vinayapitake
Page 1 sur 269
Namo tassa bhagavato arahato sammasambuddhassa
Vinayapitake
Mahavaggapali
1. Mahakhandhako
1. Bodhikatha
1. [uda. 1 adayo] Tena samayena buddho bhagava uruvelayam viharati najja neranjaraya tire
bodhirukkhamule pathamabhisambuddho. Atha kho bhagava bodhirukkhamule sattaham ekapallahkena
nisidi vimuttisukhapatisamvedi [vimuttisukham patisamvedi (ka.)]. Atha kho bhagava rattiya pathamam
yamam paticcasamuppadam anulomapatilomam manasakasi - "avijjapaccaya sahkhara,
sahkharapaccaya vinhanam, vihhanapaccaya namarupam, namarupapaccaya salayatanam,
salayatanapaccaya phasso, phassapaccaya vedana, vedanapaccaya tanha, tanhapaccaya upadanam,
upadanapaccaya bhavo, bhavapaccaya jati, jatipaccaya jaramaranam
sokaparidevadukkhadomanassupayasa sambhavanti - evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa
samudayo hoti. ' ' Avijjayatveva asesaviraganirodha sahkharanirodho, sahkharanirodha vihhananirodho,
vihhananirodha namarupanirodho, namarupanirodha salayatananirodho, salayatananirodha
phassanirodho, phassanirodha vedananirodho, vedananirodha tanhanirodho, tanhanirodha
upadananirodho, upadananirodha bhavanirodho, bhavanirodha jatinirodho, jatinirodha jaramaranam
sokaparidevadukkhadomanassupayasa nirujjhanti - evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho
hotf'ti.
Atha kho bhagava etamattham viditva tayam velayam imam udanam udanesi -
"Yada have patubhavanti dhamma;
Atapino jhayato brahmanassa;
Athassa kahkha vapayanti sabba;
Yato pajanati sahetudhamma"nti.
2. [uda. 2] Atha kho bhagava rattiya majjhimam yamam paticcasamuppadam anulomapatilomam
manasakasi - "avijjapaccaya sahkhara, sahkharapaccaya vihhanam, vihnanapaccaya namarupam. . .pe. . .
evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. . .pe. . . nirodho hoff'ti.
Atha kho bhagava etamattham viditva tayam velayam imam udanam udanesi -
' ' Yada have patubhavanti dhamma;
Atapino jhayato brahmanassa;
Athassa kahkha vapayanti sabba;
Yato khayam paccayanam avedi"ti.
3. [uda. 3] Atha kho bhagava rattiya pacchimam yamam paticcasamuppadam anulomapatilomam
manasakasi - ' 'avijjapaccaya sahkhara, sahkharapaccaya vihhanam, vihhanapaccaya namarupam. . .pe. . .
evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. . .pe. . . nirodho hotf'ti.
Atha kho bhagava etamattham viditva tayam velayam imam udanam udanesi -
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 2 sur 269
' ' Yada have patubhavanti dhamma;
Atapino jhayato brahmanassa;
Vidhupayam titthati marasenam;
Suriyova [suriyova (sT. sya. kam.)] obhasayamantalikkha"nti.
Bodhikatha nitthita.
2. Ajapalakatha
4. [uda. 4] Atha kho bhagava sattahassa accayena tamha samadhimha vutthahitva bodhirukkhamula
yena ajapalanigrodho tenupasahkami, upasahkamitva ajapalanigrodhamule sattaham ekapallahkena
nisTdi vimuttisukhapatisamvedi. Atha kho aflnataro humhuhkajatiko brahmano yena bhagava
tenupasahkami. Upasahkamitva bhagavata saddhim sammodi. Sammodaniyam katham saraniyam
vitisaretva ekamantam atthasi. Ekamantam thito kho so brahmano bhagavantam etadavoca - "kittavata
nu kho, bho gotama, brahmano hoti, katame ca pana brahmanakarana [brahmanakaraka (ka.)
brahmanakarana (?)] dhamma"ti? Atha kho bhagava etamattham viditva tayam velayam imam udanam
udanesi -
[netti. 103] Yo brahmano bahitapapadhammo;
Nihumhuhko nikkasavo yatatto;
Vedantagu vusitabrahmacariyo;
Dhammena so brahmavadam vadeyya;
Yassussada natthi kuhihci loke"ti.
Ajapalakatha nitthita.
3. Mucalindakatha
5. [uda. 1 1] Atha kho bhagava sattahassa accayena tamha samadhimha vutthahitva
ajapalanigrodhamula yena mucalindo tenupasahkami, upasahkamitva mucalindamule sattaham
ekapallahkena nisldi vimuttisukhapatisamvedT. Tena kho pana samayena maha akalamegho udapadi,
sattahavaddalika sTtavataduddinT. Atha kho mucalindo nagaraja sakabhavana nikkhamitva bhagavato
kayam sattakkhattum bhogehi parikkhipitva uparimuddhani mahantam phanam karitva atthasi - "ma
bhagavantam sTtam, ma bhagavantam unham, ma bhagavantam
damsamakasavatatapasarTsapasamphasso"ti [...sirim sapa. .. (sT. sya. kam.)]. Atha kho mucalindo
nagaraja sattahassa accayena viddham vigatavalahakam devam viditva bhagavato kaya bhoge
vinivethetva sakavannam patisamharitva manavakavannam abhinimminitva bhagavato purato atthasi
pahjaliko bhagavantam namassamano. Atha kho bhagava etamattham viditva tayam velayam imam
udanam udanesi -
[katha. 338 kathavatthupaliyampi]"Sukho viveko tutthassa, sutadhammassa passato;
Abyapajjam sukham loke, panabhutesu samyamo.
[katha. 338 kathavatthupaliyampi]"Sukha viragata loke, kamanam samatikkamo;
Asmimanassa yo vinayo, etam ve paramam sukha"nti.
Mucalindakatha nitthita.
4. Rajayatanakatha
6. Atha kho bhagava sattahassa accayena tamha samadhimha vutthahitva mucalindamula yena
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 3 sur 269
rajayatanam tenupasankami, upasankamitva rajayatanamiile sattaham ekapallankena nisldi
vimuttisukhapatisamvedl. Tena kho pana samayena tapussa [tapassu (sl.)] bhallika vanija ukkala tam
desam addhanamaggappatipanna honti. Atha kho tapussabhallikanam vanijanam natisalohita devata
tapussabhallike vanije etadavoca - "ayam, marisa, bhagava rajayatanamule viharati
pathamabhisambuddho; gacchatha tam bhagavantam manthena ca madhupindikaya ca patimanetha; tam
vo bhavissati dlgharattam hitaya sukhaya"ti. Atha kho tapussabhallika vanija manthanca
madhupindikanca adaya yena bhagava tenupasahkamimsu, upasahkamitva bhagavantam abhivadetva
ekamantam atthamsu. Ekamantam thita kho tapussabhallika vanija bhagavantam etadavocum -
"patigganhatu no, bhante, bhagava manthanca madhupindikanca, yam amhakam assa dlgharattam
hitaya sukhaya"ti. Atha kho bhagavato etadahosi - "na kho tathagata hatthesu patigganhanti. Kimhi nu
kho aham patigganheyyam manthanca madhupindikanca"ti? Atha kho cattaro maharajano bhagavato
cetasa cetoparivitakkamanhaya catuddisa cattaro selamaye patte bhagavato upanamesum - "idha,
bhante, bhagava patigganhatu manthahca madhupindikahca"ti. Patiggahesi bhagava paccagghe
selamaye patte manthahca madhupindikahca, patiggahetva paribhuhji. Atha kho tapussabhallika vanija
bhagavantam onltapattapanim viditva bhagavato padesu sirasa nipatitva bhagavantam (onltapattapanim
viditva bhagavato padesu sirasa nipatitva bhagavantam) [( ) si. sya. potthakesu natthi] etadavocum -
"ete mayam, bhante, bhagavantam saranam gacchama dhammahca, upasake no bhagava dharetu
ajjatagge panupete saranam gate"ti. Te ca loke pathamam upasaka ahesum dvevacika.
Rajayatanakatha nitthita.
5. Brahmayacanakatha
7. [ayam brahmayacanakatha dl. ni. 2.64 adayo; ma. ni. 1.281 adayo; ma. ni. 2.336 adayo; sam. ni.
1.172 adayo] Atha kho bhagava sattahassa accayena tamha samadhimha vutthahitva rajayatanamula
yena ajapalanigrodho tenupasahkami. Tatra sudam bhagava ajapalanigrodhamule viharati. Atha kho
bhagavato rahogatassa patisalllnassa evam cetaso parivitakko udapadi - "adhigato kho myayam
dhammo gambhlro duddaso duranubodho santo panlto atakkavacaro nipuno panditavedanlyo.
Alayarama kho panayam paja alayarata alayasammudita. Alayaramaya kho pana pajaya alayarataya
alayasammuditaya duddasam idam thanam yadidam idappaccayatapaaccasamuppado; idampi kho
thanam sududdasam yadidam sabbasahkharasamatho sabbupadhipatinissaggo tanhakkhayo virago
nirodho nibbanam. Ahahceva kho pana dhammam deseyyam, pare ca me na ajaneyyum, so mamassa
kilamatho, sa mamassa vihesa"ti. Apissu bhagavantam ima anacchariya gathayo patibhamsu pubbe
assutapubba -
"Kicchena me adhigatam, halam dani pakasitum;
Ragadosaparetehi, nayam dhammo susambudho.
"Patisotagamim nipunam, gambhlram duddasam anum;
Ragaratta na dakkhanti, tamokhandhena avuta [avata (sl.)]"ti.
Itiha bhagavato patisahcikkhato appossukkataya cittam namati, no dhammadesanaya.
8. Atha kho brahmuno sahampatissa bhagavato cetasa cetoparivitakkamahhaya etadahosi -
"nassati vata bho loko, vinassati vata bho loko, yatra hi nama tathagatassa arahato sammasambuddhassa
appossukkataya cittam namati [namissati (?)], no dhammadesanaya"ti. Atha kho brahma sahampati -
seyyathapi nama balava puriso samihjitam va baham pasareyya, pasaritam va baham samihjeyya
evameva - brahmaloke antarahito bhagavato purato paturahosi. Atha kho brahma sahampati ekamsam
uttarasahgam karitva dakMiinajanumandalam pathaviyam nihantva yena bhagava tenahjalim panametva
bhagavantam etadavoca- "desetu, bhante, bhagava dhammam, desetu sugato dhammam. Santi satta
apparajakkhajatika, assavanata dhammassa parihayanti, bhavissanti dhammassa ahnataro"ti. Idamavoca
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 4 sur 269
brahma sahampati, idam vatvana athaparam etadavoca -
"Paturahosi magadhesu pubbe;
Dhammo asuddho samalehi cintito;
Apapuretam [avapuretam (si.)] amatassa dvaram;
Sunantu dhammam vimalenanubuddham
"Sele yatha pabbatamuddhanitthito;
Yathapi passe janatam samantato;
Tathupamam dhammamayam sumedha;
Pasadamaruyha samantacakkhu;
S okavatinnam j anatamapetasoko ;
Avekkhassu j atij arabhibhutam.
' 'Utthehi vlra vijitasahgama;
Satthavaha anana [anana (ka.)] vicara loke;
Desassu [desetu (ka.)] bhagava dhammam;
Annataro bhavissantT"ti.
] si. sya. potthakesu natthi, mulapannasakesu pasarasisutthe brahmayacana sakim yeva agata]
[ Evam vutte bhagava brahmanam sahampatim etadavoca - "mayhampi kho, brahme, etadahosi -
'adhigato kho myayam dhammo gambhlro duddaso duranubodho santo panlto atakkavacaro nipuno
panditavedanlyo. Alayarama kho panayam paja alayarata alayasammudita. Alayaramaya kho pana
pajaya alayarataya alayasammuditaya duddasam idam thanam yadidam
idappaccayatapaticcasamuppado; idampi kho thanam sududdasam yadidam sabbasahkharasamatho
sabbupadhipatinissaggo tanhakkhayo virago nirodho nibbanam. Ahanceva kho pana dhammam
deseyyam, pare ca me na ajaneyyum, so mamassa kilamatho, sa mamassa vihesa'ti. Apissu mam,
brahme, ima anacchariya gathayo patibhamsu pubbe assutapubba -
'Kicchena me adhigatam, halam dani pakasitum;
Ragadosaparetehi, nayam dhammo susambudho.
'Patisotagamim nipunam, gambhlram duddasam anum;
Ragaratta na dakkhanti, tamokhandhena avuta'ti.
Itiha me, brahme, patisancikkhato appossukkataya cittam namati no dhammadesanaya"ti.
Dutiyampi kho brahma sahampati bhagavantam etadavoca - "desetu, bhante, bhagava dhammam,
desetu sugato dhammam; santi satta apparajakkhajatika, assavanata dhammassa parihayanti, bhavissanti
dhammassa afinataro"ti. Idamavoca brahma sahampati, idam vatvana athaparam etadavoca -
"Paturahosi magadhesu pubbe;
Dhammo asuddho samalehi cintito;
Apapuretam amatassa dvaram;
Sunantu dhammam vimalenanubuddham.
"Sele yatha pabbatamuddhanitthito;
Yathapi passe janatam samantato;
Tathupamam dhammamayam sumedha;
Pasadamaruyha samantacakkhu;
Sokavatinnam janatamapetasoko;
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 5 sur 269
Avekkhassu j atij arabhibhutam.
' 'Utthehi vlra vijitasahgama;
Satthavaha anana vicara loke;
Desassu bhagava dhammam;
Annataro bhavissantT' 'ti.
Dutiyampi kho bhagava brahmanam sahampatim etadavoca - "mayhampi kho, brahme, etadahosi
- 'adhigato kho myayam dhammo gambhlro duddaso duranubodho santo panlto atakkavacaro nipuno
panditavedanlyo. Alayarama kho panayam paja alayarata alayasammudita. Alayaramaya kho pana
pajaya alayarataya alayasammuditaya duddasam idam thanam yadidam
idappaccayatapaticcasamuppado; idampi kho thanam sududdasam yadidam sabbasahkharasamatho
sabbupadhipatinissaggo tanhakkhayo virago nirodho nibbanam. Ahanceva kho pana dhammam
deseyyam, pare ca me na ajaneyyum, so mamassa kilamatho, sa mamassa vihesa'ti. Apissu mam,
brahme, ima anacchariya gathayo patibhamsu pubbe assutapubba -
'Kicchena me adhigatam, halam dani pakasitum;
Ragadosaparetehi, nayam dhammo susambudho.
'Patisotagamim nipunam, gambhlram duddasam anum;
Ragaratta na dakkhanti, tamokhandhena avuta'ti.
Itiha me, brahme, patisancikkhato appossukkataya cittam namati, no dhammadesanaya"ti.
Tatiyampi kho brahma sahampati bhagavantam etadavoca- "desetu, bhante, bhagava dhammam,
desetu sugato dhammam. Santi satta apparajakkhajatika, assavanata dhammassa parihayanti, bhavissanti
dhammassa anflataro"ti. Idamavoca brahma sahampati, idam vatvana athaparam etadavoca-
"Paturahosi magadhesu pubbe;
Dhammo asuddho samalehi cintito;
Apapuretam amatassa dvaram;
Sunantu dhammam vimalenanubuddham
"Sele yatha pabbatamuddhanitthito;
Yathapi passe janatam samantato;
Tathupamam dhammamayam sumedha;
Pasadamaruyha samantacakkhu;
S okavatinnam j anatamapetasoko ;
Avekkhassu j atij arabhibhutam.
' 'Utthehi vlra vijitasahgama;
Satthavaha anana vicara loke;
Desassu bhagava dhammam;
Anhataro bhavissantf'ti.
9. Atha kho bhagava brahmuno ca ajjhesanam viditva sattesu ca karuhhatam paticca
buddhacakkhuna lokam volokesi. Addasa kho bhagava buddhacakkhuna lokam volokento satte
apparajakkhe maharajakkhe tikkhindriye mudindriye svakare dvakare suvihhapaye duvihhapaye,
appekacce paralokavajjabhayadassavine [dassavino (si. sya. kam.)] viharante, appekacce na
paralokavajjabhayadassavine viharante. Seyyathapi nama uppaliniyam va paduminiyam va
pundarlkiniyam va appekaccani uppalani va padumani va pundarlkani va udake jatani udake
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 6 sur 269
samvaddhani udakanuggatani anto nimuggaposlni, appekaccani uppalani va padumani va
pundarlkani va udake jatani udake samvaddhani samodakam thitani, appekaccani uppalani va padumani
va pundarikani va udake jatani udake samvaddhani udakam accuggamma thitani [titthanti (si. sya.)]
anupalittani udakena, evamevam bhagava buddhacakkhuna lokam volokento addasa satte apparajakkhe
maharajakkhe tikkhindriye mudindriye svakare dvakare suvinnapaye duvinnapaye, appekacce
paralokavajjabhayadassavine viharante, appekacce na paralokavajjabhayadassavine viharante; disvana
brahmanam sahampatim gathaya paccabhasi -
' ' Aparuta tesam amatassa dvara;
Ye sotavanto pamuncantu saddham;
VihimsasannT pagunam na bhasim;
Dhammam panTtam manujesu brahme"ti.
Atha kho brahma sahampati "katavakaso khomhi bhagavata dhammadesanaya"ti bhagavantam
abhivadetva padakkhinam katva tatthevantaradhayi.
Brahmayacanakatha nitthita.
6. Pancavaggiyakatha
10. [ma. ni. 1.284 adayo; ma. ni. 2.339 adayo] Atha kho bhagavato etadahosi - "kassa nu kho
aham pathamam dhammam deseyyam? Ko imam dhammam khippameva ajanissatT"ti? Atha kho
bhagavato etadahosi - "ayam kho alaro kalamo pandito byatto medhavT dTgharattam
apparajakkhajatiko; yamnunaham alarassa kalamassa pathamam dhammam deseyyam, so imam
dhammam khippameva ajanissatT"ti. Atha kho antarahita devata bhagavato arocesi - "sattahakalahkato,
bhante, alaro kalamo"ti. Bhagavatopi kho nanam udapadi - "sattahakalahkato alaro kalamo"ti. Atha
kho bhagavato etadahosi - "mahajaniyo kho alaro kalamo; sace hi so imam dhammam suneyya,
khippameva ajaneyya' 'ti. Atha kho bhagavato etadahosi - ' 'kassa nu kho aham pathamam dhammam
deseyyam? Ko imam dhammam khippameva ajanissatT"ti? Atha kho bhagavato etadahosi - "ayam kho
udako [uddako (sT. sya.)] ramaputto pandito byatto medhavT dTgharattam apparajakkhajatiko;
yamnunaham udakassa ramaputtassa pathamam dhammam deseyyam, so imam dhammam khippameva
ajanissatF'ti. Atha kho antarahita devata bhagavato arocesi - "abhidosakalahkato, bhante, udako
ramaputto"ti. Bhagavatopi kho nanam udapadi - "abhidosakalahkato udako ramaputto"ti. Atha kho
bhagavato etadahosi - "mahajaniyo kho udako ramaputto; sace hi so imam dhammam suneyya,
khippameva ajaneyya"ti
Atha kho bhagavato etadahosi - ' 'kassa nu kho aham pathamam dhammam deseyyam? Ko imam
dhammam khippameva ajanissatT' 'ti? Atha kho bhagavato etadahosi - ' 'bahukara kho me pancavaggiya
bhikkhu, ye mam padhanapahitattam upatthahimsu; yamnunaham pancavaggiyanam bhikkhunam
pathamam dhammam deseyya"nti. Atha kho bhagavato etadahosi - "kaham nu kho etarahi
pancavaggiya bhikkhu viharantT' 'ti? Addasa kho bhagava dibbena cakkhuna visuddhena
atikkantamanusakena pancavaggiye bhikkhu baranasiyam viharante isipatane migadaye. Atha kho
bhagava uruvelayam yathabhirantam viharitva yena baranasT tena carikam pakkami.
11. Addasa kho upako ajTvako bhagavantam antara ca gayam antara ca bodhim
addhanamaggappatipannam, disvana bhagavantam etadavoca - "vippasannani kho te, avuso, indriyani,
parisuddho chavivanno pariyodato. Kamsi tvam, avuso, uddissa pabbajito? Ko va te sattha? Kassa va
tvam dhammam rocesT"ti? Evam vutte bhagava upakam ajTvakam gathahi ajjhabhasi -
[dha. pa. 353; katha. 405] "Sabbabhibhu sabbavidiihamasmi,
Sabbesu dhammesu aniipalitto;
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 7 sur 269
Sabbanjaho tanhakkhaye vimutto,
Sayam abhinnaya kamuddiseyyam.
[mi. pa. 4.5.1 1 milindapanhepi; katha. 405] "Na me acariyo atthi, sadiso me na vijjati;
Sadevakasmim lokasmim, natthi me patipuggalo.
[katha. 405 kathavatthupaliyampi] "Ahanhi araha loke, aham sattha anuttaro;
Ekomhi sammasambuddho, sltibhutosmi nibbuto.
[katha. 405 kathavatthupaliyampi]"Dhammacakkam pavattetum, gacchami kasinam puram;
Andhibhutasmim lokasmim, ahancham [ahannim (ka.)] amatadundubhi"nti.
Yatha kho tvam, avuso, patijanasi, arahasi anantajinoti.
[katha. 405 kathavatthupaliyampi] "Madisa ve jina honti, ye patta asavakkhayam;
Jita me papaka dhamma, tasmahamupaka [tasmahamupaka (si.)] jino"ti.
Evam vutte upako ajlvako hupeyyapavusoti [huveyyapavuso (si.) huveyyavuso (sya.)] vatva slsam
okampetva ummaggam gahetva pakkami.
12. Atha kho bhagava anupubbena carikam caramano yena baranasl isipatanam migadayo, yena
pancavaggiya bhikkhu tenupasahkami. Addasamsu kho pancavaggiya bhikkhu bhagavantam duratova
agacchantam; disvana annamaffiam katikam [idam padam kesuci natthi] santhapesum - "ayam, avuso,
samano gotamo agacchati, bahulliko padhanavibbhanto avatto bahullaya. So neva abhivadetabbo, na
paccutthatabbo, nassa pattaclvaram patiggahetabbam; api ca kho asanam thapetabbam, sace so
akahkhissati nisidissatf'ti. Yatha yatha kho bhagava pancavaggiye bhikkhu upasahkamati, tatha tatha
[tatha tatha te (sl. sya.)] pancavaggiya bhikkhu nasakkhimsu sakaya katikaya santhatum. Asanthahanta
bhagavantam paccuggantva eko bhagavato pattaclvaram patiggahesi, eko asanam panhapesi, eko
padodakam, eko padapltham, eko padakathalikam upanikkhipi. Nisldi bhagava pannatte asane; nisajja
kho bhagava pade pakkhalesi. Apissu [api ca kho (pasarasisuttha)] bhagavantam namena ca
avusovadena ca samudacaranti. Evam vutte bhagava pahcavaggiye bhikkhu etadavoca - "ma,
bhikkhave, tathagatam namena ca avusovadena ca samudacaratha [samudacarittha (sl. sya.)]. Araham,
bhikkhave, tathagato sammasambuddho, odahatha, bhikkhave, sotam, amatamadhigatam,
ahamanusasami, aham dhammam desemi. Yathanusittham tatha patipajjamana [yathanusittham
patipajjamana (sya.)] nacirasseva - yassatthaya kulaputta sammadeva agarasma anagariyam pabbajanti
tadanuttaram - brahmacariyapariyosanam dittheva dhamme sayam abhihha sacchikatva upasampajja
viharissatha"ti. Evam vutte pahcavaggiya bhikkhu bhagavantam etadavocum - "tayapi kho tvam, avuso
gotama, iriyaya [cariyaya (sya.)], taya patipadaya, taya dukkarakarikaya nevajjhaga uttari
manussadhamma [uttarimanussadhammam (sya. ka.)] alamariyahanadassanavisesam, kim pana tvam
etarahi, bahulliko padhanavibbhanto avatto bahullaya, adhigamissasi uttari manussadhamma
alamariyahanadassanavisesa"nti? Evam vutte bhagava pahcavaggiye bhikkhu etadavoca - "na,
bhikkhave, tathagato bahulliko, na padhanavibbhanto, na avatto bahullaya; araham, bhikkhave, tathagato
sammasambuddho. Odahatha, bhikkhave, sotam, amatamadhigatam, ahamanusasami, aham dhammam
desemi. Yathanusittham tatha patipajjamana nacirasseva - yassatthaya kulaputta sammadeva agarasma
anagariyam pabbajanti tadanuttaram - brahmacariyapariyosanam ditthevadhamme sayam abhihha
sacchikatva upasampajja viharissatha"ti. Dutiyampi kho pahcavaggiya bhikkhu bhagavantam
etadavocum. . .pe. . . . Dutiyampi kho bhagava pahcavaggiye bhikkhu etadavoca. . .pe. . . . Tatiyampi kho
pahcavaggiya bhikkhu bhagavantam etadavocum - "tayapi kho tvam, avuso gotama, iriyaya, taya
patipadaya, taya dukkarakarikaya nevajjhaga uttari manussadhamma alamariyahanadassanavisesam, kim
pana tvam etarahi, bahulliko padhanavibbhanto avatto bahullaya, adhigamissasi uttari manussadhamma
alamariyahanadassanavisesa"nti? Evam vutte bhagava pahcavaggiye bhikkhu etadavoca- "abhijanatha
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 8 sur 269
me no tumhe, bhikkhave, ito pubbe evariiparn pabhavitameta"nti [bhasitametanti (sl. sya. ka.)
tlkayo oloketabba]? "Nohetam, bhante". Araham, bhikkhave, tathagato sammasambuddho, odahatha,
bhikkhave, sotam, amatamadhigatam, ahamanusasami, aham dhammam desemi. Yathanusittham tatha
patipajjamana nacirasseva - yassatthaya kulaputta sammadeva agarasma anagariyam pabbajanti
tadanuttarambrahmacariyapariyosanam ditthevadhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja
viharissathati. Asakkhi kho bhagava pancavaggiye bhikkhii sannapetum. Atha kho pancavaggiya
bhikkhu bhagavantam sussusimsu, sotam odahimsu, anha cittam upatthapesum.
13. Atha kho bhagava pancavaggiye bhikkhii amantesi -
"[sam. ni. 5.1081 adayo] Dveme, bhikkhave, anta pabbajitena na sevitabba. Katame dve [idam
padadvayam sl. sya. potthakesu natthi]? Yo cayam kamesu kamasukhallikanuyogo hlno gammo
pothujjaniko anariyo anatthasamhito, yo cayam attakilamathanuyogo dukkho anariyo anatthasamhito.
Ete kho, bhikkhave, ubho ante anupagamma, majjhima patipada tathagatena abhisambuddha,
cakkhukaranl nanakaranl upasamaya abhiMaya sambodhaya nibbanaya samvattati. Katama ca sa,
bhikkhave, majjhima patipada tathagatena abhisambuddha, cakkhukaranl nanakaranl upasamaya
abhiMaya sambodhaya nibbanaya samvattati? Ayameva ariyo atthahgiko maggo, seyyathidam -
sammaditthi, sammasahkappo, sammavaca, sammakammanto, sammaajlvo, sammavayamo, sammasati,
sammasamadhi. Ayam kho sa, bhikkhave, majjhima patipada tathagatena abhisambuddha, cakkhukaranl
hanakaranl upasamaya abhiMaya sambodhaya nibbanaya samvattati.
14. "Idam kho pana, bhikkhave, dukkham ariyasaccam. Jatipi dukkha, jarapi dukkha, byadhipi
dukkho, maranampi dukkham, appiyehi sampayogo dukkho, piyehi vippayogo dukkho, yampiccham na
labhati tampi dukkham. Samkhittena, pahcupadanakkhandha [pancupadanakhandhapi (ka)] dukkha.
"Idam kho pana, bhikkhave, dukkhasamudayam [ettha "idam dukkham ariyasaccanti adlsu
dukkhasamudayo dukkhanirodhoti vattabbe dukkhasamudayam dukkhanirodhanti lihgavipallaso tato"ti
patisambhidamaggatthakathayam vuttam. visuddhimaggatlkayam pana uppado
bhayantipathavannanayam "satipi dvinnam padanam samanadhikaranabhave lihgabhedo gahito, yatha
dukkhasamudayo ariyasacca"nti vuttam. tesu dukkhasamudayo ariyasacca"nti sakalihgikapatho
"dukkhanirodhagaminl patipada ariyasacca' 'nti paliya sameti.] ariyasaccam - yayam tanha
ponobbhavika [ponobhavika (ka.)] nandlragasahagata [nandiragasahagata (sl. sya.)] tatratatrabhinandinl,
seyyathidam - kamatanha, bhavatanha, vibhavatanha.
