena ca, āyuṣmatā

cānandena. ebhiś cānyaiś cābhijñānābhijñātaiḥ sthavirair

mahāśrāvakair, ekapudgalaṁ sthāpayitvā śaikṣapratipady uttarikaraṇīyaṁ,

yad idam : āyuṣmantam ānandaṁ, maitreyapūrvaṁgamaiś

ca saṁbahulaiś ca bodhisattvair mahāsattvaiḥ.

atha khalv āyuṣmān ānanda utthāyāsanād ekāṁśam

uttarāsaṅgaṁ kṛtvā dakṣiṇaṁ jānumaṇḍalaṁ pṛthivyāṁ pratiṣṭhāpya

yena bhagavāṁs tenāñjaliṁ praṇamya bhagavantam

etad avocat : viprasannāni ca tava bhagavata indriyāṇi,

pariśuddhaś chavivarṇaḥ, paryavadāto mukhavarṇaḥ pītanirbhāsaḥ,

tad yathā śāradaṁ vanadaṁ pāṇḍu pariśuddhaṁ

paryavadātaṁ pītanirbhāsaṁ. evam eva bhagavato

viprasannānīndriyāṇi, pariśuddho mukhavarṇaḥ, paryavadātaś

chavivarṇaḥ pītanirbhāsaḥ. tad yathāpi nāma bhagavañ

jāṁbūnadasuvarṇaniṣko, dakṣeṇa karmāreṇa karmāraputreṇa

volkāmukhe saṁpraveśya supariniṣṭhitaḥ pāṇḍukambalair

p.3

upari kṣipto, 'tīvapariśuddho bhavati ; paryavadātaḥ

pītanirbhāsaḥ. evam eva bhagavato viprasannānīndriyāṇi,

pariśuddho mukhavarṇaḥ, paryavadātaś chavivarṇaḥ pītanirbhāsaḥ.

na khalu punar ahaṁ bhagavann abhijānāmi : iti

pūrvaṁ purvataram, evaṁ viprasannāni tathāgatasyendriyāṇy,

evaṁ pariśuddhaṁ mukhavarṇaṁ, paryavadātaṁ chavivarṇaṁ

pītanirbhāsam. tasya me bhagavann evaṁ bhavati : buddhavihāreṇa

vatādya tathāgato viharati ; jinavihāreṇa, sarvajñatāvihāreṇa,

mahānāgavihāreṇa vatādya tathāgato viharati.

atītānāgatapratyutpannān tathāgatān arhataḥ samyaksaṁbuddhān

samanupaśyatīti.

evam ukte, bhagavān āyuṣmantam ānandam etad avocat :

sādhu sādhv ānanda, kiṁ punas te devatā etam artham ārocayanty,

utāho buddhā bhagavantaḥ. atha svena pratyutpanna-

mīmāṁsājñānenaivaṁ prajānāsīti. evam ukte, āyuṣmān

ānando bhagavantam etad avocat : na me bhagavan devatā

etam artham ārocayanti, nāpi buddhā bhagavantaḥ. atha

tarhi me bhagavan svenaiva pratyātmamīmāṁsājñānenaivaṁ

bhavati : buddhavihāreṇādya tathāgato viharati ; jinavihāreṇa,

sarvajñatāvihāreṇa, mahānāgavihāreṇa vatādya tathāgato viharati ;

atītānāgatapratyutpannān sarvān buddhān bhagavataḥ

p.4

samanupaśyatīti.

evam ukte, bhagavān āyuṣmantam ānandam etad avocat :

sādhu sādhv ānanda ; udāraḥ khalu ta unmiñjiḥ, bhadrikā

mīmāṁsā, kalyānaṁ pratibhānaṁ, bahujanahitāya yas

tvam ānanda pratipanno, bahujanasukhāya, lokānukampāyai,

mahato janakāyasyārthāya, hitāya sukhāya devānāṁ ca manuṣyānāṁ

ca, yas tvaṁ tathāgatam etam arthaṁ paripraṣṭavyaṁ

manyase. evam etad bhavaty ānanda, tathāgateṣv arhatsu

samyaksaṁbuddheṣv aprameyeṣv asaṁkhyeyeṣu jñānadarśanam

upasaṁharataḥ, na ca tathāgatasya jñānam upahanyate.

tat kasya hetoḥ. apratihatahetujñānadarśano hy ānanda tathāgataḥ.

ākāṅkṣan ānanda tathāgata ekapiṇḍapātena

kalpaṁ vā tiṣṭhet, kalpaśataṁ vā, kalpasahasraṁ vā, kalpaśatasahasraṁ

vā, yāvat kalpakoṭīnayutaśatasahasraṁ vā, tato

vottari, na ca tathāgatasyendriyāṇy upanaśyeyuḥ ; na mukha-

varṇasyānyathātvaṁ bhavet ; nāpi chavivarṇa upahanyate. tat

kasya hetoḥ. tathā hy ānanda tathāgataḥ samādhimukha-

pāramitāprāptaḥ. samyaksaṁbuddhānām ānanda loke sudurlabhaḥ

prādurbhāvaḥ ; tad yathodumbarapuṣpāṇāṁ loke prādurbhāvaḥ

sudurlabho bhavati, evam eva tathāgatānām arthakāmānāṁ

hitaiṣiṇām anukampakānāṁ mahākaruṇāpratipannānāṁ

sudurlabhaḥ prādurbhāvaḥ. api tu khalv āryānanda

p.5

tathāgatasyaivaiṣo 'nubhāvo, yas tvaṁ sarvalokācāryāṇām

sattvānāṁ loke prādurbhāvāya bodhisattvānāṁ mahāsattvānām

arthāya tathāgatam etam arthaṁ paripraṣṭavyaṁ manyase.

tena hy ānanda śṛṇu sādhu ca suṣṭḥu ca, manasi kuru,

bhāṣiṣye 'haṁ te. evaṁ bhagavann ity āyuṣmān ānando

bhagavataḥ pratyaśrauṣīt.

bhagavāṁs tasyaitad avocat : bhūtapūrvam ānandātīte

'dhvanīto 'saṁkhyeye kalpe 'saṁkhyeyatare vipule 'prameye

'cintye, yadāsīt tena kālena tena samayena dīpaṁkaro nāma

tathāgato 'rhan samyaksaṁbuddho loka udapādi. dīpaṁkarasyānanda

pareṇa parataraṁ pratāpavān nāma tathāgato

'bhūt. tasya pareṇa parataraṁ prabhākaro nāma tathāgato

'bhūt. tasya pareṇa parataraṁ candanagandho nāma tathāgato

'bhūt. tasya pareṇa parataraṁ sumerukalpo nāma tathāgato

'bhūt. evaṁ candrānano nāma, vimalānano nāma,

anupalipto nāma, vimalaprabho nāma, nāgābhibhūr nāma,

sūryānano nāma, girirājaghoṣo nāma, sumerukūṭo nāma, suvarṇaprabhāso

nāma, jyotiṣprabho nāma, vaiḍūryanirbhāso nāma,

brahmaghoṣo nāma, candrābhibhūr nāma, sūryaghoṣo

nāma, muktakusumapratimaṇḍitaprabho nāma, śrīkūto nāma,

sāgaravarabuddhivikrīḍitābhijño nāma, varaprabho nāma,

mahāgandharājanirbhāso nāma, vyapagatakhilamalapratigho

nāma, śūrakūṭo nāma, ratnajaho nāma, mahāguṇadharabuddhiprāptābhijño

nāma, candrasūryajihmīkaraṇo nāma, uttaptavaiḍūryanirbhāso

nāma, cittadhārābuddhisaṁkusumitābhyudgato

p.6

nāma puṣpāvatīvanarājasaṁkusumitābhijño nāma, puṣpākaro

nāma, udakacandropamo nāma, avidyāndhakāravidhvaṁsanakaro

nāma, lokendro nāma, muktacchatrāpravāḍasadṛśo

nāma, tiṣyo nāma, dharmamativinanditarājo nāma, siṁha-

sāgarakūṭavinanditarājo nāma, sāgaramerucandro nāma, brahma-

svaranādābhinandino nāma, kusumasaṁbhavo nāma, prāptaseno

nāma, candrabhānur nāma, merukūṭo nāma, candraprabho

nāma, vimalanetro nāma, girirājaghoṣeśvaro nāma,

kusumaprabho nāma, kusumavṛṣṭyābhiprakīrṇo nāma, ratnacchatro

nāma, padmavīthyupaśobhito nāma, tagaragandho

nāma, ratnanirbhāso nāma, nirmito nāma, mahāvyūho nāma,

vyapagatakhiladoṣo nāma, brahmaghoṣo nāma, saptaratnābhivṛṣṭo

nāma, mahāguṇadharo nāma, tamālapatracandanakardamo

nāma, kusumābhijño nāma, ajñānavidhvaṁsano

nāma, keśarī nāma, muktacchatro nāma, suvarṇagarbho

nāma, vaiḍūryagarbho nāma, mahāketur nāma, dharmaketur

nāma, ratnaśrīr nāma, narendro nāma, lokendro nāma,

kāruṇiko nāma, lokasundaro nāma, brahmaketur nāma,

dharmamatir nāma, siṁho nāma, siṁhamatir nāma, siṁhamater

ānanda pareṇa parataraṁ lokeśvararājo nāma tathāgato

'rhan samyaksaṁbuddho loka udapādi, vidyācaraṇa-

saṁpannaḥ, sugato, lokavidanuttaraḥ, puruṣadamyasārathiḥ,

śāstā devānāṁ ca manuṣyāṇāṁ ca, buddho, bhagavān.

tasya khalu punar ānanda lokeśvararājasya tathāgatasyārhataḥ

samyaksaṁbuddhasya pravacane dharmākaro nāma

bhikṣur abhūd, adhimātraṁ smṛtimān, gativān, prajñāvān,

adhimātraṁ vīryavān, udārādhimuktiḥ.

atha khalu ānanda sa dharmākaro bhikṣur utthāyāsanād

p.7

ekāṁsam uttarāsaṅgaṁ kṛtvā, dakṣiṇaṁ jānumaṇḍalaṁ pṛthivyāṁ

pratiṣṭhāpya, yenāsau bhagavān lokeśvararājas tathāgatas

tenāñjaliṁ praṇamya, bhagavantaṁ namaskṛtya,

tasmin samaye saṁmukham ābhir gāthābhir abhyaṣṭāvīt :

amitaprabha, anantatulyabuddhe,

na ca iha anyaprabhā vibhāti kācit.

sūryamaṇisirīṇa candra-ābhā,

na tapi na bhāsiṣu ebhi sarvaloke. (1)

rūpam api anantu sattvasāre,

tatha api buddhasvaro anantaghoṣaḥ.

śīlam api samādhiprajñavīryaiḥ

sadṛśu na te 'stiha loki kaścid anyaḥ. (2)

gabhiru vipulu sūkṣma prāptu dharmo,

acintatu buddhavaro yathā samudraḥ.

tenonnamanā na cāsti śāstuḥ,

khiladoṣaṁ jahiyā atārṣi pāram. (3)

yatha buddhavaro anantatejā

pratapati sarvadiśā narendrarājā,

tatha ahu buddha bhavitva dharmasvāmī,

jaramaraṇān prajāṁ pramocayeyam. (4)

dānadamathaśīlakṣāntivīrya-

dhyānasamādhi tathaiva agraśreṣṭhāṁ,

ebhi ahu vratāṁ samādadāmi,

buddha bhaviṣyāmi sarvasattvatrātā. (5)

buddhaśatasahasrakoṭy anekā

p.8

yathariva vālika gaṅgayā anantā,

sarva ta ahu pūjayiṣya nāthān

śivavarabodhigaveṣako atulyāṁ. (6)

gaṅgarajasamāna lokadhātūṁ

tatra bhūyottari ye ananta kṣetrā,

sarvata prabha muñcayiṣye tatrā

iti etādṛśi vīryam ārabhiṣye. (7)

kṣetra mama udāru agraśreṣṭho,

varam iha maṇḍa pi saṁskṛtesmin.

asadṛśa nirvāṇalokadhātusaukhyaṁ,

tac ca asattvatayā viśodhayiṣye. (8)

daśadiśata samāgatāni sattvā

tatra gatāḥ sukham edhiṣyanti kṣipram.

buddha mama pramāṇa atra sākṣī,

avitathavīryabalaṁ janemi cchandaṁ. (9)

daśadiśe lokavidū asaṅgajñānī

sada mama cittu prajānayantu te pi.

avicigatu ahaṁ sadā vaseyaṁ,

praṇidhibalaṁ na punar nivartayiṣye. (10)

atha khalu ānanda sa dharmākaro bhikṣus taṁ bhagavantaṁ

lokeśvararājaṁ tathāgatam saṁmukham ābhir gātābhir

abhiṣṭutyaitad avocat : aham asmi bhagavann anuttarāṁ

samyaksaṁbodhim abhisaṁbodhukāmaḥ, punaḥ punar

anuttarāyāṁ samyaksaṁbodhau cittam utpādayāmi, pariṇāmayāmi.

tasya me bhagavān sādhu tathā dharmaṁ deśayatu,

yathāhaṁ kṣipram anuttarāṁ samyaksaṁbodhim abhisaṁbudheyaṁ ;

p.9

asamasamas tathāgato loke bhaveyaṁ ; tāṁś ca me

bhagavān ākārān parikīrtayatu, yair ahaṁ buddhakṣetrasya

guṇavyūhasaṁpadaṁ parigṛhnīyām. evam uktaś cānanda sa

bhagavāṁl lokeṣvararājas tathāgatas taṁ bhikṣum etad

avocat : tena hi tvaṁ bhikṣo svayam eva buddhakṣetra-

guṇālaṁkāravyūhasaṁpadaṁ parigṛhṇīṣe. so 'vocat : nāhaṁ

bhagavann utsahe. api tu bhagavān eva bhāṣatv anyeṣāṁ

tathāgatānāṁ buddhakṣetraguṇavyūhālaṁkārasaṁpadaṁ, yāṁ

śrutvā vayaṁ sarvākārāṁ paripūrayiṣyāma iti.

athānanda sa lokeśvararājas tathāgato 'rhan samyaksaṁbuddhas

tasya bhikṣor āśayaṁ jñātvā, paripūrṇāṁ varṣakoṭīm

ekāśītibuddhakoṭīnayutaśatasahasrāṇāṁ buddhakṣetraguṇālaṁkāra-

vyūhasaṁpadaṁ sākārāṁ soddeśāṁ sanirdeśāṁ saṁprakāśitavān ;

arthakāmo, hitaiṣy, anukampako, 'nukampām

upādāya, buddhanetryānupacchedāya, sattveṣu mahākaruṇāṁ

saṁjanayitvā. paripūrṇāṁś ca dvācatvārimśatkalpāṁs tasya

bhagavata āyuṣpramāṇam abhūt.

atha khalv ānanda sa dharmākaro bhikṣur yās teṣām ekāśīti-

buddhakoṭīnayutaśatasahasrāṇāṁ buddhakṣetraguṇālaṁkāra-

vyūhasaṁpadas tāś ca sarvā ekabuddhakṣetre parigṛhya,

bhagavato lokeśvarasya tathāgatasya pādau śirasā vanditvā,

pradakṣiṇīkṛtya, tasya bhagavato 'ntikāt prākrāmat. uttari

ca pañcakalpān buddhakṣetraguṇālaṁkāravyūhasaṁpadam,

p.10

udāratarāṁś ca praṇītatarāṁś ca, sarvaloke daśasu dikṣv

apracaritapūrvāṁ parigṛhītavān ; udāraṁ ca praṇidhānam

akārṣīt. iti hy ānanda yā tena bhagavatā lokeśvararājena

tathāgatena teṣām ekāśītibuddhakṣetrakoṭīnayutaśatasahasrāṇāṁ

saṁpattiḥ kathitā, tato 'tirekāny udārapraṇītāprameyatarāṁ

buddhakṣetrasaṁpattiṁ parigṛhya, yena sa tathāgatas

tenopasaṁkramya, tasya bhagavataḥ pādau śirasā vanditvaitad

avocat : parigṛhītā me bhagavan buddhakṣetraguṇālaṁkāra-

vyūhasaṁpad iti. evam ukte, ānanda, sa lokeśvararājas

tathāgatas taṁ bhikṣum etad avocat : tena hi bhikṣo bhāṣasva.

anumodate tathāgataḥ. ayaṁ kālo bhikṣo, pramodaya

parṣadaṁ, harṣaṁ janaya, siṁhanādaṁ nada, yaṁ śrutvā

bodhisattvā mahāsattvā etarhy anāgate cādhvany evaṁrūpāṇi

buddhakṣetrasaṁpattipraṇidhānāni parigṛhīṣyanti.

athānanda sa dharmākaro bhikṣus tasyāṁ velāyāṁ taṁ

bhagavantam etad avocat : tena hi śṛṇotu me bhagavān, ye

mama praṇidhānaviśeṣāḥ, yathā me 'nuttarāṁ samyaksaṁbodhim

abhisaṁbuddhasye. acintyaguṇālaṁkāravyūhasamanvāgataṁ

tad buddhakṣetraṁ bhaviṣyati :

1. sacen me bhagavaṁs tasmin buddhakṣetre nirayo vā,

tiryagyonir vā, pretaviṣayo vāsuro vā kāyo bhavet, mā tāvad

aham anuttarāṁ samyaksaṁbodhim abhisaṁbudhyeyam.