' 'Idam kho pana, bhikkhave, dukkhanirodham ariyasaccam - yo tassa yeva tanhaya
asesaviraganirodho, cago, patinissaggo, mutti, analayo. "Idam kho pana, bhikkhave,
dukkhanirodhagaminl patipada ariyasaccam - ayameva ariyo atthahgiko maggo, seyyathidam -
sammaditthi, sammasahkappo, sammavaca, sammakammanto, sammaajlvo, sammavayamo, sammasati,
sammasamadhi.
15. "Idam dukkham ariyasaccanti me, bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum
udapadi, hanam udapadi, paMa udapadi, vijja udapadi, aloko udapadi. Tam kho panidam dukkham
ariyasaccam pariMeyyanti me, bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapadi, hanam
udapadi, paMa udapadi, vijja udapadi, aloko udapadi. Tam kho panidam dukkham ariyasaccam
pariMatanti me, bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapadi, hanam udapadi, paMa
udapadi, vijja udapadi, aloko udapadi.
"Idam dukkhasamudayam ariyasaccanti me, bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum
udapadi, hanam udapadi, paMa udapadi, vijja udapadi, aloko udapadi. Tam kho panidam
dukkhasamudayam ariyasaccam pahatabbanti me, bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum
udapadi, hanam udapadi, paMa udapadi, vijja udapadi, aloko udapadi. Tam kho panidam
dukkhasamudayam ariyasaccam pahlnanti me, bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 9 sur 269
udapadi, nanam udapadi, panna udapadi, vijja udapadi, aloko udapadi.
"Idam dukkhanirodham ariyasaccanti me, bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum
udapadi, nanam udapadi, panna udapadi, vijja udapadi, aloko udapadi. Tam kho panidam
dukkhanirodham ariyasaccam sacchikatabbanti me, bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum
udapadi, nanam udapadi, panna udapadi, vijja udapadi, aloko udapadi. Tam kho panidam
dukkhanirodham ariyasaccam sacchikatanti me, bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum
udapadi, nanam udapadi, panna udapadi, vijja udapadi, aloko udapadi.
"Idam dukkhanirodhagamim patipada ariyasaccanti me, bhikkhave, pubbe ananussutesu
dhammesu cakkhum udapadi, nanam udapadi, panna udapadi, vijja udapadi, aloko udapadi. Tam kho
panidam dukkhanirodhagamini patipada ariyasaccam bhavetabbanti me, bhikkhave, pubbe ananussutesu
dhammesu cakkhum udapadi, nanam udapadi, panna udapadi, vijja udapadi, aloko udapadi. Tam kho
panidam dukkhanirodhagamini patipada ariyasaccam bhavitanti me, bhikkhave, pubbe ananussutesu
dhammesu cakkhum udapadi, nanam udapadi, panna udapadi, vijja udapadi, aloko udapadi.
16. "Yavaklvanca me, bhikkhave, imesu catusu ariyasaccesu evam tiparivattam dvadasakaram
yathabhutam nanadassanam na suvisuddham ahosi, neva tavaham, bhikkhave, sadevake loke samarake
sabrahmake sassamanabrahmaniya pajaya sadevamanussaya anuttaram sammasambodhim
abhisambuddhoti paccannasim. Yato ca kho me, bhikkhave, imesu catiisu ariyasaccesu evam
tiparivattam dvadasakaram yathabhutam nanadassanam suvisuddham ahosi, athaham, bhikkhave,
sadevake loke samarake sabrahmake sassamanabrahmaniya pajaya sadevamanussaya anuttaram
sammasambodhim abhisambuddhoti [abhisambuddho (sT. sya.)] paccannasim. Nananca pana me
dassanam udapadi - akuppa me vimutti, ayamantima jati, natthi dani punabbhavo"ti. Idamavoca
bhagava attamana pancavaggiya bhikkhu bhagavato bhasitam abhinandunti [idamavoca. . .pe. . .
abhinanduntivakyam sl. sya. potthakesu natthi].
Imasminca pana veyyakaranasmim bhannamane ayasmato kondannassa virajam vltamalam
dhammacakkhum udapadi - "yam kinci samudayadhammam sabbam tam nirodhadhamma"nti.
17. Pavattite ca pana bhagavata dhammacakke, bhumma deva saddamanussavesum - "etam
bhagavata baranasiyam isipatane migadaye anuttaram dhammacakkam pavattitam, appativattiyam
samanena va brahmanena va devena va marena va brahmuna va kenaci va lokasmi"nti. Bhummanam
devanam saddam sutva catumaharajika deva saddamanussavesum. . .pe. . . catumaharajikanam devanam
saddam sutva tavatimsa deva. . .pe. . . yama deva. . .pe. . . tusita deva. . .pe. . . nimmanaratl deva. . .pe. . .
paranimmitavasavattl deva. . .pe. . . brahmakayika deva saddamanussavesum - ' 'etam bhagavata
baranasiyam isipatane migadaye anuttaram dhammacakkam pavattitam appativattiyam samanena va
brahmanena va devena va marena va brahmuna va kenaci va lokasmi"nti. Itiha, tena khanena, tena
layena [tena layenati padadvayam sl. sya. potthakesu natthi] tena muhuttena yava brahmaloka saddo
abbhuggacchi. Ayanca dasasahassilokadhatu samkampi sampakampi sampavedhi; appamano ca ularo
obhaso loke paturahosi, atikkamma devanam devanubhavam. Atha kho bhagava imam udanam udanesi
- "annasi vata, bho kondanno, annasi vata bho kondanno"ti. Iti hidam ayasmato kondannassa
'afmasikondanno' tveva namam ahosi.
18. Atha kho ayasma afinasikondanno ditthadhammo pattadhammo viditadhammo
pariyogalhadhammo tinnavicikiccho vigatakathamkatho vesarajjappatto aparappaccayo satthusasane
bhagavantam etadavoca- "labheyyaham, bhante, bhagavato santike pabbajjam, labheyyam
upasampada"nti. "Ehi bhikkhu"ti bhagava avoca - "svakkhato dhammo, cara brahmacariyam samma
dukkhassa antakiriyaya"ti. Sava tassa ayasmato upasampada ahosi.
19. Atha kho bhagava tadavasese bhikkhu dhammiya kathaya ovadi anusasi. Atha kho ayasmato ca
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 10 sur269
vappassa ayasmato ca bhaddiyassa bhagavata dhammiya kathaya ovadiyamananam
anusasiyamananam virajam vitamalam dhammacakkhum udapadi - yam kinci samudayadhammam,
sabbam tam nirodhadhammanti.
Te ditthadhamma pattadhamma viditadhamma pariyogalhadhamma tinnavicikiccha
vigatakathamkatha vesarajjappatta aparappaccaya satthusasane bhagavantam etadavocum -
"labheyyama mayam, bhante, bhagavato santike pabbajjam, labheyyama upasampada"nti. "Etha
bhikkhavo"ti bhagava avoca - "svakkhato dhammo, caratha brahmacariyam samma dukkhassa
antakiriyaya"ti. Sava tesam ayasmantanam upasampada ahosi.
Atha kho bhagava tadavasese bhikkhii nlharabhatto dhammiya kathaya ovadi anusasi. Yam tayo
bhikkhu pindaya caritva aharanti, tena chabbaggo yapeti. Atha kho ayasmato ca mahanamassa ayasmato
ca assajissa bhagavata dhammiya kathaya ovadiyamananam anusasiyamananam virajam vitamalam
dhammacakkhum udapadi - yam kinci samudayadhammam, sabbam tam nirodhadhammanti. Te
ditthadhamma pattadhamma viditadhamma pariyogalhadhamma tinnavicikiccha vigatakathamkatha
vesarajjappatta aparappaccaya satthusasane bhagavantam etadavocum - "labheyyama mayam, bhante,
bhagavato santike pabbajjam, labheyyama upasampada"nti. "Etha bhikkhavo"ti bhagava avoca-
"svakkhato dhammo, caratha brahmacariyam samma dukkhassa antakiriyaya"ti. Sava tesam
ayasmantanam upasampada ahosi.
20. Atha kho bhagava pancavaggiye bhikkhu amantesi -
[sam. ni. 3.59 adayo] "Riipani, bhikkhave, anatta. Rupanca hidam, bhikkhave, atta abhavissa,
nayidam rupam abadhaya samvatteyya, labbhetha ca rupe - 'evam me rupam hotu, evam me rupam ma
ahosi'ti. Yasma ca kho, bhikkhave, rupam anatta, tasma rupam abadhaya samvattati, na ca labbhati rupe
- 'evam me rupam hotu, evam me rupam ma ahosi'ti. Vedana, anatta. Vedana ca hidam, bhikkhave, atta
abhavissa, nayidam vedana abadhaya samvatteyya, labbhetha ca vedanaya - 'evam me vedana hotu,
evam me vedana ma ahosfti. Yasma ca kho, bhikkhave, vedana anatta, tasma vedana abadhaya
samvattati, na ca labbhati vedanaya - 'evam me vedana hotu, evam me vedana ma ahosi'ti. Sanna,
anatta. Safina ca hidam, bhikkhave, atta abhavissa, nayidam sahfia abadhaya samvatteyya, labbhetha ca
sannaya - 'evam me sanha hotu, evam me sahha ma ahosi'ti. Yasma ca kho, bhikkhave, sahha anatta,
tasma sahha abadhaya samvattati, na ca labbhati sahhaya - 'evam me sahha hotu, evam me sahha ma
ahosi'ti. Sahkhara, anatta. Sahkhara ca hidam, bhikkhave, atta abhavissamsu, nayidam [nayime (ka.)]
sahkhara abadhaya samvatteyyum, labbhetha ca sahkharesu - 'evam me sahkhara hontu, evam me
sahkhara ma ahesu'nti. Yasma ca kho, bhikkhave, sahkhara anatta, tasma sahkhara abadhaya
samvattanti, na ca labbhati sahkharesu - 'evam me sahkhara hontu, evam me sahkhara ma ahesu'nti.
Vinhanam, anatta. Vihhanahca hidam, bhikkhave, atta abhavissa, nayidam vihhanam abadhaya
samvatteyya, labbhetha ca vihhane - 'evam me vihhanam hotu, evam me vihhanam ma ahosi'ti. Yasma
ca kho, bhikkhave, vihhanam anatta, tasma vihhanam abadhaya samvattati, na ca labbhati vihnane -
'evam me vihhanam hotu, evam me vihhanam ma ahosfti.
21. "Tam kim mahhatha, bhikkhave, rupam niccam va aniccam vati? Aniccam, bhante. Yam
pananiccam dukkham va tam sukham vati? Dukkham, bhante. Yam pananiccam dukkham
viparinamadhammam, kallam nu tam samanupassitum - etam mama, esohamasmi, eso me attati? No
hetam, bhante. Vedana nicca va anicca vati? Anicca, bhante. Yam pananiccam dukkham va tam sukham
vati? Dukkham, bhante. Yam pananiccam dukkham viparinamadhammam, kallam nu tam
samanupassitum - etam mama, esohamasmi, eso me attati? No hetam, bhante. Sahha nicca va anicca
vati? Anicca, bhante. Yam pananiccam dukkham va tam sukham vati? Dukkham, bhante. Yam
pananiccam dukkham viparinamadhammam, kallam nu tam samanupassitum - etam mama,
esohamasmi, eso me attati? No hetam, bhante. Sahkhara nicca va anicca vati? Anicca, bhante. Yam
pananiccam, dukkham va tam sukham vati? Dukkham, bhante. Yam pananiccam dukkham
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 1 1 sur 269
viparinamadhammam, kallam nu tam samanupassitum - etam mama, esohamasmi, eso me attati?
No hetam, bhante. Vinnanam niccam va aniccam vati? Aniccam, bhante. Yam pananiccam, dukkham va
tam sukham vati? Dukkham, bhante. Yam pananiccam dukkham viparinamadhammam, kallam nu tam
samanupassitum - etam mama, esohamasmi, eso me attati? No hetam, bhante.
22. "Tasmatiha, bhikkhave, yam kinci rupam atltanagatapaccuppannam ajjhattam va bahiddha va
olarikam va sukhumam va hlnam va panltam va yam dure [yam dure va (sya.)] santike va, sabbam
rupam - netam mama, nesohamasmi, na meso attati - evametam yathabhutam sammappannaya
datthabbam. Ya kaci vedana atltanagatapaccuppanna ajjhattam va bahiddha va olarika va sukhuma va
hina va panita va ya dtire santike va, sabba vedana - netam mama, nesohamasmi, na meso attati -
evametam yathabhutam sammappannaya datthabbam. Ya kaci sanna atitanagatapaccuppanna ajjhattam
va bahiddha va olarika va sukhuma va hTna va panlta va ya dure santike va, sabba sanna - netam mama,
nesohamasmi, na meso attati - evametam yathabhutam sammappannaya datthabbam. Ye keci sahkhara
atitanagatapaccuppanna ajjhattam va bahiddha va olarika va sukhuma va hlna va panlta va ye dure
santike va, sabbe sahkhara - netam mama, nesohamasmi, na meso attati - evametam yathabhutam
sammappannaya datthabbam. Yam kinci vinhanam atltanagatapaccuppannam ajjhattam va bahiddha va
olarikam va sukhumam va hlnam va panltam va yam dure santike va, sabbam vihhanam - netam mama,
nesohamasmi, na meso attati - evametam yathabhutam sammappahhaya datthabbam.
23. "Evam passam, bhikkhave, sutava ariyasavako rupasmimpi nibbindati, vedanayapi nibbindati,
sanhayapi nibbindati, sahkharesupi nibbindati, vihhanasmimpi nibbindati; nibbindam virajjati; viraga
vimuccati; vimuttasmim vimuttamiti hanam hoti, 'khlna jati, vusitam brahmacariyam, katam karanlyam,
naparam itthattaya'ti pajanatl"ti.
24. Idamavoca bhagava. Attamana pahcavaggiya bhikkhu bhagavato bhasitam abhinandunti
[abhinandum (sya.)]. Imasmihca pana veyyakaranasmim bhahhamane pahcavaggiyanam bhikkhunam
anupadaya asavehi cittani vimuccimsu. Tena kho pana samayena cha loke arahanto honti.
Pahcavaggiyakatha nitthita.
Pathamabhanavaro .
7. Pabbajjakatha
25. Tena kho pana samayena baranasiyam yaso nama kulaputto setthiputto sukhumalo hoti. Tassa
tayo pasada honti - eko hemantiko, eko gimhiko, eko vassiko. So vassike pasade cattaro mase [vassike
pasade vassike cattaro mase (sl.)] nippurisehi turiyehi paricarayamano na hetthapasadam orohati. Atha
kho yasassa kulaputtassa pahcahi kamagunehi samappitassa samahglbhutassa paricarayamanassa
patikacceva [patigacceva (sl.)] nidda okkami, parijanassapi nidda okkami, sabbarattiyo ca telapadlpo
jhayati. Atha kho yaso kulaputto patikacceva pabujjhitva addasa sakam parijanam supantam - ahhissa
kacche vlnam, ahhissa kanthe mudihgam, ahhissa kacche alambaram, ahham vikesikam, ahham
vikkhelikam, ahha vippalapantiyo, hatthappattam susanam mahhe. Disvanassa adlnavo paturahosi,
nibbidaya cittam santhasi. Atha kho yaso kulaputto udanam udanesi - "upaddutam vata bho,
upassattham vata bho"ti.
Atha kho yaso kulaputto suvannapadukayo arohitva yena nivesanadvaram tenupasahkami.
Amanussa dvaram vivarimsu - ma yasassa kulaputtassa koci antarayamakasi agarasma anagariyam
pabbajjayati. Atha kho yaso kulaputto yena nagaradvaram tenupasahkami. Amanussa dvaram vivarimsu
- ma yasassa kulaputtassa koci antarayamakasi agarasma anagariyam pabbajjayati. Atha kho yaso
kulaputto yena isipatanam migadayo tenupasahkami.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 12 sur 269
26. Tena kho pana samayena bhagava rattiya paccusasamayam paccutthaya ajjhokase cahkamati.
Addasa kho bhagava yasam kulaputtam duratova agacchantam, disvana cahkama orohitva pannatte
asane nisldi. Atha kho yaso kulaputto bhagavato avidure udanam udanesi - "upaddutam vata bho,
upassattham vata bho"ti. Atha kho bhagava yasam kulaputtam etadavoca - "idam kho, yasa,
anupaddutam, idam anupassattham. Ehi yasa, nisTda, dhammam te desessamT' 'ti. Atha kho yaso
kulaputto - idam kira anupaddutam, idam anupassatthanti hattho udaggo suvannapadukahi orohitva yena
bhagava tenupasahkami, upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisTdi. Ekamantam
nisinnassa kho yasassa kulaputtassa bhagava anupubbim katham kathesi, seyyathidam - danakatham
sllakatham saggakatham, kamanam adTnavam okaram samkilesam, nekkhamme anisamsam pakasesi.
Yada bhagava ahnasi yasam kulaputtam kallacittam, muducittam, vinTvaranacittam, udaggacittam,
pasannacittam, atha ya buddhanam samukkamsika dhammadesana tam pakasesi - dukkham,
samudayam, nirodham, maggam. Seyyathapi nama suddham vattham apagatakalakam sammadeva
rajanam patigganheyya, evameva yasassa kulaputtassa tasmimyeva asane virajam vTtamalam
dhammacakkhum udapadi - yam kihci samudayadhammam, sabbam tam nirodhadhammanti.
27. Atha kho yasassa kulaputtassa mata pasadam abhiruhitva yasam kulaputtam apassantT yena
setthi gahapati tenupasahkami, upasahkamitva setthim gahapatim etadavoca - ' 'putto te, gahapati, yaso
na dissatf'ti. Atha kho setthi gahapati catuddisa assadute uyyojetva samamyeva yena isipatanam
migadayo tenupasahkami. Addasa kho setthi gahapati suvannapadukanam nikkhepam, disvana tamyeva
anugamasi [anugama (sT. sya.)]. Addasa kho bhagava setthim gahapatim duratova agacchantam, disvana
bhagavato etadahosi - ' 'yamnunaham tatharupam iddhabhisahkharam abhisahkhareyyam yatha setthi
gahapati idha nisinno idha nisinnam yasam kulaputtam na passeyya"ti. Atha kho bhagava tatharupam
iddhabhisahkharam abhisahkharesi. Atha kho setthi gahapati yena bhagava tenupasahkami,
upasahkamitva bhagavantam etadavoca - "api, bhante, bhagava yasam kulaputtam passeyya"ti? Tena
hi, gahapati, nisTda, appeva nama idha nisinno idha nisinnam yasam kulaputtam passeyyasTti. Atha kho
setthi gahapati - idheva kiraham nisinno idha nisinnam yasam kulaputtam passissamTti hattho udaggo
bhagavantam abhivadetva ekamantam nisTdi. Ekamantam nisinnassa kho setthissa gahapatissa bhagava
anupubbim katham kathesi, seyyathidam - danakatham sTlakatham saggakatham, kamanam adTnavam
okaram samkilesam, nekkhamme anisamsam pakasesi. Yada bhagava ahnasi setthim gahapatim
kallacittam, muducittam, vinTvaranacittam, udaggacittam, pasannacittam, atha ya buddhanam
samukkamsika dhammadesana, tam pakasesi - dukkham, samudayam, nirodham, maggam. Seyyathapi
nama suddham vattham apagatakalakam sammadeva rajanam patigganheyya evameva setthissa
gahapatissa tasmimyeva asane virajam vTtamalam dhammacakkhum udapadi - yam kihci
samudayadhammam, sabbam tam nirodhadhammanti. Atha kho setthi gahapati ditthadhammo
pattadhammo viditadhammo pariyogalhadhammo tinnavicikiccho vigatakathamkatho vesarajjappatto
aparappaccayo satthusasane bhagavantam etadavoca - "abhikkantam, bhante, abhikkantam, bhante,
seyyathapi, bhante, nikkujjitam [nikujjitam (ka.)] va ukkujjeyya, paticchannam va vivareyya, mulhassa
va maggam acikkheyya, andhakare va telapajjotam dhareyya - cakkhumanto rupani dakkhantTti -
evamevam bhagavata anekapariyayena dhammo pakasito. Esaham, bhante, bhagavantam saranam
gacchami, dhammahca, bhikkhusahghahca. Upasakam mam bhagava dharetu ajjatagge panupetam
saranam gata"nti. Sova loke pathamam upasako ahosi tevaciko.
28. Atha kho yasassa kulaputtassa pituno dhamme desiyamane yathadittham yathaviditam bhumim
paccavekkhantassa anupadaya asavehi cittam vimucci. Atha kho bhagavato etadahosi - ' 'yasassa kho
kulaputtassa pituno dhamme desiyamane yathadittham yathaviditam bhumim paccavekkhantassa
anupadaya asavehi cittam vimuttam. Abhabbo kho yaso kulaputto hTnayavattitva kame paribhuhjitum,
seyyathapi pubbe agarikabhuto; yamnunaham tam iddhabhisahkharam patippassambheyya"nti. Atha
kho bhagava tam iddhabhisahkharam patippassambhesi. Addasa kho setthi gahapati yasam kulaputtam
nisinnam, disvana yasam kulaputtam etadavoca - ' 'mata te tata, yasa, parideva [paridevT (ka.)]
sokasamapanna, dehi matuya jTvita"nti. Atha kho yaso kulaputto bhagavantam ullokesi. Atha kho
bhagava setthim gahapatim etadavoca - "tam kim mahhasi, gahapati, yassa sekkhena hanena sekkhena
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 13 sur 269
dassanena dhammo dittho vidito seyyathapi taya? Tassa yathadittham yathaviditam bhumim
paccavekkhantassa anupadaya asavehi cittam vimuttam. Bhabbo nu kho so, gahapati, hlnayavattitva
kame paribhunjitum seyyathapi pubbe agarikabhuto"ti? "No hetam, bhante". "Yasassa kho, gahapati,
kulaputtassa sekkhena nanena sekkhena dassanena dhammo dittho vidito seyyathapi taya. Tassa
yathadittham yathaviditam bhumim paccavekkhantassa anupadaya asavehi cittam vimuttam. Abhabbo
kho, gahapati, yaso kulaputto hlnayavattitva kame paribhuhjitum seyyathapi pubbe agarikabhuto"ti.
"Labha, bhante, yasassa kulaputtassa, suladdham, bhante, yasassa kulaputtassa, yatha yasassa
kulaputtassa anupadaya asavehi cittam vimuttam. Adhivasetu me, bhante, bhagava ajjatanaya bhattam
yasena kulaputtena pacchasamanena' 'ti. Adhivasesi bhagava tunhlbhavena. Atha kho setthi gahapati
bhagavato adhivasanam viditva utthayasana bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva pakkami.
Atha kho yaso kulaputto acirapakkante setthimhi gahapatimhi bhagavantam etadavoca - "labheyyaham,
bhante, bhagavato santike pabbajjam, labheyyam upasampada"nti. "Ehi bhikkhu"ti bhagava avoca-
"svakkhato dhammo, cara brahmacariyam samma dukkhassa antakiriyaya"ti. Sava tassa ayasmato
upasampada ahosi. Tena kho pana samayena satta loke arahanto honti.
Yasassa pabbajja nitthita.
29. Atha kho bhagava pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya ayasmata yasena
pacchasamanena yena setthissa gahapatissa nivesanam tenupasahkami, upasahkamitva pannatte asane
nisidi. Atha kho ayasmato yasassa mata ca puranadutiyika ca yena bhagava tenupasahkamimsu,
upasahkamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisldimsu. Tasam bhagava anupubbim katham
kathesi, seyyathidam - danakatham sllakatham saggakatham, kamanam adlnavam okaram samkilesam,
nekkhamme anisamsam pakasesi. Yada ta bhagava ahhasi kallacitta, muducitta, vinlvaranacitta,
udaggacitta, pasannacitta, atha ya buddhanam samukkamsika dhammadesana tam pakasesi - dukkham,
samudayam, nirodham, maggam. Seyyathapi nama suddham vattham apagatakalakam sammadeva
rajanam patigganheyya, evameva tasam tasmimyeva asane virajam vltamalam dhammacakkhum
udapadi - yam kihci samudayadhammam, sabbam tam nirodhadhammanti. Ta ditthadhamma
pattadhamma viditadhamma pariyogalhadhamma tinnavicikiccha vigatakathamkatha vesarajjappatta
aparappaccaya satthusasane bhagavantam etadavocum - "abhikkantam, bhante, abhikkantam, bhante. . .
pe. . . eta mayam, bhante, bhagavantam saranam gacchama, dhammahca, bhikkhusahghahca. Upasikayo
no bhagava dharetu ajjatagge panupeta saranam gata"ti. Ta ca loke pathamam upasika ahesum tevacika.
Atha kho ayasmato yasassa mata ca pita ca puranadutiyika ca bhagavantahca ayasmantahca yasam
panltena khadanlyena bhojanlyena sahattha santappetva sampavaretva, bhagavantam bhuttavim
onltapattapanim, ekamantam nisldimsu. Atha kho bhagava ayasmato yasassa matarahca pitarahca
puranadutiyikahca dhammiya kathaya sandassetva samadapetva samuttejetva sampahamsetva
utthayasana pakkami.
30. Assosum kho ayasmato yasassa cattaro gihisahayaka baranasiyam setthanusetthlnam kulanam
putta - vimalo, subahu, punnaji, gavampati - yaso kira kulaputto kesamassum oharetva kasayani
vatthani acchadetva agarasma anagariyam pabbajitoti. Sutvana nesam etadahosi - "na hi nuna so orako
dhammavinayo, na sa oraka pabbajja, yattha yaso kulaputto kesamassum oharetva kasayani vatthani
acchadetva agarasma anagariyam pabbajito"ti. Te [te cattaro jana (ka.)] yenayasma yaso
tenupasahkamimsu, upasahkamitva ayasmantam yasam abhivadetva ekamantam atthamsu. Atha kho
ayasma yaso te cattaro gihisahayake adaya yena bhagava tenupasahkami, upasahkamitva bhagavantam
abhivadetva ekamantam nisldi. Ekamantam nisinno kho ayasma yaso bhagavantam etadavoca - "ime
me, bhante, cattaro gihisahayaka baranasiyam setthanusetthlnam kulanam putta - vimalo, subahu,
punnaji, gavampati. Ime [ime cattaro (ka.)] bhagava ovadatu anusasattT'ti. Tesam bhagava anupubbim
katham kathesi, seyyathidam - danakatham sllakatham saggakatham kamanam adlnavam okaram
samkilesam nekkhamme anisamsam pakasesi, yada te bhagava ahhasi kallacitte muducitte
vinlvaranacitte udaggacitte pasannacitte, atha ya buddhanam samukkamsika dhammadesana, tam
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 14 sur 269
pakasesi dukkham samudayam nirodham maggam, seyyathapi nama suddham vattham
apagatakalakam sammadeva rajanam patigganheyya, evameva tesam tasmimyeva asane virajam
vTtamalam dhammacakkhum udapadi "yam kinci samudayadhammam, sabbam tam
nirodhadhamma"nti. Te ditthadhamma pattadhamma viditadhamma pariyogalhadhamma
tinnavicikiccha vigatakathamkatha vesarajjappatta aparappaccaya satthusasane bhagavantam
etadavocum - "labheyyama mayam, bhante, bhagavato santike pabbajjam, labheyyama
upasampada"nti. "Etha bhikkhavo"ti bhagava avoca- "svakkhato dhammo, caratha brahmacariyam
samma dukkhassa antakiriyaya' 'ti. Sava tesam ayasmantanam upasampada ahosi. Atha kho bhagava te
bhikkhu dhammiya kathaya ovadi anusasi. Tesam bhagavata dhammiya kathaya ovadiyamananam
anusasiyamananam anupadaya asavehi cittani vimuccimsu. Tena kho pana samayena ekadasa loke
arahanto honti.
Catugihisahayakapabbajj a nitthita.
31. Assosum kho ayasmato yasassa pannasamatta gihisahayaka janapada pubbanupubbakanam
kulanam putta - yaso kira kulaputto kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva agarasma
anagariyam pabbajitoti. Sutvana nesam etadahosi - "na hi nuna so orako dhammavinayo, na sa oraka
pabbajja, yattha yaso kulaputto kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva agarasma
anagariyam pabbajito"ti. Te yenayasma yaso tenupasahkamimsu, upasahkamitva ayasmantam yasam
abhivadetva ekamantam atthamsu. Atha kho ayasma yaso te pannasamatte gihisahayake adaya yena
bhagava tenupasahkami, upasahkamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi. Ekamantam
nisinno kho ayasma yaso bhagavantam etadavoca - "ime me, bhante, pafinasamatta gihisahayaka
janapada pubbanupubbakanam kulanam putta. Ime bhagava ovadatu anusasatu"ti. Tesam bhagava
anupubbim katham kathesi, seyyathidam - danakatham sllakatham saggakatham kamanam adlnavam
okaram samkilesam nekkhamme anisamsam pakasesi. Yada te bhagava annasi kallacitte muducitte
vinlvaranacitte udaggacitte pasannacitte, atha ya buddhanam samukkamsika dhammadesana, tam
pakasesi dukkham samudayam nirodham maggam, seyyathapi nama suddham vattham apagatakalakam
sammadeva rajanam patigganheyya, evameva tesam tasmimyeva asane virajam vTtamalam
dhammacakkhum udapadi yam kinci samudayadhammam, sabbam tam nirodhadhammanti. Te
ditthadhamma pattadhamma viditadhamma pariyogalhadhamma tinnavicikiccha vigatakathamkatha
vesarajjappatta aparappaccaya satthusasane bhagavantam etadavocum - "labheyyama mayam, bhante,
bhagavato santike pabbajjam, labheyyama upasampada"nti. "Etha bhikkhavo"ti bhagava avoca-
"svakkhato dhammo, caratha brahmacariyam samma dukkhassa antakiriyaya"ti. Sava tesam
ayasmantanam upasampada ahosi. Atha kho bhagava te bhikkhu dhammiya kathaya ovadi anusasi.
Tesam bhagavata dhammiya kathaya ovadiyamananam anusasiyamananam anupadaya asavehi cittani
vimuccimsu. Tena kho pana samayena ekasatthi loke arahanto honti.
Pahnasagihisahayakapabbajja nitthita.
Nitthita ca pabbajjakatha.
8. Marakatha
32. Atha kho bhagava te bhikkhu amantesi [sam. ni. L141 marasamyuttepi] - "muttaham,
bhikkhave, sabbapasehi, ye dibba ye ca manusa. Tumhepi, bhikkhave, mutta sabbapasehi, ye dibba ye ca
manusa. Caratha, bhikkhave, carikam bahujanahitaya bahujanasukhaya lokanukampaya atthaya hitaya
sukhaya devamanussanam. Ma ekena dve agamittha. Desetha, bhikkhave, dhammam adikalyanam
majjhekalyanam pariyosanakalyanam sattham sabyahjanam kevalaparipunnam parisuddham
brahmacariyam pakasetha. Santi satta apparajakkhajatika, assavanata dhammassa parihayanti,
bhavissanti dhammassa ahnataro. Ahampi, bhikkhave, yena uruvela senanigamo tenupasahkamissami
dhammadesanaya' 'ti.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 15 sur 269
33. Atha kho maro papima yena bhagava tenupasatikami, upasahkamitva bhagavantam gathaya
ajjhabhasi -
"Baddhosi sabbapasehi, ye dibba ye ca manusa;
Mahabandhanabaddhosi, na me samana mokkhasl' 'ti.
"Muttaham [muttoham (sT. sya.)] sabbapasehi, ye dibba ye ca manusa;
Mahabandhanamuttomhi, nihato tvamasi antakati.
[sam. ni. 1.151 marasamyuttepi] "Antalikkhacaro paso, yvayam carati manaso;
Tena tam badhayissami, na me samana mokkhasTti.
[sam. ni. 1.1151 marasamyuttepi] "RTLpa sadda rasa gandha, photthabba ca manorama;
Ettha me vigato chando, nihato tvamasi antaka' 'ti.
Atha kho maro papima - janati mam bhagava, janati mam sugatoti dukkhi dummano
TatthevantaradhayTti .
Marakatha nitthita.
9. Pabbajjupasampadakatha
34. Tena kho pana samayena bhikkhu nanadisa nanajanapada pabbajjapekkhe ca
upasampadapekkhe ca anenti - bhagava ne pabbajessati upasampadessatTti. Tattha bhikkhu ceva
kilamanti pabbajjapekkha ca upasampadapekkha ca. Atha kho bhagavato rahogatassa patisallTnassa
evam cetaso parivitakko udapadi - "etarahi kho bhikkhu nanadisa nanajanapada pabbajjapekkhe ca
upasampadapekkhe ca anenti - bhagava ne pabbajessati upasampadessatTti. Tattha bhikkhu ceva
kilamanti pabbajjapekkha ca upasampadapekkha ca. Yamnunaham bhikkhunam anujaneyyam -
tumheva dani, bhikkhave, tasu tasu disasu tesu tesu janapadesu pabbajetha upasampadetha"ti. Atha kho
bhagava sayanhasamayam patisallana vutthito etasmim nidane etasmim pakarane dhammim katham
katva bhikkhu amantesi - "idha mayham, bhikkhave, rahogatassa patisallTnassa evam cetaso parivitakko
udapadi - 'etarahi kho bhikkhu nanadisa nanajanapada pabbajjapekkhe ca upasampadapekkhe ca anenti
bhagava ne pabbajessati upasampadessatTti, tattha bhikkhu ceva kilamanti pabbajjapekkha ca
upasampadapekkha ca, yamnunaham bhikkhunam anujaneyyam tumheva dani, bhikkhave, tasu tasu
disasu tesu tesu janapadesu pabbajetha upasampadetha"'ti, anujanami, bhikkhave, tumheva dani tasu
tasu disasu tesu tesu janapadesu pabbajetha upasampadetha. Evanca pana, bhikkhave, pabbajetabbo
upasampadetabbo -
Pathamam kesamassum oharapetva [oharetva (ka.)], kasayani vatthani acchadapetva, ekamsam
uttarasahgam karapetva, bhikkhunam pade vandapetva, ukkutikam nisTdapetva, ahjalim pagganhapetva,
evam vadehTti vattabbo - buddham saranam gacchami, dhammam saranam gacchami, sahgham saranam
gacchami; dutiyampi buddham saranam gacchami, dutiyampi dhammam saranam gacchami, dutiyampi
sahgham saranam gacchami; tatiyampi buddham saranam gacchami, tatiyampi dhammam saranam
gacchami, tatiyampi sahgham saranam gacchamT"ti. "Anujanami, bhikkhave, imehi tThi
saranagamanehi pabbajjam upasampada"nti.
TThi saranagamanehi upasampadakatha nitthita.
10. Dutiyamarakatha
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 16 sur 269
35. Atha kho bhagava vassamvuttho [vassamvuttho (si.)] bhikkhu amantesi [sam. ni. 1.155] -
"mayham kho, bhikkhave, yoniso manasikara yoniso sammappadhana anuttara vimutti anuppatta,
anuttara vimutti sacchikata. Tumhepi, bhikkhave, yoniso manasikara yoniso sammappadhana anuttaram
vimuttim anupapunatha, anuttaram vimuttim sacchikarotha' 'ti. Atha kho maro papima yena bhagava
tenupasahkami, upasahkamitva bhagavantam gathaya ajjhabhasi -
"Baddhosi marapasehi, ye dibba ye ca manusa;
Mahabandhanabaddhosi [marabandhanabaddhosi (sT. sya.)], na me samana mokkhasF'ti.
' 'Muttaham marapasehi, ye dibba ye ca manusa;
Mahabandhanamuttomhi [marabandhanamuttomhi (sl. sya.)], nihato tvamasi antaka"ti.
Atha kho maro papima - janati mam bhagava, janati mam sugatoti dukkhT dummano
Tatthevantaradhay i .
Dutiyamarakatha nitthita.
11. Bhaddavaggiyavatthu
36. Atha kho bhagava baranasiyam yathabhirantam viharitva yena uruvela tena carikam pakkami.
Atha kho bhagava magga okkamma yena anhataro vanasando tenupasahkami, upasahkamitva tam
vanasandam ajjhogahetva ahnatarasmim rukkhamule nisTdi. Tena kho pana samayena timsamatta
bhaddavaggiya sahayaka sapajapatika tasmim vanasande paricarenti. Ekassa pajapati nahosi; tassa
atthaya vesT anTta ahosi. Atha kho sa vesT tesu pamattesu paricarentesu bhandam adaya palayittha. Atha
kho te sahayaka sahayakassa veyyavaccam karonta, tam itthim gavesanta, tam vanasandam ahindanta
addasamsu bhagavantam ahhatarasmim rukkhamule nisinnam. Disvana yena bhagava
tenupasahkamimsu, upasahkamitva bhagavantam etadavocum- "api, bhante, bhagava ekam itthim
passeyya"ti? "Kim pana vo, kumara, itthiya"ti? "Idha mayam, bhante, timsamatta bhaddavaggiya
sahayaka sapajapatika imasmim vanasande paricarimha. Ekassa pajapati nahosi; tassa atthaya vesT anTta
ahosi. Atha kho sa, bhante, vesT amhesu pamattesu paricarentesu bhandam adaya palayittha. Te mayam,
bhante, sahayaka sahayakassa veyyavaccam karonta, tam itthim gavesanta, imam vanasandam
ahindama' 'ti. ' 'Tam kim mahhatha vo, kumara, katamam nu kho tumhakam varam - yam va tumhe
itthim gaveseyyatha, yam va attanam gaveseyyatha"ti? "Etadeva, bhante, amhakam varam yam mayam
attanam gaveseyyama"ti. "Tena hi vo, kumara, nisTdatha, dhammam vo desessamT"ti. "Evam,
bhante"ti kho te bhaddavaggiya sahayaka bhagavantam abhivadetva ekamantam nisTdimsu. Tesam
bhagava anupubbim katham kathesi, seyyathidam - danakatham sTlakatham saggakatham kamanam
adTnavam okaram samkilesam nekkhamme anisamsam pakasesi, yada te bhagava ahhasi kallacitte
muducitte vinTvaranacitte udaggacitte pasannacitte, atha ya buddhanam samukkamsika dhammadesana,
tam pakasesi dukkham samudayam nirodham maggam, seyyathapi nama suddham vattham
apagatakalakam sammadeva rajanam patigganheyya, evameva tesam tasmimyeva asane virajam
vTtamalam dhammacakkhum udapadi "yam kihci samudayadhammam, sabbam tam
nirodhadhamma"nti. Te ditthadhamma pattadhamma viditadhamma pariyogalhadhamma
tinnavicikiccha vigatakathamkatha vesarajjappatta aparappaccaya satthusasane bhagavantam
etadavocum - "labheyyama mayam, bhante, bhagavato santike pabbajjam, labheyyama
upasampada"nti. "Etha bhikkhavo"ti bhagava avoca- "svakkhato dhammo, caratha brahmacariyam
samma dukkhassa antakiriyaya' 'ti. Sava tesam ayasmantanam upasampada ahosi.
Bhaddavaggiyasahayakanam vatthu nitthitam.
Dutiy abhanavaro .
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 17 sur 269
12. Uruvelapatihariyakatha
37. Atha kho bhagava anupubbena carikam caramano yena uruvela tadavasari. Tena kho pana
samayena uruvelayam tayo jatila pativasanti - uruvelakassapo, nadlkassapo, gayakassapoti. Tesu
uruvelakassapo jatilo pancannam jatilasatanam nayako hoti, vinayako aggo pamukho pamokkho.
NadTkassapo jatilo tinnam jatilasatanam nayako hoti, vinayako aggo pamukho pamokkho. Gayakassapo
jatilo dvinnam jatilasatanam nayako hoti, vinayako aggo pamukho pamokkho. Atha kho bhagava yena
uruvelakassapassa jatilassa assamo tenupasahkami, upasahkamitva uruvelakassapam jatilam etadavoca -
"sace te, kassapa, agaru, vaseyyama ekarattam agyagare"ti? "Na kho me, mahasamana, garu, candettha
nagaraja iddhima asiviso ghoraviso, so tam ma vihethesi"ti. Dutiyampi kho bhagava uruvelakassapam
jatilam etadavoca - "sace te, kassapa, agaru, vaseyyama ekarattam agyagare"ti? "Na kho me,
mahasamana, garu, candettha nagaraja iddhima asiviso ghoraviso, so tam ma vihethesi"ti. Tatiyampi
kho bhagava uruvelakassapam jatilam etadavoca - "sace te, kassapa, agaru, vaseyyama ekarattam
agyagare"ti? "Na kho me, mahasamana, garu, candettha nagaraja iddhima asiviso ghoraviso, so tam ma
vihethesT"ti. "Appeva mam na vihetheyya, ihgha tvam, kassapa, anujanahi agyagara"nti. "Vihara,
mahasamana, yathasukha"nti. Atha kho bhagava agyagaram pavisitva tinasantharakam pahnapetva
nisTdi pallahkam abhujitva ujum kayam panidhaya parimukham satim upatthapetva.
38. Addasa kho so nago bhagavantam pavittham, disvana dummano [dukkhT dummano (sT. sya.)]
padhupayi [pakhupasi (ka.)]. Atha kho bhagavato etadahosi - "yamnunaham imassa nagassa
anupahacca chavihca cammahca mamsahca nharuhca atthihca atthimihjahca tejasa tejam
pariyadiyeyya"nti. Atha kho bhagava tatharupam iddhabhisahkharam abhisahkharitva padhupayi. Atha
kho so nago makkham asahamano pajjali. Bhagavapi tejodhatum samapajjitvapajjali. Ubhinnam
sajotibhutanam agyagaram adittam viya hoti sampajjalitam sajotibhutam. Atha kho te jatila agyagaram
parivaretva evamahamsu - "abhirupo vata bho mahasamano nagena vihethiyatT"ti. Atha kho bhagava
tassa rattiya accayena tassa nagassa anupahacca chavihca cammahca mamsahca nharuhca atthihca
atthimihjahca tejasa tejam pariyadiyitva patte pakkhipitva uruvelakassapassa jatilassa dassesi - "ayam
te, kassapa, nago pariyadinno [pariyadinno (ka.)] assa tejasa tejo"ti. Atha kho uruvelakassapassa
jatilassa etadahosi - "mahiddhiko kho mahasamano mahanubhavo, yatra hi nama candassa nagarajassa
iddhimato asivisassa ghoravisassa tejasa tejam pariyadiyissati, natveva ca kho araha yatha aha"nti.
39. Nerahjarayam bhagava, uruvelakassapam jatilam avoca;
"Sace te kassapa agaru, viharemu ajjanho aggisalamhf'ti [aggisaranamhTti (sT. sya.)].
' 'Na kho me mahasamana garu;
Phasukamova tam nivaremi;
Candettha nagaraja;
Iddhima asiviso ghoraviso;
So tam ma vihethesT"ti.
' ' Appeva mam na vihetheyya;
Ihgha tvam kassapa anujanahi agyagara' 'nti;
Dinnanti nam viditva;
AbhTto [asambhTto (sT.)] pavisi bhayamatTto.
Disva isim pavittham, ahinago dummano padhupayi;
Sumanamanaso adhimano [avimano (katthaci), navimano (sya.)], manussanagopi tattha
padhupayi.
Makkhahca asahamano, ahinago pavakova pajjali;
Tejodhatusu kusalo, manussanagopi tattha pajjali.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 18 sur269
Ubhinnam sajotibhutanam;
Agyagaram adittam hoti sampajjalitam sajotibhutam;
Udicchare jatila;
"Abhirupo vata bho mahasamano;
Nagena vihethiyatl' 'ti bhananti.
Atha tassa rattiya [atha rattiya (sl. sya.)] accayena;
Hata nagassa acciyo honti [ahinagassa acciyo na honti (sT. sya.)];
Iddhimato pana thita [iddhimato panutthita (sl.)];
Anekavanna acciyo honti.
Nlla atha lohitika;
Manjittha pltaka phalikavannayo;
Ahglrasassa kaye;
Anekavanna acciyo honti.
Pattamhi odahitva;
Ahinagam brahmanassa dassesi;
' ' Ayam te kassapa nago;
Pariyadinno assa tejasa tejo"ti.
Atha kho uruvelakassapo jatilo bhagavato imina iddhipatihariyena abhippasanno bhagavantam
etadavoca- "idheva, mahasamana, vihara, aham te [te upatthami (itipi)] dhuvabhattena"ti.
Pathamam patihariyam.
40. Atha kho bhagava uruvelakassapassa jatilassa assamassa avidure annatarasmim vanasande
vihasi. Atha kho cattaro maharajano abhikkantaya rattiya abhikkantavanna kevalakappam vanasandam
obhasetva yena bhagava tenupasahkamimsu, upasahkamitva bhagavantam abhivadetva catuddisa
atthamsu seyyathapi mahanta aggikkhandha. Atha kho uruvelakassapo jatilo tassa rattiya accayena yena
bhagava tenupasahkami, upasahkamitva bhagavantam etadavoca - "kalo, mahasamana, nitthitam
bhattam. Ke nu kho te, mahasamana, abhikkantaya rattiya abhikkantavanna kevalakappam vanasandam
obhasetva yena tvam tenupasahkamimsu, upasahkamitva tam abhivadetva catuddisa atthamsu
"seyyathapi mahanta aggikkhandha"ti. "Ete kho, kassapa, cattaro maharajano yenaham
tenupasahkamimsu dhammassavanaya"ti. Atha kho uruvelakassapassa jatilassa etadahosi -
"mahiddhiko kho mahasamano mahanubhavo, yatra hi nama cattaropi maharajano upasahkamissanti
dhammassavanaya, na tveva ca kho araha yatha aha"nti. Atha kho bhagava uruvelakassapassa jatilassa
bhattam bhuhjitva tasmimyeva vanasande vihasi.
Dutiyam patihariyam.
41. Atha kho sakko devanamindo abhikkantaya rattiya abhikkantavanno kevalakappam
vanasandam obhasetva yena bhagava tenupasahkami, upasahkamitva bhagavantam abhivadetva
ekamantam atthasi seyyathapi mahaaggikkhandho, purimahi vannanibhahi abhikkantataro ca panltataro
ca. Atha kho uruvelakassapo jatilo tassa rattiya accayena yena bhagava tenupasahkami, upasahkamitva
bhagavantam etadavoca - "kalo, mahasamana, nitthitam bhattam. Ko nu kho so, mahasamana,
abhikkantaya rattiya abhikkantavanno kevalakappam vanasandam obhasetva yena tvam tenupasahkami,
upasahkamitva tam abhivadetva ekamantam atthasi seyyathapi mahaaggikkhandho, purimahi
vannanibhahi abhikkantataro ca panltataro ca"ti? "Eso kho, kassapa, sakko devanamindo yenaham
tenupasahkami dhammassavanaya"ti. Atha kho uruvelakassapassa jatilassa etadahosi - "mahiddhiko
kho mahasamano mahanubhavo, yatra hi nama sakkopi devanamindo upasahkamissati
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 19 sur269
dhammassavanaya, na tveva ca kho araha yatha aha' 'nti. Atha kho bhagava uruvelakassapassa
jatilassa bhattam bhunjitva tasmimyeva vanasande vihasi.
Tatiyam patihariyam.
42. Atha kho brahma sahampati abhikkantaya rattiya abhikkantavanno kevalakappam vanasandam
obhasetva yena bhagava tenupasahkami, upasahkamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam atthasi
seyyathapi mahaaggikkhandho, purimahi vannanibhahi abhikkantataro ca pamtataro ca. Atha kho
uruvelakassapo jatilo tassa rattiya accayena yena bhagava tenupasahkami, upasahkamitva bhagavantam
etadavoca - "kalo, mahasamana, nitthitam bhattam. Ko nu kho so, mahasamana, abhikkantaya rattiya
abhikkantavanno kevalakappam vanasandam obhasetva yena tvam tenupasahkami, upasahkamitva tam
abhivadetva ekamantam atthasi seyyathapi mahaaggikkhandho, purimahi vannanibhahi abhikkantataro
ca pamtataro ca"ti? "Eso kho, kassapa, brahma sahampati yenaham tenupasahkami
dhammassavanaya"ti. Atha kho uruvelakassapassa jatilassa etadahosi - "mahiddhiko kho mahasamano
mahanubhavo, yatra hi nama brahmapi sahampati upasahkamissati dhammassavanaya, na tveva ca kho
araha yatha aha"nti. Atha kho bhagava uruvelakassapassa jatilassa bhattam bhuhjitva tasmimyeva
vanasande vihasi.
Catuttham patihariyam.
43. Tena kho pana samayena uruvelakassapassa jatilassa mahayahho paccupatthito hoti,
kevalakappa ca ahgamagadha pahutam khadaniyam bhojaniyam adaya abhikkamitukama honti. Atha
kho uruvelakassapassa jatilassa etadahosi - "etarahi kho me mahayanho paccupatthito, kevalakappa ca
ahgamagadha pahutam khadaniyam bhojanlyam adaya abhikkamissanti. Sace mahasamano
mahajanakaye iddhipatihariyam karissati, mahasamanassa labhasakkaro abhivaddhissati, mama
labhasakkaro parihayissati. Aho nuna mahasamano svatanaya nagaccheyya"ti. Atha kho bhagava
uruvelakassapassa jatilassa cetasa cetoparivitakkamahhaya uttarakurum gantva tato pindapatam aharitva
anotattadahe paribhuhjitva tattheva divaviharam akasi. Atha kho uruvelakassapo jatilo tassa rattiya
accayena yena bhagava tenupasahkami, upasahkamitva bhagavantam etadavoca - ' 'kalo, mahasamana,
nitthitam bhattam. Kim nu kho, mahasamana, hiyyo nagamasi? Api ca mayam tam sarama - kim nu kho
mahasamano nagacchatiti? Khadaniyassa ca bhojanlyassa ca te pativlso [pativimso (sT.), pativiso (sya.)]
thapito"ti. Nanu te, kassapa, etadahosi - "'etarahi kho me mahayahho paccupatthito, kevalakappa ca
ahgamagadha pahutam khadanTyam bhojanTyam adaya abhikkamissanti, sace mahasamano
mahajanakaye iddhipatihariyam karissati, mahasamanassa labhasakkaro abhivaddhissati, mama
labhasakkaro parihayissati, aho nuna mahasamano svatanaya nagaccheyya'ti. So kho aham, kassapa,
tava cetasa cetoparivitakkam ahhaya uttarakurum gantva tato pindapatam aharitva anotattadahe
paribhuhjitva tattheva divaviharam akasi"nti. Atha kho uruvelakassapassa jatilassa etadahosi -
"mahiddhiko kho mahasamano mahanubhavo, yatra hi nama cetasapi cittam pajanissati, na tveva ca kho
araha yatha aha"nti. Atha kho bhagava uruvelakassapassa jatilassa bhattam bhuhjitva tasmimyeva
vanasande vihasi.
Pahcamam patihariyam.
44. Tena kho pana samayena bhagavato pamsukulam uppannam hoti. Atha kho bhagavato
etadahosi - "kattha nu kho aham pamsukulam dhoveyya"nti? Atha kho sakko devanamindo bhagavato
cetasa cetoparivitakkamahhaya panina pokkharanim khanitva bhagavantam etadavoca - "idha, bhante,
bhagava pamsukulam dhovatu' 'ti. Atha kho bhagavato etadahosi - ' 'kimhi nu kho aham pamsukulam
parimaddeyya"nti? Atha kho sakko devanamindo bhagavato cetasa cetoparivitakkamahhaya mahatim
silam upanikkhipi - idha, bhante, bhagava pamsukulam parimaddatuti. Atha kho bhagavato etadahosi -
"kimhi nu kho aham [aham pamsukulam (ka.)] alambitva uttareyya"nti? Atha kho kakudhe adhivattha
devata bhagavato cetasa cetoparivitakkamahhaya sakham onamesi - idha, bhante, bhagava alambitva
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 20 sur 269
uttaratuti. Atha kho bhagavato etadahosi - "kimhi nu kho aham pamsukulam vissajjeyya"nti?
Atha kho sakko devanamindo bhagavato cetasa cetoparivitakkamannaya mahatim silam upanikkhipi -
idha, bhante, bhagava pamsukulam vissajjetuti. Atha kho uruvelakassapo jatilo tassa rattiya accayena
yena bhagava tenupasahkami, upasahkamitva bhagavantam etadavoca - ' 'kalo, mahasamana, nitthitam
bhattam. Kim nu kho, mahasamana, nayam pubbe idha pokkharanl, sayam idha pokkharani. Nayima sila
pubbe upanikkhitta. Kenima sila upanikkhitta? Nayimassa kakudhassa pubbe sakha onata, sayam sakha
onata"ti. Idha me, kassapa, pamsukulam uppannam ahosi. Tassa mayham, kassapa, etadahosi - "kattha
nu kho aham pamsukulam dhoveyya' 'nti? Atha kho, kassapa, sakko devanamindo mama cetasa
cetoparivitakkamannaya panina pokkharanim khanitva mam etadavoca - ' 'idha, bhante, bhagava
pamsukulam dhovatu' 'ti. Sayam kassapa amanussena panina khanita pokkharanT. Tassa mayham,
kassapa, etadahosi - "kimhi nu kho aham pamsukulam parimaddeyya"nti? Atha kho, kassapa, sakko
devanamindo mama cetasa cetoparivitakkamannaya mahatim silam upanikkhipi - "idha, bhante,
bhagava pamsukulam parimaddatu"ti. Sayam kassapa amanussena upanikkhitta sila. Tassa mayham,
kassapa, etadahosi - "kimhi nu kho aham alambitva uttareyya"nti? Atha kho, kassapa, kakudhe
adhivattha devata ja mama cetasa cetoparivitakkamanhaya sakham onamesi - "idha, bhante, bhagava
alambitva uttarajtu"ti. Svayam aharahattho kakudho. Tassa mayham, kassapa, etadahosi - "kimhi nu
kho aham pamsukulam vissajjeyya"nti? Atha kho, kassapa, sakko devanamindo mama cetasa
cetoparivitakkamahhaya mahatim silam upanikkhipi - "idha, bhante, bhagava pamsukulam
vissajjetu"ti. Sayam kassapa amanussena upanikkhitta silati. Atha kho uruvelakassapassa jatilassa
etadahosi - ' 'mahiddhiko kho mahasamano mahanubhavo, yatra hi nama sakkopi devanamindo
veyyavaccam karissati, na tveva ca kho araha yatha aha"nti. Atha kho bhagava uruvelakassapassa
jatilassa bhattam bhuhjitva tasmimyeva vanasande vihasi.
Atha kho uruvelakassapo jatilo tassa rattiya accayena yena bhagava tenupasahkami, upasahkamitva
bhagavato kalam arocesi - "kalo, mahasamana, nitthitam bhatta"nti. "Gaccha tvam, kassapa,
ayamaha"nti uruvelakassapam jatilam uyyojetva yaya jambuya 'jambudlpo' pahnayati, tato phalam
gahetva pathamataram agantva agyagare nisldi. Addasa kho uruvelakassapo jatilo bhagavantam
agyagare nisinnam, disvana bhagavantam etadavoca - "katamena tvam, mahasamana, maggena agato?
Aham taya pathamataram pakkanto, so tvam pathamataram agantva agyagare nisinno"ti. "Idhaham,
kassapa, tam uyyojetva yaya jambuya 'jambudlpo' pahhayati, tato phalam gahetva pathamataram
agantva agyagare nisinno. Idam ldio, kassapa, jambuphalam vannasampannam gandhasampannam
rasasampannam. Sace akahkhasi paribhuhja"ti. "Alam, mahasamana, tvamyeva tam arahasi, tvamyeva
tam [tvamyevetam aharasi, tvamyevetam (sL sya.)] paribhuhjahf'ti. Atha kho uruvelakassapassa
jatilassa etadahosi - "mahiddhiko kho mahasamano mahanubhavo, yatra hi nama mam pathamataram
uyyojetva yaya jambuya 'jambudlpo' pahhayati, tato phalam gahetva pathamataram agantva agyagare
nisidissati, na tveva ca kho araha yatha aha"nti. Atha kho bhagava uruvelakassapassa jatilassa bhattam
bhunjitva tasmimyeva vanasande vihasi.
45. Atha kho uruvelakassapo jatilo tassa rattiya accayena yena bhagava tenupasahkami,
upasahkamitva bhagavato kalam arocesi - "kalo, mahasamana, nitthitam bhatta"nti. Gaccha tvam,
kassapa, ayamahanti uruvelakassapam jatilam uyyojetva yaya jambuya 'jambudlpo' pahhayati, tassa
avidure ambo. . .pe. . . tassa avidure amalakl. . .pe. . . tassa avidure harltakl. . .pe. . . tavatimsam gantva
paricchattakapuppham gahetva pathamataram agantva agyagare nisldi. Addasa kho uruvelakassapo jatilo
bhagavantam agyagare nisinnam, disvana bhagavantam etadavoca - "katamena tvam, mahasamana,
maggena agato? Aham taya pathamataram pakkanto, so tvam pathamataram agantva agyagare
nisinno"ti. "Idhaham, kassapa, tam uyyojetva tavatimsam gantva paricchattakapuppham gahetva
pathamataram agantva agyagare nisinno. Idam kho, kassapa, paricchattakapuppham vannasampannam
gandhasampannam [sugandhikam (ka.)]. (Sace akahkhasi ganha"ti. "Alam, mahasamana, tvamyeva
tam arahasi, tvamyeva tam ganha"ti) [( ) sT. sya. potthakesu natthi]. Atha kho uruvelakassapassa
jatilassa etadahosi - "mahiddhiko kho mahasamano mahanubhavo, yatra hi nama mam pathamataram
uyyojetva tavatimsam gantva paricchattakapuppham gahetva pathamataram agantva agyagare
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 21 sur 269
nisldissati, na tveva ca kho araha yatha aha"nti.