2. sacen me bhagavaṁs tatra buddhakṣetre ye sattvāḥ

p.11

pratyājātā bhaveyus, te punas tataś cyutvā, nirayaṁ vā,

tiryagyoniṁ vā, pretaviṣayaṁ vāsuraṁ vā kāyaṁ prapateyur,

mā tāvad aham anuttarāṁ samyaksaṁbodhim abhisaṁbudhye-

yam.

3. sacen me bhagavaṁs tatra buddhakṣetre ye sattvāḥ

pratyājātās, te ca sarve naikavarṇāḥ syur, yad idaṁ : suvarṇavarṇāḥ,

mā tāvad aham anuttarāṁ samyaksaṁbodhim

abhisambudhyeyam.

4. sacen me bhagavaṁs tasmin buddhakṣetre devānāṁ

ca manuṣyānāṁ ca nānātvaṁ prajñayetānyatra nāmasaṁketa-

saṁvṛtivyavahāramātrā devā manuṣyā iti saṁkhyāgaṇanāto,

mā tāvad aham anuttarāṁ samyaksaṁbodhim abhisaṁbudhye-

yam.

5. sacen me bhagavaṁs tasmin buddhakṣetre ye sattvāḥ

pratyājātās te cet sarve na rddhivaśitā paramapāramitāprāptā

bhaveyur, antaśa ekacittakṣaṇalavena buddhakṣetrakoṭīniyuta-

śatasahasrātikramaṇatayāpi, mā tāvad aham anuttarāṁ

samyaksaṁbodhim abhisaṁbudhyeyam.

6. sacen me bhagavaṁs tasmin buddhakṣetre ye sattvāḥ

pratyājātā bhaveyus, te cet sarve na jātismarā syur, antaśaḥ

kalpakoṭīniyutaśatasahasrānusmaraṇatayāpi, mā tāvad aham

anuttarāṁ samyaksaṁbodhim abhisaṁbudhyeyam.

7. sacen me bhagavaṁs tasmin buddhakṣetre ye sattvāḥ

pratyājāyeraṁs, te sarve na divyasya cakṣuṣo lābhino bhaveyur,

antaśo lokadhātukoṭīnayutaśatasahasrādarśanatayāpi, mā

p.12

tāvad aham anuttarāṁ samyaksaṁbodhim abhisaṁbudhyeyam.

8. sacen me bhagavaṁs tasmin buddhakṣetre ye

sattvāḥ pratyājāyeraṁs, te sarve na divyasya śrotrasya lābhino

bhaveyur, antaśo buddhakṣetrakoṭīnayutaśatasahasrād api yugapat

saddharmaśravaṇatayā, mā tāvad aham anuttarāṁ

samyaksaṁbodhim abhisaṁbudhyeyam.

9. sacen me bhagavaṁs tasmin buddhakṣetre ye sattvāḥ

pratyājāyeraṁs, te sarve na paracittajñānakovidā bhaveyur,

antaśo buddhakṣetrakoṭīnayutaśatasahasraparyāpannānāṁ

sattvānāṁ cittacaritraparijñānatayā, mā tāvad aham anuttarāṁ

samyaksaṁbodhim abhisaṁbudhyeyam.

10. sacen me bhagavaṁs tasmin buddhakṣetre ye

sattvāḥ pratyājāyeraṁs, teṣāṁ kācit parigrahasaṁjñotpadyetāntaśaḥ

svaśarīre 'pi, mā tāvad aham anuttarāṁ samyaksaṁbodhim

abhisaṁbudhyeyam.

11. sacen me bhagavaṁs tasmin buddhakṣetre ye sattvāḥ

pratyājāyeraṁs, te sarve na niyatāḥ syur, yad idaṁ : samyaktve

yāvan mahāparinirvāṇād, mā tāvad anuttarāṁ samyaksaṁbodhim

abhisaṁbudhyeyam.

12. sacen me bhagavaṁs tasmin buddhakṣetre 'nuttarāṁ

samyaksaṁbodhim abhisaṁbuddhasya, kaścid eva sattvaḥ

śrāvakānāṁ gaṇānām adhigacched, antaśas trisāhasra-

mahāsāhasraparyāpannā api sarvasattvāḥ pratyekabuddhabhūtāḥ

kalpakoṭīniyutaśatasahasram api gaṇayanto, mā tāvad

aham anuttarāṁ samyaksaṁbodhim abhisaṁbudhyeyam.

13. sacen me bhagavann anuttarāṁ samyaksaṁbodhim

p.13

abhisaṁbuddhasya, tasmin buddhakṣetre prāmāṇikī me prabhā

bhaved, antaśo buddhakṣetrakoṭīnayutaśatasahasrapramāṇenāpi,

mā tāvad aham anuttarāṁ samyaksaṁbodhim abhi-

saṁbudhyeyam.

14. sacen me bhagavaṁs tasmin buddhakṣetre 'nuttarāṁ

samyaksambodhim abhisaṁbuddhasya bodhiprāptasya,

sattvānāṁ pramāṇīkṛtyam āyuṣpramānaṁ bhaved, anyatra

praṇidhānavaśena, mā tāvad aham anuttarāṁ samyaksaṁbodhim

abhisaṁbudhyeyam.

15. sacen me bhagavan bodhiprāptasyāyuṣpramāṇaṁ paryantīkṛtyaṁ

bhaved, antaśaḥ kalpakoṭīnayutaśatasahasragaṇanayāpi,

mā tāvad aham anuttarāṁ samyaksaṁbodhim abhi-

saṁbudhyeyam.

16. sacen me bhagavan bodhiprāptasya tasmin buddhakṣetre

sattvānām akuśalasya nāmadheyam api bhaven, mā

tāvad aham anuttarāṁ samyaksaṁbodhim abhisaṁbudhyeyam.

17. sacen me bhagavan bodhiprāptasya, nāprameyeṣu

buddhakṣetreṣv aprameyāsaṁkhyeyā buddhā bhagavato nāmadheyaṁ

parikīrtayeyur, na varṇaṁ bhāṣeran, na praśaṁsām

abhyudīrayeyur, na samudīrayeyur, mā tāvad aham anuttarāṁ

samyaksaṁbodhim abhisaṁbudhyeyam.

18. sacen me bhagavan bodhiprāptasya, ye sattvā anyeṣu

lokadhātuṣv anuttarāyāḥ samyaksaṁbodheś cittam utpādya,

mama nāmadheyaṁ śrutvā, prasannacittā mām anusmareyus,

teṣāṁ ced ahaṁ maraṇakālasamaye pratyupasthite bhikṣusaṁgha-

parivṛtaḥ puraskṛto na puratas tiṣṭheyam, yad

idaṁ : cittāvikṣepatāyai, mā tāvad aham anuttarāṁ samyaksaṁbodhim

p.14

abhisaṁbudhyeyam.

19. sacen me bhagavan bodhiprāptasyāprameyāsaṁkhyeyeṣu

buddhakṣetreṣu ye sattvāḥ mama nāmadheyaṁ śrutvā,

tatra buddhakṣetre cittaṁ preṣayeyur, upapattaye kuśalamūlāni

ca pariṇāmayeyus, te ca tatra buddhakṣetre nopapadyeran,

antaśo daśabhiś cittotpādaparivartaiḥ, sthāpayitvānantaryakāriṇaḥ

saddharmapratikṣepāvaraṇāvṛtāṁś ca sattvān, mā

tāvad aham anuttarāṁ samyaksaṁbodhim abhisaṁbudhyeyam.

20. sacen me bhagavan bodhiprāptasya, tatra buddhakṣetre

bodhisattvāḥ pratyājāyeran, te sarve na dvātriṁśatā

mahāpuruṣalakṣaṇaiḥ samanvāgatā bhaveyur, mā tāvad

aham anuttarāṁ samyaksaṁbodhim abhisaṁbudhyeyam.

21. sacen me bhagavan bodhiprāptasya, tatra buddhakṣetre

ye sattvāḥ pratyājātā bhaveyus, te sarve naikajātibaddhāḥ

syur anuttarāyāṁ samyaksaṁbodhau, sthāpayitvā praṇidhānaviśeṣāṁs

teṣām eva bodhisattvānāṁ mahāsattvānāṁ, mahā-

saṁnāhasaṁnaddhānāṁ, sarvalokārthasaṁnaddhānāṁ, sarva-

lokārthābhiyuktānāṁ, sarvalokaparinirvāpitābhiyuktānāṁ,

sarvalokadhātuṣu bodhisattvacaryāṁ caritukāmānāṁ, sarva-

buddhān satkartukāmānāṁ, gaṅgānadīvālukasamān sattvān

anuttarāyāṁ samyaksaṁbodhau pratiṣṭhāpakānāṁ, bhūyaś cottari-

caryābhimukhānāṁ samantabhadracaryāniyatānāṁ, mā

tāvad aham anuttarāṁ samyaksaṁbodhim abhisaṁbudhyeyam.

22. sacen me bhagavan bodhiprāptasya, tad-buddhakṣetre

p.15

ye bodhisattvāḥ pratyājātā bhaveyus, te sarva ekapurobhaktenānyāni

buddhakṣetrāṇi gatvā, bahūni buddhaśatāni, bahūni

buddhasahasrāṇi, bahūni buddhaśatasahasrāṇi, bahvīr

buddhakoṭīr, yāvad bahūni buddhakoṭīniyutaśatasahasrāṇi, nopatiṣṭheran

sarvasukhopadhānair, yad idaṁ : buddhānubhāvena,

mā tāvad aham anuttarāṁ samyaksaṁbodhim abhisaṁ-

budhyeyam.

23. sacen me bhagavan bodhiprāptasya, tatra buddhakṣetre

ye bodhisattvā yathārūpair ākārair ākāṁkṣeyuḥ kuṣalamūlāny

avalopituṁ, yad idaṁ : suvarṇena vā, rajatena vā,

maṇimuktāvaiḍūryaśaṅkhaśilāpravāḍasphaṭikamusālagalvālohita-

muktāśmagarbhādibhir vānyatamānyatamaiḥ sarvaratnair

vā, sarvapuṣpagandhamālyavilepanacūrṇacīvaracchatra-

dhvajapatākāpradīpair vā, sarvanṛtyagītavādyair vā, teṣāṁ

cet tathārūpā ākārāḥ sahacittotpādān na prādur bhaveyur,

mā tāvad aham anuttarāṁ samyaksaṁbodhim abhisaṁbudhye-

yam.

24. sacen me bhagavan bodhiprāptasya, tatra buddhakṣetre

ye sattvāḥ pratyājātā bhaveyus, te sarve na sarvajñatāsahagatāṁ

dharmāṁ kathām kathayeyur, mā tāvad aham anuttarāṁ

samyaksaṁbodhim abhisaṁbudhyeyam.

25. sacen me bhagavan bodhiprāptasya, tatra buddhakṣetre

bodhisattvānām evaṁ cittam utpādyeta, yan nv ihaiva

vayaṁ lokadhātau sthitvāprameyāsaṁkhyeyeṣu buddhakṣetreṣu

buddhān bhagavataḥ satkuryāmo gurukuryāmo mānayemaḥ

p.16

pūjayemaḥ, yad idaṁ : cīvarapiṇḍapātaśayanāsanaglāna-

pratyayabhaiṣajyapariṣkāraiḥ puṣpadhūpagandhamālyavilepana-

cūrṇacīvaracchatradhvajapatākābhir nānāvidhanṛttagītavādita-

ratnavarṣair iti, teṣāṁ cet te buddhā bhagavantaḥ sahacittotpādān

tan na pratigṛhṇīyur, yad idam : anukampām upādāya,

mā tāvad aham anuttarāṁ samyaksaṁbodhim abhisaṁ-

budhyeyam.

26. sacen me bhagavan bodhiprāptasya, tad-buddhakṣetre

ye bodhisattvāḥ pratyājātā bhaveyus, te sarve na nārāyaṇa-

vajrasaṁhananātmabhāvasthāmapratilabdhā bhaveyur,

mā tāvad aham anuttarāṁ samyaksaṁbodhim abhisaṁbudhye-

yam.

27. sacen me bhagavan bodhiprāptasya, tatra buddhakṣetre

kaścit sattvo 'laṁkārasya varṇaparyantam anugṛhṇīyād,

antaśo na divyenāpi cakṣuṣaivaṁvarṇam evaṁvibhūtir iti

buddhakṣetram iti nānāvarṇatāṁ saṁjānīyān, mā tāvad aham

anuttarāṁ samyaksaṁbodhim abhisaṁbudhyeyam.

28. sacen me bhagavan bodhiprāptasya, tatra buddhakṣetre

yaḥ sarvaparīttakuśalamūlo bodhisattvaḥ sa ṣoḍaśayojana-

śatocchritam udāravarṇabodhivṛkṣaṁ na saṁjānīyān, mā

tāvad aham anuttarāṁ samyaksaṁbodhim abhisaṁbudhye-

yam.

29. sacen me bhagavan bodhiprāptasya, tatra buddhakṣetre

p.17

kasyacit sattvasyoddeśo vā svādhyāyo vā kartavyaḥ syān,

na te sarve pratisaṁvitprāptā bhaveyur, mā tāvad aham

anuttarāṁ samyaksaṁbodhim abhisaṁbudhyeyam.

30. sacen me bhagavan bodhiprāptasya, naivaṁprabhāsvaraṁ

tad buddhakṣetraṁ bhaved, yatra samantād aprame-

yāsaṁkhyeyācintyātulyāparimāṇāni buddhakṣetrāṇi saṁdṛśyeran,

tad yathāpi nāma suparimṛṣṭa ādarśamaṇḍale mukhamaṇḍalaṁ,

mā tāvad aham anuttarāṁ samyaksaṁbodhim

abhisaṁbudhyeyam.

31. sacen me bhagavan bodhiprāptasya, tatra buddhakṣetre

dharaṇitalam upādāya, yāvad antarīkṣād, devamanṣyavi-

ṣayātikrāntasyābhijātasya dhūpasya tathāgatasya bodhisattvasya

pūjā pratyahaṁ sarvaratnamayāni nānāsurabhigandhaghaṭikāśata-

sahasrāṇi sadā nirdhūpitāny eva na syur, mā tāvad

aham anuttarāṁ samyaksaṁbodhim abhisaṁbudhyeyam.