46. Tena kho pana samayena te jatila aggim paricaritukama na sakkonti katthani phaletum. Atha
kho tesam jatilanam etadahosi - "nissamsayam kho mahasamanassa iddhanubhavo, yatha mayam na
sakkoma katthani phaletu"nti. Atha kho bhagava uruvelakassapam jatilam etadavoca- "phaliyantu,
kassapa, katthanT' 'ti. "Phaliyantu, mahasamana"ti. Sakideva panca katthasatani phaliyimsu. Atha kho
uruvelakassapassa jatilassa etadahosi - "mahiddhiko kho mahasamano mahanubhavo, yatra hi nama
katthanipi phaliyissanti, na tveva ca kho araha yatha aha"nti.
47. Tena kho pana samayena te jatila aggim paricaritukama na sakkonti aggim ujjaletum [jaletum
(sT.), ujjalitum (ka.)]. Atha kho tesam jatilanam etadahosi - "nissamsayam kho mahasamanassa
iddhanubhavo, yatha mayam na sakkoma aggim ujjaletu"nti. Atha kho bhagava uruvelakassapam
jatilam etadavoca - "ujjaliyantu, kassapa, aggf'ti. "Ujjaliyantu, mahasamana"ti. Sakideva panca
aggisatani ujjaliyimsu. Atha kho uruvelakassapassa jatilassa etadahosi - "mahiddhiko kho mahasamano
mahanubhavo, yatra hi nama agglpi ujjaliyissanti, na tveva ca kho araha yatha aha"nti.
48. Tena kho pana samayena te jatila aggim paricaritva na sakkonti aggim vijjhapetum. Atha kho
tesam jatilanam etadahosi - "nissamsayam kho mahasamanassa iddhanubhavo, yatha mayam na
sakkoma aggim vijjhapetu"nti. Atha kho bhagava uruvelakassapam jatilam etadavoca - "vijjhayantu,
kassapa, aggi"ti. "Vijjhayantu, mahasamana"ti. Sakideva panca aggisatani vijjhayimsu. Atha kho
uruvelakassapassa jatilassa etadahosi - "mahiddhiko kho mahasamano mahanubhavo, yatra hi nama
agglpi vijjhayissanti, na tveva ca kho araha yatha aha"nti.
49. Tena kho pana samayena te jatila sitasu hemantikasu rattisu antaratthakasu himapatasamaye
najja neranjaraya ummujjantipi, nimujjantipi, ummujjananimujjanampi karonti. Atha kho bhagava
pancamattani mandamukhisatani abhinimmini, yattha te jatila uttaritva visibbesum. Atha kho tesam
jatilanam etadahosi - "nissamsayam kho mahasamanassa iddhanubhavo, yathayima mandamukhiyo
nimmita"ti. Atha kho uruvelakassapassa jatilassa etadahosi - "mahiddhiko kho mahasamano
mahanubhavo, yatra hi nama tava bahu mandamukhiyopi abhinimminissati, na tveva ca kho araha yatha
aha"nti.
50. Tena kho pana samayena maha akalamegho pavassi, maha udakavahako sanjayi. Yasmim
padese bhagava viharati, so padeso udakena na otthato [udakena otthato (sl. sya.)] hoti. Atha kho
bhagavato etadahosi - ' 'yamnunaham samanta udakam ussaretva majjhe renuhataya bhumiya
cahkameyya"nti. Atha kho bhagava samanta udakam ussaretva majjhe renuhataya bhumiya cahkami.
Atha kho uruvelakassapo jatilo - maheva kho mahasamano udakena vtilho ahositi navaya sambahulehi
jatilehi saddhim yasmim padese bhagava viharati tam padesam agamasi. Addasa kho uruvelakassapo
jatilo bhagavantam samanta udakam ussaretva majjhe renuhataya bhumiya carTkamantam, disvana
bhagavantam etadavoca- "idam nu tvam, mahasamana"ti? "Ayamahamasmi [ama ahamasmi (sya.)],
kassapa"ti bhagava vehasam abbhuggantva navaya paccutthasi. Atha kho uruvelakassapassa jatilassa
etadahosi - ' 'mahiddhiko kho mahasamano mahanubhavo, yatra hi nama udakampi na pavahissati
[nappasahissati (sT.)], na tveva ca kho araha yatha aha"nti.
51. Atha kho bhagavato etadahosi - "cirampi kho imassa moghapurisassa evam bhavissati -
'mahiddhiko kho mahasamano mahanubhavo, na tveva ca kho araha yatha aha'nti; yamnunaham imam
jatilam samvejeyya"nti. Atha kho bhagava uruvelakassapam jatilam etadavoca - "neva ca kho tvam,
kassapa, araha, napi arahattamaggasamapanno. Sapi te patipada natthi, yaya tvam araha va assasi,
arahattamaggam va samapanno"ti. Atha kho uruvelakassapo jatilo bhagavato padesu sirasa nipatitva
bhagavantam etadavoca- "labheyyaham, bhante, bhagavato santike pabbajjam, labheyyam
upasampada"nti. Tvam khosi, kassapa, pancannam jatilasatanam nayako vinayako aggo pamukho
pamokkho. Tepi tava apalokehi, yatha te mafinissanti tatha te karissantTti. Atha kho uruvelakassapo jatilo
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 22 sur 269
yena te jatila tenupasankami, upasankamitva te jatile etadavoca - "icchamaham, bho, mahasamane
brahmacariyam caritum, yatha bhavanto mannanti tatha karontu"ti. "Cirapatika mayam, bho,
mahasamane abhippasanna, sace bhavam, mahasamane brahmacariyam carissati, sabbeva mayam
mahasamane brahmacariyam carissama' 'ti. Atha kho te jatila kesamissam jatamissam kharikajamissam
aggihutamissam udake pavahetva yena bhagava tenupasahkamimsu, upasahkamitva bhagavato padesu
sirasa nipatitva bhagavantam etadavocum - "labheyyama mayam, bhante, bhagavato santike pabbajjam,
labheyyama upasampada"nti. "Etha bhikkhavo"ti bhagava avoca- "svakkhato dhammo, caratha
brahmacariyam samma dukkhassa antakiriyaya' 'ti. Sava tesam ayasmantanam upasampada ahosi.
52. Addasa kho nadlkassapo jatilo kesamissam jatamissam kharikajamissam aggihutamissam udake
vuyhamane, disvanassa etadahosi - "maheva me bhatuno upasaggo ahosf'ti. Jatile pahesi - gacchatha
me bhataram janathati. Samanca tihi jatilasatehi saddhim yenayasma uruvelakassapo tenupasahkami,
upasahkamitva ayasmantam uruvelakassapam etadavoca - "idam nu kho, kassapa, seyyo"ti?
"Amavuso, idam seyyo"ti. Atha kho te jatila kesamissam jatamissam kharikajamissam aggihutamissam
udake pavahetva yena bhagava tenupasahkamimsu, upasahkamitva bhagavato padesu sirasa nipatitva
bhagavantam etadavocum - "labheyyama mayam, bhante, bhagavato santike pabbajjam, labheyyama
upasampada"nti. "Etha bhikkhavo"ti bhagava avoca- "svakkhato dhammo, caratha brahmacariyam
samma dukkhassa antakiriyaya' 'ti. Sava tesam ayasmantanam upasampada ahosi.
53. Addasa kho gayakassapo jatilo kesamissam jatamissam kharikajamissam aggihutamissam
udake vuyhamane, disvanassa etadahosi - "maheva me bhatunam upasaggo ahosT"ti. Jatile pahesi -
gacchatha me bhataro janathati. Samanca dvihi jatilasatehi saddhim yenayasma uruvelakassapo
tenupasahkami, upasahkamitva ayasmantam uruvelakassapam etadavoca - "idam nu kho, kassapa,
seyyo"ti? "Amavuso, idam seyyo"ti. Atha kho te jatila kesamissam jatamissam kharikajamissam
aggihutamissam udake pavahetva yena bhagava tenupasahkamimsu, upasahkamitva bhagavato padesu
sirasa nipatitva bhagavantam etadavocum - "labheyyama mayam, bhante, bhagavato santike pabbajjam,
labheyyama upasampada"nti. "Etha bhikkhavo"ti bhagava avoca- "svakkhato dhammo, caratha
brahmacariyam samma dukkhassa antakiriyaya' 'ti. Sava tesam ayasmantanam upasampada ahosi.
Bhagavato adhitthanena pahca katthasatani na phaliyimsu, phaliyimsu; aggi na ujjaliyimsu,
ujjaliyimsu; na vijjhayimsu, vijjhayimsu; pahcamandamukhisatani abhinimmini. Etena nayena
addhuddhapatihariy asahassani honti .
54. Atha kho bhagava uruvelayam yathabhirantam viharitva yena gayaslsam tena pakkami mahata
bhikkhusahghena saddhim bhikkhusahassena sabbeheva puranajatilehi. Tatra sudam bhagava gayayam
viharati gayasTse saddhim bhikkhusahassena. Tatra kho bhagava bhikkhu amantesi -
[sam. ni. 4.29] "Sabbam, bhikkhave, adittam. Kihca, bhikkhave, sabbam adittam? Cakkhu adittam,
rupa aditta, cakkhuvirihanam adittam, cakkhusamphasso aditto, yamidam cakkhusamphassapaccaya
uppajjati vedayitam sukham va dukkham va adukkhamasukham va tampi adittam. Kena adittam?
Ragaggina dosaggina mohaggina adittam, jatiya jaraya maranena sokehi paridevehi dukkhehi
domanassehi upayasehi adittanti vadami. Sotam adittam, sadda aditta, sotavihhanam adittam,
sotasamphasso aditto, yamidam sotasamphassapaccaya uppajjati vedayitam sukham va dukkham va
adukkhamasukham va tampi adittam. Kena adittam? Ragaggina dosaggina mohaggina adittam, jatiya
jaraya maranena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upayasehi adittanti vadami. Ghanam adittam,
gandha aditta, ghanavihhanam adittam, ghanasamphasso aditto, yamidam ghanasamphassapaccaya
uppajjati vedayitam sukham va dukkham va adukkhamasukham va tampi adittam. Kena adittam?
Ragaggina dosaggina mohaggina adittam, jatiya jaraya maranena sokehi paridevehi dukkhehi
domanassehi upayasehi adittanti vadami. Jivha aditta, rasa aditta, jivhavihhanam adittam
jivhasamphasso aditto, yamidam jivhasamphassapaccaya uppajjati vedayitam sukham va dukkham va
adukkhamasukham va tampi adittam. Kena adittam? Ragaggina dosaggina mohaggina adittam, jatiya
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 23 sur 269
jaraya maranena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upayasehi adittanti vadami. Kayo aditto,
photthabba aditta, kayavinnanam adittam kayasamphasso aditto, yamidam kayasamphassapaccaya
uppajjati vedayitam sukham va dukkham va adukkhamasukham va tampi adittam. Kena adittam?
Ragaggina dosaggina mohaggina adittam, jatiya jaraya maranena sokehi paridevehi dukkhehi
domanassehi upayasehi adittanti vadami. Mano aditto, dhamma aditta, manovinnanam adittam
manosamphasso aditto, yamidam manosamphassapaccaya uppajjati vedayitam sukham va dukkham va
adukkhamasukham va tampi adittam. Kena adittam? Ragaggina dosaggina mohaggina adittam, jatiya
jaraya maranena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upayasehi adittanti vadami.
"Evam passam, bhikkhave, sutava ariyasavako cakkhusmimpi nibbindati, rupesupi nibbindati,
cakkhuvinnanepi nibbindati, cakkhusamphassepi nibbindati, yamidam cakkhusamphassapaccaya
uppajjati vedayitam sukham va dukkham va adukkhamasukham va, tasmimpi nibbindati. Sotasmimpi
nibbindati, saddesupi nibbindati. . .pe. . . ghanasmimpi nibbindati, gandhesupi nibbindati. . .pe. . . jivhayapi
nibbindati, rasesupi nibbindati. . .pe. . . kayasmimpi nibbindati, photthabbesupi nibbindati. . .pe. . .
manasmimpi nibbindati, dhammesupi nibbindati, manovinnanepi nibbindati, manosamphassepi
nibbindati, yamidam manosamphassapaccaya uppajjati vedayitam sukham va dukkham va
adukkhamasukham va tasmimpi nibbindati, nibbindam virajjati, viraga vimuccati, vimuttasmim
vimuttamiti nanam hoti. Khina jati, vusitam brahmacariyam, katam karaniyam, naparam itthattayati
pajanatF'ti.
Imasminca pana veyyakaranasmim bhanhamane tassa bhikkhusahassassa anupadaya asavehi cittani
vimuccimsu.
Adittapariyayasuttam nitthitam.
Uruvelapatihariyam tatiyabhanavaro nitthito.
13. Bimbisarasamagamakatha
55. Atha kho bhagava gayaslse yathabhirantam viharitva yena rajagaham tena carikam pakkami,
mahata bhikkhusahghena saddhim bhikkhusahassena sabbeheva puranajatilehi. Atha kho bhagava
anupubbena carikam caramano yena rajagaham tadavasari. Tatra sudam bhagava rajagahe viharati
latthivane [latthivanuyyane (sya.)] suppatitthe cetiye. Assosi kho raja magadho seniyo bimbisaro -
samano khalu bho gotamo sakyaputto sakyakula pabbajito rajagaham anuppatto rajagahe viharati
latthivane suppatitthe cetiye. Tam kho pana bhagavantam [bhavantam (ka.)] gotamam evam kalyano
kittisaddo abbhuggato - itipi so bhagava araham sammasambuddho vijjacaranasampanno sugato
lokavidu anuttaro purisadammasarathi sattha devamanussanam buddho bhagava [bhagavati (ka.)]. So
imam lokam sadevakam samarakam sabrahmakam sassamanabrahmanim pajam sadevamanussam
sayam abhinha sacchikatva pavedeti. So dhammam deseti adikalyanam majjhekalyanam
pariyosanakalyanam sattham sabyahjanam kevalaparipunnam parisuddham brahmacariyam pakaseti.
Sadhu kho pana tatharupanam arahatam dassanam hotlti.
Atha kho raja magadho seniyo bimbisaro dvadasanahutehi [dvadasaniyutehi (yojana)] magadhikehi
brahmanagahapatikehi parivuto yena bhagava tenupasahkami, upasahkamitva bhagavantam abhivadetva
ekamantam nisldi. Tepi kho dvadasanahuta magadhika brahmanagahapatika appekacce bhagavantam
abhivadetva ekamantam nisldimsu, appekacce bhagavata saddhim sammodimsu, sammodanlyam
katham saranlyam vltisaretva ekamantam nisldimsu, appekacce yena bhagava tenahjalim panametva
ekamantam nisldimsu, appekacce bhagavato santike namagottam savetva ekamantam nisldimsu,
appekacce tunhlbhuta ekamantam nisldimsu. Atha kho tesam dvadasanahutanam [dvadasaniyutanam
(yojana)] magadhikanam brahmanagahapatikanam etadahosi - "kim nu kho mahasamano
uruvelakassape brahmacariyam carati, udahu uruvelakassapo mahasamane brahmacariyam caratl"ti?
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 24 sur 269
Atha kho bhagava tesam dvadasanahutanam magadhikanam brahmanagahapatikanam cetasa
cetoparivitakkamannaya ayasmantam uruvelakassapam gathaya ajjhabhasi -
"Kimeva disva uruvelavasi, pahasi aggim kisakovadano;
Pucchami tam kassapa, etamattham katham pahTnam tava aggihuttanti.
' 'Rupe ca sadde ca atho rase ca;
Kamitthiyo cabhivadanti yahha;
Etam malanti upadhlsu hatva;
Tasma na yitthe na hute arahjinti.
' 'Ettheva te mano na ramittha (kassapati bhagava);
Rupesu saddesu atho rasesu;
Atha ko carahi devamanussaloke;
Rato mano kassapa, bruhi metanti.
' 'Disva padam santamanupadhTkam;
Akihcanam kamabhave asattam;
Anahnathabhavimanahnaneyyam;
Tasma na yitthe na hute arahji"nti.
56. Atha kho ayasma uruvelakassapo utthayasana ekamsam uttarasahgam karitva bhagavato padesu
sirasa nipatitva bhagavantam etadavoca - "sattha me, bhante, bhagava, savakohamasmi; sattha me,
bhante, bhagava, savakohamasmi' 'ti. Atha kho tesam dvadasanahutanam magadhikanam
brahmanagahapatikanam etadahosi - "uruvelakassapo mahasamane brahmacariyam caratf'ti. Atha kho
bhagava tesam dvadasanahutanam magadhikanam brahmanagahapatikanam cetasa
cetoparivitakkamahhaya anupubbim katham kathesi, seyyathidam - danakatham sllakatham
saggakatham kamanam adlnavam okaram samkilesam nekkhamme anisamsam pakasesi. Yada te
bhagava ahhasi kallacitte muducitte vinivaranacitte udaggacitte pasannacitte, atha ya buddhanam
samukkamsika dhammadesana, tam pakasesi - dukkham, samudayam, nirodham, maggam. Seyyathapi
nama suddham vattham apagatakalakam sammadeva rajanam patigganheyya, evameva
ekadasanahutanam magadhikanam brahmanagahapatikanam bimbisarappamukhanam tasmim yeva
asane virajam vTtamalam dhammacakkhum udapadi - yam kihci samudayadhammam, sabbam tam
nirodhadhammanti. Ekanahutam upasakattam pativedesi.
57. Atha kho raja magadho seniyo bimbisaro ditthadhammo pattadhammo viditadhammo
pariyogalhadhammo tinnavicikiccho vigatakathamkatho vesarajjappatto aparappaccayo satthusasane
bhagavantam etadavoca- "pubbe me, bhante, kumarassa sato pahca assasaka ahesum, te me etarahi
samiddha. Pubbe me, bhante, kumarassa sato etadahosi - 'aho vata mam rajje abhisihceyyu'nti, ayam
kho me, bhante, pathamo assasako ahosi, so me etarahi samiddho. 'Tassa ca me vijitam araham
sammasambuddho okkameyya'ti, ayam kho me, bhante, dutiyo assasako ahosi, so me etarahi samiddho.
'Tahcaham bhagavantam payirupaseyya'nti, ayam kho me, bhante, tatiyo assasako ahosi, so me etarahi
samiddho. 'So ca me bhagava dhammam deseyya'ti, ayam kho me, bhante, catuttho assasako ahosi, so
me etarahi samiddho. 'Tassa caham bhagavato dhammam ajaneyya'nti, ayam kho me, bhante, pahcamo
assasako ahosi, so me etarahi samiddho. Pubbe me, bhante, kumarassa sato ime pahca assasaka ahesum,
te me etarahi samiddha. Abhikkantam, bhante, abhikkantam, bhante, seyyathapi, bhante, nikkujjitam va
ukkujjeyya, paticchannam va vivareyya, mulhassa va maggam acikkheyya, andhakare va telapajjotam
dhareyya cakkhumanto rupani dakkhantTti - evamevam bhagavata anekapariyayena dhammo pakasito.
Esaham, bhante, bhagavantam saranam gacchami, dhammahca, bhikkhusahghahca. Upasakam mam
[mam bhante (ka.)], bhagava dharetu ajjatagge panupetam saranam gatam, adhivasetu ca me, bhante,
bhagava, svatanaya bhattam saddhim bhikkhusahghena"ti. Adhivasesi bhagava tunhTbhavena. Atha kho
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 25 sur 269
raja magadho seniyo bimbisaro bhagavato adhivasanam viditva utthayasana bhagavantam
abhivadetva padakkhinam katva pakkami. Atha kho raja magadho seniyo bimbisaro tassa rattiya
accayena panltam khadaniyam bhojanlyam patiyadapetva bhagavato kalam arocapesi - "kalo, bhante,
nitthitam bhatta' 'nti.
58. Atha kho bhagava pubbanhasamayam nivasetva pattaclvaramadaya rajagaham pavisi mahata
bhikkhusahghena saddhim bhikkhusahassena sabbeheva puranajatilehi. Tena kho pana samayena sakko
devanamindo manavakavannam abhinimminitva buddhappamukhassa bhikkhusahghassa purato purato
gacchati ima gathayo gayamano -
"Danto dantehi saha puranajatilehi, vippamutto vippamuttehi;
Sihglnikkhasavanno, rajagaham pavisi bhagava.
"Mutto muttehi saha puranajatilehi, vippamutto vippamuttehi;
Sihglnikkhasavanno, rajagaham pavisi bhagava.
"Tinno tinnehi saha puranajatilehi;
Vippamutto vippamuttehi;
S ihglnikkhasuvanno ;
Rajagaham pavisi bhagava.
"Santo santehi saha puranajatilehi;
Vippamutto vippamuttehi;
S ihglnikkhasavanno ;
Rajagaham pavisi bhagava.
"Dasavaso dasabalo, dasadhammavidu dasabhi cupeto;
So dasasataparivaro [parivarako (ka.)] rajagaham, pavisi bhagava"ti.
Manussa sakkam devanamindam passitva evamahamsu - "abhirupo vatayam manavako, dassanlyo
vatayam manavako, pasadiko vatayam manavako. Kassa nu kho ayam manavako"ti? Evam vutte sakko
devanamindo te manusse gathaya ajjhabhasi -
"Yo dhlro sabbadhi danto, suddho appatipuggalo;
Araham sugato loke, tassaham paricarako"ti.
59. Atha kho bhagava yena ranno magadhassa seniyassa bimbisarassa nivesanam tenupasahkami,
upasahkamitva pannatte asane nisldi saddhim bhikkhusahghena. Atha kho raja magadho seniyo
bimbisaro buddhappamukham bhikkhusahgham panltena khadanlyena bhojanlyena sahattha santappetva
sampavaretva bhagavantam bhuttavim onltapattapanim ekamantam nisldi. Ekamantam nisinnassa kho
ranho magadhassa seniyassa bimbisarassa etadahosi [culava. 307] - "kattha nu kho bhagava vihareyya?
Yam assa gamato neva avidure na accasanne, gamanagamanasampannam, atthikanam atthikanam
manussanam abhikkamanlyam, diva appakinnam [appakinnam (sl. sya.), abbhokinnam (ka.)], rattim
appasaddam appanigghosam vijanavatam, manussarahasseyyakam, patisallanasaruppa"nti. Atha kho
rahho magadhassa seniyassa bimbisarassa etadahosi - "idam kho amhakam veluvanam uyyanam
gamato neva avidure na accasanne gamanagamanasampannam atthikanam atthikanam manussanam
abhikkamanlyam diva appakinnam rattim appasaddam appanigghosam vijanavatam
manussarahasseyyakam patisallanasaruppam. Yamnunaham veluvanam uyyanam buddhappamukhassa
bhikkhusahghassa dadeyya"nti. Atha kho raja magadho seniyo bimbisaro sovannamayam bhihkaram
gahetva bhagavato onojesi - "etaham, bhante, veluvanam uyyanam buddhappamukhassa
bhikkhusahghassa dammf'ti. Patiggahesi bhagava aramam. Atha kho bhagava rajanam magadham
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 26 sur 269
seniyam bimbisaram dhammiya kathaya sandassetva samadapetva samuttejetva sampahamsetva
utthayasana pakkami. Atha kho bhagava etasmim nidane etasmim pakarane dhammim katham katva
bhikkhti amantesi - "anujanami, bhikkhave, arama"nti.
Bimbisarasamagamakatha nitthita.
14. Sar iputtamoggallanapabbaj j akatha
60. Tena kho pana samayena sancayo [sanjayo (sT. sya.)] paribbajako rajagahe pativasati mahatiya
paribbajakaparisaya saddhim addhateyyehi paribbajakasatehi. Tena kho pana samayena
sariputtamoggallana sancaye paribbajake brahmacariyam caranti. Tehi katika kata hoti - yo pathamam
amatam adhigacchati, so itarassa arocetuti. Atha kho ayasma assaji pubbanhasamayam nivasetva
pattacTvaramadaya rajagaham pindaya pavisi pasadikena abhikkantena patikkantena alokitena vilokitena
saminjitena pasaritena, okkhittacakkhu iriyapathasampanno. Addasa kho sariputto paribbajako
ayasmantam assajim rajagahe pindaya carantam pasadikena abhikkantena patikkantena alokitena
vilokitena saminjitena pasaritena okkhittacakkhum iriyapathasampannam. Disvanassa etadahosi - "ye
vata loke arahanto va arahattamaggam va samapanna, ayam tesam bhikkhu annataro. Yamnunaham
imam bhikkhum upasahkamitva puccheyyam - 'kamsi tvam, avuso, uddissa pabbajito, ko va te sattha,
kassa va tvam dhammam rocesT"'ti? Atha kho sariputtassa paribbajakassa etadahosi - "akalo kho imam
bhikkhum pucchitum, antaragharam pavittho pindaya carati. Yarnnunaham imam bhikkhum pitthito
pitthito anubandheyyam, atthikehi upahhatam magga"nti. Atha kho ayasma assaji rajagahe pindaya
caritva pindapatam adaya patikkami. Atha kho sariputtopi paribbajako yenayasma assaji tenupasahkami,
upasahkamitva ayasmata assajina saddhim sammodi, sammodanTyam katham saranTyam vTtisaretva
ekamantam atthasi. Ekamantam thito kho sariputto paribbajako ayasmantam assajim etadavoca -
"vippasannani kho te, avuso, indriyani, parisuddho chavivanno pariyodato. Kamsi tvam, avuso, uddissa
pabbajito, ko va te sattha, kassa va tvam dhammam rocesT"ti? "Atthavuso, mahasamano sakyaputto
sakyakula pabbajito, taham bhagavantam uddissa pabbajito, so ca me bhagava sattha, tassa caham
bhagavato dhammam rocemF'ti. "KimvadTpanayasmato sattha, kimakkhayf'ti? "Aham kho, avuso,
navo acirapabbajito, adhunagato imam dhammavinayam, na taham sakkomi vittharena dhammam
desetum, api ca te samkhittena attham vakkhamT"ti. Atha kho sariputto paribbajako ayasmantam
assajim etadavoca - "hotu, avuso -
' ' Appam va bahum va bhasassu, atthamyeva me bruhi;
Attheneva me attho, kim kahasi byahjanam bahu' 'nti.
Atha kho ayasma assaji sariputtassa paribbajakassa imam dhammapariyayam abhasi -
[apa. 1 . 1 .286 therapadanepi] ' ' Ye dhamma hetuppabhava, tesam hetum tathagato aha;
Tesahca yo nirodho, evamvadT mahasamano"ti.
Atha kho sariputtassa paribbajakassa imam dhammapariyayam sutva virajam vTtamalam
dhammacakkhum udapadi - "yam kihci samudayadhammam, sabbam tam nirodhadhamma"nti.
[apa. 1.1.289 therapadanepi] Eseva dhammo yadi tavadeva, paccabyattha padamasokam;
Adittham abbhatTtam, bahukehi kappanahutehTti.
61. Atha kho sariputto paribbajako yena moggallano paribbajako tenupasahkami. Addasa kho
moggallano paribbajako sariputtam paribbajakam duratova agacchantam, disvana sariputtam
paribbajakam etadavoca - "vippasannani kho te, avuso, indriyani, parisuddho chavivanno pariyodato.
Kacci nu tvam, avuso, amatam adhigato"ti? "Amavuso, amatam adhigato"ti. "Yathakatham pana
tvam, avuso, amatam adhigato"ti? "Idhaham, avuso, addasam assajim bhikkhum rajagahe pindaya
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 27 sur 269
carantam pasadikena abhikkantena patikkantena alokitena vilokitena saminjitena pasaritena
okkhittacakkhum iriyapathasampannam. Disvana me etadahosi - 'ye vata loke arahanto va
arahattamaggam va samapanna, ayam tesam bhikkhu afinataro. Yamnunaham imam bhikkhum
upasahkamitva puccheyyam - kamsi tvam, avuso uddissa pabbajito, ko va te sattha, kassa va tvam
dhammam rocesT"'ti. Tassa mayham, avuso, etadahosi - "akalo kho imam bhikkhum pucchitum
antaragharam pavittho pindaya carati, yamnunaham imam bhikkhum pitthito pitthito anubandheyyam
atthikehi upanhatam magga"nti. Atha kho, avuso, assaji bhikkhu rajagahe pindaya caritva pindapatam
adaya patikkami. Atha khvaham, avuso, yena assaji bhikkhu tenupasahkamim, upasahkamitva assajina
bhikkhuna saddhim sammodim, sammodaniyam katham saranlyam vTtisaretva ekamantam atthasim.
Ekamantam thito kho aham, avuso, assajim bhikkhum etadavocam - "vippasannani kho te, avuso,
indriyani, parisuddho chavivanno pariyodato. 'Kamsi tvam, avuso, uddissa pabbajito, ko va te sattha,
kassa va tvam dhammam rocesT"'ti? 'Atthavuso, mahasamano sakyaputto sakyakula pabbajito, taham
bhagavantam uddissa pabbajito, so ca me bhagava sattha, tassa caham bhagavato dhammam rocemT'ti.
'KimvadT panayasmato sattha kimakkhayT'ti. 'Aham kho, avuso, navo acirapabbajito adhunagato imam
dhammavinayam, na taham sakkomi vittharena dhammam desetum, api ca te samkhittena attham
vakkhamT"'ti. Atha khvaham, avuso, assajim bhikkhum etadavocam - "hotu, avuso,
Appam va bahum va bhasassu, atthamyeva me bruhi;
Attheneva me attho, kim kahasi byahjanam bahu' 'nti.
Atha kho, avuso, assaji bhikkhu imam dhammapariyayam abhasi -
' ' Ye dhamma hetuppabhava, tesam hetum tathagato aha;
Tesahca yo nirodho, evanwadT mahasamano' 'ti.
Atha kho moggallanassa paribbajakassa imam dhammapariyayam sutva virajam vTtamalam
dhammacakkhum udapadi - yam kinci samudayadhammam, sabbam tam nirodhadhammanti.
Eseva dhammo yadi tavadeva, paccabyattha padamasokam;
Adittham abbhatTtam, bahukehi kappanahutehTti.
62. Atha kho moggallano paribbajako sariputtam paribbajakam etadavoca "gacchama mayam,
avuso, bhagavato santike, so no bhagava sattha"ti. "Imani kho, avuso, addhateyyani paribbajakasatani
amhe nissaya amhe sampassanta idha viharanti, tepi tava apalokema [apalokama (ka)]. Yatha te
mahhissanti, tatha te karissantT"ti. Atha kho sariputtamoggallana yena te paribbajaka
tenupasahkamimsu, upasahkamitva te paribbajake etadavocum - "gacchama mayam, avuso, bhagavato
santike, so no bhagava sattha"ti. "Mayam ayasmante nissaya ayasmante sampassanta idha viharama,
sace ayasmanta mahasamane brahmacariyam carissanti, sabbeva mayam mahasamane brahmacariyam
carissama"ti. Atha kho sariputtamoggallana yena sahcayo paribbajako tenupasahkamimsu,
upasahkamitva sahcayam paribbajakam etadavocum- "gacchama mayam, avuso, bhagavato santike, so
no bhagava sattha"ti. "Alam, avuso, ma agamittha, sabbeva tayo imam ganam pariharissama"ti.
Dutiyampi kho. . .pe. . . tatiyampi kho sariputtamoggallana sahcayam paribbajakam etadavocum -
"gacchama mayam, avuso, bhagavato santike, so no bhagava sattha"ti. "Alam, avuso, ma agamittha,
sabbeva tayo imam ganam pariharissama"ti. Atha kho sariputtamoggallana tani addhateyyani
paribbajakasatani adaya yena veluvanam tenupasahkamimsu. Sahcayassa pana paribbajakassa tattheva
unham lohitam mukhato uggahchi.
Addasa kho bhagava [bhagavate (ka)] sariputtamoggallane duratova agacchante, disvana bhikkhu
amantesi - "ete, bhikkhave, dve sahayaka agacchanti, kolito upatisso ca. Etam me savakayugam
bhavissati aggam bhaddayuga"nti.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 28 sur 269
Gambhlre nanavisaye, anuttare upadhisankhaye;
Vimutte appatte veluvanam, atha ne sattha byakasi.
Ete dve sahayaka, agacchanti kolito upatisso ca;
Etam me savakayugam, bhavissati aggam bhaddayuganti.
Atha kho sariputtamoggallana yena bhagava tenupasahkamimsu, upasahkamitva
Bhagavato padesu sirasa nipatitva bhagavantam etadavocum - "labheyyama mayam, bhante,
bhagavato santike pabbajjam, labheyyama upasampada"nti. "Etha bhikkhavo"ti bhagava avoca-
"svakkhato dhammo, caratha brahmacariyam samma dukkhassa antakiriyaya"ti. Sava tesam
ayasmantanam upasampada ahosi.
Abhinnatanam pabbajja
63. Tena kho pana samayena abhinhata abhihhata magadhika kulaputta bhagavati brahmacariyam
caranti. Manussa ujjhayanti khiyyanti vipacenti - aputtakataya patipanno samano gotamo, vedhabyaya
patipanno samano gotamo, kulupacchedaya patipanno samano gotamo, idani anena jatilasahassam
pabbajitam, imani ca addhateyyani paribbajakasatani sahcayani [sahjeyyani (sT.), sanjayani (sya.)]
pabbajitani. Ime ca abhihnata abhihhata magadhika kulaputta samane gotame brahmacariyam carantlti.
Apissu bhikkhu disva imaya gathaya codenti -
"Agato kho mahasamano, magadhanam giribbajam;
Sabbe sahcaye netvana [sahjeyyake netva (sT.)], kamsu dani nayissatf'ti.
Assosum kho bhikkhu tesam manussanam ujjhayantanam khiyyantanam vipacentanam. Atha kho te
bhikkhu bhagavato etamattham arocesum. . .pe. . . na, bhikkhave, so saddo ciram bhavissati, sattahameva
bhavissati, sattahassa accayena antaradhayissati. Tena hi, bhikkhave, ye tumhe imaya gathaya codenti -
"Agato kho mahasamano, magadhanam giribbajam;
Sabbe sahcaye netvana, kamsu dani nayissatT"ti.
Te tumhe imaya gathaya paticodetha -
' 'Nayanti ve mahavTra, saddhammena tathagata;
Dhammena nayamananam [nTyamananam (ka.)], ka usuya [ussuya (ka.)] vijanata"nti.
Tena kho pana samayena manussa bhikkhu disva imaya gathaya codenti -
"Agato kho mahasamano, magadhanam giribbajam;
Sabbe sahcaye netvana, kamsu dani nayissatF'ti.
Bhikkhu te manusse imaya gathaya paticodenti -
' 'Nayanti ve mahavTra, saddhammena tathagata;
Dhammena nayamananam, ka usuya vijanata"nti.
Manussa dhammena kira samana sakyaputtiya nenti no adhammenati sattahameva so saddo ahosi,
sattahassa accayena antaradhayi.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 29 sur 269
Sariputtamoggallanapabbajjakatha nitthita.
Catutthabhanavaro nitthito.
15. Upajjhayavattakatha
64. Tena kho pana samayena bhikkhu anupajjhayaka anacariyaka [idam padam si. sya. potthakesu
natthi] anovadiyamana ananusasiyamana dunnivattha dupparuta anakappasampanna pindaya caranti;
manussanam [te manussanam (ka.)] bhunjamananam uparibhojanepi uttitthapattam upanamenti,
uparikhadanTyepi uttitthapattam upanamenti, uparisayamyepi uttitthapattam upanamenti, uparipaniyepi
uttitthapattam upanamenti; samam siipampi odanampi vinnapetva bhunjanti; bhattaggepi uccasadda
mahasadda viharanti. Manussa ujjhayanti khiyyanti vipacenti - "kathanhi nama samana sakyaputtiya
dunnivattha dupparuta anakappasampanna pindaya carissanti; manussanam bhunjamananam,
uparibhojanepi uttitthapattam upanamessanti, uparikhadanlyepi uttitthapattam upanamessanti,
uparisayamyepi uttitthapattam upanamessanti, uparipaniyepi uttitthapattam upanamessanti; samam
supampi odanampi vinnapetva bhunjissanti; bhattaggepi uccasadda mahasadda viharissanti seyyathapi
brahmana brahmanabhojane' 'ti.
Assosum kho bhikkhu tesam manussanam ujjhayantanam khiyyantanam vipacentanam. Ye te
bhikkhii appiccha santuttha lajjino kukkuccaka sikkhakama, te ujjhayanti khiyyanti vipacenti -
"kathanhi nama bhikkhu dunnivattha dupparuta anakappasampanna pindaya carissanti; manussanam
bhunjamananam, uparibhojanepi uttitthapattam upanamessanti, uparikhadaniyepi uttitthapattam
upanamessanti, uparisayaniyepi uttitthapattam upanamessanti, uparipanlyepi uttitthapattam
upanamessanti; samam supampi odanampi vinnapetva bhunjissanti; bhattaggepi uccasadda mahasadda
viharissantT' 'ti. Atha kho te bhikkhfi. . .pe. . . bhagavato etamattham arocesum.
Atha kho bhagava etasmim nidane etasmim pakarane bhikkhusahgham sannipatapetva bhikkhu
patipucchi - "saccam kira, bhikkhave, bhikkhu dunnivattha dupparuta anakappasampanna pindaya
caranti, manussanam bhunjamananam upari bhojanepi uttitthapattam upanamenti, uparikhadanTyepi
uttitthapattam upanamenti, uparisayanTyepi uttitthapattam upanamenti, uparipanTyepi uttitthapattam
upanamenti, samam supampi odanampi vinhapetva bhuhjanti, bhattaggepi uccasadda mahasadda
viharantT"ti? "Saccam bhagava"ti. Vigarahi buddho bhagava - "ananucchavikam, bhikkhave, tesam
moghapurisanam ananulomikam appatirupam assamanakam akappiyam akaranTyam. Kathahhi nama te,
bhikkhave, moghapurisa dunnivattha dupparuta anakappasampanna pindaya carissanti, manussanam
bhunjamananam uparibhojanepi uttitthapattam upanamessanti, uparikhadanTyepi uttitthapattam
upanamessanti, uparisayanTyepi uttitthapattam upanamessanti, uparipanTyepi uttitthapattam
upanamessanti, samam supampi odanampi vihnapetva bhuhjissanti, bhattaggepi uccasadda mahasadda
viharissanti. Netam, bhikkhave, appasannanam va pasadaya, pasannanam va bhiyyobhavaya. Atha
khvetam, bhikkhave, appasannanahceva appasadaya, pasannanahca ekaccanam ahhathattaya' 'ti. Atha
kho bhagava te bhikkhu anekapariyayena vigarahitva dubbharataya dupposataya mahicchataya
asantutthitaya [asantutthiya (sL), asantutthataya (sya)] sahganikaya kosajjassa avannam bhasitva
anekapariyayena subharataya suposataya appicchassa santutthassa sallekhassa dhutassa pasadikassa
apacayassa vTriyarambhassa [viriyarambhassa (sT. sya.)] vannam bhasitva bhikkhunam tadanucchavikam
tadanulomikam dhammim katham katva bhikkhu amantesi -
65. "Anujanami, bhikkhave, upajjhayam. Upajjhayo, bhikkhave, saddhiviharikamhi puttacittam
upatthapessati, saddhivihariko upajjhayamhi pitucittam upatthapessati. Evam te ahnamahham sagarava
sappatissa sabhagavuttino viharanta imasmim dhammavinaye vuddhim virulhim vepullam apajjissanti.
Evahca pana, bhikkhave, upajjhayo gahetabbo - ekamsam uttarasahgam karitva pade vanditva
ukkutikam nisTditva ahjalim paggahetva evamassa vacanTyo - 'upajjhayo me, bhante, hohi; upajjhayo
me, bhante, hohi; upajjhayo me, bhante, hohT'ti. Sahuti va lahuti va opayikanti va patirupanti va
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 30 sur 269
pasadikena sampadehlti va kayena vinnapeti, vacaya vififiapeti, kayena vacaya [na vacaya (ka.)]
vififiapeti, gahito hoti upajjhayo; na kayena vififiapeti, na vacaya vififiapeti, na kayena vacaya vififiapeti,
na gahito hoti upajjhayo.
66. [culava. 376 adayo]"Saddhiviharikena, bhikkhave, upajjhayamhi samma vattitabbam.
Tatrayam sammavattana -
"Kalasseva vutthaya upahana omuficitva ekamsam uttarasahgam karitva dantakattham databbam,
mukhodakam databbam, asanam pafifiapetabbam. Sace yagu hoti, bhajanam dhovitva yagu
upanametabba. Yagum pitassa udakam datva bhajanam patiggahetva nlcam katva sadhukam
appatighamsantena dhovitva patisametabbam. Upajjhayamhi vutthite asanam uddharitabbam. Sace so
deso uklapo hoti, so deso sammajjitabbo.
"Sace upajjhayo gamam pavisitukamo hoti, nivasanam databbam, patinivasanam patiggahetabbam,
kayabandhanam databbam, sagunam katva sahghatiyo databba, dhovitva patto sodako [saudako (ka.)]
databbo. Sace upajjhayo pacchasamanam akahkhati, timandalam paticchadentena parimandalam
nivasetva kayabandhanam bandhitva sagunam katva safighatiyo parupitva ganthikam patimuficitva
dhovitva pattam gahetva upajjhayassa pacchasamanena hotabbam. Natidure gantabbam, naccasanne
gantabbam, pattapariyapannam patiggahetabbam. Na upajjhayassa bhanamanassa antarantara katha
opatetabba. Upajjhayo apattisamanta bhanamano nivaretabbo.
' 'Nivattantena pathamataram agantva asanam pafifiapetabbam, padodakam padapitham
padakathalikam upanikkhipitabbam, paccuggantva pattacTvaram patiggahetabbam, patinivasanam
databbam, nivasanam patiggahetabbam. Sace clvaram sinnam hoti, muhuttam unhe otapetabbam, na ca
unhe clvaram nidahitabbam; clvaram safigharitabbam, clvaram safigharantena caturafigulam kannam
ussaretva clvaram safigharitabbam - ma majjhe bhafigo ahoslti. Obhoge kayabandhanam katabbam.
"Sace pindapato hoti, upajjhayo ca bhufijitukamo hoti, udakam datva pindapato upanametabbo.
Upajjhayo panlyena pucchitabbo. Bhuttavissa udakam datva pattam patiggahetva nlcam katva sadhukam
appatighamsantena dhovitva vodakam katva muhuttam unhe otapetabbo, na ca unhe patto nidahitabbo.
Pattaclvaram nikkhipitabbam. Pattam nikkhipantena ekena hatthena pattam gahetva ekena hatthena
hetthamaficam va hetthapltham va paramasitva patto nikkhipitabbo. Na ca anantarahitaya bhumiya patto
nikkhipitabbo. Clvaram nikkhipantena ekena hatthena clvaram gahetva ekena hatthena clvaravamsam va
clvararajjum va pamajjitva parato antam orato bhogam katva clvaram nikkhipitabbam. Upajjhayamhi
vutthite asanam uddharitabbam, padodakam padapltham padakathalikam patisametabbam. Sace so deso
uklapo hoti, so deso sammajjitabbo.
"Sace upajjhayo nahayitukamo hoti, nahanam patiyadetabbam. Sace sltena attho hoti, sltam
patiyadetabbam. Sace unhena attho hoti, unham patiyadetabbam.
"Sace upajjhayo jantagharam pavisitukamo hoti, cunnam sannetabbam, mattika temetabba,
jantagharapltham adaya upajjhayassa pitthito pitthito gantva jantagharapltham datva clvaram
patiggahetva ekamantam nikkhipitabbam, cunnam databbam, mattika databba. Sace ussahati,
jantagharam pavisitabbam. Jantagharam pavisantena mattikaya mukham makkhetva purato ca pacchato
ca paticchadetva jantagharam pavisitabbam. Na there bhikkhu anupakhajja nislditabbam. Na nava
bhikkhu asanena patibahitabba. Jantaghare upajjhayassa parikammam katabbam. Jantaghara
nikkhamantena jantagharapltham adaya purato ca pacchato ca paticchadetva jantaghara
nikkhamitabbam.
"Udakepi upajjhayassa parikammam katabbam. Nahatena pathamataram uttaritva attano gattam
vodakam katva nivasetva upajjhayassa gattato udakam pamajjitabbam, nivasanam databbam, sanghati
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 3 1 sur 269
databba, jantagharapltham adaya pathamataram agantva asanam pannapetabbam, padodakam
padapTtham padakathalikam upanikkhipitabbam, upajjhayo pamyena pucchitabbo. Sace uddisapetukamo
hoti, uddisitabbo. Sace paripucchitukamo hoti, paripucchitabbo.
"Yasmim vihare upajjhayo viharati, sace so viharo uklapo hoti, sace ussahati, sodhetabbo. Viharam
sodhentena pathamam pattacTvaram nlharitva ekamantam nikkhipitabbam. NisTdanapaccattharanam
mharitva ekamantam nikkhipitabbam. Bhisibibbohanam [bhisibimbohanam (sT. sya.)] nlharitva
ekamantam nikkhipitabbam. Manco nlcam katva sadhukam appatighamsantena, asahghattentena
kavatapittham, mharitva ekamantam nikkhipitabbo. PTtham nlcam katva sadhukam appatighamsantena,
asahghattentena kavatapittham, nlharitva ekamantam nikkhipitabbam. Mancapatipadaka mharitva
ekamantam nikkhipitabba. Khelamallako nlharitva ekamantam nikkhipitabbo. Apassenaphalakam
mharitva ekamantam nikkhipitabbam. Bhumattharanam yathapannattam sallakkhetva nlharitva
ekamantam nikkhipitabbam. Sace vihare santanakam hoti, ulloka pathamam oharetabbam,
alokasandhikannabhaga pamajjitabba. Sace gerukaparikammakata bhitti kannakita hoti, colakam
temetva pTletva pamajjitabba. Sace kalavannakata bhumi kannakita hoti, colakam temetva plletva
pamajjitabba. Sace akata hoti bhumi, udakena paripphositva sammajjitabba - ma viharo rajena uhanhTti.
Sahkaram vicinitva ekamantam chaddetabbam.
"Bhumattharanam otapetva sodhetva papphotetva atiharitva yathapanhattam pahhapetabbam.
Mahcapatipadaka otapetva pamajjitva atiharitva yathathane thapetabba. Mahco otapetva sodhetva
papphotetva nTcam katva sadhukam appatighamsantena, asahghattentena kavatapittham, atiharitva
yathapahhattam pahhapetabbo. PTtham otapetva sodhetva papphotetva nTcam katva sadhukam
appatighamsantena, asahghattentena kavatapittham, atiharitva yathapahhattam pahhapetabbam.
Bhisibibbohanam otapetva sodhetva papphotetva atiharitva yathapahhattam pahhapetabbam.
NisTdanapaccattharanam otapetva sodhetva papphotetva atiharitva yathapahhattam pahhapetabbam.
Khelamallako otapetva pamajjitva atiharitva yathathane thapetabbo. Apassenaphalakam otapetva
pamajjitva atiharitva yathathane thapetabbam. PattacTvaram nikkhipitabbam. Pattam nikkhipantena
ekena hatthena pattam gahetva ekena hatthena hetthamahcam va hetthapTtham va paramasitva patto
nikkhipitabbo. Na ca anantarahitaya bhumiya patto nikkhipitabbo. CTvaram nikkhipantena ekena
hatthena cTvaram gahetva ekena hatthena cTvaravamsam va cTvararajjum va pamajjitva parato antam
orato bhogam katva cTvaram nikkhipitabbam.
"Sace puratthima saraja vata vayanti, puratthima vatapana thaketabba. Sace pacchima saraja vata
vayanti, pacchima vatapana thaketabba. Sace uttara saraja vata vayanti, uttara vatapana thaketabba. Sace
dakkhina saraja vata vayanti, dakkhina vatapana thaketabba. Sace sTtakalo hoti, diva vatapana
vivaritabba, rattim thaketabba. Sace unhakalo hoti, diva vatapana thaketabba, rattim vivaritabba.
"Sace parivenam uklapam hoti, parivenam sammajjitabbam. Sace kotthako uklapo hoti, kotthako
sammajjitabbo. Sace upatthanasala uklapa hoti, upatthanasala sammajjitabba. Sace aggisala uklapa hoti,
aggisala sammajjitabba. Sace vaccakuti uklapa hoti, vaccakuti sammajjitabba. Sace panTyam na hoti,
panTyam upatthapetabbam. Sace paribhojanTyam na hoti, paribhojanTyam upatthapetabbam. Sace
acamanakumbhiya udakam na hoti, acamanakumbhiya udakam asihcitabbam.
"Sace upajjhayassa anabhirati uppanna hoti, saddhiviharikena vupakasetabbo, vupakasapetabbo,
dhammakatha vassa katabba. Sace upajjhayassa kukkuccam uppannam hoti, saddhiviharikena
vinodetabbam, vinodapetabbam, dhammakatha vassa katabba. Sace upajjhayassa ditthigatam uppannam
hoti, saddhiviharikena vivecetabbam, vivecapetabbam, dhammakatha vassa katabba. Sace upajjhayo
garudhammam ajjhapanno hoti parivasaraho, saddhiviharikena ussukkam katabbam - kinti nu kho
sahgho upajjhayassa parivasam dadeyyati. Sace upajjhayo mulaya patikassanaraho hoti,
saddhiviharikena ussukkam katabbam - kinti nu kho sahgho upajjhayam mulaya patikasseyyati. Sace
upajjhayo manattaraho hoti, saddhiviharikena ussukkam katabbam - kinti nu kho sahgho upajjhayassa
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 32 sur 269
manattam dadeyyati. Sace upajjhayo abbhanaraho hoti, saddhiviharikena ussukkam katabbam -
kinti nu kho sahgho upajjhayam abbheyyati. Sace sahgho upajjhayassa kammam kattukamo hoti
tajjanlyam va niyassam [niyasam (ka.)] va pabbajanlyam va patisaranlyam va ukkhepanlyam va,
saddhiviharikena ussukkam katabbam - kinti nu kho sahgho upajjhayassa kammam na kareyya lahukaya
va parinameyyati. Katam va panassa hoti sahghena kammam tajjanlyam va niyassam va pabbajanlyam
va patisaranlyam va ukkhepanlyam va, saddhiviharikena ussukkam katabbam - kinti nu kho upajjhayo
samma vatteyya, lomam pateyya, nettharam vatteyya, sahgho tam kammam patippassambheyyati.
"Sace upajjhayassa clvaram dhovitabbam hoti, saddhiviharikena dhovitabbam, ussukkam va
katabbam - kinti nu kho upajjhayassa clvaram dhoviyethati. Sace upajjhayassa clvaram katabbam hoti,
saddhiviharikena katabbam, ussukkam va katabbam - kinti nu kho upajjhayassa clvaram kariyethati.
Sace upajjhayassa rajanam pacitabbam hoti, saddhiviharikena pacitabbam, ussukkam va katabbam -
kinti nu kho upajjhayassa rajanam paciyethati. Sace upajjhayassa clvaram rajitabbam [rajetabbam (sl.
sya.)] hoti, saddhiviharikena rajitabbam, ussukkam va katabbam - kinti nu kho upajjhayassa clvaram
rajiyethati. Clvaram rajantena [rajentena (sl. sya.)] sadhukam samparivattakam samparivattakam
rajitabbam, na ca acchinne theve pakkamitabbam.
"Na upajjhayam anapuccha ekaccassa patto databbo, na ekaccassa patto patiggahetabbo; na
ekaccassa clvaram databbam, na ekaccassa clvaram patiggahetabbam; na ekaccassa parikkharo databbo,
na ekaccassa parikkharo patiggahetabbo; na ekaccassa kesa chedetabba [chettabba (sl.), cheditabba
(ka.)], na ekaccena kesa chedapetabba; na ekaccassa parikammam katabbam, na ekaccena parikammam
karapetabbam; na ekaccassa veyyavacco [veyyavaccam (katthaci)] katabbo, na ekaccena veyyavacco
karapetabbo; na ekaccassa pacchasamanena hotabbam, na ekacco pacchasamano adatabbo; na ekaccassa
pindapato nlharitabbo, na ekaccena pindapato nlharapetabbo; na upajjhayam anapuccha gamo
pavisitabbo; na susanam gantabbam; na disa pakkamitabba. Sace upajjhayo gilano hoti, yavajlvam
upatthatabbo; vutthanamassa agametabba"nti.
Upajjhayavattam nitthitam.
16. Saddhiviharikavattakatha
67. [culava. 378 adayo] "Upajjhayena, bhikkhave, saddhiviharikamhi samma vattitabbam.
Tatrayam sammavattana -
"Upajjhayena, bhikkhave, saddhivihariko sahgahetabbo anuggahetabbo uddesena paripucchaya
ovadena anusasaniya. Sace upajjhayassa patto hoti, saddhiviharikassa patto na hoti, upajjhayena
saddhiviharikassa patto databbo, ussukkam va katabbam - kinti nu kho saddhiviharikassa patto
uppajjiyethati. Sace upajjhayassa clvaram hoti, saddhiviharikassa clvaram na hoti, upajjhayena
saddhiviharikassa clvaram databbam, ussukkam va katabbam - kinti nu kho saddhiviharikassa clvaram
uppajjiyethati. Sace upajjhayassa parikkharo hoti, saddhiviharikassa parikkharo na hoti, upajjhayena
saddhiviharikassa parikkharo databbo, ussukkam va katabbam - kinti nu kho saddhiviharikassa
parikkharo uppajjiyethati.
"Sace saddhivihariko gilano hoti, kalasseva utthaya dantakattham databbam, mukhodakam
databbam, asanam pannapetabbam. Sace yagu hoti, bhajanam dhovitva yagu upanametabba. Yagum
pltassa udakam datva bhajanam patiggahetva nlcam katva sadhukam appatighamsantena dhovitva
patisametabbam. Saddhiviharikamhi vutthite asanam uddharitabbam. Sace so deso uklapo hoti, so deso
sammajjitabbo.
"Sace saddhivihariko gamam pavisitukamo hoti, nivasanam databbam, patinivasanam
patiggahetabbam, kayabandhanam databbam, sagunam katva sahghatiyo databba, dhovitva patto sodako
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 33 sur 269
databbo. Ettavata nivattissatlti asanam pannapetabbam, padodakam padapltham padakathalikam
upanikkhipitabbam, paccuggantva pattaclvaram patiggahetabbam, patinivasanam databbam, nivasanam
patiggahetabbam. Sace clvaram sinnam hoti, muhuttam unhe otapetabbam, na ca unhe cTvaram
nidahitabbam; cTvaram sahgharitabbam, cTvaram sahgharantena caturahgulam kannam ussaretva cTvaram
sahgharitabbam - ma majjhe bhahgo ahosTti. Obhoge kayabandhanam katabbam.
"Sace pindapato hoti, saddhivihariko ca bhuhjitukamo hoti, udakam datva pindapato
upanametabbo. Saddhivihariko panlyena pucchitabbo. Bhuttavissa udakam datva pattam patiggahetva
nTcam katva sadhukam appatighamsantena dhovitva vodakam katva muhuttam unhe otapetabbo, na ca
unhe patto nidahitabbo. PattacTvaram nikkhipitabbam. Pattam nikkhipantena ekena hatthena pattam
gahetva ekena hatthena hetthamahcam va hetthapTtham va paramasitva patto nikkhipitabbo. Na ca
anantarahitaya bhumiya patto nikkhipitabbo. CTvaram nikkhipantena ekena hatthena cTvaram gahetva
ekena hatthena cTvaravamsam va cTvararajjum va pamajjitva parato antam orato bhogam katva cTvaram
nikkhipitabbam. Saddhiviharikamhi vutthite asanam uddharitabbam, padodakam padapTtham
padakathalikam patisametabbam. Sace so deso uklapo hoti, so deso sammajjitabbo.
"Sace saddhivihariko nahayitukamo hoti, nahanam patiyadetabbam. Sace sTtena attho hoti, sltam
patiyadetabbam. Sace unhena attho hoti, unham patiyadetabbam.
"Sace saddhivihariko jantagharam pavisitukamo hoti, cunnam sannetabbam, mattika temetabba,
jantagharapltham adaya gantva jantagharapltham datva clvaram patiggahetva ekamantam
nikkhipitabbam, cunnam databbam, mattika databba. Sace ussahati, jantagharam pavisitabbam.