32. sacen me bhagavan bodhiprāptasya, tatra buddhakṣetre

na sadābhipraviṣṭāny eva sugandhinānāratnapuṣpavarṣāṇi,

sadā pravāditāś ca manojñasvarā vādyameghā na syur,

mā tāvad aham anuttarāṁ samyaksaṁbodhim abhisaṁbudhye-

yam.

33. sacen me bhagavan bodhiprāptasya, ye sattvā apra-

meyāsaṁkhyeyācintyātulyeṣu lokadhātuṣv ābhayā sphuṭā bhaveyus,

te sarve na devamanuṣyasamatikrāntena sukhena samanvāgatā

p.18

bhaveyur, mā tāvad aham anuttarāṁ samyaksaṁbodhim

abhisaṁbudhyeyam.

34. sacen me bhagavan bodhiprāptasya, samantāc cāpra-

meyāsaṁkhyeyācintyātulyāparimāṇeṣu buddhakṣetreṣu bodhisattvā

mama nāmādheyaṁ śrutvā, tac-chravaṇasahagatena

kuśalamūlena jātivyavṛttāḥ santo, na dhāraṇīpratilabdhā

bhaveyur, yāvad bodhimaṇḍaparyantam iti, mā tāvad aham

anuttarāṁ samyaksaṁbodhim abhisaṁbudhyeyam.

35. sacen me bhagavan bodhiprāptasya, samantād aprame-

yāsaṁkhyeyācintyātulyāparimāneṣu buddhakṣetreṣu yāḥ striyo

mama nāmadheyaṁ śrutvā, prasādaṁ saṁjanayeyur, bodhicittaṁ

cotpādayeyuḥ, strībhāvaṁ ca vijugupsyeran, jātivyativṛttāḥ

samānāḥ saced dvitīyaṁ strībhāvaṁ pratilabheran,

mā tāvad aham anuttarāṁ samyaksaṁbodhim abhisaṁ-

budhyeyam.

36. sacen me bhagavan bodhiprāptasya, samantād daśasu

dikṣv aprameyāsaṁkhyeyācintyātulyāparimāṇeṣu buddhakṣetreṣu

ye bodhisattvā mama nāmadheyaṁ śrutvā, praṇipatya

pañcamaṇḍalanamaskāreṇa vandiṣyante, te bodhisattvacaryāṁ

caranto, na sadevakena lokena namasā satkṛtyeran, mā tāvad

aham anuttarāṁ samyaksaṁbodhim abhisaṁbudhyeyam.

37. sacen me bhagavan bodhiprāptasya, kasyacid bodhisattvasya

cīvaradhāvanaśoṣaṇasīvanarajanakarma kartavyaṁ bhaven,

p.19

na navanavābhijātacīvararatnaiḥ prāvṛtam evātmānaṁ

saṁjānīyuḥ, sahacittotpādāt tathāgatasyājñānujñātair, mā

tāvad aham anuttarāṁ samyaksaṁbodhim abhisaṁbudhyeyam.

38. sacen me bhagavan bodhiprāptasya, tatra buddhakṣetre

sahotpannāḥ sattvā naivaṁvidhaṁ sukhaṁ pratilabheraṁs,

tad yathāpi nāma niṣparidāhasyārhato bhikṣos tṛtīyadhyāna-

samāpannasya, mā tāvad aham anuttarāṁ samyaksaṁbodhim

abhisaṁbudhyeyam.

39. sacen me bhagavan bodhiprāptasya, tatra buddhakṣetre

ye bodhisattvāḥ pratyajātās, te yathārūpaṁ buddhakṣetra-

guṇālaṁkāravyūham ākāṁkṣeyus, tathārūpaṁ nānā-

ratnavṛkṣebhyo na saṁjānīyur, mā tāvad aham anuttarāṁ

samyaksaṁbodhim abhisaṁbudhyeyam.

40. sacen me bhagavan bodhiprāptasya, taṁ mama nāmadheyaṁ

śrutvānyabuddhakṣetropapannā bodhisattvā indriyabalavaikalpaṁ

nirgaccheyur, mā tāvad aham anuttarāṁ

samyaksaṁbodhim abhisaṁbudhyeyam.

41. sacen me bhagavan bodhiprāptasya, tad-anyabuddhakṣetra-

sthā bodhisattvā mama nāmadheyaṁ śrutvā, sahaśravaṇān

na suvibhaktavatīṁ nāma samādhiṁ pratilabheran, yatra

samādhau sthitvā bodhisattvā ekakṣaṇavyatihāreṇāprameyā-

saṁkhyeyācintyātulyāparimāṇān buddhān bhagavataḥ

paśyanti, sa caiṣāṁ samādhir antarā vipranaśyen, mā tāvad

aham anuttarāṁ samyaksaṁbodhim abhisaṁbudhyeyam.

p.20

42. sacen me bhagavan bodhiprāptasya, mama nāmadheyaṁ

śrutvā, tac-chravaṇasahagatena kuśalamūlena sattvā

nābhijātakulopapattiṁ pratilabheran, yāvad bodhimaṇḍa-

paryantaṁ, mā tāvad aham anuttarāṁ samyaksaṁbodhim

abhisaṁbudhyeyam.

43. sacen me bhagavan bodhiprāptasya, tad-anyeṣu buddhakṣetreṣu

ye sattvā mama nāmadheyaṁ śrutvā, tac-chravaṇa-

sahagatena kuśalamūlena yāvad bodhiparyantaṁ na

sarve bodhisattvacaryāyāṁ prītiprāmodyakuśalamūlasamavadhāna-

gatā bhaveyur, mā tāvad aham anuttarāṁ samyaksaṁbodhim

abhisaṁbudhyeyam.

44. sacen me bhagavan bodhiprāptasya, sahanāmadheya-

śravaṇāt tad-anyeṣu lokadhātuṣu bodhisattvā na samantānugataṁ

nāma samādhiṁ pratilabheran, yatra sthitvā bodhisattvā

ekakṣaṇavyatihāreṇāprameyāsaṁkhyeyācintyāparimāṇān

buddhān bhagavataḥ satkurvanti, sa caiṣāṁ samādhir antarād

vipranaśyed, yāvad bodhimaṇḍaparyantaṁ, mā tāvad aham

anuttarāṁ samyaksaṁbodhim abhisaṁbudhyeyam.

45. sacen me bhagavan bodhiprāptasya, tatra buddhakṣetre

ye bodhisattvāḥ pratyājātā bhaveyus, te yathārūpāṁ dharmadeśanām

ākāṁkṣeyuḥ, śrotum tathārupāṁ sahacittotpādān

p.21

na śṛṇuyur, mā tāvad aham anuttarāṁ samyaksaṁbodhim

abhisaṁbudhyeyam

46. sacen me bhagavan bodhiprāptasya, tatra buddhakṣetre

tad-anyeṣu buddhakṣetreṣu ye bodhisattvā mama nāmadheyaṁ

śṛṇuyur, yas te sahanāmadheyaśravaṇān nāvaivarttikā

bhaveyur anuttarāyāḥ samyaksaṁbodher, mā tāvad aham

anuttarāṁ samyaksaṁbodhim abhisaṁbudhyeyam.

47. sacen me bhagavan bodhiprāptasya, tatra buddhakṣetre

ye bodhisattvā mama nāmadheyaṁ śṛṇuyus, te sahanāmadheya-

śravaṇān na prathamadvitīyatṛtīyāḥ kṣāntīḥ pratilabheran,

nāvaivarttiko bhaved buddhadharmebhyo, mā tāvad

aham anuttarāṁ samyaksaṁbodhim abhisaṁbudhyeyam.

atha khalv ānanda sa dharmākaro bhikṣur imān evaṁrūpān

praṇidhānaviśeṣān nirdiśya, tasyāṁ velāyāṁ buddhānubhāvenemā

gāthā abhāṣata :

saci mi imi viśiṣṭa naikarūpā

varapraṇidhāna siyā khu bodhiprāpte,

ma ahu siya narendra sattvasāro,

daśabaladhāri atulyadakṣiṇīyaḥ (1)

saci mi siya na kṣetra evarūpaṁ

bahu adhanāna prabhūta divyacitraṁ,

sukhi na narakamaya duḥkhaprāpto,

ma ahu siyā ratano narāṇa rājā. (2)

saci mi upagatasya bodhimaṇḍaṁ,

daśadiśi pravraji nāmadheyu kṣipraṁ

p.22

pṛthu bahava anantabuddhakṣetrāṁ,

ma ahu siyā balaprāptu lokanātha. (3)

saci khu ahu rameya kāmabhogāṁ,

smṛtimatigatiyā vihīnu santaḥ,

atulaśiva sameyamāṇa bodhi,

ma ahu siyā balaprāptu śāstu loke. (4)

vipulaprabha atulyananta nāthā

diśi vidiśi sphuri sarvabuddhakṣetrāṁ,

rāga praśami praśamiya sarvadoṣamohāṁ,

narakagatismi praśāmi dhūmaketuṁ. (5)

jāniya suruciraṁ viśālanetraṁ,

vidhuniya sarvanarāṇa andhakāram,

apaniya suna akṣaṇān aśeṣān,

upaniya svargapathān anantatejā. (6)

na tapati nabha candrasūrya-ābhā

maṇigaṇa agniprabhā va devatānāṁ,

abhibhavati narendra-ābha sarvān

purimacariṁ pariśuddha ācaritvā. (7)

puruṣavaru nidhāna duḥkhitānāṁ,

diśi vidiśāsu na asti evarūpā.

kuśalaśatasahasra sarva pūrṇā,

parṣagato nadi buddhasiṁhanadaṁ. (8)

purimajina svayaṁbhu satkaritvā,

vratatapakoṭi caritva aprameyāṁ,

pravara vara samesti jñānaskandhaṁ,

praṇidhibalaṁ paripūrṇa sattvasāro. (9)

p.23

yathā bhagavan asaṅgajñānadarśī,

trividha prajānati saṁskṛtaṁ narendraḥ.

aham api siya tulyadakṣiṇīyo,

viduḥ pravaro naranāyako narāṇāṁ. (10)

saci mi ayu narendra evarūpā

praṇidhi samṛdhyati bodhi prāpuṇitvā,

calatu ayu sahasralokadhātūṁ

kusumu pravarṣa nabhātu devasaṁghān. (11)

pracalita vasudhā pravarṣi puṣpāḥ,

tūryaśatā gagane tha saṁpraṇeduḥ.

divyaruciracandanasya cūrṇā,

abhikiri caiva bhaviṣyi loki buddha, iti. (12)

evaṁrūpayānanda praṇidhisaṁpadā sa dharmākaro bhikṣur

bodhisattvo mahāsattvaḥ samanvāgato 'bhūt. evaṁrūpayā

cānanda praṇidhisaṁpadā alpakā bodhisattvāḥ samanvāgatāḥ.

alpakānāṁ caivaṁrūpāṇāṁ praṇidhīnāṁ loke prādurbhāvo

bhavati, parīttānāṁ na punaḥ sarvaśo nāsti.

sa khalu punar ānanda dharmākaro bhikṣus tasya bhagavato

lokeśvararājasya tathāgatasya purataḥ, sadevakasya lokasya

samārakasya sabrahmakasya saśramaṇabrāhmaṇikāyāḥ

prajāyāḥ sadevamānuṣāsurāyāḥ purata, imān evaṁrūpān praṇidhiviśeṣān

nirdiśya, yathābhūtaṁ pratijñāpratipattisthito

'bhūt. sa imām evaṁrūpāṁ buddhakṣetrapariśuddhiṁ buddhakṣetra-

māhātmyaṁ buddhakṣetrodāratāṁ samudānayan, bodhisattvacaryāṁ

caran, aprameyāsaṁkhyeyācintyātulyāmāpyāparimāṇānabhilāpyāni

p.24

varṣakoṭīnayutāśatasahasrāṇi na jātu

kāmavyāpādavihiṁsāvitarkā vitarkitavān, na jātu kāmavyāpāda-

vihiṁsāsaṁjñā utpāditavān, na jātu rūpaśabdagandharasa-

spraṣṭavyasaṁjñā utpāditavān. sa daharo manohara eva

surato 'bhūt ; sukhasaṁvāso, 'dhivāsanajātīyaḥ, subharaḥ, supoṣo,

'lpecchasaṁtuṣṭaḥ, pravivikto, 'duṣṭo, 'mūḍho, 'vaṅko,

'jihmo, 'śatho, 'māyāvī, sukhilo, madhuraḥ, priyālāpo, nityābhiyuktaḥ

śukladharmaparyeṣṭau ; anikṣiptadhuraḥ, sarvasattvānām

arthāya mahāpraṇidhānaṁ samudānītavān ; buddhadharma-

saṁghācāryopādhyāyakalyāṇamitrasagauravo ; nityasaṁnaddho

bodhisattvacaryāyām ; ārjavo, mārdavo, 'kuhako,

nilapako, guṇavān, pūrvaṁgamaḥ sarvasattvakuśaladharmasamādāpanatāyai ;

śūnyatānimittāpraṇihitānabhisaṁskārānutpādavihāravihārī ;

nirmāṇaḥ svārakṣitavākyaś cābhūt. bodhisattvacaryāṁ

caran, sa yad vākkarmotsṛṣṭam, ātmaparobhayaṁ

vyāvādhāya saṁvartate ; tathāvidhaṁ tyaktvā yad vākkarma

svaparobhaye hitasukhasaṁvartakaṁ, tad evābhiprayuktavān.

evaṁ ca saṁprajāno 'bhūt. yad grāmanagara-

nigamajanapadarāṣṭrarājadhānīṣv avataran, na jātu rūpaśabda-

gandharasaspraṣṭavyadharmeṇa nīto 'bhūt. apratihataḥ sa

bodhisattvacaryāṁ caran, svayaṁ ca dānapāramitāyām acarat ;

parāṁś ca tatraiva samādāpitavān. svayaṁ ca śīlakṣāntivīrya-

dhyānaprajñāpāramitāsv acarat ; parāṁś ca tatraiva samādāpitavān.

tathārūpāṇi ca kuśalamūlāni samudānītavān. yaiḥ

samanvāgato yatra yatropapadyate, tatra tatrāsyānekāni nidhana-

p.25

koṭīnayutaśatasahasrāṇi dharaṇyāḥ prādurbhavanti.

tena bodhisattvacaryāṁ caratā, tāvad aprameyāsaṁkhyeyāni

sattvakoṭīniyutaśatasahasrāṇy anuttarāyāṁ samyaksaṁbodhau

pratiṣṭhāpitāni, yeṣāṁ na sukaro vākkarmaṇā

paryanto 'dhigantum ; tāvad aprameyāsaṁkhyeyā buddhā

bhagavantaḥ satkṛtā gurukṛtā mānitāḥ pūjitāś, cīvarapiṇḍapāta-

śayanāsanaglānapratyayabhaiṣajyapariṣkāraiḥ sarvasukhopadhānaiḥ

sparśavihāraiś ca pratipāditāḥ ; yāvantaḥ sattvāḥ

śreṣṭhigṛhapatyāmātyakṣatriyabrāhmaṇamahāśālakuleṣu pratiṣṭhāpitās,

teṣāṁ na sukaro vākkarmanirdeśena paryanto

'dhigantum ; evaṁ jāmbūdvīpeśvaratve pratiṣṭhāpitāś, cakravartitve

lokapālatve śakratve suyāmatve saṁtuṣitatve sunirmitatve

vaśavartitve devarājatve mahābrāhmatve ca pratiṣṭhāpitāḥ ;

tāvad aprameyāsaṁkhyeyā buddhā bhagavantaḥ satkṛtā

gurukṛtā mānitāḥ pūjitā, dharmacakrapravartanārthaṁ cādhiṣṭhās,

teṣāṁ na sukaro vākkarmanirdeśena paryanto 'dhi-

gantum.