Jantagharam pavisantena mattikaya mukham makkhetva purato ca pacchato ca paticchadetva
jantagharam pavisitabbam. Na there bhikkhii anupakhajja nislditabbam. Na nava bhikkhii asanena
patibahitabba. Jantaghare saddhiviharikassa parikammam katabbam. Jantaghara nikkhamantena
jantagharapltham adaya purato ca pacchato ca paticchadetva jantaghara nikkhamitabbam.
"Udakepi saddhiviharikassa parikammam katabbam. Nahatena pathamataram uttaritva attano
gattam vodakam katva nivasetva saddhiviharikassa gattato udakam pamajjitabbam, nivasanam
databbam, sahghati databba. JantagharapTtham adaya pathamataram agantva asanam pahhapetabbam,
padodakam padapltham padakathalikam upanikkhipitabbam. Saddhivihariko panlyena pucchitabbo.
"Yasmim vihare saddhivihariko viharati, sace so viharo uklapo hoti, sace ussahati, sodhetabbo.
Viharam sodhentena pathamam pattaclvaram nlharitva ekamantam nikkhipitabbam;
nisldanapaccattharanam nlharitva ekamantam nikkhipitabbam; bhisibibbohanam nlharitva ekamantam
nikkhipitabbam; mahco nlcam katva sadhukam appatighamsantena, asahghattentena kavatapittham,
nlharitva ekamantam nikkhipitabbo; pltham nlcam katva sadhukam appatighamsantena asahghattentena
kavatapittham nlharitva ekamantam nikkhipitabbam; mahcapatipadaka nlharitva ekamantam
nikkhipitabba; khelamallako nlharitva ekamantam nikkhipitabbo; apassenaphalakam nlharitva
ekamantam nikkhipitabbam; bhumattharanam yathapahhattam sallakkhetva nlharitva ekamantam
nikkhipitabbam. Sace vihare santanakam hoti, ulloka pathamam oharetabbam, alokasandhikannabhaga
pamajjitabba. Sace gerukaparikammakata bhitti kannakita hoti, colakam temetva plletva pamajjitabba.
Sace kalavannakata bhiimi kannakita hoti, colakam temetva plletva pamajjitabba. Sace akata hoti bhumi,
udakena paripphositva sammajjitabba - ma viharo rajena uhahhlti. Sahkaram vicinitva ekamantam
chaddetabbam.
"Bhumattharanam otapetva sodhetva papphotetva atiharitva yathapahhattam pahhapetabbam.
Mahcapatipadaka otapetva pamajjitva atiharitva yathathane thapetabba. Mahco otapetva sodhetva
papphotetva nlcam katva sadhukam appatighamsantena, asahghattentena kavatapittham, atiharitva
yathapahhattam pahhapetabbo. Pltham otapetva sodhetva papphotetva nlcam katva sadhukam
appatighamsantena, asahghattentena kavatapittham, atiharitva yathapahhattam pahnapetabbam.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 34 sur 269
Bhisibibbohanam otapetva sodhetva papphotetva atiharitva yathapannattam pannapetabbam
NisTdanapaccattharanam otapetva sodhetva papphotetva atiharitva yathapannattam pannapetabbam.
Khejamallako otapetva pamajjitva atiharitva yathathane thapetabbo. Apassenaphalakam otapetva
pamajjitva atiharitva yathathane thapetabbam. PattacTvaram nikkhipitabbam. Pattam nikkhipantena
ekena hatthena pattam gahetva ekena hatthena hetthamancam va hetthapTtham va paramasitva patto
nikkhipitabbo. Na ca anantarahitaya bhumiya patto nikkhipitabbo. CTvaram nikkhipantena ekena
hatthena cTvaram gahetva ekena hatthena cTvaravamsam va cTvararajjum va pamajjitva parato antam
orato bhogam katva clvaram nikkhipitabbam.
"Sace puratthima saraja vata vayanti, puratthima vatapana thaketabba. Sace pacchima saraja vata
vayanti, pacchima vatapana thaketabba. Sace uttara saraja vata vayanti, uttara vatapana thaketabba. Sace
dakkhina saraja vata vayanti, dakkhina vatapana thaketabba. Sace sTtakalo hoti, diva vatapana
vivaritabba, rattim thaketabba. Sace unhakalo hoti, diva vatapana thaketabba, rattim vivaritabba.
"Sace parivenam uklapam hoti, parivenam sammajjitabbam. Sace kotthako uklapo hoti, kotthako
sammajjitabbo. Sace upatthanasala uklapa hoti, upatthanasala sammajjitabba. Sace aggisala uklapa hoti,
aggisala sammajjitabba. Sace vaccakuti uklapa hoti, vaccakuti sammajjitabba. Sace panTyam na hoti,
panTyam upatthapetabbam. Sace paribhojanTyam na hoti, paribhojanTyam upatthapetabbam. Sace
acamanakumbhiya udakam na hoti, acamanakumbhiya udakam asincitabbam.
"Sace saddhiviharikassa anabhirati uppanna hoti, upajjhayena vupakasetabbo, vupakasapetabbo,
dhammakatha vassa katabba. Sace saddhiviharikassa kukkuccam uppannam hoti, upajjhayena
vinodetabbam, vinodapetabbam, dhammakatha vassa katabba. Sace saddhiviharikassa ditthigatam
uppannam hoti, upajjhayena vivecetabbam, vivecapetabbam, dhammakatha vassa katabba. Sace
saddhivihariko garudhammam ajjhapanno hoti parivasaraho, upajjhayena ussukkam katabbam - kinti nu
kho sahgho saddhiviharikassa parivasam dadeyyati. Sace saddhivihariko miilaya patikassanaraho hoti,
upajjhayena ussukkam katabbam - kinti nu kho sahgho saddhiviharikam mulaya patikasseyyati. Sace
saddhivihariko manattaraho hoti, upajjhayena ussukkam katabbam - kinti nu kho sahgho
saddhiviharikassa manattam dadeyyati. Sace saddhivihariko abbhanaraho hoti, upajjhayena ussukkam
katabbam - kinti nu kho sahgho saddhiviharikam abbheyyati. Sace sahgho saddhiviharikassa kammam
kattukamo hoti, tajjanTyam va niyassam va pabbajanTyam va patisaranTyam va ukkhepanTyam va,
upajjhayena ussukkam katabbam - kinti nu kho sahgho saddhiviharikassa kammam na kareyya,
lahukaya va parinameyyati. Katam va panassa hoti sahghena kammam, tajjanTyam va niyassam va
pabbajanTyam va patisaranTyam va ukkhepanTyam va, upajjhayena ussukkam katabbam - kinti nu kho
saddhivihariko samma vatteyya, lomam pateyya, nettharam vatteyya, sahgho tam kammam
patippassambheyyati.
"Sace saddhiviharikassa cTvaram dhovitabbam hoti, upajjhayena acikkhitabbam evam
dhoveyyasTti, ussukkam va katabbam - kinti nu kho saddhiviharikassa cTvaram dhoviyethati. Sace
saddhiviharikassa cTvaram katabbam hoti, upajjhayena acikkhitabbam evam kareyyasTti, ussukkam va
katabbam - kinti nu kho saddhiviharikassa cTvaram kariyethati. Sace saddhiviharikassa rajanam
pacitabbam hoti, upajjhayena acikkhitabbam evam paceyyasTti, ussukkam va katabbam - kinti nu kho
saddhiviharikassa rajanam paciyethati. Sace saddhiviharikassa cTvaram rajitabbam hoti, upajjhayena
acikkhitabbam, evam rajeyyasTti, ussukkam va katabbam - kinti nu kho saddhiviharikassa cTvaram
rajiyethati. CTvaram rajantena sadhukam samparivattakam samparivattakam rajitabbam. Na ca acchinne
theve pakkamitabbam. Sace saddhivihariko gilano hoti, yavajTvam upatthatabbo, vutthanamassa
agametabba"nti.
Saddhiviharikavattam nitthitam.
17. Panamitakatha
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 35 sur 269
68. Tena kho pana samayena saddhiviharika upajjhayesu na samma vattanti. Ye te bhikkhii
appiccha. . .pe. . . te ujjhayanti khiyyanti vipacenti - "kathanhi nama saddhiviharika upajjhayesu na
samma vattissantT"ti. Atha kho te bhikkhii bhagavato etamattham arocesum. . .pe. . . saccam kira,
bhikkhave, saddhiviharika upajjhayesu na samma vattantiti? Saccam bhagavati. Vigarahi buddho
bhagava. . .pe. . . kathanhi nama, bhikkhave, saddhiviharika upajjhayesu na samma vattissantlti. . .pe. . .
vigarahitva. . .pe. . . dhammim katham katva bhikkhu amantesi - "na, bhikkhave, saddhiviharikena
upajjhayamhi na samma vattitabbam. Yo na samma vatteyya, apatti dukkatassa' 'ti. Neva samma
vattanti. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, asammavattantam panametum.
Evanca pana, bhikkhave, panametabbo - "panamemi ta"nti va, "mayidha patikkamT"ti va, "nThara te
pattacTvara"nti va, "naham taya upatthatabbo"ti va, kayena vinnapeti, vacaya vinnapeti, kayena vacaya
vinnapeti, panamito hoti saddhivihariko; na kayena vinnapeti, na vacaya vinnapeti, na kayena vacaya
vinnapeti, na panamito hoti saddhiviharikoti.
Tena kho pana samayena saddhiviharika panamita na khamapenti. Bhagavato etamattham
arocesum. Anujanami, bhikkhave, khamapetunti. Neva khamapenti. Bhagavato etamattham arocesum.
Na, bhikkhave, panamitena na khamapetabbo. Yo na khamapeyya, apatti dukkatassati.
Tena kho pana samayena upajjhaya khamapiyamana na khamanti. Bhagavato etamattham
arocesum. Anujanami, bhikkhave, khamitunti. Neva khamanti. Saddhiviharika pakkamantipi
vibbhamantipi titthiyesupi sahkamanti. Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave,
khamapiyamanena na khamitabbam. Yo na khameyya, apatti dukkatassati.
Tena kho pana samayena upajjhaya sammavattantam panamenti, asammavattantam na panamenti.
Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, sammavattanto panametabbo. Yo panameyya, apatti
dukkatassa. Na ca, bhikkhave, asammavattanto na panametabbo. Yo na panameyya, apatti dukkatassati.
"Pancahi, bhikkhave, ahgehi samannagato saddhivihariko panametabbo. Upajjhayamhi
nadhimattam pemam hoti, nadhimatto pasado hoti, nadhimatta hirT hoti, nadhimatto garavo hoti,
nadhimatta bhavana hoti - imehi kho, bhikkhave, pancahahgehi samannagato saddhivihariko
panametabbo.
"Pahcahi, bhikkhave, ahgehi samannagato saddhivihariko na panametabbo. Upajjhayamhi
adhimattam pemam hoti, adhimatto pasado hoti, adhimatta hirT hoti, adhimatto garavo hoti, adhimatta
bhavana hoti - imehi kho, bhikkhave, pahcahahgehi samannagato saddhivihariko na panametabbo.
"Pahcahi, bhikkhave, ahgehi samannagato saddhivihariko alam panametum. Upajjhayamhi
nadhimattam pemam hoti, nadhimatto pasado hoti, nadhimatta hirT hoti, nadhimatta garavo hoti,
nadhimatta bhavana hoti - imehi kho, bhikkhave, pahcahahgehi samannagato saddhivihariko alam
panametum.
"Pahcahi, bhikkhave, ahgehi samannagato saddhivihariko nalam panametum. Upajjhayamhi
adhimattam pemam hoti, adhimatto pasado hoti, adhimatta hirT hoti, adhimatto garavo hoti, adhimatta
bhavana hoti - imehi kho, bhikkhave, pahcahahgehi samannagato saddhivihariko nalam panametum.
"Pahcahi, bhikkhave, ahgehi samannagatam saddhiviharikam appanamento upajjhayo satisaro hoti,
panamento anatisaro hoti. Upajjhayamhi nadhimattam pemam hoti, nadhimatto pasado hoti, nadhimatta
hirT hoti, nadhimatto garavo hoti, nadhimatta bhavana hoti - imehi kho, bhikkhave, pahcahahgehi
samannagatam saddhiviharikam appanamento upajjhayo satisaro hoti, panamento anatisaro hoti.
"Pahcahi, bhikkhave, ahgehi samannagatam saddhiviharikam panamento upajjhayo satisaro hoti,
appanamento anatisaro hoti. Upajjhayamhi adhimattam pemam hoti, adhimatto pasado hoti, adhimatta
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 36 sur 269
hiri hoti, adhimatto garavo hoti, adhimatta bhavana hoti - imehi kho, bhikkhave, pancahahgehi
samannagatam saddhiviharikam panamento upajjhayo satisaro hoti, appanamento anatisaro hotF'ti.
69. Tena kho pana samayena annataro brahmano bhikkhu upasahkamitva pabbajjam yaci. Tam
bhikkhu na icchimsu pabbajetum. So bhikkhusu pabbajjam alabhamano kiso ahosi lukho dubbanno
uppanduppandukajato dhamanisanthatagatto. Addasa kho bhagava tam brahmanam kisam lukham
dubbannam uppanduppandukajatam dhamanisanthatagattam, disvana bhikkhu amantesi - "kim nu kho
so, bhikkhave, brahmano kiso lukho dubbanno uppanduppandukajato dhamanisanthatagatto"ti? Eso,
bhante, brahmano bhikkhu upasahkamitva pabbajjam yaci. Tam bhikkhu na icchimsu pabbajetum. So
bhikkhusu pabbajjam alabhamano kiso lukho dubbanno uppanduppandukajato dhamanisanthatagattoti.
Atha kho bhagava bhikkhu amantesi - "ko nu kho, bhikkhave, tassa brahmanassa adhikaram sarasi"ti?
Evam vutte ayasma sariputto bhagavantam etadavoca - "aham kho, bhante, tassa brahmanassa
adhikaram saramT"ti. "Kim pana tvam, sariputta, tassa brahmanassa adhikaram sarasT"ti? "Idha me,
bhante, so brahmano rajagahe pindaya carantassa katacchubhikkham dapesi. Imam kho aham, bhante,
tassa brahmanassa adhikaram saramT"ti. "Sadhu sadhu, sariputta, katannuno hi, sariputta, sappurisa
katavedino. Tena hi tvam, sariputta, tam brahmanam pabbajehi upasampadehT"ti. "Kathaham, bhante,
tam brahmanam pabbajemi upasampademT"ti? Atha kho bhagava etasmim nidane etasmim pakarane
dhammim katham katva bhikkhu amantesi - ya sa, bhikkhave, maya tThi saranagamanehi upasampada
anunnata, tam ajjatagge patikkhipami. Anujanami, bhikkhave, natticatutthena kammena upasampadetum
[upasampadam (sT. sya.)]. Evanca pana, bhikkhave, upasampadetabbo. Byattena bhikkhuna patibalena
sahgho napetabbo -
70. "Sunatu me, bhante, sahgho. Ayam itthannamo itthannamassa ayasmato upasampadapekkho.
Yadi sahghassa pattakallam, sahgho itthannamam upasampadeyya itthannamena upajjhayena. Esa natti.
"Sunatu me, bhante, sahgho. Ayam itthannamo itthannamassa ayasmato upasampadapekkho.
Sahgho itthannamam upasampadeti itthannamena upajjhayena. Yassayasmato khamati itthannamassa
upasampada itthannamena upajjhayena, so tunhassa; yassa nakkhamati, so bhaseyya.
"Dutiyampi etamattham vadami - sunatu me, bhante, sahgho. Ayam itthannamo itthannamassa
ayasmato upasampadapekkho. Sahgho itthannamam upasampadeti itthannamena upajjhayena.
Yassayasmato khamati itthannamassa upasampada itthannamena upajjhayena, so tunhassa; yassa
nakkhamati, so bhaseyya.
"Tatiyampi etamattham vadami - sunatu me, bhante, sahgho. Ayam itthannamo itthannamassa
ayasmato upasampadapekkho. Sahgho itthannamam upasampadeti itthannamena upajjhayena.
Yassayasmato khamati itthannamassa upasampada itthannamena upajjhayena, so tunhassa; yassa
nakkhamati, so bhaseyya.
"Upasampanno sahghena itthannamo itthannamena upajjhayena. Khamati sahghassa, tasma tunhT,
evametam dharayamT"ti.
71. Tena kho pana samayena anhataro bhikkhu upasampannasamanantara anacaram acarati.
Bhikkhu evamahamsu - "mavuso, evarupam akasi, netam kappatf'ti. So evamaha - "nevaham
ayasmante yacim upasampadetha manti. Kissa mam tumhe ayacita upasampadittha"ti? Bhagavato
etamattham arocesum. Na, bhikkhave, ayacitena upasampadetabbo. Yo upasampadeyya, apatti
dukkatassa. Anujanami, bhikkhave, yacitena upasampadetum. Evahca pana, bhikkhave, yacitabbo. Tena
upasampadapekkhena sahgham upasahkamitva ekamsam uttarasahgam karitva bhikkhunam pade
vanditva ukkutikam nisTditva ahjalim paggahetva evamassa vacanTyo - "sahgham, bhante,
upasampadam yacami, ullumpatu mam, bhante, sahgho anukampam upadaya"ti. Dutiyampi yacitabbo.
Tatiyampi yacitabbo. Byattena bhikkhuna patibalena sahgho hapetabbo -
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 37 sur 269
72. "Sunatu me, bhante, sangho. Ayam itthannamo itthannamassa ayasmato upasampadapekkho.
Itthannamo sahgham upasampadam yacati itthannamena upajjhayena. Yadi sahghassa pattakallam,
sahgho itthannamam upasampadeyya itthannamena upajjhayena. Esa natti.
"Sunatu me, bhante, sahgho. Ayam itthannamo itthannamassa ayasmato upasampadapekkho.
Itthannamo sahgham upasampadam yacati itthannamena upajjhayena. Sahgho itthannamam
upasampadeti itthannamena upajjhayena. Yassayasmato khamati itthannamassa upasampada
itthannamena upajjhayena, so tunhassa; yassa nakkhamati, so bhaseyya.
' 'Dutiyampi etamattham vadami. . .pe. . . tatiyampi etamattham vadami. . .pe. . . .
"Upasampanno sahghena itthannamo itthannamena upajjhayena. Khamati sahghassa, tasma tunhi,
evametam dharayamT"ti.
73. Tena kho pana samayena rajagahe panitanam bhattanam bhattapatipati atthita [adhitthita (ka.)]
hoti. Atha kho ahnatarassa brahmanassa etadahosi - "ime kho samana sakyaputtiya sukhasila
sukhasamacara, subhojanani bhuhjitva nivatesu sayanesu sayanti. Yamnunaham samanesu
sakyaputtiyesu pabbajeyya"nti. Atha kho so brahmano bhikkhu upasahkamitva pabbajjam yaci. Tam
bhikkhu pabbajesum upasampadesum. Tasmim pabbajite bhattapatipati khiyittha. Bhikkhu evamahamsu
- "ehi dani, avuso, pindaya carissama"ti. So evamaha- "naham, avuso, etamkarana pabbajito pindaya
carissamlti. Sace me dassatha bhuhjissami, no ce me dassatha vibbhamissami"ti. "Kim pana tvam,
avuso, udarassa karana pabbajito' 'ti? ' 'Evamavuso' 'ti. Ye te bhikkhu appiccha. . .pe. . . te ujjhayanti
khiyyanti vipacenti - kathahhi nama bhikkhu evam svakkhate dhammavinaye udarassa karana
pabbajissatiti. Te bhikkhu bhagavato etamattham arocesum. • pe. . . saccam kira tvam, bhikkhu, udarassa
karana pabbajitoti? Saccam bhagavati. Vigarahi buddho bhagava. . .pe. . . ' 'kathahhi nama tvam,
moghapurisa, evam svakkhate dhammavinaye udarassa karana pabbajissasi. Netam, moghapurisa,
appasannanam va pasadaya pasannanam va bhiyyobhavaya' ' . . .pe. . . vigarahitva. . .pe. . . dhammim
katham katva bhikkhu amantesi - "anujanami, bhikkhave, upasampadentena cattaro nissaye acikkhitum
- pindiyalopabhojanam nissaya pabbajja, tattha te yavajivam ussaho karaniyo; atirekalabho -
sahghabhattam, uddesabhattam, nimantanam, salakabhattam, pakkhikam, uposathikam, patipadikam.
PamsukulacTvaram nissaya pabbajja, tattha te yavajTvam ussaho karanTyo; atirekalabho - khomam,
kappasikam, koseyyam, kambalam, sanam, bhahgam. Rukkhamulasenasanam nissaya pabbajja, tattha te
yavajTvam ussaho karanTyo; atirekalabho - viharo, addhayogo, pasado, hammiyam, guha.
Putimuttabhesajjam nissaya pabbajja, tattha te yavajTvam ussaho karanTyo; atirekalabho - sappi,
navanTtam, telam, madhu, phanita"nti.
Panamitakatha nitthita.
Upajjhayavattabhanavaro nitthito pahcamo.
Pahcamabhanavaro
18. Acariyavattakatha
74. Tena kho pana samayena ahhataro manavako bhikkhu upasahkamitva pabbajjam yaci. Tassa
bhikkhu patikacceva nissaye acikkhimsu. So evamaha- "sace me, bhante, pabbajite nissaye
acikkheyyatha, abhirameyyamaham [abhirameyyahcaham (sL), abhirameyyam svaham (ka.)]. Na
danaham, bhante, pabbajissami; jeguccha me nissaya patikula"ti. Bhagavato etamattham arocesum. Na,
bhikkhave, patikacceva nissaya acikkhitabba. Yo acikkheyya, apatti dukkatassa. Anujanami, bhikkhave,
upasampannasamanantara nissaye acikkhitunti.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 38 sur 269
Tena kho pana samayena bhikkhii duvaggenapi tivaggenapi ganena upasampadenti. Bhagavato
etamattham arocesum. Na, bhikkhave, unadasavaggena ganena upasampadetabbo. Yo upasampadeyya,
apatti dukkatassa. Anujanami, bhikkhave, dasavaggena va atirekadasavaggena va ganena
upasampadetunti .
75. Tena kho pana samayena bhikkhii ekavassapi duvassapi saddhiviharikam upasampadenti.
Ayasmapi upaseno vahgantaputto ekavasso saddhiviharikam upasampadesi. So vassamvuttho duvasso
ekavassam saddhiviharikam adaya yena bhagava tenupasahkami, upasankamitva bhagavantam
abhivadetva ekamantam nisTdi. Acinnam kho panetam buddhanam bhagavantanam agantukehi
bhikkhuhi saddhim patisammoditum. Atha kho bhagava ayasmantam upasenam vangantaputtam
etadavoca- "kacci, bhikkhu, khamanTyam, kacci yapaniyam, kacci tvam appakilamathena addhanam
agato"ti? "KhamanTyam, bhagava, yapanTyam, bhagava. Appakilamathena mayam, bhante, addhanam
agata"ti. Janantapi tathagata pucchanti, janantapi na pucchanti, kalam viditva pucchanti, kalam viditva
na pucchanti; atthasamhitam tathagata pucchanti; no anatthasamhitam. Anatthasamhite setughato
tathagatanam. DvThi akarehi buddha bhagavanto bhikkhu patipucchanti - dhammam va desessama,
savakanam va sikkhapadam pannapessamati. Atha kho bhagava ayasmantam upasenam vahgantaputtam
etadavoca- "kativassosi tvam, bhikkhu"ti? "Duvassoham, bhagava"ti. "Ayam pana bhikkhu
kativasso"ti? "Ekavasso, bhagava"ti. "Kim tayam bhikkhu hotf'ti? "Saddhivihariko me, bhagava"ti.
Vigarahi buddho bhagava - "ananucchavikam, moghapurisa, ananulomikam appatirupam assamanakam
akappiyam akaranTyam. Kathanhi nama tvam, moghapurisa, annehi ovadiyo anusasiyo annam ovaditum
anusasitum mannissasi. Atilahum kho tvam, moghapurisa, bahullaya avatto, yadidam ganabandhikam.
Netam, moghapurisa, appasannanam va pasadaya pasannanam va bhiyyobhavaya' ' . . .pe. . . vigarahitva. . .
pe. . . dhammim katham katva bhikkhii amantesi - "na, bhikkhave, unadasavassena upasampadetabbo.
Yo upasampadeyya, apatti dukkatassa. Anujanami, bhikkhave, dasavassena va atirekadasavassena va
upasampadetu' 'nti.
76. Tena kho pana samayena bhikkhii - dasavassamha dasavassamhati - bala abyatta
upasampadenti. Dissanti upajjhaya bala, saddhiviharika pandita. Dissanti upajjhaya abyatta,
saddhiviharika byatta. Dissanti upajjhaya appassuta, saddhiviharika bahussuta. Dissanti upajjhaya
duppanna, saddhiviharika pannavanto. Annataropi annatitthiyapubbo upajjhayena sahadhammikam
vuccamano upajjhayassa vadam aropetva tamyeva titthayatanam sahkami. Ye te bhikkhu appiccha. . .
pe. . . te ujjhayanti khiyyanti vipacenti - kathanhi nama bhikkhii - dasavassamha dasavassamhati - bala
abyatta upasampadessanti. Dissanti upajjhaya bala saddhiviharika pandita, dissanti upajjhaya abyatta
saddhiviharika byatta, dissanti upajjhaya appassuta saddhiviharika bahussuta, dissanti upajjhaya
duppanna, saddhiviharika pannavantoti. Atha kho te bhikkhu bhagavato etamattham arocesum.
"Saccam kira, bhikkhave, bhikkhii - dasavassamha dasavassamhati - bala abyatta upasampadenti.
Dissanti upajjhaya bala, saddhiviharika pandita, dissanti upajjhaya abyatta saddhiviharika byatta,
dissanti upajjhaya appassuta, saddhiviharika bahussuta, dissanti upajjhaya duppanna, saddhiviharika
pannavanto"ti? "Saccam, bhagava"ti. Vigarahi buddho bhagava. ..pe.. . kathanhi nama te, bhikkhave,
moghapurisa - dasavassamha dasavassamhati - bala abyatta upasampadessanti. Dissanti upajjhaya bala,
saddhiviharika pandita, dissanti upajjhaya abyatta saddhiviharika byatta, dissanti upajjhaya appassuta,
saddhiviharika bahussuta, dissanti upajjhaya duppanna, saddhiviharika pannavanto. Netam, bhikkhave,
appasannanam va pasadaya. . .pe. . . vigarahitva. . .pe. . . dhammim katham katva bhikkhii amantesi - ' 'na,
bhikkhave, balena abyattena upasampadetabbo. Yo upasampadeyya, apatti dukkatassa. Anujanami,
bhikkhave, byattena bhikkhuna patibalena dasavassena va atirekadasavassena va upasampadetu"nti.
77. Tena kho pana samayena bhikkhii upajjhayesu pakkantesupi vibbhantesupi kalahkatesupi
pakkhasahkantesupi anacariyaka anovadiyamana ananusasiyamana dunnivattha dupparuta
anakappasampanna pindaya caranti, manussanam bhuftjamananam uparibhojanepi uttitthapattam
upanamenti, uparikhadanTyepi - uparisayanTyepi - uparipanTyepi uttitthapattam upanamenti; samam
siipampi odanampi vinnapetva bhunjanti; bhattaggepi uccasadda mahasadda viharanti. Manussa
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 39 sur 269
ujjhayanti khiyyanti vipacenti - ' 'kathanhi nama samana sakyaputtiya dunnivattha dupparuta
anakappasampanna pindaya carissanti; manussanam bhunjamananam uparibhojanepi uttitthapattam
upanamessanti, uparikhadanlyepi - uparisayanTyepi - uparipanTyepi uttitthapattam upanamessanti;
samam supampi odanampi viffiapetva bhunjissanti; bhattaggepi uccasadda mahasadda viharissanti,
seyyathapi brahmana brahmanabhojane"ti. Assosum kho bhikkhu tesam manussanam ujjhayantanam
khiyyantanam vipacentanam . . .pe. . . atha kho te bhikkhu bhagavato etamattham arocesum. Saccam kira,
bhikkhave. . .pe. . . saccam, bhagavati. . .pe. . . vigarahitva dhammim katham katva bhikkhu amantesi -
"Anujanami, bhikkhave, acariyam. Acariyo, bhikkhave, antevasikamhi puttacittam upatthapessati,
antevasiko acariyamhi pitucittam upatthapessati. Evam te affiamannam sagarava sappatissa
sabhagavuttino viharanta imasmim dhammavinaye vuddhim virulhim vepullam apajjissanti. Anujanami,
bhikkhave, dasavassam nissaya vatthum, dasavassena nissayam datum. Evanca pana, bhikkhave, acariyo
gahetabbo. Ekamsam uttarasahgam karitva pade vanditva ukkutikam nisTditva anjalim paggahetva
evamassa vacanTyo - 'acariyo me, bhante, hohi, ayasmato nissaya vacchami; acariyo me, bhante, hohi,
ayasmato nissaya vacchami; acariyo me, bhante, hohi, ayasmato nissaya vacchamT'ti. 'Sahuti' va 'lahiiti'
va 'opayika'nti va 'patirupa'nti va 'pasadikena sampadehT'ti va kayena vinnapeti, vacaya vinnapeti,
kayena vacaya vinnapeti, gahito hoti acariyo; na kayena vinnapeti, na vacaya vinnapeti, na kayena
vacaya vinnapeti, na gahito hoti acariyo.
78. [culava. 380 adayo] "Antevasikena, bhikkhave, acariyamhi samma vattitabbam. Tatrayam
sammavattana -
' 'Kalasseva utthaya upahanam omuncitva ekamsam uttarasahgam karitva dantakattham databbam,
mukhodakam databbam, asanam paffiapetabbam. Sace yagu hoti, bhajanam dhovitva yagu
upanametabba. Yagum pTtassa udakam datva bhajanam patiggahetva nTcam katva sadhukam
appatighamsantena dhovitva patisametabbam. Acariyamhi vutthite asanam uddharitabbam. Sace so deso
uklapo hoti, so deso sammajjitabbo.
"Sace acariyo gamam pavisitukamo hoti, nivasanam databbam, patinivasanam patiggahetabbam,
kayabandhanam databbam, sagunam katva sahghatiyo databba, dhovitva patto sodako databbo. Sace
acariyo pacchasamanam akahkhati, timandalam paticchadentena parimandalam nivasetva
kayabandhanam bandhitva sagunam katva sahghatiyo parupitva ganthikam patimuncitva dhovitva
pattam gahetva acariyassa pacchasamanena hotabbam. Natidure gantabbam, naccasanne gantabbam,
pattapariyapannam patiggahetabbam. Na acariyassa bhanamanassa antarantara katha opatetabba.
Acariyo apattisamanta bhanamano nivaretabbo.
' 'Nivattantena pathamataram agantva asanam paffiapetabbam, padodakam padapTtham
padakathalikam upanikkhipitabbam, paccuggantva pattacTvaram patiggahetabbam, patinivasanam
databbam, nivasanam patiggahetabbam. Sace cTvaram sinnam hoti, muhuttam unhe otapetabbam, na ca
unhe cTvaram nidahitabbam. CTvaram sahgharitabbam. CTvaram sahgharantena caturahgulam kannam
ussaretva cTvaram sahgharitabbam - ma majjhe bhahgo ahosTti. Obhoge kayabandhanam katabbam.
"Sace pindapato hoti, acariyo ca bhunjitukamo hoti, udakam datva pindapato upanametabbo.
Acariyo panTyena pucchitabbo. Bhuttavissa udakam datva pattam patiggahetva nTcam katva sadhukam
appatighamsantena dhovitva vodakam katva muhuttam unhe otapetabbo, na ca unhe patto nidahitabbo.
PattacTvaram nikkhipitabbam. Pattam nikkhipantena ekena hatthena pattam gahetva ekena hatthena
hetthamancam va hetthapTtham va paramasitva patto nikkhipitabbo. Na ca anantarahitaya bhumiya patto
nikkhipitabbo. CTvaram nikkhipantena ekena hatthena cTvaram gahetva ekena hatthena cTvaravamsam va
cTvararajjum va pamajjitva parato antam orato bhogam katva cTvaram nikkhipitabbam. Acariyamhi
vutthite asanam uddharitabbam, padodakam padapTtham padakathalikam patisametabbam. Sace so deso
uklapo hoti, so deso sammajjitabbo.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 40 sur 269
"Sace acariyo nahayitukamo hoti, nahanam patiyadetabbam Sace sitena attho hoti, sltam
patiyadetabbam. Sace unhena attho hoti, unham patiyadetabbam.
"Sace acariyo jantagharam pavisitukamo hoti, cunnam sannetabbam, mattika temetabba,
jantagharapltham adaya acariyassa pitthito pitthito gantva jantagharapltham datva clvaram patiggahetva
ekamantam nikkhipitabbam, cunnam databbam, mattika databba. Sace ussahati, jantagharam
pavisitabbam. Jantagharam pavisantena mattikaya mukham makkhetva purato ca pacchato ca
paticchadetva jantagharam pavisitabbam. Na there bhikkhii anupakhajja nislditabbam. Na nava bhikkhu
asanena patibahitabba. Jantaghare acariyassa parikammam katabbam. Jantaghara nikkhamantena
jantagharapltham adaya purato ca pacchato ca paticchadetva jantaghara nikkhamitabbam.
"Udakepi acariyassa parikammam katabbam. Nahatena pathamataram uttaritva attano gattam
vodakam katva nivasetva acariyassa gattato udakam pamajjitabbam, nivasanam databbam, sahghati
databba, jantagharapltham adaya pathamataram agantva asanam pannapetabbam, padodakam
padapltham padakathalikam upanikkhipitabbam. Acariyo panlyena pucchitabbo. Sace uddisapetukamo
hoti, uddisapetabbo. Sace paripucchitukamo hoti, paripucchitabbo.
"Yasmim vihare acariyo viharati, sace so viharo uklapo hoti, sace ussahati, sodhetabbo. Viharam
sodhentena pathamam pattaclvaram nlharitva ekamantam nikkhipitabbam; nisldanapaccattharanam
nlharitva ekamantam nikkhipitabbam; bhisibibbohanam nlharitva ekamantam nikkhipitabbam; manco
nlcam katva sadhukam appatighamsantena, asahghattentena kavatapittham, nlharitva ekamantam
nikkhipitabbo; pltham nlcam katva sadhukam appatighamsantena, asahghattentena kavatapittham,
nlharitva ekamantam nikkhipitabbam; mancapatipadaka nlharitva ekamantam nikkhipitabba;
khelamallako nlharitva ekamantam nikkhipitabbo; apassenaphalakam nlharitva ekamantam
nikkhipitabbam; bhumattharanam yathapannattam sallakkhetva nlharitva ekamantam nikkhipitabbam.
Sace vihare santanakam hoti, ulloka pathamam oharetabbam, alokasandhikannabhaga pamajjitabba.
Sace gerukaparikammakata bhitti kannakita hoti, colakam temetva plletva pamajjitabba. Sace
kalavannakata bhiimi kannakita hoti, colakam temetva plletva pamajjitabba. Sace akata hoti bhumi,
udakena paripphositva sammajjitabba - ma viharo rajena uhanhlti. Sahkaram vicinitva ekamantam
chaddetabbam.
"Bhumattharanam otapetva sodhetva papphotetva atiharitva yathapahhattam pahhapetabbam.
Mahcapatipadaka otapetva pamajjitva atiharitva yathathane thapetabba. Mahco otapetva sodhetva
papphotetva nlcam katva sadhukam appatighamsantena, asahghattentena kavatapittham, atiharitva
yathapahhattam pahhapetabbo. Pltham otapetva sodhetva papphotetva nlcam katva sadhukam
appatighamsantena, asahghattentena kavatapittham, atiharitva yathapahhattam pahhapetabbam.
Bhisibibbohanam otapetva sodhetva papphotetva atiharitva yathapahhattam pahhapetabbam.
Nisldanapaccattharanam otapetva sodhetva papphotetva atiharitva yathapahhattam pahhapetabbam.
Khelamallako otapetva pamajjitva atiharitva yathathane thapetabbo. Apassenaphalakam otapetva
pamajjitva atiharitva yathathane thapetabbam. Pattaclvaram nikkhipitabbam. Pattam nikkhipantena
ekena hatthena pattam gahetva ekena hatthena hetthamahcam va hetthapltham va paramasitva patto
nikkhipitabbo. Na ca anantarahitaya bhumiya patto nikkhipitabbo. Clvaram nikkhipantena ekena
hatthena clvaram gahetva ekena hatthena clvaravamsam va clvararajjum va pamajjitva parato antam
orato bhogam katva clvaram nikkhipitabbam.
"Sace puratthima saraja vata vayanti, puratthima vatapana thaketabba. Sace pacchima saraja vata
vayanti, pacchima vatapana thaketabba. Sace uttara saraja vata vayanti, uttara vatapana thaketabba. Sace
dakkhina saraja vata vayanti, dakkhina vatapana thaketabba. Sace sltakalo hoti, diva vatapana
vivaritabba, rattim thaketabba. Sace unhakalo hoti, diva vatapana thaketabba, rattim vivaritabba.
"Sace parivenam uklapam hoti, parivenam sammajjitabbam. Sace kotthako uklapo hoti, kotthako
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page41 sur269
sammajjitabbo. Sace upatthanasala uklapa hoti, upatthanasala sammajjitabba. Sace aggisala uklapa
hoti, aggisala sammajjitabba. Sace vaccakuti uklapa hoti, vaccakuti sammajjitabba. Sace panlyam na
hoti, panTyam upatthapetabbam. Sace paribhojamyam na hoti, paribhojamyam upatthapetabbam. Sace
acamanakumbhiyam udakam na hoti, acamanakumbhiya udakam asincitabbam.
"Sace acariyassa anabhirati uppanna hoti, antevasikena vupakasetabbo, vtipakasapetabbo,
dhammakatha vassa katabba. Sace acariyassa kukkuccam uppannam hoti, antevasikena vinodetabbam,
vinodapetabbam, dhammakatha vassa katabba. Sace acariyassa ditthigatam uppannam hoti, antevasikena
vivecetabbam, vivecapetabbam, dhammakatha vassa katabba. Sace acariyo garudhammam ajjhapanno
hoti parivasaraho, antevasikena ussukkam katabbam - kinti nu kho sahgho acariyassa parivasam
dadeyyati. Sace acariyo mtilaya patikassanaraho hoti, antevasikena ussukkam katabbam - kinti nu kho
sahgho acariyam mulaya patikasseyyati. Sace acariyo manattaraho hoti, antevasikena ussukkam
katabbam - kinti nu kho sahgho acariyassa manattam dadeyyati. Sace acariyo abbhanaraho hoti,
antevasikena ussukkam katabbam - kinti nu kho sahgho acariyam abbheyyati. Sace sahgho acariyassa
kammam kattukamo hoti, tajjanTyam va niyassam va pabbajanTyam va patisaranTyam va ukkhepanTyam
va, antevasikena ussukkam katabbam - kinti nu kho sahgho acariyassa kammam na kareyya, lahukaya
va parinameyyati. Katam va panassa hoti sahghena kammam, tajjanTyam va niyassam va pabbajanTyam
va patisaranTyam va ukkhepanTyam va, antevasikena ussukkam katabbam - kinti nu kho acariyo samma
vatteyya, lomam pateyya, nettharam vatteyya, sahgho tam kammam patippassambheyyati.
"Sace acariyassa cTvaram dhovitabbam hoti, antevasikena dhovitabbam, ussukkam va katabbam -
kinti nu kho acariyassa cTvaram dhoviyethati. Sace acariyassa cTvaram katabbam hoti, antevasikena
katabbam, ussukkam va katabbam - kinti nu kho acariyassa cTvaram kariyethati. Sace acariyassa
rajanam pacitabbam hoti, antevasikena pacitabbam, ussukkam va katabbam - kinti nu kho acariyassa
rajanam paciyethati. Sace acariyassa cTvaram rajitabbam hoti, antevasikena rajitabbam, ussukkam va
katabbam - kinti nu kho acariyassa cTvaram rajiyethati. CTvaram rajantena sadhukam samparivattakam
samparivattakam rajitabbam, na ca acchinne theve pakkamitabbam.
"Na acariyam anapuccha ekaccassa patto databbo, na ekaccassa patto patiggahetabbo; na ekaccassa
cTvaram databbam; na ekaccassa cTvaram patiggahetabbam; na ekaccassa parikkharo databbo; na
ekaccassa parikkharo patiggahetabbo; na ekaccassa kesa chedetabba; na ekaccena kesa chedapetabba; na
ekaccassa parikammam katabbam; na ekaccena parikammam karapetabbam; na ekaccassa veyyavacco
katabbo; na ekaccena veyyavacco karapetabbo; na ekaccassa pacchasamanena hotabbam; na ekacco
pacchasamano adatabbo; na ekaccassa pindapato nTharitabbo; na ekaccena pindapato mharapetabbo. Na
acariyam anapuccha gamo pavisitabbo, na susanam gantabbam, na disa pakkamitabba. Sace acariyo
gilano hoti, yavajTvam upatthatabbo, vutthanamassa agametabba"nti.
Acariyavattam nitthitam.
19. Antevasikavattakatha
79. [culava. 381-382] "Acariyena, bhikkhave, antevasikamhi samma vattitabbam. Tatrayam
sammavattana -
' ' Acariyena, bhikkhave, antevasiko sahgahetabbo anuggahetabbo uddesena paripucchaya ovadena
anusasaniya. Sace acariyassa patto hoti, antevasikassa patto na hoti, acariyena antevasikassa patto
databbo, ussukkam va katabbam - kinti nu kho antevasikassa patto uppajjiyethati. Sace acariyassa
cTvaram hoti, antevasikassa cTvaram na hoti, acariyena antevasikassa cTvaram databbam, ussukkam va
katabbam - kinti nu kho antevasikassa cTvaram uppajjiyethati. Sace acariyassa parikkharo hoti,
antevasikassa parikkharo na hoti, acariyena antevasikassa parikkharo databbo, ussukkam va katabbam -
kinti nu kho antevasikassa parikkharo uppajjiyethati.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 42 sur 269
"Sace antevasiko gilano hoti, kalasseva utthaya dantakattham databbam, mukhodakam databbam,
asanam pannapetabbam Sace yagu hoti, bhajanam dhovitva yagu upanametabba. Yagum pitassa
udakam datva bhajanam patiggahetva nicam katva sadhukam appatighamsantena dhovitva
patisametabbam. Antevasikamhi vutthite asanam uddharitabbam. Sace so deso uklapo hoti, so deso
sammajjitabbo.
"Sace antevasiko gamam pavisitukamo hoti, nivasanam databbam, patinivasanam
patiggahetabbam, kayabandhanam databbam, sagunam katva sahghatiyo databba, dhovitva patto sodako
databbo.
"Ettavata nivattissatiti asanam pannapetabbam, padodakam padapTtham padakathalikam
upanikkhipitabbam, paccuggantva pattaclvaram patiggahetabbam, patinivasanam databbam, nivasanam
patiggahetabbam. Sace cTvaram sinnam hoti, muhuttam unhe otapetabbam, na ca unhe cTvaram
nidahitabbam. CTvaram sahgharitabbam. CTvaram sahgharantena caturahgulam kannam ussaretva
cTvaram sahgharitabbam - ma majjhe bhahgo ahosTti. Obhoge kayabandhanam katabbam.
"Sace pindapato hoti, antevasiko ca bhunjitukamo hoti, udakam datva pindapato upanametabbo.
Antevasiko panTyena pucchitabbo. Bhuttavissa udakam datva pattam patiggahetva nTcam katva
sadhukam appatighamsantena dhovitva vodakam katva muhuttam unhe otapetabbo, na ca unhe patto
nidahitabbo. PattacTvaram nikkhipitabbam. Pattam nikkhipantena ekena hatthena pattam gahetva ekena
hatthena hetthamancam va hetthapTtham va paramasitva patto nikkhipitabbo. Na ca anantarahitaya
bhumiya patto nikkhipitabbo. CTvaram nikkhipantena ekena hatthena cTvaram gahetva ekena hatthena
cTvaravamsam va cTvararajjum va pamajjitva parato antam orato bhogam katva cTvaram nikkhipitabbam.
Antevasikamhi vutthite asanam uddharitabbam, padodakam padapTtham padakathalikam
patisametabbam. Sace so deso uklapo hoti, so deso sammajjitabbo.
"Sace antevasiko nahayitukamo hoti, nahanam patiyadetabbam. Sace sTtena attho hoti, sTtam
patiyadetabbam. Sace unhena attho hoti, unham patiyadetabbam.
"Sace antevasiko jantagharam pavisitukamo hoti, cunnam sannetabbam, mattika temetabba,
jantagharapTtham adaya gantva jantagharapTtham datva cTvaram patiggahetva ekamantam
nikkhipitabbam, cunnam databbam, mattika databba. Sace ussahati, jantagharam pavisitabbam.
Jantagharam pavisantena mattikaya mukham makkhetva purato ca pacchato ca paticchadetva
jantagharam pavisitabbam. Na ca there bhikkhii anupakhajja nisTditabbam, na nava bhikkhu asanena
patibahitabba. Jantaghare antevasikassa parikammam katabbam. Jantaghara nikkhamantena
jantagharapTtham adaya purato ca pacchato ca paticchadetva jantaghara nikkhamitabbam.
"Udakepi antevasikassa parikammam katabbam. Nahatena pathamataram uttaritva attano gattam
vodakam katva nivasetva antevasikassa gattato udakam pamajjitabbam, nivasanam databbam, sahghati
databba, jantagharapTtham adaya pathamataram agantva asanam pahhapetabbam, padodakam
padapTtham padakathalikam upanikkhipitabbam. Antevasiko panTyena pucchitabbo.
"Yasmim vihare antevasiko viharati, sace so viharo uklapo hoti, sace ussahati, sodhetabbo.
Viharam sodhentena pathamam pattacTvaram nTharitva ekamantam nikkhipitabbam;
nisTdanapaccattharanam nTharitva ekamantam nikkhipitabbam; bhisibibbohanam nTharitva ekamantam
nikkhipitabbam; mahco nTcam katva sadhukam appatighamsantena, asahghattentena kavatapittham,
nTharitva ekamantam nikkhipitabbo; pTtham nTcam katva sadhukam appatighamsantena, asahghattentena
kavatapittham, nTharitva ekamantam nikkhipitabbam; mahcapatipadaka nTharitva ekamantam
nikkhipitabba; khelamallako nTharitva ekamantam nikkhipitabbo; apassenaphalakam nTharitva
ekamantam nikkhipitabbam; bhumattharanam yathapahhattam sallakkhetva nTharitva ekamantam
nikkhipitabbam. Sace vihare santanakam hoti, ulloka pathamam otaretabbam, alokasandhikannabhaga
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 43 sur 269
pamajjitabba. Sace gerukaparikammakata bhitti kannakita hoti, colakam temetva pTletva
pamajjitabba. Sace kalavannakata bhiimi kannakita hoti, colakam temetva plletva pamajjitabba. Sace
akata hoti bhumi, udakena paripphositva sammajjitabba - ma viharo rajena uhafifiTti. Sankaram vicinitva
ekamantam chaddetabbam.
"Bhumattharanam otapetva sodhetva papphotetva atiharitva yathapafifiattam paftfiapetabbam.
Maficapatipadaka otapetva pamajjitva atiharitva yathathane thapetabba. Mafico otapetva sodhetva
papphotetva nTcam katva sadhukam appatighamsantena, asanghattentena kavatapittham, atiharitva
yathapafifiattam pafifiapetabbo. PTtham otapetva sodhetva papphotetva nTcam katva sadhukam
appatighamsantena, asanghattentena kavatapittham, atiharitva yathapafifiattam pafifiapetabbam.
Bhisibibbohanam otapetva sodhetva papphotetva atiharitva yathapafifiattam pafifiapetabbam.
NisTdanapaccattharanam otapetva sodhetva papphotetva atiharitva yathapafifiattam pafifiapetabbam.
Khelamallako otapetva pamajjitva atiharitva yathathane thapetabbo. Apassenaphalakam otapetva
pamajjitva atiharitva yathathane thapetabbam. PattacTvaram nikkhipitabbam. Pattam nikkhipantena
ekena hatthena pattam gahetva ekena hatthena hetthamaficam va hetthapTtham va paramasitva patto
nikkhipitabbo. Na ca anantarahitaya bhumiya patto nikkhipitabbo. CTvaram nikkhipantena ekena
hatthena cTvaram gahetva ekena hatthena cTvaravamsam va cTvararajjum va pamajjitva parato antam
orato bhogam katva cTvaram nikkhipitabbam.
"Sace puratthima saraja vata vayanti, puratthima vatapana thaketabba. Sace pacchima saraja vata
vayanti, pacchima vatapana thaketabba. Sace uttara saraja vata vayanti, uttara vatapana thaketabba. Sace
dakkhina saraja vata vayanti, dakkhina vatapana thaketabba. Sace sTtakalo hoti, diva vatapana
vivaritabba, rattim thaketabba. Sace unhakalo hoti, diva vatapana thaketabba, rattim vivaritabba.
"Sace parivenam uklapam hoti, parivenam sammajjitabbam. Sace kotthako uklapo hoti, kotthako
sammajjitabbo. Sace upatthanasala uklapa hoti, upatthanasala sammajjitabba. Sace aggisala uklapa hoti,
aggisala sammajjitabba. Sace vaccakuti uklapa hoti, vaccakuti sammajjitabba. Sace panTyam na hoti,
panTyam upatthapetabbam. Sace paribhojanTyam na hoti, paribhojanTyam upatthapetabbam. Sace
acamanakumbhiya udakam na hoti, acamanakumbhiya udakam asificitabbam.
"Sace antevasikassa anabhirati uppanna hoti, acariyena vupakasetabbo, vupakasapetabbo,
dhammakatha vassa katabba. Sace antevasikassa kukkuccam uppannam hoti, acariyena vinodetabbam,
vinodapetabbam, dhammakatha vassa katabba. Sace antevasikassa ditthigatam uppannam hoti, acariyena
vivecetabbam, vivecapetabbam, dhammakatha vassa katabba. Sace antevasiko garudhammam
ajjhapanno hoti parivasaraho, acariyena ussukkam katabbam - kinti nu kho sangho, antevasikassa
parivasam dadeyyati. Sace antevasiko mulaya patikassanaraho hoti, acariyena ussukkam katabbam -
kinti nu kho sangho antevasikam mulaya patikasseyyati. Sace antevasiko manattaraho hoti, acariyena
ussukkam katabbam - kinti nu kho sangho antevasikassa manattam dadeyyati. Sace antevasiko
abbhanaraho hoti, acariyena ussukkam katabbam - kinti nu kho sangho antevasikam abbheyyati. Sace
sangho antevasikassa kammam kattukamo hoti, tajjanTyam va niyassam va pabbajanTyam va
patisaranTyam va ukkhepanTyam va, acariyena ussukkam katabbam - kinti nu kho sangho antevasikassa
kammam na kareyya, lahukaya va parinameyyati. Katam va panassa hoti sanghena kammam, tajjanTyam
va niyassam va pabbajanTyam va patisaranTyam va ukkhepanTyam va, acariyena ussukkam katabbam -
kinti nu kho antevasiko samma vatteyya, lomam pateyya, nettharam vatteyya, sangho tam kammam
patippassambheyyati.
"Sace antevasikassa cTvaram dhovitabbam hoti, acariyena acikkhitabbam - 'evam dhoveyyasT'ti,
ussukkam va katabbam - kinti nu kho antevasikassa cTvaram dhoviyethati. Sace antevasikassa cTvaram
katabbam hoti, acariyena acikkhitabbam - 'evam kareyyasT'ti, ussukkam va katabbam - kinti nu kho
antevasikassa cTvaram kariyethati. Sace antevasikassa rajanam pacitabbam hoti, acariyena
acikkhitabbam - 'evam paceyyasT'ti, ussukkam va katabbam - kinti nu kho antevasikassa rajanam
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 44 sur 269
paciyethati. Sace antevasikassa clvaram rajitabbam hoti, acariyena acikkhitabbam - 'evam
rajeyyasl'ti, ussukkam va katabbam - kinti nu kho antevasikassa clvaram rajiyethati. Clvaram rajantena
sadhukam samparivattakam samparivattakam rajitabbam, na ca acchinne theve pakkamitabbam. Sace
antevasiko gilano hoti, yavajlvam upatthatabbo, vutthanamassa agametabba"nti.
Antevasikavattam nitthitam.
Chatthabhanavaro .
20. Panamana khamapana
80. Tena kho pana samayena antevasika acariyesu na sarnma vattanti. . .pe. . . bhagavato etamattham
arocesum. . .pe. . . na, bhikkhave, antevasikena acariyamhi na samma vattitabbam. Yo na samma
vatteyya, apatti dukkatassati. Neva samma vattanti. Bhagavato etamattham arocesum. . .pe. . . anujanami,
bhikkhave, asammavattantam panametum. Evanca pana, bhikkhave, panametabbo - panamemi tanti va,
mayidha patikkamlti va, nlhara te pattaclvaranti va, naham taya upatthatabboti va. Kayena vinfiapeti,
vacaya vinnapeti, kayena vacaya vinnapeti, panamito hoti antevasiko; na kayena vinnapeti, na vacaya
vinnapeti, na kayena vacaya vinnapeti, na panamito hoti antevasikoti.
Tena kho pana samayena antevasika panamita na khamapenti. Bhagavato etamattham arocesum.
Anujanami, bhikkhave, khamapetunti. Neva khamapenti. Bhagavato etamattham arocesum. Na,
bhikkhave, panamitena na khamapetabbo. Yo na khamapeyya, apatti dukkatassati.
Tena kho pana samayena acariya khamapiyamana na khamanti. Bhagavato etamattham arocesum.
Anujanami, bhikkhave, khamitunti. Neva khamanti. Antevasika pakkamantipi vibbhamantipi titthiyesupi
sahkamanti. Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, khamapiyamanena na khamitabbam. Yo
na khameyya, apatti dukkatassati.
Tena kho pana samayena acariya sammavattantam panamenti, asammavattantam na panamenti.
Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, sammavattanto panametabbo. Yo panameyya, apatti
dukkatassa. Na ca, bhikkhave, asammavattanto na panametabbo. Yo na panameyya, apatti dukkatassa.
81. "Pancahi, bhikkhave, ahgehi samannagato antevasiko panametabbo. Acariyamhi nadhimattam
pemam hoti, nadhimatto pasado hoti, nadhimatta hirl hoti, nadhimatto garavo hoti, nadhimatta bhavana
hoti - imehi kho, bhikkhave, pancahahgehi samannagato antevasiko panametabbo.
"Pancahi, bhikkhave, ahgehi samannagato antevasiko na panametabbo. Acariyamhi adhimattam
pemam hoti, adhimatto pasado hoti, adhimatta hirl hoti, adhimatto garavo hoti, adhimatta bhavana hoti -
imehi kho, bhikkhave, pancahahgehi samannagato antevasiko na panametabbo.
"Pancahi, bhikkhave, ahgehi samannagato antevasiko alam panametum. Acariyamhi nadhimattam
pemam hoti, nadhimatto pasado hoti, nadhimatta hirl hoti, nadhimatto garavo hoti, nadhimatta bhavana
hoti - imehi kho, bhikkhave, pancahahgehi samannagato antevasiko alam panametum.
"Pancahi, bhikkhave, ahgehi samannagato antevasiko nalam panametum. Acariyamhi adhimattam
pemam hoti, adhimatto pasado hoti, adhimatta hirl hoti, adhimatto garavo hoti, adhimatta bhavana hoti -
imehi kho, bhikkhave, pancahahgehi samannagato antevasiko nalam panametum.
"Pancahi, bhikkhave, ahgehi samannagatam antevasikam appanamento acariyo satisaro hoti,
panamento anatisaro hoti. Acariyamhi nadhimattam pemam hoti, nadhimatto pasado hoti, nadhimatta
hirl hoti, nadhimatto garavo hoti, nadhimatta bhavana hoti - imehi kho, bhikkhave, pancahahgehi
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 45 sur 269
samannagatam antevasikam appanamento acariyo satisaro hoti, panamento anatisaro hoti.
"Pancahi, bhikkhave, ahgehi samannagatam antevasikam panamento acariyo satisaro hoti,
appanamento anatisaro hoti. Acariyamhi adhimattam pemam hoti, adhimatto pasado hoti, adhimatta hiri
hoti, adhimatto garavo hoti, adhimatta bhavana hoti - imehi kho, bhikkhave, pancahahgehi
samannagatam antevasikam panamento acariyo satisaro hoti, appanamento anatisaro hotT' 'ti.
Panamana khamapana nitthita.