sa evaṁrūpaṁ kuśalaṁ samudānīyaṁ, yad asya bodhisattvacaryāś

carato, 'prameyāsaṁkhyeyācintyātulyāmāpyāparimāṇānabhilāpyāni

kalpakoṭīnayutaśatasahasrāṇi surabhidivyātikrānta-

candanagandho mukhāt pravāti sma ; sarvaromakūpebhya

utpalagandho vāti sma ; sarvalokābhirūpaś cābhūt,

prāsādiko, darśanīyaḥ, paramaśubhavarṇapuṣkalatayā samanvāgataḥ.

lakṣaṇānuvyañjanasamalaṁkṛtenātmabhāvena tasya

sarvaratnālaṁkārāḥ, sarvavastracīvarābhinirhārāḥ, sarvapuṣpa-

dhūpagandhamālyavilepanacchatradhvajapatākābhinirhārāḥ,

p.26

sarvavādyasaṁgītyabhinirhārāś ca sarvaromakūpebhyaḥ pāṇitalābhyāṁ

ca niścaranti sma. sarvānnapānakhādyabhojyalehya-

rasābhinirhārāḥ sarvopabhogaparibhogābhinirhārāś ca pāṇitalābhyāṁ

prasyandantaḥ prādurbhavanti. iti hi sarva-

pariṣkāravaśitāpāramiprāptaḥ sa ānanda dharmākaro bhikṣur

abhūt, pūrvaṁ bodhicaryāś caran.

evam ukte, āyuṣmān ānando bhagavantam etad avocat :

kiṁ punar bhagavan sa dharmākaro bodhisattvo mahāsattvo

'nuttarāṁ samyaksaṁbodhim abhisaṁbudhyātītaḥ parinirvṛta,

utāho 'nabhisaṁbuddho, 'tha pratyutpanno 'bhisaṁbuddha,

etarhi tiṣṭhati dhriyate yāpayati, dharmaṁ ca deśayati. bhagavān

āha : na khalu punar ānanda sa tathāgato 'tīto, nānāgataḥ.

api tv eṣa sa tathāgato 'nuttarāṁ samyaksaṁbodhim

abhisaṁbuddha, etarhi tiṣṭhati dhriyate yāpayati, dharmaṁ

ca deśayati. paścimāyāṁ diśītaḥ koṭīnayutaśatasahasratame

buddhakṣetre sukhāvatyāṁ lokadhātāv amitābho

nāma tathāgato 'rhan samyaksaṁbuddho, 'parimāṇair bodhisattvaiḥ

parivṛtaḥ puraskṛto, 'nantaiḥ śrāvakair anantyā buddhakṣetra-

saṁpadā samanvāgataḥ. amitā cāsya prabhā, yasyā

na sukaraṁ prāmāṇaṁ paryanto vādhigantum ; iyanti buddhakṣetrāṇi,

iyanti buddhakṣetraśatāni, iyanti buddhakṣetrasahasrāṇi,

iyanti buddhakṣetraśatasahasrāṇi, iyanti buddhakṣetrakoṭī,

iyanti buddhakṣetrakoṭīśatāni, iyanti buddhakṣetra-

koṭīsahasrāṇi, iyanti buddhakṣetrakoṭīśatasahasrāṇi, iyanti buddhakṣetra-

koṭīnayutaśatasahasrāni sphuritvā tiṣṭhantīti. api tv

p.27

khalv ānanda saṁkṣiptena pūrvasyāṁ diśi gaṅgānadīvālikāsamāni

buddhakṣetrakoṭīnayutaśatasahasrāṇi tayā tasya

bhagavato 'mitābhasya tathāgatasya prabhayā sadā sphuṭāni.

evaṁ dakṣiṇapaścimottarāsu dikṣv adha ūrdhvam anuvidikṣv

ekaikasyāṁ diśi samantād gaṅgānadīvālikāsamāni buddhakṣetra-

koṭīnayutaśatasahasrāṇi tasya bhagavato 'mitābhasya

tathāgatasya tayā prabhayā sadā sphuṭāni, sthāpayitvā

buddhān bhagavataḥ pūrvapraṇidhānādhiṣṭhānena ye vyoma-

prabhayaikadvitricatuḥpañcadaśaviṁśatitriṁśaccatvāriṁśadyojana-

prabhayā, yojanaśataprabhayā, yojanasahasraprabhayā, yojana-

śatasahasraprabhayā, yāvad anekayojanakoṭīnayutaśatasahasra-

prabhayā, yāval lokaṁ spharitvā tiṣṭhanti.

nāsty ānandopamopanyāso, yena śakyaṁ tasyāmitābhasya

tathāgatasya prabhayāḥ pramāṇam udgṛhitum. tad anenānanda

paryāyeṇa sa tathāgato 'mitābha ity ucyate ; amitaprabho,

'mitaprabhāso, 'samāptaprabho, 'saṇgaprabho, 'pratihataprabho,

nityotsṛṣṭaprabho, divyamaṇiprabho, 'pratihata-

raśmirājaprabho, rañjanīyaprabhaḥ, premaṇīyaprabhaḥ, prāmodanīya-

prabhaḥ, prahlādanīyaprabha, ullokanīyaprabho, nibandhanīya-

prabho, 'cintyaprabho, 'tulyaprabho, 'bhibhūyanarendrāsurendra-

prabho, 'bhibhūyacandrasūryajihmīkaraṇaprabho,

'bhibhūyalokapālaśakrabrahmaśuddhāvāsamaheśvarasarvadeva-

jihmīkaraṇaprabhaḥ, sarvaprabhāpāragata ity ucyate.

sā cāsya prabhā vimalā, vipulā, kāyasukhasaṁjananī,

cittaudbilyakaraṇī, devāsuranāgayakṣagandharvagaruḍamahoraga-

kinnaramanuṣyāmanuṣyāṇāṁ prītiprāmodyasukhakaraṇī,

kuśalāśayānāṁ kalyalaghugativicakṣaṇabuddhiprāmodyakaraṇy

p.28

anyeṣv api anantāparyanteṣu buddhakṣetreṣu.

anena cānanda paryāyeṇa tathāgataḥ paripūrṇaṁ kalpaṁ

bhāṣeta, tasyāmitābhasya tathāgatasya nāmakarmopādāya prabhām

ārabhya, na ca śakto guṇaparyanto 'dhigantuṁ tasyāḥ

prabhāyāḥ.

na ca tathāgatasya vaiśāradyopacchedo bhavet. tat

kasya hetoḥ. ubhayam apy etad ānandāprameyam asaṁkhyeyam

acintyāparyantam, yad idaṁ tasya bhagavato prabhāguṇavibhūtis

tathāgatasya cānuttaraṁ prajñāpratibhānam.

tasya khalu punar ānandāmitābhasya tathāgatasyāprameyaḥ

śrāvakasaṁgho, yasya na sukaraṁ pramāṇam udgṛhītum ;

iyatyaḥ śrāvakakoṭya, iyanti śrāvakakoṭīśatāni, iyanti śrāvaka-

koṭīsahasrāṇi, iyanti śrāvakakoṭīśatasahasrāṇi, iyanti kaṅkarāṇi,

iyanti biṁbarāṇi, iyanti nayutāni, iyanty ayutāni,

iyanti akṣobhyāṇi, iyantyo vivāhā, iyanti śrotāṁsi, iyantyo

jāyā, iyanty aprameṇeyāṇi, iyanty asaṁkhyeyāni, iyanty

agaṇyāni, iyanty atulyāṇi, iyanty acintyānīti.

tad yathānanda maudgalyāyano bhikṣur ṛddhivaśitāprāptaḥ

sa ākāṁkṣan trisāhasramahāsāhasralokadhātau yāvanti tārārūpāṇi

tāni sarvāṇy ekarātriṁ divena gaṇayed, evaṁrūpānāṁ

ca rddhimatāṁ koṭīnayutaśatasahasraṁ bhavet, te varṣakoṭī-

nayutaśatasahasram ananyakarmaṇo 'mitābhasya tathāgatasya

prathamaṁ śrāvakasannipātaṁ gaṇayeyus, tair gaṇayadbhiḥ

śatatamo 'pi bhāgo na gaṇito bhavet ; sahasratamo

'pi, śatasahasratamo 'pi, yāvat kalām apy, upamām apy, upaniśām

api, na gaṇito bhavet.

tad yathānanda mahāsamudrāc caturaśītiyojanasahasrāṇy

āvedhena tiryag aprameyāt, kaścid eva puruṣaḥ śatadhābhinnayā

p.29

vālāgrakoṭyaikam udakabindum abhyutkṣipet, tat kiṁ

manyase, ānanda, katamo bahutaro, yo vā śatadhābhinnayā

vālāgrakoṭyābhyutkṣipta eka udakabindur, yo vā mahāsamudre

'pskandho 'vaśiṣṭa iti. āha : yojanasahasram api tāvad

bhagavan mahāsamudrasya parīttaṁ bhavet. kim aṅga

punar, yaḥ śatadhābhinnayā vālāgrakoṭyābhyutkṣipta eka udakabinduḥ.

bhagavān āha : tad yathā sa eka udakabindur ;

iyantaḥ sa prathamasannipāto 'bhūt, tair maudgalyāyanasadṛśair

bhikṣubhir gaṇayadbhis tena varṣakoṭīnayutaśatasahasreṇa

gaṇitaṁ bhaved, yathā mahāsamudre 'pskandho 'vaśiṣṭa,

evam agaṇitaṁ draṣṭavyam. kaḥ punar vādo dvitīyatṛtīyādīnāṁ

śrāvakasannipātādīnām. evam anantāparyantas

tasya bhagavataḥ śrāvakasaṁgho, yo 'prameyāsaṁkhyeya ity

eva saṁkhyāṁ gacchanti.

aparimitaṁ cānanda tasya bhagavato 'mitābhasya tathāgatasyāyuṣpramāṇaṁ,

yasya na sukaraṁ pramāṇam adhigantum ;

iyanti vā kalpā, iyanti vā kalpaśatāni, iyanti vā kalpasahasrāṇi,

iyanti vā kalpaśatasahasrāṇi, iyatyo vā kalpakoṭya, iyanti vā

kalpakoṭīśatāni, iyanti vā kalpakoṭīsahasrāṇi, iyanti vā kalpakoṭī-

śatasahasrāṇi, iyanti vā kalpakoṭīnayutaśatasahasrāṇīti.

atha tarhy ānandāparimitam eva tasya bhagavata āyuṣpramāṇam

aparyantam. tena sa tathāgato 'mitāyur ity ucyate.

yathā cānandeha lokadhātau kalpasaṁkhyā kalpagaṇanā prajñaptikasaṁketas,

tathā sāṁprataṁ daśakalpās tasya bhagavato

'mitāyuṣas tathāgatasyotpannasyānuttarāṁ samyaksaṁbodhim

p.30

abhisaṁbuddhasya.

tasya khalu punar ānanda bhagavato 'mitābhasya sukhāvatī

nāma lokadhātur, ṛddhā ca, sphītā ca, kṣemā ca, subhikṣā

ca, ramaṇīyā ca, bahudevamanuṣyākīrṇā ca. tatra khalv

apy ānanda lokadhātau na nirayāḥ santi, na tiryagyonir,

na pretaviṣayo, nāsurāḥ kāyā, nākṣaṇopapattayaḥ ; na ca

tāni ratnāni loke pracaranti, yāni sukhāvatyāṁ lokadhātau

saṁvidyante.

sā khalv ānanda sukhāvatī lokadhātuḥ surabhinānāgandhasamīritā,

nānāpuṣpaphalasamṛddhā, ratnavṛkṣasamalaṁkṛtā,

tathāgatābhinirmitamanojñasvaranānādvijasaṁghaniṣevitā.

te cānanda ratnavṛkṣā nānāvarṇā, anekavarṇā, anekaśata-

sahasravarṇāḥ : santi tatra ratnavṛkṣāḥ suvarṇavarṇāḥ suvarṇa-

mayāḥ ; santi rūpyavarṇā rūpyamayāḥ ; santi vaiḍūryavarṇā

vaiḍūryamayāḥ ; santi sphaṭikavarṇāḥ sphaṭikamayāḥ ;

santi musāragalvavarṇā musāragalvamayāḥ ; santi lohitamuktāvarṇā

lohitamuktāmayāḥ ; santy aśmagarbhavarṇā aśmagarbhamayāḥ.

santi kecid dvayo ratnavṛkṣayoḥ suvarṇasya

rūpyasya ca. santi trayāṇāṁ ratnānāṁ suvarṇasya rūpyasya

vaiḍūryasya ca. santi caturṇāṁ suvarṇasya rūpyasya vaiḍūryasya

sphaṭikasya ca. santi pañcānāṁ suvarṇasya rūpyasya

vaiḍūryasya sphaṭikasya musāragalvasya ca. santi ṣaṇṇāṁ

suvarṇasya rūpyasya vaiḍūryasya sphaṭikasya musāragalvasya

lohitamuktāyāś ca. santi saptānāṁ ratnānāṁ suvarṇasya

rūpyasya vaiḍūryasya sphaṭikasya musālagalvasya lohitamuktāyā,

aśmagarbhasya ca saptamasya.

p.31

tatrānanda sauvarṇāṇāṁ vṛkṣāṇāṁ suvarṇamayāni mūla-

skandhaviṭapaśākhāpattrapuṣpāni phalāni raupyamayāni ; raupyamayānāṁ

vṛkṣāṇāṁ rūpyamayāny eva mūlaskandhaviṭapa-

śākhāpattrapuṣpāni phalāni vaiḍūryamayāni ; vaiḍūryamayānāṁ

vṛkṣānāṁ vaiḍūryamayāni mūlaskandhaviṭapaśākhāpattra-

puṣpāṇi phalāni sphaṭikamayāni ; sphaṭikamayānāṁ

vṛkṣāṇāṁ sphaṭikamayāny eva mūlaskandhaviṭapaśākhāpattra-

puṣpāṇi phalāni musāragalvamayāni ; musāragalvamayānāṁ

vṛkṣāṇāṁ musāragalvamayāny eva mūlaskandhaviṭapaśākhā-

pattrapuṣpāṇi phalāni lohitamuktāmayāni ; lohitamuktāmayānāṁ

vṛkṣāṇāṁ lohitamuktāmayāny eva mūlaskandhaviṭapaśākhā-

pattrapuṣpāṇi phalāny aśmagarbhamayāṇi ; aśmagarbha-

mayāṇāṁ vṛkṣānām aśmagarbhamayāṇy eva mūlaskandhaviṭapa-

śākhāpattrapuṣpāṇi phalāni suvarṇamayāni.

keṣāṁcid ānanda vṛkṣāṇāṁ suvarṇamayāni mūlāni, raupyamayāḥ

skandhā, vaiḍūryamayā viṭapāḥ, sphaṭikamayāḥ śākhā,

musāragalvamayāni pattrāṇi, lohitamuktāmayāni puṣpāṇy,

aśmagarbhamayāṇi phalāni ; keṣāṁcid ānanda vṛkṣāṇāṁ rūpyamayāni

mūlāni, vaiḍūryamayāḥ skandhāḥ, sphaṭikamayā

viṭapā, musāragalvamayāḥ śākhā, lohitamuktāmayāni pattrāṇy,

aśmagarbhamayāṇi puṣpāṇi, suvarṇamayāni phalāni ; keṣāṁcid

ānanda vṛkṣāṇāṁ vaiḍūryamayāni mūlāni, sphaṭikamayāḥ

skandhā, musāragalvamayā viṭapā, lohitamuktāmayāḥ

śākhā, aśmagarbhamayāṇi pattrāṇi, suvarṇamayāni puṣpāṇi,

raupyamayāni phalāni ; keṣāṁcid ānanda vṛkṣāṇāṁ

p.32

sphaṭikamayāni mūlāni, musāragalvamayāḥ skandhā, lohitamuktāmayā

viṭapā, aśmagarbhamayāḥ śākhāḥ, suvarṇamayāni

pattrāṇi, raupyamayāni puṣpāṇi, vaiḍūryamayāni phalāni ; keṣāṁcid

ānanda vṛkṣānāṁ musāragalvamayāni mūlāni, lohita-

muktāmayāḥ skandhā, aśmagarbhamayā viṭapāḥ, suvarṇa-

mayāḥ śākhā, raupyamayāni pattrāṇi, vaiḍūryamayāni puṣpāṇi,

sphaṭikamayāni phalāni ; keṣāṁcid ānanda vṛkṣāṇāṁ

lohitamuktāmayāni mūlāny, aśmagarbhamayāḥ skandhāḥ, suvarṇamayā

viṭapā, raupyamayā śākhā, vaiḍūryamayāṇi pattrāṇi,

sphaṭikamayāni puṣpāṇi, musāragalvamayāni phalāni ; keṣāṁcid

ānanda vṛkṣāṇām aśmagarbhamayāni mūlāni, suvarṇamayāḥ

skandhā, raupyamayā viṭapā, vaiḍūryamayāḥ śākhāḥ,

sphaṭikamayāni pattrāni, musāragalvamayāni puṣpāṇi,

lohitamuktāmayāni phalāni ; keṣāṁcid ānanda vṛkṣāṇāṁ

saptaratnamayāni mūlāni, saptaratnamayāḥ skandhāḥ, saptaratnamayā

viṭapāḥ, saptaratnamayāḥ śākhāḥ, saptaratnamayāni

pattrāṇi, saptaratnamayāni puṣpāni, saptaratnamayāni phalāni.

sarveṣāṁ cānanda teṣāṁ vṛkṣāṇāṁ mūlaskandhaviṭapaśākhā-

pattrapuṣpaphalāni mṛdūni sukhasaṁsparśāni sugandhīni ; vātena

preritānāṁ ca teṣāṁ valgumanojñanirghoṣo niścaraty,

asecanako 'pratikūlaḥ śravaṇāya.

evaṁrūpair ānanda saptaratnamayair vṛkṣaiḥ saṁtataṁ tad

buddhakṣetraṁ samantāc ca kadalīstambhaiḥ saptaratnamayai

ratnatālapaṇktibhiś cānuparikṣiptaṁ, sarvataś ca hemajālapraticchannaṁ,

p.33

samantataś ca saptaratnamayaiḥ padmaiḥ saṁcchannaṁ.

santi tatra padmāny ardhayojanapramāṇāni, santi

yojanapramāṇāni, santi dvitricatuḥpañcayojanapramāṇāni,

santi yāvad daśayojanapramāṇāni. sarvataś ca ratnapadmāt

ṣaṭtriṁśadraśmikoṭīsahasrāṇi niścaranti. sarvataś ca

raśmimukhāt ṣaṭtriṁśadbuddhakoṭīsahasrāṇi niścaranti ; suvarṇa-

varṇaiḥ kāyair dvātriṁśan mahāpuruṣalakṣaṇadharair,

yāni pūrvasyāṁ diśy aprameyāsaṁkhyeyāsu lokadhātuṣu

gatvā, sattvebhyo dharmaṁ deśayanti. evaṁ dakṣiṇapaścimottarāsu

dikṣv adha ūrdhvam anuvidikṣu cānāvaraṇe loke

'prameyāsaṁkhyeyāṁl lokadhātūn gatvā, sattvebhyo dharmaṁ

deśayanti.

tasmin khalu punar ānanda buddhakṣetre sarvaśaḥ kālaparvatā

na santi, sarvato ratnaparvatāḥ. sarvaśaḥ sumeravaḥ

parvatarājānaḥ, sarvaśaś cakravāḍamahācakravāḍāḥ parvata-

rājāno, mahāsamudrāś ca na santi. samantāc ca tad

buddhakṣetraṁ samaṁ ramaṇīyaṁ pāṇitalajātaṁ nānāvidha-

ratnasaṁnicitabhūmibhāgam.

evam ukta āyuṣmān ānando bhagavantam etad avocat : ye

punas te bhagavaṁś cāturmahārājakāyikā devāḥ sumerupārśva-

nivāsinas trāyastriṁśā vā sumerumūrdhni nivāsinas, te

kutra pratiṣṭhitāḥ. bhagavān āha : tat kiṁ manyase, ānanda,

ye ta iha sumeroḥ parvatarājasyopari yāmā devās, tuṣitā

devā, nirmāṇaratayo devāḥ, paranirmitavaśavartino devā,

brahmakāyikā devā, brahmapurohitā devā, mahābrahmaṇo

p.34

devā, yāvad akaniṣṭhā devāḥ, kutra te pratiṣṭhitā iti. āha :

acintyo bhagavan karmāṇāṁ vipākaḥ, karmābhisaṁskāraḥ.

bhagavān āha : labdhas tvayānandehācintyaḥ karmāṇāṁ

vipākaḥ, karmābhisaṁskāro ; na punar buddhānāṁ bhagavatām

acintyaṁ buddhādhiṣṭhānam. kṛtapuṇyānāṁ ca sattvānām

avaropitakuśalamūlānāṁ tatrācintyā puṇyā vibhūtiḥ. āha :

na me 'tra bhagavan kācit kāṁkṣā vā, vimatir vā,

vicikitsā vā. api tu khalv aham anāgatānāṁ sattvānāṁ

kāṁkṣāvimativicikitsāṁ nirghātāya tathāgatam etam arthaṁ

paripṛcchāmi. bhagavān āha : sādhu sādhv ānandaivaṁ te

karaṇīyam.

tasyāṁ khalv ānanda sukhāvatyāṁ lokadhātau nānāprakārā

nadyaḥ pravahanti. santi tatra mahānadyo yojanavistārāḥ.

santi yāvad viṁśatitriṁśaticatvāriṁśatpañcāśad, yāvad yojana-

śatasahasravistārāḥ, dvādaśayojanāvedhāḥ ; sarvāś ca nadyaḥ

sukhavāhinyo, nānāsurabhigandhavārivāhinyo,

nānāratnaluḍitapuṣpasaṁghātavāhinyo, nānāmadhurasvaranirghoṣāḥ.

tāsāṁ cānanda koṭīśatasahasrāṅgasaṁprayuktasya

divyasaṅgītisaṁmūrcchitasya tūryasya kuśalaiḥ saṁpravāditasya,

tāvan manojñanirghoṣo niścarati. yathārūpas tāsāṁ mahā-

nadīnāṁ nirghoṣo niścarati, gambhīra, ājñeyo, vijñeyo, 'nelaḥ

karṇasukho hṛdayaṁgamaḥ, premaṇīyo, valgumanojño,

'secanako 'pratikūlaḥ, śravaṇīyo, 'cintyaśāntam anātmeti sukhaśravaṇīyo,

p.35

yas teṣāṁ sattvānāṁ śrotrendriyānāṁ bhāsam

āgacchanti.

tāsāṁ khalu punar ānanda mahānadīnām ubhayatas

tīrāṇi nānāgandhavṛkṣaiḥ saṁtatāni, yebhyo nānāśākhāpattra-

puṣpamañjaryo 'valaṁbante. tatra ye sattvās tesu nadītīreṣv

ākāṁkṣanti, divyāṁ nirāmiṣāṁ ratikrīḍāṁ cānubhavituṁ,

teṣāṁ tatra nadīṣv avatīrṇānāṁ ākāṁkṣatāṁ gulphamātraṁ

vāri saṁtiṣṭhante ; ākāṁkṣatāṁ jānumātraṁ kaṭīmātraṁ

kakṣamātram, ākāṁkṣatāṁ kaṇṭhamātraṁ vāri saṁtiṣṭhante ;

divyāś ca ratayaḥ prādurbhavanti. tatra ye sattvā ākāṁkṣanti :

śītaṁ vāri bhavatv iti, teṣāṁ śītaṁ bhavati ; ye ākāṁkṣanty :

uṣṇaṁ bhavatv iti, teṣām uṣṇaṁ bhavati ; ye ākāṁkṣanti :

śītoṣṇaṁ bhavatv iti, teṣāṁ śītoṣṇam eva tad vāri

bhavaty anusukham.

tāś ca mahānadyo divyatamālapattrāgarukālānusāritagaroraga-

sāracandanavaragandhavāsitavāriparipūrṇāḥ pravahanti ;

divyotpalapadmakumudapuṇḍarīkasaugandhikādipuṣpasaṁcchannā,

haṁsasārasacakravākakāraṇḍavaśukasārikākokilakuṇāla-

kalaviṅkamayūrādimanojñasvaratathāgatābhinirmitapakṣi-

saṁghaniṣevitapulinā, dhāturāṣṭropaśobhitāḥ, sūpatīrthā,

vikardamāḥ, suvarṇavālikāsaṁstīrṇāḥ. tatra yadā te sattvā

ākāṁkṣanti : īdṛśā asmākam abhiprāyāḥ paripūryantām iti,

tadā teṣāṁ tādṛśā evābhiprāyā dharmyāḥ paripūryante. yaś

p.36

cāsāv ānanda tasya vāriṇo nirghoṣas tāvad manojño niścarati,

yena sarvāvat tad buddhakṣetram abhijñāpyate. tatra ye

sattvā nadītīreṣu sthitā ākāṁkṣanti : māsmākam ayaṁ śabdaḥ

śrotrendriyābhāsam āgacchann iti, teṣāṁ sa divyasyāpi śrotrendriyasyābhāsaṁ

nāgacchati. yaś ca yaś ca yathārūpaṁ

śabdam ākāṁkṣanti śrotuṁ, sa tathārūpam evaṁ manojñaṁ

śabdaṁ śṛṇoti ; tad yathā ; buddhaśabdaṁ, dharmaśabdam,

saṁghaśabdaṁ, pāramitāśabdaṁ, bhūmiśabdaṁ, balaśabdaṁ,

vaiśāradyaśabdam, āveṇikabuddhadharmaśabdam, abhijñāśabdam,

pratisaṁvicchabdaM śūnyatānimittāpraṇihitānabhisaMskāra-

ajātānutpādābhāvanirodhaśabdaM, śāntapraśāntopaśānta-

śabdaM, mahāmaitrīmahākaruṇāmahāmuditāmahopekṣāśabdam,

anutpattikadharmakṣāntyabhiṣekabhūmipratilambhaśabdaM ca

śṛṇoti. ta evaMrūpāMś chabdāMś chrutvodāraprītiprāmodyaM

pratilabhante, vivekasahagataM, virāgasahagataM,

śāntasahagataM, nirodhasahagataM, dharmasahagataM, bodhi-

pariniṣpattikuśalamūlasahagataM ca.

sarvaśaś cānanda sukhāvatyāM lokadhātāv akuśalaśabdo

nāsti ; sarvaśo nīvaraṇaśabdo nāsti ; sarvaśo 'pāyadurgativinipāta-

śabdo nāsti ; sarvaśo duḥkhaśabdo nāsti ; aduḥkhāsukha-

vedanāśabdo 'pi tāvad ānanda tatra nāsti ; kutaḥ punar

duḥkhaM duḥkhaśabdo vā bhaviṣyati.

p.37

tad anenānanda paryāyeṇa sā lokadhātuḥ sukhāvaty

ucyate saMkṣiptena, na punar vistareṇa. kalpo 'pi parikṣayaM

gacchet, sukhāvatyāM lokadhātau sukhakāraṇeṣu parikīrtayamāneṣu ;

na tv eva śakyaM teṣāM sukhakāraṇānāṁ

paryanto 'dhigantum.

tasyāṁ khalu punar ānanda sukhāvatyāṁ lokadhātau ye

sattvāḥ pratyājātāḥ pratyājaniṣyante vā, sarve ta evaṁrūpeṇa

varṇena, balena, sthāmnārohapariṇāhenādhipatyena, puṇya-

saṁcayenābhijñābhir vastrābharaṇodyānavimānakūṭāgāra-

paribhogair, evaṁrūpaśabdagandharasasparśāparibhogair,

evaṁrūpaiś ca sarvopabhogaparibhogaiḥ samanvāgatāḥ ; tad

yathāpi nāma devāḥ paranirmitavaśavartinaḥ.

na khalu punar ānanda sukhāvatyāṁ lokadhātau sattvā

audārikaṁ kavaḍīkārāhāram āharanti. api tu khalu punar

yathārūpam evāhāram ākāṁkṣanti, tathārūpam āhṛtam eva

saṁjānanti. prīṇitakāyāś ca bhavanti, prīṇitagātrāḥ. na

teṣāṁ bhūyaḥ kāye prakṣepaḥ karaṇīyaḥ. te prīṇitakāyās

tathārūpāni gandhajātāny ākāṁkṣanti, tādṛśair eva

gandhajātair divyais tad-buddhakṣetraṁ sarvam eva nirdhūpitaṁ

bhavati. tatra yas taṁ gandhaṁ nāghrātukāmo bhavati,

tasya sarvaśo gandhasaṁjñāvāsanāpi na samudācarati. evaṁ

ye yathārūpāṇi gandhamālyavilepanacūrṇacīvaracchatradhvaja-

patākātūryāṇy ākāṁkṣanti, teṣāṁ tathārūpair evaṁ taiḥ

sarvaṁ tad-buddhakṣetraṁ parisphuṭaṁ bhavati.

te yādṛśāni cīvarāṇy ākāṁkṣanti nānāvarṇāny anekaśata-

p.38

sahasravarṇāni, teṣāṁ tādṛśair eva cīvararatnaiḥ samaṁ tad-

buddhakṣetraṁ parisphuṭaṁ bhavati ; prāvṛtam eva cātmānaṁ

saṁjānanti.

te yathārūpāṇy ābharaṇāny ākāṁkṣanti, tad yathā : śīrṣābharaṇāni

vā, karṇābharaṇāni vā, grīvahastapādābharaṇāni

vā, yad idaṁ : makuṭāni, kuṇḍalāni, kaṭakāṁ, keyūrāṁ,

vatsahārāṁ, rūcakahārāṁ, karṇikā, mudrikāḥ, suvarṇasūtrāṇi

mekhalāḥ, suvarṇajālāni, sarvaratnakaṁkaṇījālāni, te tathārūpair

ābharaṇair anekaratnaśatasahasrapratyuptaiḥ sphuṭaṁ

tad-buddhakṣetraṁ paśyanti sma. yad idam : ābharaṇavṛkṣa-

vastrais taiś cābharaṇair alaṁkṛtam ātmānaṁ saṁjānanti.

te yādṛśaṁ vimānam ākāṁkṣanti, yad varṇaliṅgasaṁsthānaṁ,

yāvad ārohapariṇāho, nānāratnamayaniryūhaśata-

sahasrasamalaṁkṛtaṁ, nānādivyadūṣyasaṁstīrṇaṁ, vicitropadhāna-

vinyastaratnaparyaṅkaṁ, tādṛśam eva vimānaṁ teṣāṁ

purataḥ prādurbhavati. te teṣu manobhinirvṛteṣu vimāneṣu

saptāpsaraḥsahasraparivṛtāḥ puraskṛtā viharanti, krīḍanti

ramante paricārayanti.

na ca tatra lokadhātau devānāṁ manuṣyāṇāṁ vā nānātvam

asti, anyatra saṁvṛtivyavahāreṇa devā manuṣyā veti saṁkhyāṁ

gacchati. tad yathānanda, rājñaś cakravartinaḥ purato

manuṣyahīno manuṣyaṣaṇḍako na bhāsate, na tapati, na virocate,

na bhavati viśārado, na prabhāsvara, evam eva devānāṁ

paranirmitavaśavartināṁ purataḥ śakro devendro na bhāsate,

p.39

na tapati, na virocate, yad idam : udyānavimānavastrābharaṇair,

ādhipatyena vā, rddhyā vā, prātihāryeṇa vaiśvaryeṇa

vā ; na tu khalu punar dharmābhisamayena dharmaparibhogena

vā. tatrānanda yathā devāḥ paranirmitavaśavartina

evaṁ sukhāvatyāṁ lokadhātau manuṣyā draṣṭavyāḥ.

tasyāṁ khalu punar ānanda sukhāvatyāṁ lokadhātau pūrvāhna-

kālasamaye pratyupasthite, samantāc caturdiśam ākula-

samākulā vāyavo vānti, yenātra ratnavṛkṣāṁś citrān, darśanīyān,

nānāvarṇān, anekavarṇān, nānāsurabhidivyagandhaparivāsitān

kṣobhayanti, saṁkṣobhayanti, īrayanti, samīrayanti ;

yato bahūni puṣpaśatāni tasyāṁ ratnamayyāṁ pṛthivyāṁ

prapatanti manojñagandhāni darśanīyāni. taiś ca puṣpais

tadbuddhakṣetraṁ samantāt saptapauruṣaṁ saṁskṛtaṁ rūpaṁ

bhavati. tad yathāpi nāma kaścid eva puruṣaḥ kuśalaḥ

pṛthivyāṁ puṣpasaṁstaraṁ saṁstṛṇuyād, ubhābhyāṁ

pāṇibhāṁ samaṁ racayet sucitraṁ darśanīyam, evam etad

buddhakṣetraṁ taiḥ puṣpair nānāgandhavarṇaiḥ samantāt

saptapauruṣaṁ sphuṭaṁ bhavati. tāni ca puṣpajātāni mṛdūni

kācalindikasukhasaṁsparśāny ; aupamyamātreṇa yāni nikṣipte

pāde caturaṅgulam eva namanty, utkṣipte pāde caturaṅgulam

evānamanti. nirgate punaḥ pūrvāhnakālasamaye, tāni puṣpāni

niravaseṣam antardhīyante.

atha tad-buddhakṣetraṁ viviktaṁ, ramyaṁ, śubhaṁ

bhavaty, aparikliṣṭais taiḥ pūrvapuṣpaiḥ. tataḥ punar

api samantāc caturdiśaṁ vāyavo vānti, ye pūrvavad abhinavāni

puṣpāṇy abhiprakiranti. yathā pūrvāhna eva madhyāhne,

p.40

'parāhne kālasamaye, saṁdhyāyāṁ, rātryāḥ prathame

yāme, madhyame paścime ca yāme. taiś ca vātair vāyadbhir

nānāgandhaparivāsitais te sattvāḥ spṛṣṭāḥ santa, evaṁ

sukhasamarpitā bhavanti sma, tad yathāpi nāma nirodhasamāpanno

bhikṣuḥ.

tasmiṁś cānanda buddhakṣetre sarvaśo 'gnicandrasūrya-

grahanakṣatratārārūpānāṁ tamo'ndhakārasya ca nāmadheya-

prajñaptir api nāsti. sarvaśo rātridivaprajñaptir api

nāsty, anyatra tathāgatavyavahārāt. sarvaśaś cāgāraparigraha-

saṁjñā nāsti.

tasyāṁ khalu punar ānanda sukhāvatyāṁ lokadhātau

kāle divyagandhodakameghā abhipravarṣanti. divyāni sarva-

varṇikāni kusumāni, divyāni saptaratnāni, divyaṁ candana-

cūrṇaṁ, divyāś cchatradhvajapatākā abhipravarṣanti. divyāni

vimānāni, divyāni vitānāni dhriyante, divyāni ratnacchatrāṇi

sacāmarāṇy ākāśe dhriyante. divyāni vādyāni pravādyante.

divyāś cāpsaraso nṛtyanti sma.

tasmin khalu punar ānanda buddhakṣetre ye sattvā

upapannā utpadyanta upapatsyante, sarve te niyatāḥ samyaktve

yāvan nirvāṇāt. tat kasya hetoḥ. nāsti tatra dvayo

rāśyor vyavasthānaṁ prajñaptir vā, yad idam : aniyatyasya

vā mithyātvaniyatasya vā. tad anenāpy ānanda paryāyeṇa

sā lokadhātuḥ sukhāvatīty ucyate saṁkṣiptena, na vistareṇa.

kalpo 'py ānanda parikṣayet, sukhāvatyāṁ lokadhātau

sukhakāraṇeṣu parikīrtayamāneṣu ; na ca teṣāṁ sukhakāraṇānāṁ

p.41

śakyaṁ paryanto 'dhigantum.

atha khalu bhagavāṁs tasyāṁ velāyām imā gāthā

abhāṣata :

sarve pi sattvāḥ sugatā bhaveyuḥ,

viśuddhajñānāḥ paramārthakovidā.

te kalpakoṭīm atha vāpi uttarim,

sukhāvatīvarṇa prakāśayeyuḥ.(1)

kṣaye kalpakoṭīya vrajeyu tāś ca,

sukhāvatīye na ca varṇa antaḥ.

kṣayaṁ na gacchet pratibhā teṣāṁ

prakāśayantāna tha varṇamālā.(2)

ye lokadhātūṁ paramāṇusadṛśāṁ

cchindeya bhindeya rajāṁś ca kuryāt,

ato bahū uttari lokadhātū

pūretva dānaṁ ratanehi dadyāt.(3)

na tā kalāṁ pi upamā pi tasya

puṇyasya bhontī pṛthulokadhātavaḥ,

yal lokadhātūya sukhāvatīye

śrutvaiva nāma bhavatīha puṇyaṁ (4)

tato bahū puṇya bhaveta teṣāṁ,

ye śraddhaṇeya jinavacanasaṁjñā.

śraddhā hi mūlaṁ jagatasya prāptaye,

tasmād dhi śrutvā vimatiṁ vinodayed, iti.(5)

evam aprameyaguṇavarṇā ānanda sukhāvatī lokadhātuḥ.

tasya khalu punar ānanda bhagavato 'mitābhasya tathāgatasya

p.42

daśasu dikṣv ekaikasyāṁ diśi gaṅgānadīvālukāsameṣu

buddhakṣetreṣu gaṅgānadīvālukāsamā buddhā bhagavanto

nāmadheyaṁ parikīrtayante, varṇaṁ bhāṣante, yaśaḥ

prakāśayanti, guṇam udīrayanti. tat kasya hetoḥ. ye

kecit sattvās tasya 'mitābhasya tathāgatasya nāmadheyaṁ

śṛṇvanti, śrutvā cāntaśa ekacittotpādam apy adhyāśayena

prasādasahagatam utpādayanti, sarve te 'vaivarttikatāyāṁ

saṁtiṣṭhante 'nuttarāyāḥ samyaksaṁbodheḥ.

ye cānanda kecit sattvās taṁ tathāgataṁ punaḥ punar

ākārato manasīkariṣyanti, bahuparimitaṁ ca kuśalamūlam

avaropayiṣyanti, bodhāya cittaṁ pariṇāmya tatra ca lokadhātāv

upapattaye praṇidhāsyanti, teṣāṁ so 'mitābhas

tathāgato 'rhan samyaksaṁbuddho maraṇakālasamaye pratyupasthite

'nekabhikṣugaṇaparivṛtaḥ puraskṛtaḥ sthāsyati. tatas

te taṁ bhagavantaṁ dṛṣṭvā prasannacittāḥ santi, tatraiva

sukhāvatyāṁ lokadhātāv upapadyate. ya ānandākāṁkṣata,

kulaputro vā kuladuhitā vā, kim ity ahaṁ dṛṣṭa eva dharme

tam amitābhaṁ tathāgataṁ paśyeyam iti, tenānuttarāyāṁ

samyaksaṁbodhau cittam utpādyādhyāśayapatitayā saṁtatyā

tasmin buddhakṣetre cittaṁ saṁpreṣyopapattaye kuśalamūlāni

ca pariṇāmayitavyāni.

ye punas taṁ tathāgataṁ na bhūyo manasīkariṣyanti, na

ca bahuparimitaṁ kuśalamūlam abhīkṣṇam avaropayiṣyanti,

tatra ca buddhakṣetre cittaṁ saṁpreṣayiṣyanti, teṣāṁ

tādṛśenaiva so 'mitābhas tathāgato 'rhan samyaksaṁbuddho

p.43

varṇasaṁsthānārohapariṇāhena bhikṣusaṁghaparivāreṇa, tādṛśa

eva buddhanirmito maraṇakāle purataḥ sthāsyati, te tenaiva

tathagatadarśanaprasādālambanena samādhināpramuṣitayā

smṛtyā cyutās, tatraiva buddhakṣetre pratyājaniṣyanti.

ye punar ānanda sattvās taṁ tathāgataṁ daśacittotpādāṁ

samanusmariṣyanti ; spṛhāṁś ca tasmin buddhakṣetre utpādayiṣyanti ;

gambhīreṣu ca dharmeṣu bhāṣyamāṇeṣu tuṣṭiṁ

pratilapsyante, na vipatsyante, na viṣādam āpatsyante, na

saṁsīdam āpatsyante ; 'ntaśa ekacittotpādenāpi taṁ tathāgataṁ

manasikariṣyanti, spṛhāṁ cotpādayiṣyanti tasmin buddhakṣetre,

te 'pi svapnāntaragatās tam amitābhaṁ tathāgataṁ drakṣyanti ;

sukhāvatyāṁ lokadhātāv upapatsyante ; 'vaivarttikāś

ca bhaviṣyanty anuttarāyāḥ samyaksaṁbodheḥ.

imaṁ khalv ānandārthavasaṁ saṁpaśyantas, te tathāgatā

daśasu dikṣv aprameyāsaṁkhyeyāsu lokadhātusu tasyāmitābhasya

tathāgatasya nāmadheyaṁ parikīrtayanto, varṇān

ghoṣayantaḥ, praśaṁsām abhyudīrayanti. tasmin khalu

punar ānanda buddhakṣetre daśabhyo digbhya ekaikasyāṁ

diśi gaṅgānadīvālukopamā bodhisattvās tam amitābhaṁ

tathāgatam upasaṁkrāmanti darśanāya, vandanāya, paryupāsanāya,

paripraśnīkaraṇāya ; taṁ ca bodhisattvagaṇaṁ tāṁś

ca buddhakṣetraguṇālaṁkāravyūhasaṁpadaviśeṣān draṣṭum.

atha khalu bhagavāṁs tasyāṁ velāyām imam evārthaṁ

bhūyasyā mātrayā paridīpayann imā gāthā abhāṣata :

p.44

yathaiva gaṅgāya nadīya vālikā,

buddhāna kṣetrā purimena tāttakāḥ.

yato hi te āgami buddha vanditum

saṁbodhisattvā amitāyu nāyakaṁ.(1)

bahupuṣpapuṭān gṛhītvā

nānāvarṇa surabhī manoramān,

okiranti naranāyakottamam

amita-āyu naradevapūjitam.(2)

tatha dakṣiṇapaścimottarāsu

buddhāna kṣetrā diśatāsu tattakāḥ,

yato yato āgami buddha vanditum

saṁbodhisattvā amitāyu nāyakaṁ.(3)

bahugandhapuṭān gṛhītvā

nānāvarṇa surabhī manoramān,

okiranti naranāyakottamaṁ

amita-āyu naradevapūjitam.(4)

pūjitva ca te bahubodhisattvān,

vanditva pādām amitaprabhasya,

pradakṣiṇīkṛtya vadanti caivaṁ :

aho 'dbhutaṁ śobhati buddhakṣetraṁ.(5)

te puṣpapuṭāhi samokiranti

udagracittā atulāya prītaye,

vācaṁ prabhāṣanti punas tu : nāyake,

asmāpi kṣetraṁ siya evarūpaṁ.(6)

p.45

taiḥ puṣpapuṭā iti kṣipta tatra

cchatraṁ tadā saṁsthihi yojanāśatāṁ,

svalaṁkṛtaṁ śobhati citradaṇḍaṁ,

cchādeti buddhasya samantakāyaṁ.(7)

te bodhisattvās tatha satkaritvā,

kathā kathentī iti tatra tuṣṭaḥ :

sulabdha lābhāḥ khalu tehi sattvaiḥ,

yehī śrutaṁ nāma narottamasya.(8)

asmehi pī lābha sulabdha pūrvā

yad āgatasya ima buddhakṣetraṁ.

paśyātha svapnopama kṣetra kīdṛśaṁ,

yat kalpitaṁ kalpasahasra śāstunā.(9)

paśyatha, buddho varapuṇyarāśiḥ,

parīvṛtu śobhati bodhisattvaiḥ.

amitābhasya ābhā amitaṁ ca tejaḥ,

amitā ca āyur, amitaś ca saṁghaḥ.(10)

smitaṁ karontī amitāyu nāthaḥ

ṣaṭtriṁśatkoṭīnayutāni arciṣāṁ,

ye niścaritvā mukhamaṇḍalābhaḥ

sphuranti kṣetrāṇi sahasrakoṭīḥ.(11)

tāḥ sarva arcīḥ punaretya tatra,

mūrdhne ca astaṁgami nāyakasya.

devamanuṣyā janayanti prītim,

p.46

arcis tadā astam itā viditvā.(12)

uttiṣṭhate buddhasuto mahāyaśā

nāmnātha so hi avalokiteśvaraḥ :

ko hetur atra bhagavan, ko pratyayaḥ,

yena smitaṁ kurvasi lokanātha.(13)

taṁ vyākarohī paramārthakovidā

hitānukampī bahusattvamocakaḥ.

śrutvā ti vācaṁ paramāṁ manoramāṁ,

udagracittā bhaviṣyanti sattvāḥ.(14)

ye bodhisattvā bahulokadhātuṣu

sukhāvatīṁ prasthita buddhapaśyanā,

te śrutva prītiṁ vipulāṁ janetvā,

kṣipraṁ imaṁ kṣetra vilokayeyuḥ.(15)

āgatya ca kṣetram idaṁ udāraṁ,

ṛddhībalaṁ prāpuṇi kṣipram eva,

divyaṁ ca cakṣus, tatha śrotra divyaṁ,

jātismaraḥ paramatakovidāś ca.(16)

amitāyu buddhas tada vyākaroti :

mama hy ayaṁ praṇidhir abhūṣi pūrva.

kathaṁ pi sattvāḥ śruṇiyāna nāmaṁ,

vrajeyu kṣetraṁ mama nityam eva.(17)

sa me aya praṇidhi prapūrṇa śobhanā,

sattvāś ca enti bahulokadhātutaḥ.

āgatya kṣipraṁ mama te 'ntikasmin

avivarttikā bhontiha ekajātiyā.(18)

tasmād ya icchatiha bodhisattvaḥ :

mamāpi kṣetraṁ siya evarūpaṁ.

ahaṁ pi sattvā bahu mocayeyaṁ,

p.47

nāmena ghoṣena tha darśanena.(19)

sa śīghraśīghraṁ tvaramāṇarūpaḥ,

sukhāvatīṁ gacchatu lokadhātuṁ.

gatvā ca pūrvam amitaprabhasya,

pūjetu buddhāna sahasrakoṭī.(20)

buddhāna koṭīṁ bahu pūjayitvā,

ṛddhībalena bahu kṣetra gatvā,

kṛtvāna pūjāṁ sugatāna santike,

bhaktāgram eṣyanti sukhāvatī ta, iti.(21)

tasya khalu punar ānanda bhagavato 'mitāyuṣas tathāgatasyārhataḥ

samyaksaṁbuddhasya bodhivṛkṣaḥ ṣoḍasayojanaśatāny

uccaitvenāṣṭau yojanaśatāny abhipralambitaśākhāpattrapalāśaḥ

pañcayojanaśatamūlārohapariṇāhaḥ, sadāpattraḥ

sadāpuṣpaḥ sadāphalo, nānāvarṇo 'nekaśatasahasravarṇo,

nānāpattro nānāpuṣpo nānāphalo, nānāvicitrarūpena samalaṁkṛtaś,

candrabhāsamaṇiratnaparisphuṭaḥ, śakrābhilagnamaṇiratnavicitritaś,

cintāmaṇiratnakīrṇaḥ, sāgaravaramaṇiratnasuvicitrito,

divyasamatikrāntaḥ, suvarṇasūtrābhipralambito, rūcakahāro

ratnahāro vajrāhāraḥ kaṭakahāro lohitamuktāhāro

nīlamuktāhāraḥ, siṁhalatāmekhalākalāparatnasūtrasarva-

ratnakañcukaśatābhivicitritaḥ, suvarṇajālamuktājālasarvaratna-

jālakaṅkaṇījālāvanato, makarasvastikanandyāvartyardhacandra-

samalaṁkṛtaḥ, kiṅkiṇīmaṇisauvarṇasarvaratnālaṁkāravibhūṣito,

yathāśayasattvavijñaptisamalaṁkṛtaś ca.

tasya khalu punar ānanda bodhivṛkṣasya vātasamīritasya

yaḥ śabdaghoṣo niścarati, so 'parimāṇān lokadhātūn abhivijñāpayati.

tatrānanda yeṣāṁ sattvānāṁ bodhivṛkṣaśabdaḥ

p.48

śrotrāvabhāsam āgacchati, teṣāṁ śrotrarogo na pratikāṁkṣitavyo,

yāvad bodhiparyantam. yeṣāṁ cāprameyāsaṁkhyeyā-

cintyāmāpyāparimāṇānabhilāpyānāṁ sattvānāṁ bodhivṛkṣaś

cakṣuṣābhāsam āgacchati, teṣāṁ cakṣūrogo na pratikāṁkṣitavyo,

yāvad bodhiparyantam. ye khalu punar ānanda

sattvās tato bodhivṛkṣād gandhaṁ jighranti, teṣāṁ yāvad

bodhiparyantaṁ na jātu ghrāṇarogaḥ pratikāṁkṣitavyaḥ. ye

sattvās tato bodhivṛkṣāt phalāny āsvādayanti, teṣāṁ yāvad

bodhiparyantaṁ na jātu jihvārogaḥ pratikāṁkṣitavyaḥ.

ye sattvās tasya bodhivṛkṣasyābhayā sphuṭā bhavanti,

teṣāṁ yāvad bodhimaṇḍaparyantaṁ na jātu kāyarogaḥ

pratikāṁkṣitavyaḥ. ye khalu punar ānanda sattvās taṁ

bodhivṛkṣaṁ dharmato nidhyāyanti, teṣāṁ tatropādāya yāvad

bodhiparyantaṁ na jātu cittavikṣepaḥ pratikāṁkṣitavyaḥ. sarve

ca te sattvāḥ sahadarśanāt tasya bodhivṛkṣasyāvaivarttikāḥ

saṁtiṣṭhante ; yad utānuttarāyāḥ samyaksaṁbodhes tisraś ca

kṣāntīḥ pratilabhante, yad idaṁ : ghoṣānugām anulomikāṁ

anutpattikadharmakṣāntiṁ ca ; tasyaivāmitāyuṣas tathāgatasya

pūrvapraṇidhānādhiṣṭhānena, pūrvajinakṛtādhikāratayā,

pūrvapraṇidhānaparicaryayoś ca susamāptayā, subhāvitayānū-

nāvikalatayā.

tatra khalu punar ānanda ye bodhisattvāḥ pratyājātāḥ

pratyājāyante pratyājaniṣyante vā, sarve ta ekajātipratibaddhās

tata evānuttarāṁ samyaksaṁbodhim abhisaṁbhotsyante ;

sthāpayitvā praṇidhānavaśena ye te bodhisattvā mahāsiṁhanādanāditā,

p.49

udārasaṁnāhasamnaddhāḥ, sarvasattvaparinirvāṇābhiyuktāś

ca.

tasmin khalu punar ānanda buddhakṣetre ye śrāvakās

te vyomaprabhā, ye bodhisattvās te yojanakoṭīśatasahasraprabhāḥ ;

sthāpayitvā dvau bodhisattvau, yayoḥ prabhayā

sā lokadhātuḥ satatasamitaṁ nityāvabhāsasphuṭā.

atha khalv āyuṣmān ānando bhagavantam etad avocat :

kiṁ nāmadheyau bhagavan tau satpuruṣau bodhisattvau

mahāsattvau. bhagavān āha : ekas tayor ānandāvalokiteśvara

bodhisattvo mahāsattvo, dvitīyaḥ sthāmaprāpto nāma. ita

evānanda buddhakṣetrāc cyutvā tatropapannau.

tatra cānanda buddhakṣetre ye bodhisattvāḥ pratyājātāḥ,

sarve te dvātriṁśatā mahāpuruṣalakṣaṇaiḥ samanvāgatāḥ,

paripūrṇagātrā, dhyānābhijñākovidāḥ, prajñāprabhedakovidāḥ,

kuśalās, tīkṣṇendriyāḥ, susaṁvṛtendriyā, ājñātendriyā, adīnācalendriyāḥ,

pratilabdhakṣāntikā anantāparyantaguṇāḥ.

tasmin khalu punar ānanda buddhakṣetre ye bodhisattvāḥ

pratyājātāḥ, sarve te 'virahitā buddhadarśanena dharmaśravaṇenāvinipāta-

dharmāṇo, yāvad bodhiparyantaṁ. sarve ca

te tatropādāya na jātv ajātismarā bhaviṣyanti, sthāpayitvā

tathārūpeṣu kalpasaṁkṣobheṣu ye pūrvasthānapraṇihitāḥ

pañcasu kaṣāyeṣu vartamāneṣu, yadā buddhānāṁ bhagavatāṁ

p.50

loke prādurbhāvo bhavati, tad yathāpi nāma mamaitarhi.

tasmin khalu punar ānanda buddhakṣetre ye bodhisattvāḥ

pratyājātāḥ, sarve ta ekapurobhaktenānyalokadhātūṁ gatvānekani

buddhakoṭīnayutaśatasahasrāṇy upatiṣṭhanti, yāvac

cākāṁkṣanti buddhānubhāvena te yathā cittam utpādayanty :

evaṁrūpaiḥ puṣpadīpadhūpagandhamālyavilepanacūrṇa-

cīvaracchatradhvajapatākāvaijayantītūryasaṁgītivādyaiḥ pūjāṁ

kuryāma iti, teṣāṁ sahacittotpādāt tathārūpāṇy eva sarvapūjāvidhānāni

pāṇau prādurbhavanti. te taiḥ puṣpair yāvad

vādyais teṣu buddheṣu bhagavatsu pūjāṁ kurvanto bahvapa-

rimāṇāsaṁkhyeyaṁ kuśalamūlam upacinvanti. sacet punar

ākāṁkṣanty : evaṁrūpāḥ puṣpapuṭāḥ pāṇau prādurbhavanti,

teṣāṁ sahacittotpādān nānāvarṇā anekavarṇā nānāgandhā divyāḥ

puṣpapuṭāḥ pāṇau prādurbhavanti. te tais tathārūpaiḥ

puṣpapuṭaiḥ tān buddhān bhagavato 'vakiranti sma, abhyavakiranty,

abhiprakiranti. teṣāṁ ca yaḥ sarvaparīttaḥ puṣpapuṭa

utsṛṣṭo, daśayojanavistāram puṣpacchatraṁ prādurbhavanti.

upary antarīkṣe dvitīye cānutsṛṣṭe, na prathamo

dharaṇyāṁ prapatati. santi tatra puṣpapuṭā ya utsṛṣṭāḥ santo

viṁśatiyojanavistārāṇi puṣpacchatrāṇy upary antarīkṣe

prādurbhavanti. santi triṁśatcatvāriṁśatpañcāśat, santi yojana-

śatasahasravistārāṇi puṣpacchatrāṇy upary antarīkṣe prādurbhavanti.

tatra ya udāraṁ prītiprāmodyaṁ saṁjanayanty ;

udāraṁ ca cittaudbilyaṁ pratilabhyante ; te bahv aparimitam

asaṁkhyeyaṁ ca kuśalamūlam avaropya, bahūni

buddhakoṭīnayutaśatasahasrāṇy upasthāyaikapūrvāhnena punar

api sukhāvatyāṁ lokadhātau pratiṣṭhante, tasyaivāmitāyuṣas

p.51

tathāgatasya pūrvapraṇidhānādhiṣṭhānaparigraheṇa, pūrvapraṇidhāna-

samṛddhiparipūryānūnayā suvibhaktābhāvitayā.

tasmin khalu punar ānanda buddhakṣetre ye bodhisattvāḥ

pratyājātāḥ, sarve te sarvajñatāsahagatām eva dharmakathāṁ

kathyanti. na ca tatra buddhakṣetre sattvānāṁ kācit

parigrahasaṁjñāsti, sarvaṁ tad-buddhakṣetraṁ samanucaṁkramamāṇā,

anuvicaranto na ratiṁ nāratim utpādayanti.

prakrāmantas tāś cānupekṣā evaṁ prakrāmanti, na sāpekṣāḥ

sarvaśas caiṣām evaṁ cittam nāsti.

tatra khalu punar ānanda sukhāvatyāṁ lokadhātau ye

sattvāḥ pratyājātā, nāsti teṣām anyātakasaṁjñā, nāsti svakasaṁjñā,

nāsti mamasaṁjñā, nāsti vigraho, nāsti vivādo, nāsti

virodho, nāsti asamacittaḥ ; samacittās te, hitacittā, maitracittā,

mṛducittāḥ, snigdhacittāḥ, karmaṇyacittāḥ, prasannacittāḥ,

sthiracittā, vinīvaraṇacittā, akṣubhitacittā, aluḍitacittāḥ,

prajñāpāramitācaryācaraṇacittāś, cittādhārabuddhipraviṣṭāḥ,

sāgarasamāḥ prajñayā, merusamā buddhyānekaguṇasaṁnicayā,

bodhyaṅgasaṁgītyā vikrīḍitā, buddhasaṁgītyābhiyuktā ;

māṁsacakṣuḥ praticinvanti. divyaṁ cakṣur abhinirharanti.

prajñācakṣurgatiṁgatāḥ, dharmacakṣuḥpāraṁgatāḥ ;

buddhacakṣur niṣpādayanto, deśayanto, dyotayanto, vistāreṇa

prakāśayanto ; 'saṅgajñānam abhinirharantas, traidhātukasamatayābhiyuktā,

dāntacittāḥ, śāntacittāḥ, sarvadharmānupalabdhi-

p.52

samanvāgatāḥ, samudayaniruktikuśalā, dharmaniruktisamanvāgatā,

hārāhārakuśalā, nayānayasthānakuśalā ; lokikīṣu

kathāsv anapekṣā viharanti. lokottarābhiḥ kathābhiḥ sāraṁ

pratyayanti. sarvadharmaparyeṣṭikusalāḥ, sarvadharmaprakṛtivyupasamajñāna-

vihārino, 'nupalambhagocarā, niṣkiñcanā,

nirupādānā, niścintā, nirupāyāsā, anupādāya suvimuktā,

anaṅgaṇā, aparyantasthāyino, 'bhijñāsv amūlasthāyino,

'saṅgacittā, anavalīnā, gambhīreṣu dharmeṣv abhiyuktā na

saṁsīdanti. duranubodhabuddhajñānapraveśodgatā, ekāyatanamārgānuprāptā,

nirvicikitsās, tīrṇakathaṁkathā, aparapratyayajñānā,

anadhimāninaḥ ; sumerusamā jñāne 'bhyudgatāḥ ; sāgarasamā

buddhyākṣobhyā ; candrasūryaprabhātikrāntāḥ prajñayā,

pāṇḍarasuśuklaśubhacittayā ca ; uttaptahemavrṇasadṛaśāvabhāsa-

nirbhāsaguṇapradhānatayā ca ; vasuṁdharāsadṛśāḥ sarvasattva-

śubhāśubhakṣapanatayā ; apsadṛśāḥ sarvakleśamalanidhāvana-

pravāhanatayā ; agnirājasadṛśāḥ sarvadharmamanyanākleśanirdahanatayā ;

vāyusadṛśāḥ sarvalokāsaṁjanatayā ; ākāśasadṛśāḥ

sarvadharmanairvedhikatayā, sarvaśo niṣkiṁcanatayā ca.

padmasadṛśāḥ sarvalokānupaliptayā ; kālānusārimahāmeghasadṛśā

dharmābhigarjanatayā ; mahāvṛṣṭisadṛśā dharmasalilābhivarṣaṇatayā ;

ṛṣabhasadṛśā mahāgaṇābhibhavanatayā ;

mahānāgasadṛśāḥ paramasudāntacittatayā ; bhadrāśvājāneyasadṛśāḥ

suvinītatayā ; siṁhamṛgarājasadṛśā vikramavaiśāradyāsaṁtrastatayā ;

p.53

nyagrodhadrumarājasadṛśāḥ sarvasattvaparitrāṇatayā ;

sumeruparvatarājasadṛśāḥ sarvaparavādyakampanatayā ;

gaganasadṛśā aparimāṇamaitrībhāvanatayā ; mahābrahmasamāḥ

sarvakuśalamūladharmādhipatyapūrvaṁgamanatayā ;

pakṣisadṛśāḥ saṁnicayasthānatayā ; garuḍadvijarājasadṛśāḥ

parapravādividhvaṁsanatayā ; udumbarapuṣpasadṛśā

durlabhotpattyarthitayā ; nāgavat susamāhitā, avikṣiptā, ajihmendriyā ;

viniścayakuśalāḥ, kṣāntisaurabhyabahulā ; anīrṣyakāḥ

parasaṁpattyaprārthatayā. viśāradā dharmakathāsv ;

atṛptā dharmaparyeṣṭau ; vaiḍūryasadṛśāḥ śīlena ; ratnākarāḥ

śrutena ; mañjusvarā mahādharmadundubhighoṣena ; mahādharmabherīṁ

parāghnanto ; mahādharmaśaṅkham āpūrayanto ;

mahādharmadhvajām ucchrāpayanato ; mahādharmolkāṁ

prajvālayantaḥ ; prajñāvilokino, 'saṁmūḍhā, nirdoṣāḥ,

śāntākhilāḥ, śuddhā, nirāmagandhā, alubdhāḥ, saṁvibhāgaratā,

muktatyāgāḥ, prasṛtapāṇayo, dānasaṁvibhāgaratā dharmāmiṣābhyām,

dāne 'matsariṇo, 'saṁsṛṣṭā, anuttrastamānasā,

viraktā, dhīrā, vīrā, dhaureyā, dhṛtimanto, hrīmanto, 'sādṛśyā,

nirargaḍā, prāptābhijñāḥ, suratāḥ sukhasaṁvāsā, arthakarā,

p.54

lokapradyotā, nāyakā, nandīrāgānunayapratighāḥ, prahīṇāḥ,

śuddhāḥ, śokāpagatā, nirmalās, trimalaprahīṇā, vikrīḍitābhijñā,

hetubalikāḥ, praṇidhānabalikā, ajihmā, akuṭilāḥ.

ye te bahubuddhakoṭīnayutaśatasahasrāvaropitakuśalamūlā,

utpāṭitamānaśalyā, apagatarāgadveṣamohāḥ, śuddhāḥ, śuddhādhimuktā,

jinavarapraśastā, lokapaṇḍitā, uttaptajñānasamudgatā,

jinastutās, cittaudbilyasamanvāgatāḥ, śūrā, dṛḍhā, asamā,

akhilā, atulā, arajasaḥ, sahitā, udārā, ṛṣabhā, hrīmanto,

dhṛtimantaḥ, smṛtimanto, matimanto, gatimantaḥ, prajñāśastrapraharaṇāḥ,

puṇyavanto, dyutimanto, vyapagatakhilamalaprahīṇā,

abhiyuktāḥ sātatyeṣu dharmeṣu.

īdṛśā ānanda tasmin buddhakṣetre bodhisattvā mahāsattvāḥ

saṁkṣiptena. vistareṇa punaḥ sacet kalpakoṭīnayutaśatasahasrasthitikenāpy

āyuṣpramāṇena tathāgato nirdiśed, na tv eva

śakyaṁ teṣāṁ satpuruṣāṇāṁ guṇaparyanto 'dhigantum. na ca

tathāgatasya vaiśāradyopacchedo bhavet. tat kasya hetoḥ. ubhayam

apy etad ānandācintyam atulyam, yad idam : teṣāṁ

ca bodhisattvānāṁ guṇās tathāgatasya cānuttaraṁ prajñāpratibhānam.

api cānanda uttiṣṭha paścānmukho bhūtvā, puṣpāṇy avakīryāñjaliṁ

pragṛhya, praṇipata. eṣāsau dig, yatra sa bhagavān

amitābhas tathāgato 'rhan samyaksaṁbuddhas tiṣṭhati dhriyate

p.55

yāpayati, dharmaṁ ca deśayati ; virajo viśuddho, yasya

taṁ nāmadheyam anāvaraṇaṁ daśadiśi loke vighuṣṭam ekaikasyāṁ

diśi gaṅgānadīvālikāsamā buddhā bhagavanto varṇayanti,

stuvanti, praśaṁsanty, asakṛd asakṛd asaṅgavācāprativākyāḥ.

evam ukta, āyusmān ānando bhagavantam

etad avocat : icchāmy ahaṁ bhagavantaṁ tam amitābham

amitaprabham amitāyuṣaṁ tathāgatam arhantaṁ samyaksaṁbuddhaṁ

draṣṭum, tāṁś ca bodhisattvān mahāsattvān

bahubuddhakoṭīnayutaśatasahasrāvaropitakuśalamūlān. samanantarābhāṣitā

cāyuṣmatānandeneyaṁ vāk, atha tāvad eva

so 'mitābhas tathāgato 'rhan samyaksaṁbuddhaḥ svapāṇitalāt

tathārūpāṁ prabhāṁ prāmuñcat, yayedaṁ koṭīśatasahasratamaṁ

buddhakṣetraṁ mahatāvabhāsena sphuṭam abhūt.

tena khalv api samayena sarvatra koṭīśatasahasrabuddhakṣetrāṇāṁ,

ye kecit kālaparvatā vā, ratnaparvatā vā,

merumahāmerumucilindamahāmucilindacakravāḍamahācakravāḍā

vā, bhittayo vā, stambhā vā, vṛkṣagahanodyānavimānāni

vā divyamānuṣyakāni, tāni sarvāṇi tasya tathāgatasya tayā

prabhayābhinirbhinnāny abhūvan, samabhibhūtāni.

tad yathāpi nāma puruṣo vyāmamātrake sthito dvitīyaṁ

puruṣaṁ pratyavekṣata āditye 'bhyudgata ; evam evāsmin

buddhakṣetre bhikṣubhikṣuṇyupāsakopāsikā devanāgayakṣa-

gandharvāsuragaruḍakinnaramahoragāś ca tasyāṁ velāyām

adrākṣus tam amitābhaṁ tathāgatam arhantaṁ samyaksaṁbuddhaṁ,

sumerum iva parvatarājānaṁ sarvakṣetrābhyudgatam,

sarvadiso 'bhibhūya, bhāsamānaṁ tapantaṁ virocamānaṁ

p.56

bibhrājamānaṁ, taṁ ca mahāntaṁ bodhisattvagaṇaṁ, taṁ ca

bhikṣusaṁghaṁ, yad idaṁ buddhānubhāvena tasyāḥ prabhayāḥ

pariśuddhatvāt.

tad yatheyaṁ mahāpṛthivy ekodakajātā bhavet, tatra na

vṛkṣā, na parvatā, na dvīpā, na tṛṇagulmauṣadhivanaspatayo,

na nadīśvabhraprapātāḥ prajñāyeran, anyatraikārṇavībhūtamahāpṛthivy

aikā syāt ; evam eva tasmin buddhakṣetre nāsty

anyat kiṁcil liṅgaṁ vā, nimittaṁ vānyatraiva vyāmaprabhāḥ

śrāvakās, te ca yojanakoṭīśatasahasraprabhā bodhisattvāḥ, sa

ca bhagavān amitābhas tathāgato 'rhan samyaksaṁbuddhas,

taṁ ca śrāvakagaṇaṁ taṁ ca bodhisattvagaṇam abhibhūya,

sarvā diśaḥ prabhāsayan saṁdṛśyate.

tena khalv api samayena tasyāṁ sukhāvatyāṁ lokadhātau

bodhisattvāḥ śrāvākadevamanuṣyāś ca sarve ta imāṁ lokadhātuṁ,

śākyamuniṁ ca tathāgataṁ mahatā bhikṣusaṁghena

parivṛtaṁ paśyanti sma, dharmaṁ ca deśayantam.

tatra khalu bhagavān ajitaṁ bodhisattvaṁ mahāsattvam

āmantrayate sma : paśyasi tvam ajitāmuṣmin buddhakṣetre

guṇālaṁkāravyūhasaṁpadam ; upariṣṭāś cāntarīkṣa ārāmaramaṇīyāni,

vanaramaṇīyāny, udyānaramaṇīyāni, nadīpuṣkiriṇīramaṇīyāni,

nānāratnamayotpalapadmakumudapuṇḍaṛīkākīrṇāni ;

adhastāc ca dharaṇitalam upādāya, yāvad akaniṣṭhabhavanād,

gaganatalaṁ puṣpābhikīrṇaṁ, puṣpāvalisamupaśobhitaṁ,

nānāstambhapaṅktiparisphuṭaṁ tathāgatābhinirmita-

nānādvijasaṁghaniṣevitam. āha : paśyāmi bhagavan, bhagavān

āha : paśyasi punas tvam ajitaitān aparān dvijasaṁghān

p.57

sarvabuddhakṣetrān buddasvareṇābhijijñāpayanti, yenaite

bodhisattvā nityam avirahitā buddhānusmṛtyā. āha : paśyāmi

bhagavan. bhagavān āha : paśyasi tvam ajitātra buddhakṣetre

amūn sattvān yojanaśatasahasrakeṣu vimāneṣv abhirūḍhān,

antarīkṣe 'saktān krāmataḥ. āha : paśyāmi bhagavan.

bhagavān āha : tat kiṁ manyase 'jita ; asti kiṁcin

nānātvaṁ devānāṁ vā paranirmitavaśavartināṁ sukhāvatyām

lokadhātau manuṣyaṇāṁ vā. āha : ekam apy ahaṁ bhagavan

nānātvaṁ na samanupaśyāmi. yāvad maharddhikā atra

sukhāvatyāṁ lokadhātau manuṣyāḥ. bhagavān āha : paśyasi

punas tvam ajita tatra sukhāvatyāṁ lokadhātāv ekeṣāṁ

manuṣyāṇām udāreṣu padmeṣu garbhāvāsam. āha ; tad yathāpi

nāma bhagavan trayaśtriṁśā devā yāmā devā vā, pañcāśadyojanakeṣu

vā, yojanaśatikeṣu vā, pañcayojanaśatikeṣu

vimāneṣu praviṣṭāḥ krīḍanti, ramanti, paricārayanti ; evam

evāhaṁ bhagavan atra sukhāvatyāṁ lokadhātāv ekeṣāṁ

manuṣyāṇām udārapadmeṣu garbhāvāsaṁ paśyāmi.

santi khalu punar atra bhagavan sattvā ya upapādukāḥ

padmeṣu paryaṅkaiḥ prādurbhavanti. tat ko 'tra bhagavan

hetuḥ, kaḥ pratyayo, yad anye punar garbhāvāse prativasanti ;

anye punar upapādukāḥ paryaṅkaiḥ padmeṣu prādurbhavanti.

bhagavān āha : ye te 'jita bodhisattvā anyeṣu buddhakṣetreṣu

sthitāḥ sukhāvatyāṁ lokadhātāv upapattaye vicikitsām

p.58

utpādayanti, tena cittena kuśalamūlāny avaropayanti,

teṣām atra garbhāvāso bhavati. ye punar nirvicikitsāś cchinnakāṁkṣāḥ

sukhāvatyāṁ lokadhātāv upapattaye kuśalamūlāny

avaropayanti, buddhānāṁ bhagavatām asaṅgajñānam avakalpayanty

abhiśraddhadhaty adhimucyante ; tatropapādukāḥ

padmeṣu paryaṅkaiḥ prādurbhavanti. ye te 'jita bodhisattvā

mahāsattvā anyatrabuddhakṣetrasthāś cittam utpādayanty

amitābhasya tathāgatasyārhataḥ samyaksaṁbuddhasya darśanāya,

na vicikitsām utpādayanti, na kāṁkṣanty asaṅgabuddhajñānaṁ,

svakucalamūlaṁ cābhiśraddhadhati, teṣām

aupapādukānāṁ paryaṅkaiḥ padmeṣu prādurbhūtānāṁ

muhūrtamātreṇaivaivaṁrūpaḥ kāyo bhavati, tad yathānyeṣāṁ

ciropapannānāṁ sattvānām.

paśyājita prajñādaurbalyaṁ prajñāvaimātraṁ prajñāparihāṇiṁ

prajñāparīttatāṁ, yatra hi nāma pañcavarṣaśatāni parihīṇā

bhavanti buddhadarśanād, bodhisattvadarśanāt, saddharmadarśanād,

dhārmasaṁkathyāt ; kuśalamūlacaryāyāḥ parihīṇā

bhavanti sarvakuśalamūlasaṁpatter, yad idaṁ vicikitsāpatitaiḥ

saṁjñāmanasikāraiḥ.

tad yathājita rājñaḥ kṣatriyasya mūrdhānābhiṣiktasya

bandhanāgāraṁ bhavet, sarvasauvarṇavaiḍūryapratyuptam,

avasaktapaṭṭamālyadāmakalāpaṁ, nānāraṅgavitatavitānaṁ,

dūṣyapaṭṭasaṁcchannaṁ, nānāmuktakusumābhikīrṇam, udāraṁ,

dhūpanirdhūpitaṁ, prāsādaharmyagavākṣavedikātoraṇavicitra-

sarvaratnapratimaṇḍitaṁ, hemaratnakaṁkaṇījālasaṁcchannaṁ,

caturasraṁ, catuḥsthūṇaṁ caturdvāraṁ, catuḥsopānakam.

tatra tasya rājñaḥ putraḥ kenacid eva kṛtyena prakṣipto

p.59

jāmbūnadasuvarṇamayair nigaḍair baddho bhavati. tasya

ca tatra paryaṅkaḥ prajñaptaḥ syād, anekagoṇikāstīrṇas,

tūlikāpalālikāstīrṇaḥ, kācilindikasukhasaṁsparśaḥ, kāliṅga-

prāvaraṇasottarapaṭacchadana, ubhayāntalohitopadhānaś, citro,

darśanīyaḥ. sa tatrābhiniṣaṇṇo vābhinipanno vā bhavet. bahu

cāsyānekavidhaṁ śucipraṇītaṁ pānabhojanaṁ tatropanāmyet.

tat kiṁ manyase 'jita ; udāras tasya rājaputrasya sa paribhogo

bhavet. āha : udāro bhagavan. bhagavān āha : tat kiṁ

manyase 'jita ; api tv āsvādayet, sa tan nigamayed vā,

tena vā tuṣṭiṁ vidyāt. āha : no hīdaṁ bhagavan. api tu

khalu punar yena vyapanītena rājñā tatra bandhanāgāre

prakṣipto bhavet, sa tato mokṣam evākāṁkṣayet. abhijātān

kumārān amātyān stryāgārān śreṣṭhino gṛhapatīn koṭṭarājño

vā paryeṣed, ya enaṁ tato bandhanāgārāt parimocayeyuḥ.

kiṁ cāpi bhagavaṁs tasya kumārasya tatra bandhanāgāre

nābhiratiḥ. nātra parimucyate, yāvan na rājā prasādam upadarśayati.

bhagavān āha : evam evājita, ye te bodhisattvāḥ

vicikitsāpatitāḥ kuśalamūlāny avaropayanti, kāṁkṣanti

buddhajñānam asamasamajñānaṁ, kiṁ cāpi te buddhanāmaśravaṇena,

tena ca cittaprasādamātreṇātra sukhāvatyāṁ

lokadhātāv upapadyante. na tu khalv aupapādukāḥ padmeṣu

paryaṅkaiḥ prādurbhavanti. api tu padmeṣu garbhāvāse

p.60

prativasanti. kiṁ cāpi teṣāṁ tatrodyānavimānasaṁjñāḥ

saṁtiṣṭhante. nāsty uccāraprasrāvaṁ, nāsti kheṭasiṁhānakaṁ,

na pratikūlaṁ manasaḥ pravartate. api tu khalu punaḥ

pañca varṣaśatāni virahitā bhavanti buddhadarśanena,

dharmaśravaṇena, bodhisattvadarśanena, dharmasāṁkathyaviniścayena,

sarvakuśaladharmacaryābhiś ca. kiṁ cāpi te

tatra nābhiramante, na tuṣṭiṁ vidanti. api tu khalu punaḥ

pūrvāparādhaṁ kṣapayitvā, te bhūyas tataḥ paścān niṣkrāmanti.

na caiṣāṁ tato niṣkrāmatāṁ niṣkramaḥ prajñāyata, ūrdhvam

adhas tiryag vā.

paśyājita ; yatra hi nāma pañcabhir varṣaśatair bahūni

buddhakoṭīnayutaśatasahasrāṇy upasthātavyāni, bahvasaṁkhyeyāprameyāni

ca kuśalamūlāny avaropayitavyāni ca syuḥ.

buddhadharmāś ca parigṛhītavyāḥ. tat sarvaṁ vicikitsādoṣeṇa

virāgayanti. paśyājita kiyan mahate 'narthāya

bodhisattvānāṁ vicikitsā saṁvartata iti.

tasmāt tarhy ajita ; bodhisattvair nirvicikitsair bodhāya

cittam utpādya, kṣipraṁ sarvasattvahitasukhādhānāya

sāmarthāpratilambhārthaṁ, sukhāvatyāṁ lokadhātāv

upapattaye kuśalamūlāni pariṇāmayitavyāni, yatra bhagavān

amitāyus tathāgato 'rhan samyaksaṁbuddhaḥ.

evam ukte, 'jito bodhisattvo bhagavantam etad avocat :

kiyantaḥ punar bhagavan bodhisattvā ito buddhakṣetrāt

pariniṣpannā, anyeṣāṁ vā buddhānāṁ bhagavatām antikād

ye sukhāvatyāṁ lokadhātāv upapatsyante. bhagavān āha :

p.61

ito hy ajita buddhakṣetrād dvāsaptatikoṭīnayutāni bodhisattvānāṁ

pariniṣpannāni, yāni sukhāvatyāṁ lokadhātāv upapatsyante,

pariniṣpannānām avaivarttikānāṁ bahubuddhakoṭī-

śatasahasrāvaropitaiḥ kuśalamūlaiḥ. kaḥ punar vādas, tataḥ

parīttataraiḥ kuśalamūlaiḥ.

duṣprasahasya tathāgatasyāntikād aṣṭādaśakoṭīnayutāni

bodhisattvānāṁ sukhāvatyāṁ lokadhātāv upapatsyante ;

pūrvāntare digbhāge ratnākaro nāma tathāgato viharati.

tasyāntikān navatibodhisattvakoṭyaḥ sukhāvatyām lokadhātāv

upapatsyante ;

jyotiṣprabhasya tathāgatasyāntikād dvāviṁśatibodhisattvakoṭyaḥ