21. Balaabyattavatthu
82. Tena kho pana samayena bhikkhu, dasavassamha dasavassamhati, bala abyatta nissayam denti.
Dissanti acariya bala, antevasika pandita. Dissanti acariya abyatta, antevasika byatta. Dissanti acariya
appassuta, antevasika bahussuta. Dissanti acariya duppanna, antevasika pahnavanto. Ye te bhikkhu
appiccha. . .pe. . . te ujjhayanti khiyyanti vipacenti - "kathahhi nama bhikkhu, dasavassamha
dasavassamhati, bala abyatta nissayam dassanti. Dissanti acariya bala antevasika pandita, dissanti
acariya abyatta antevasika byatta, dissanti acariya appassuta antevasika bahussuta, dissanti acariya
duppahha antevasika pahhavanto"ti. Atha kho te bhikkhu bhagavato etamattham arocesum. . .pe. . .
saccam kira, bhikkhave, bhikkhu, dasavassamha dasavassamhati, bala abyatta nissayam denti. . .pe. . .
saccam, bhagavati. Vigarahi buddho bhagava. . .pe. . . vigarahitva. . .pe. . . dhammim katham katva
bhikkhu amantesi - "na, bhikkhave, balena abyattena nissayo databbo. Yo dadeyya, apatti dukkatassa.
Anujanami, bhikkhave, byattena bhikkhuna patibalena dasavassena va atirekadasavassena va nissayam
datu"nti.
Balaabyattavatthu nitthitam.
22. Nissayapatippassaddhikatha
83. Tena kho pana samayena bhikkhu acariyupajjhayesu pakkantesupi vibbhantesupi kalahkatesupi
pakkhasahkantesupi nissayapatippassaddhiyo na jananti. Bhagavato etamattham arocesum.
' 'Pahcima, bhikkhave, nissayapatippassaddhiyo upajjhayamha - upajjhayo pakkanto va hoti,
vibbhanto va, kalahkato va, pakkhasahkanto va, anattiyeva pahcami. Ima kho, bhikkhave, pahca
nissayapatippassaddhiyo upajjhayamha.
"Chayima, bhikkhave, nissayapatippassaddhiyo acariyamha - acariyo pakkanto va hoti, vibbhanto
va, kalahkato va, pakkhasahkanto va, anattiyeva pahcami, upajjhayena va samodhanagato hoti. Ima kho,
bhikkhave, cha nissayapatippassaddhiyo acariyamha' ' .
Nissapatippassaddhikathanitthita.
23. Upasampadetabbapancakam
84. "Pahcahi, bhikkhave, ahgehi samannagatena bhikkhuna na upasampadetabbam, na nissayo
databbo, na samanero upatthapetabbo. Na asekkhena [na asekhena (ka.)] sTlakkhandhena samannagato
hoti, na asekkhena samadhikkhandhena samannagato hoti, na asekkhena pahnakkhandhena samannagato
hoti, na asekkhena vimuttikkhandhena samannagato hoti, na asekkhena vimuttihanadassanakkhandhena
samannagato hoti - imehi kho, bhikkhave, pahcahahgehi samannagatena bhikkhuna na
upasampadetabbam, na nissayo databbo, na samanero upatthapetabbo.
"Pahcahi, bhikkhave, ahgehi samannagatena bhikkhuna upasampadetabbam, nissayo databbo,
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 46 sur 269
samanero upatthapetabbo. Asekkhena sllakkhandhena samannagato hoti, asekkhena
samadhikkhandhena samannagato hoti, asekkhena pannakkhandhena samannagato hoti, asekkhena
vimuttikkhandhena samannagato hoti, asekkhena vimuttinanadassanakkhandhena samannagato hoti -
imehi kho, bhikkhave, pancahahgehi samannagatena bhikkhuna upasampadetabbam, nissayo databbo,
samanero upatthapetabbo.
' ' Aparehipi, bhikkhave, pancahahgehi samannagatena bhikkhuna na upasampadetabbam, na
nissayo databbo, na samanero upatthapetabbo. Attana na asekkhena sllakkhandhena samannagato hoti,
na param asekkhe sllakkhandhe samadapeta; attana na asekkhena samadhikkhandhena samannagato
hoti, na param asekkhe samadhikkhandhe samadapeta; attana na asekkhena pannakkhandhena
samannagato hoti, na param asekkhe pahnakkhandhe samadapeta; attana na asekkhena
vimuttikkhandhena samannagato hoti, na param asekkhe vimuttikkhandhe samadapeta; attana na
asekkhena vimuttihanadassanakkhandhena samannagato hoti, na param asekkhe
vimuttihanadassanakkhandhe samadapeta - imehi kho, bhikkhave, pancahahgehi samannagatena
bhikkhuna na upasampadetabbam, na nissayo databbo, na samanero upatthapetabbo.
"Pancahi, bhikkhave, ahgehi samannagatena bhikkhuna upasampadetabbam, nissayo databbo,
samanero upatthapetabbo. Attana asekkhena sllakkhandhena samannagato hoti, param asekkhe
sllakkhandhe samadapeta; attana asekkhena samadhikkhandhena samannagato hoti, param asekkhe
samadhikkhandhe samadapeta; attana asekkhena pahnakkhandhena samannagato hoti, param asekkhe
pahhakkhandhe samadapeta; attana asekkhena vimuttikkhandhena samannagato hoti, param asekkhe
vimuttikkhandhe samadapeta; attana asekkhena vimuttihanadassanakkhandhena samannagato hoti,
param asekkhe vimuttihanadassanakkhandhe samadapeta - imehi kho, bhikkhave, pahcahahgehi
samannagatena bhikkhuna upasampadetabbam, nissayo databbo, samanero upatthapetabbo.
' ' Aparehipi, bhikkhave, pahcahahgehi samannagatena bhikkhuna na upasampadetabbam, na
nissayo databbo, na samanero upatthapetabbo. Assaddho hoti, ahiriko hoti, anottappl hoti, kuslto hoti,
mutthassati hoti - imehi kho, bhikkhave, pahcahahgehi samannagatena bhikkhuna na
upasampadetabbam, na nissayo databbo, na samanero upatthapetabbo.
"Pahcahi, bhikkhave, ahgehi samannagatena bhikkhuna upasampadetabbam, nissayo databbo,
samanero upatthapetabbo. Saddho hoti, hirima hoti, ottapplhoti, araddhavlriyo hoti, upatthitassati hoti -
imehi kho, bhikkhave, pahcahahgehi samannagatena bhikkhuna upasampadetabbam, nissayo databbo,
samanero upatthapetabbo.
' ' Aparehipi, bhikkhave, pahcahahgehi samannagatena bhikkhuna na upasampadetabbam, na
nissayo databbo, na samanero upatthapetabbo. Adhislle sllavipanno hoti, ajjhacare acaravipanno hoti,
atiditthiya ditthivipanno hoti, appassuto hoti, duppahho hoti - imehi kho, bhikkhave, pahcahahgehi
samannagatena bhikkhuna na upasampadetabbam, na nissayo databbo, na samanero upatthapetabbo.
"Pahcahi, bhikkhave, ahgehi samannagatena bhikkhuna upasampadetabbam, nissayo databbo,
samanero upatthapetabbo. Na adhislle sllavipanno hoti, na ajjhacare acaravipanno hoti, na atiditthiya
ditthivipanno hoti, bahussuto hoti, pahhava hoti - imehi kho, bhikkhave, pahcahahgehi samannagatena
bhikkhuna upasampadetabbam, nissayo databbo, samanero upatthapetabbo.
' ' Aparehipi, bhikkhave, pahcahahgehi samannagatena bhikkhuna na upasampadetabbam, na
nissayo databbo, na samanero upatthapetabbo. Na patibalo hoti antevasim va saddhiviharim va gilanam
upatthatum va upatthapetum va, anabhiratam [anabhiratim (sya.), uppannam anabhiratim (ka.)]
vupakasetum va vupakasapetum va, uppannam kukkuccam dhammato vinodetum [vinodetum va
vinodapetum va (sabbattha, vimativinodanl tlka oloketabba)] apattim na janati, apattiya vutthanam na
janati - imehi kho, bhikkhave, pahcahahgehi samannagatena bhikkhuna na upasampadetabbam, na
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 47 sur 269
nissayo databbo, na samanero upatthapetabbo.
"Pancahi, bhikkhave, ahgehi samannagatena bhikkhuna upasampadetabbam, nissayo databbo,
samanero upatthapetabbo. Patibalo hoti antevasim va saddhiviharim va gilanam upatthatum va
upatthapetum va, anabhiratam vupakasetum va vupakasapetum va, uppannam kukkuccam dhammato
vinodetum apattim janati, apattiya vutthanam janati - imehi kho, bhikkhave, pancahahgehi
samannagatena bhikkhuna upasampadetabbam, nissayo databbo, samanero upatthapetabbo.
' ' Aparehipi, bhikkhave, pancahahgehi samannagatena bhikkhuna na upasampadetabbam, na
nissayo databbo, na samanero upatthapetabbo. Na patibalo hoti antevasim va saddhiviharim va
abhisamacarikaya sikkhaya sikkhapetum, adibrahmacariyakaya sikkhaya vinetum, abhidhamme
vinetum, abhivinaye vinetum, uppannam ditthigatam dhammato vivecetum - imehi kho, bhikkhave,
pahcahahgehi samannagatena bhikkhuna na upasampadetabbam, na nissayo databbo, na samanero
upatthapetabbo.
"Pahcahi, bhikkhave, ahgehi samannagatena bhikkhuna upasampadetabbam, nissayo databbo,
samanero upatthapetabbo. Patibalo hoti antevasim va saddhiviharim va abhisamacarikaya sikkhaya
sikkhapetum, adibrahmacariyakaya sikkhaya vinetum, abhidhamme vinetum, abhivinaye vinetum,
uppannam ditthigatam dhammato vivecetum - imehi kho, bhikkhave, pahcahahgehi samannagatena
bhikkhuna upasampadetabbam, nissayo databbo, samanero upatthapetabbo.
' ' Aparehipi, bhikkhave, pancahahgehi samannagatena bhikkhuna na upasampadetabbam, na
nissayo databbo, na samanero upatthapetabbo. Apattim na janati, anapattim na janati, lahukam apattim
na janati, garukam apattim na janati, ubhayani kho panassa patimokkhani vittharena na svagatani honti
na suvibhattani na suppavattlni na suvinicchitani suttaso anubyahjanaso - imehi kho, bhikkhave,
pahcahahgehi samannagatena bhikkhuna na upasampadetabbam, na nissayo databbo, na samanero
upatthapetabbo.
"Pahcahi, bhikkhave, ahgehi samannagatena bhikkhuna upasampadetabbam, nissayo databbo,
samanero upatthapetabbo. Apattim janati, anapattim janati, lahukam apattim janati, garukam apattim
janati, ubhayani kho panassa patimokkhani vittharena svagatani honti suvibhattani suppavattlni
suvinicchitani suttaso anubyahjanaso - imehi kho, bhikkhave, pahcahahgehi samannagatena bhikkhuna
upasampadetabbam, nissayo databbo, samanero upatthapetabbo.
' ' Aparehipi, bhikkhave, pahcahahgehi samannagatena bhikkhuna na upasampadetabbam, na
nissayo databbo, na samanero upatthapetabbo. Apattim na janati, anapattim na janati, lahukam apattim
na janati, garukam apattim na janati, unadasavasso hoti - imehi kho, bhikkhave, pahcahahgehi
samannagatena bhikkhuna na upasampadetabbam, na nissayo databbo, na samanero upatthapetabbo.
"Pahcahi, bhikkhave, ahgehi samannagatena bhikkhuna upasampadetabbam, nissayo databbo,
samanero upatthapetabbo. Apattim janati, anapattim janati, lahukam apattim janati, garukam apattim
janati, dasavasso va hoti atirekadasavasso va - imehi kho, bhikkhave, pahcahahgehi samannagatena
bhikkhuna upasampadetabbam, nissayo databbo, samanero upatthapetabbo"ti.
Upasampadetabbapahcakam nitthitam.
24. Upasampadetabbachakkam
85. "Chahi, bhikkhave, ahgehi samannagatena bhikkhuna na upasampadetabbam, na nissayo
databbo, na samanero upatthapetabbo. Na asekkhena silakkhandhena samannagato hoti, na asekkhena
samadhikkhandhena samannagato hoti, na asekkhena pahhakkhandhena samannagato hoti, na asekkhena
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 48 sur 269
vimuttikkhandhena samannagato hoti, na asekkhena vimuttinanadassanakkhandhena samannagato
hoti, unadasavasso hoti - imehi kho, bhikkhave, chahahgehi samannagatena bhikkhuna na
upasampadetabbam, na nissayo databbo, na samanero upatthapetabbo.
"Chahi, bhikkhave, ahgehi samannagatena bhikkhuna upasampadetabbam, nissayo databbo,
samanero upatthapetabbo. Asekkhena silakkhandhena samannagato hoti, asekkhena samadhikkhandhena
samannagato hoti, asekkhena pannakkhandhena samannagato hoti, asekkhena vimuttikkhandhena
samannagato hoti, asekkhena vimuttinanadassanakkhandhena samannagato hoti, dasavasso va hoti
atirekadasavasso va - imehi kho, bhikkhave, chahahgehi samannagatena bhikkhuna upasampadetabbam,
nissayo databbo, samanero upatthapetabbo.
' ' Aparehipi, bhikkhave, chahahgehi samannagatena bhikkhuna na upasampadetabbam, na nissayo
databbo, na samanero upatthapetabbo. Attana na asekkhena sTlakkhandhena samannagato hoti, na param
asekkhe sTlakkhandhe samadapeta; attana na asekkhena samadhikkhandhena samannagato hoti, na
param asekkhe samadhikkhandhe samadapeta; attana na asekkhena pannakkhandhena samannagato hoti,
na param asekkhe pannakkhandhe samadapeta; attana na asekkhena vimuttikkhandhena samannagato
hoti, na param asekkhe vimuttikkhandhe samadapeta; attana na asekkhena
vimuttinanadassanakkhandhena samannagato hoti, na param asekkhe vimuttinanadassanakkhandhe
samadapeta; unadasavasso hoti - imehi kho, bhikkhave, chahahgehi samannagatena bhikkhuna na
upasampadetabbam, na nissayo databbo, na samanero upatthapetabbo.
"Chahi, bhikkhave, ahgehi samannagatena bhikkhuna upasampadetabbam, nissayo databbo,
samanero upatthapetabbo. Attana asekkhena silakkhandhena samannagato hoti, param asekkhe
sllakkhandhe samadapeta attana asekkhena samadhikkhandhena samannagato hoti, param asekkhe
samadhikkhandhe samadapeta. Attana asekkhena pannakkhandhena samannagato hoti, param asekkhe
pahnakkhandhe samadapeta. Attana asekkhena vimuttikkhandhena samannagato hoti, param asekkhe
vimuttikkhandhe samadapeta. Attana asekkhena vimuttihanadassanakkhandhena samannagato hoti,
param asekkhe vimuttinanadassanakkhandhe samadapeta; dasavasso va hoti atirekadasavasso va - imehi
kho, bhikkhave, chahahgehi samannagatena bhikkhuna upasampadetabbam, nissayo databbo, samanero
upatthapetabbo.
' ' Aparehipi, bhikkhave, chahahgehi samannagatena bhikkhuna na upasampadetabbam, na nissayo
databbo, na samanero upatthapetabbo. Assaddho hoti, ahiriko hoti, anottappT hoti, kusTto hoti,
mutthassati hoti, unadasavasso hoti - imehi kho, bhikkhave, chahahgehi samannagatena bhikkhuna na
upasampadetabbam, na nissayo databbo, na samanero upatthapetabbo.
"Chahi, bhikkhave, ahgehi samannagatena bhikkhuna upasampadetabbam, nissayo databbo,
samanero upatthapetabbo. Saddho hoti, hirima hoti, ottappThoti, araddhavTriyo hoti, upatthitassati hoti,
dasavasso va hoti atirekadasavasso va - imehi kho, bhikkhave, chahahgehi samannagatena bhikkhuna
upasampadetabbam, nissayo databbo, samanero upatthapetabbo.
' ' Aparehipi, bhikkhave, chahahgehi samannagatena bhikkhuna na upasampadetabbam, na nissayo
databbo, na samanero upatthapetabbo. AdhisTle sTlavipanno hoti, ajjhacare acaravipanno hoti, atiditthiya
ditthivipanno hoti, appassuto hoti, duppahho hoti, unadasavasso hoti - imehi kho, bhikkhave,
chahahgehi samannagatena bhikkhuna na upasampadetabbam, na nissayo databbo, na samanero
upatthapetabbo.
"Chahi, bhikkhave, ahgehi samannagatena bhikkhuna upasampadetabbam, nissayo databbo,
samanero upatthapetabbo. Na adhisTle sTlavipanno hoti, na ajjhacare acaravipanno hoti, na atiditthiya
ditthivipanno hoti, bahussuto hoti, pahhava hoti, dasavasso va hoti atirekadasavasso va - imehi kho,
bhikkhave, chahahgehi samannagatena bhikkhuna upasampadetabbam, nissayo databbo, samanero
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 49 sur 269
upatthapetabbo.
' ' Aparehipi, bhikkhave, chahahgehi samannagatena bhikkhuna na upasampadetabbam, na nissayo
databbo, na samanero upatthapetabbo. Na patibalo hoti antevasim va saddhiviharim va gilanam
upatthatum va upatthapetum va, anabhiratam vupakasetum va vupakasapetum va, uppannam kukkuccam
dhammato vinodetum, apattim na janati, apattiya vutthanam na janati, unadasavasso hoti - imehi kho,
bhikkhave, chahahgehi samannagatena bhikkhuna na upasampadetabbam, na nissayo databbo, na
samanero upatthapetabbo.
"Chahi, bhikkhave, ahgehi samannagatena bhikkhuna upasampadetabbam, nissayo databbo,
samanero upatthapetabbo. Patibalo hoti antevasim va saddhiviharim va gilanam upatthatum va
upatthapetum va, anabhiratam vupakasetum va vupakasapetum va, uppannam kukkuccam dhammato
vinodetum, apattim janati, apattiya vutthanam janati, dasavasso va hoti atirekadasavasso va - imehi kho,
bhikkhave, chahahgehi samannagatena bhikkhuna upasampadetabbam, nissayo databbo, samanero
upatthapetabbo.
' ' Aparehipi, bhikkhave, chahahgehi samannagatena bhikkhuna na upasampadetabbam, na nissayo
databbo, na samanero upatthapetabbo. Na patibalo hoti antevasim va saddhiviharim va
abhisamacarikaya sikkhaya sikkhapetum, adibrahmacariyakaya sikkhaya vinetum, abhidhamme
vinetum, abhivinaye vinetum, uppannam ditthigatam dhammato vivecetum, unadasavasso hoti - imehi
kho, bhikkhave, chahahgehi samannagatena bhikkhuna na upasampadetabbam, na nissayo databbo, na
samanero upatthapetabbo.
"Chahi, bhikkhave, ahgehi samannagatena bhikkhuna upasampadetabbam, nissayo databbo,
samanero upatthapetabbo. Patibalo hoti antevasim va saddhiviharim va abhisamacarikaya sikkhaya
sikkhapetum adibrahmacariyakaya sikkhaya vinetum, abhidhamme vinetum, abhivinaye vinetum,
uppannam ditthigatam dhammato vivecetum, dasavasso va hoti atirekadasavasso va - imehi kho,
bhikkhave, chahahgehi samannagatena bhikkhuna upasampadetabbam, nissayo databbo, samanero
upatthapetabbo.
' ' Aparehipi, bhikkhave, chahahgehi samannagatena bhikkhuna na upasampadetabbam, na nissayo
databbo, na samanero upatthapetabbo. Apattim na janati, anapattim na janati, lahukam apattim na janati,
garukam apattim na janati, ubhayani kho panassa patimokkhani vittharena na svagatani honti na
suvibhattani na suppavattini na suvinicchitani suttaso anubyanjanaso, iinadasavasso hoti - imehi kho,
bhikkhave, chahahgehi samannagatena bhikkhuna na upasampadetabbam, na nissayo databbo, na
samanero upatthapetabbo.
"Chahi, bhikkhave, ahgehi samannagatena bhikkhuna upasampadetabbam, nissayo databbo,
samanero upatthapetabbo. Apattim janati, anapattim janati, lahukam apattim janati, garukam apattim
janati, ubhayani kho panassa patimokkhani vittharena svagatani honti suvibhattani suppavattlni
suvinicchitani suttaso anubyanjanaso, dasavasso va hoti atirekadasavasso va - imehi kho, bhikkhave,
chahahgehi samannagatena bhikkhuna upasampadetabbam, nissayo databbo, samanero
upatthapetabbo' 'ti.
Upasampadetabbachakkam nitthitam.
25. Annatitthiyapubbakatha
86. Tena kho pana samayena yo so ahnatitthiyapubbo [yo so pasuraparibbajako ahhatitthiyapubbo
(ka.)] pajjhayena sahadhammikam vuccamano upajjhayassa vadam aropetva tamyeva titthayatanam
sahkami. So puna paccagantva bhikkhu upasampadam yaci. Bhikkhu bhagavato etamattham arocesum.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 50 sur 269
Yo so, bhikkhave, annatitthiyapubbo upajjhayena sahadhammikam vuccamano upajjhayassa vadam
aropetva tamyeva titthayatanam sahkanto, so agato na upasampadetabbo. Yo so, bhikkhave, aflnopi
annatitthiyapubbo imasmim dhammavinaye akahkhati pabbajjam, akahkhati upasampadam, tassa cattaro
mase parivaso databbo. Evanca pana, bhikkhave, databbo - pathamam kesamassum oharapetva kasayani
vatthani acchadapetva ekamsam uttarasahgam karapetva bhikkhunam pade vandapetva ukkutikam
nisTdapetva anjalim pagganhapetva evam vadehlti vattabbo - "buddham saranam gacchami, dhammam
saranam gacchami, sahgham saranam gacchami; dutiyampi buddham saranam gacchami, dutiyampi
dhammam saranam gacchami, dutiyampi sahgham saranam gacchami; tatiyampi buddham saranam
gacchami, tatiyampi dhammam saranam gacchami, tatiyampi sahgham saranam gacchamT' 'ti.
Tena, bhikkhave, annatitthiyapubbena sahgham upasahkamitva ekamsam uttarasahgam karitva
bhikkhunam pade vanditva ukkutikam nislditva anjalim paggahetva evamassa vacaniyo - ' 'aham,
bhante, annatitthiyapubbo imasmim dhammavinaye akahkhami upasampadam. Soham, bhante, sahgham
cattaro mase parivasam yacamT' 'ti. Dutiyampi yacitabbo. Tatiyampi yacitabbo. Byattena bhikkhuna
patibalena sahgho napetabbo -
"Sunatu me, bhante, sahgho. Ayam itthannamo annatitthiyapubbo imasmim dhammavinaye
akahkhati upasampadam. So sahgham cattaro mase parivasam yacati. Yadi sahghassa pattakallam
sahgho itthannamassa ahnatitthiyapubbassa cattaro mase parivasam dadeyya. Esa hatti.
"Sunatu me, bhante, sahgho. Ayam itthannamo ahhatitthiyapubbo imasmim dhammavinaye
akahkhati upasampadam. So sahgham cattaro mase parivasam yacati. Sahgho itthannamassa
ahhatitthiyapubbassa cattaro mase parivasam deti. Yassayasmato khamati itthannamassa
ahhatitthiyapubbassa cattaro mase parivasassa danam, so tunhassa; yassa nakkhamati, so bhaseyya.
"Dinno sahghena itthannamassa ahhatitthiyapubbassa cattaro mase parivaso. Khamati sahghassa,
tasma tunhl, evametam dharayamT"ti.
87. "Evam kho, bhikkhave, ahhatitthiyapubbo aradhako hoti, evam anaradhako. Kathahca,
bhikkhave, ahhatitthiyapubbo anaradhako hoti? Idha, bhikkhave, ahhatitthiyapubbo atikalena gamam
pavisati, atidiva patikkamati. Evampi, bhikkhave, ahhatitthiyapubbo anaradhako hoti.
"Puna caparam, bhikkhave, ahhatitthiyapubbo vesiyagocaro va hoti, vidhavagocaro va hoti,
thullakumarikagocaro va hoti, pandakagocaro va hoti, bhikkhunigocaro va hoti. Evampi, bhikkhave,
ahhatitthiyapubbo anaradhako hoti.
"Puna caparam, bhikkhave, ahhatitthiyapubbo yani tani sabrahmacarinam uccavacani karamyani,
tattha na dakkho hoti, na analaso, na tatrupayaya vlmamsaya samannagato, na alam katum, na alam
samvidhatum. Evampi, bhikkhave, ahhatitthiyapubbo anaradhako hoti.
"Puna caparam, bhikkhave, ahhatitthiyapubbo na tibbacchando hoti uddese, paripucchaya, adhisile,
adhicitte, adhipahhaya. Evampi, bhikkhave, ahhatitthiyapubbo anaradhako hoti.
"Puna caparam, bhikkhave, ahhatitthiyapubbo yassa titthayatana sahkanto hoti, tassa satthuno tassa
ditthiya tassa khantiya tassa ruciya tassa adayassa avanne bhahhamane kupito hoti anattamano
anabhiraddho, buddhassa va dhammassa va sahghassa va avanne bhahhamane attamano hoti udaggo
abhiraddho. Yassa va pana titthayatana sahkanto hoti, tassa satthuno tassa ditthiya tassa khantiya tassa
ruciya tassa adayassa vanne bhahhamane attamano hoti udaggo abhiraddho, buddhassa va dhammassa
va sahghassa va vanne bhahhamane kupito hoti anattamano anabhiraddho. Idam, bhikkhave,
sahghatanikam ahhatitthiyapubbassa anaradhamyasmim. Evampi kho, bhikkhave, ahhatitthiyapubbo
anaradhako hoti. Evam anaradhako kho, bhikkhave, ahhatitthiyapubbo agato na upasampadetabbo.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 5 1 sur 269
"Kathanca, bhikkhave, annatitthiyapubbo aradhako hoti? Idha, bhikkhave, annatitthiyapubbo
natikalena gamam pavisati natidiva patikkamati. Evampi, bhikkhave, annatitthiyapubbo aradhako hoti.
' 'Puna caparam, bhikkhave, annatitthiyapubbo na vesiyagocaro hoti, na vidhavagocaro hoti, na
thullakumarikagocaro hoti, na pandakagocaro hoti, na bhikkhunigocaro hoti. Evampi, bhikkhave,
annatitthiyapubbo aradhako hoti.
"Puna caparam, bhikkhave, annatitthiyapubbo yani tani sabrahmacarinam uccavacani karamyani,
tattha dakkho hoti, analaso, tatrupayaya vTmamsaya samannagato, alam katum, alam samvidhatum.
Evampi, bhikkhave, annatitthiyapubbo aradhako hoti.
"Puna caparam, bhikkhave, annatitthiyapubbo tibbacchando hoti uddese, paripucchaya, adhislle,
adhicitte, adhipannaya. Evampi, bhikkhave, annatitthiyapubbo aradhako hoti.
"Puna caparam, bhikkhave, annatitthiyapubbo yassa titthayatana sahkanto hoti, tassa satthuno tassa
ditthiya tassa khantiya tassa ruciya tassa adayassa avanne bhannamane attamano hoti udaggo
abhiraddho, buddhassa va dhammassa va sahghassa va avanne bhannamane kupito hoti anattamano
anabhiraddho. Yassa va pana titthayatana sahkanto hoti, tassa satthuno tassa ditthiya tassa khantiya tassa
ruciya tassa adayassa vanne bhannamane kupito hoti anattamano anabhiraddho, buddhassa va
dhammassa va sahghassa va vanne bhannamane attamano hoti udaggo abhiraddho. Idam, bhikkhave,
sahghatanikam annatitthiyapubbassa aradhanTyasmim. Evampi kho, bhikkhave, annatitthiyapubbo
aradhako hoti. Evam aradhako kho, bhikkhave, annatitthiyapubbo agato upasampadetabbo.
"Sace, bhikkhave, ahhatitthiyapubbo naggo agacchati, upajjhayamulakam cTvaram pariyesitabbam.
Sace acchinnakeso agacchati, sahgho apaloketabbo bhandukammaya. Ye te, bhikkhave, aggika jatilaka,
te agata upasampadetabba, na tesam parivaso databbo. Tam kissa hetu? Kammavadino ete, bhikkhave,
kiriyavadino. Sace, bhikkhave, jatiya sakiyo anhatitthiyapubbo agacchati, so agato upasampadetabbo, na
tassa parivaso databbo. Imaham, bhikkhave, hatTnam avenikam pariharam dammT"ti.
Ahhatitthiyapubbakatha nitthita.
Sattamabhanavaro .
26. Pancabadhavatthu
88. Tena kho pana samayena magadhesu pahca abadha ussanna honti - kuttham, gando, kilaso,
soso, apamaro. Manussa pahcahi abadhehi phuttha jTvakam komarabhaccam upasahkamitva evam
vadanti - "sadhu no, acariya, tikicchahF'ti. "Aham khvayyo, bahukicco bahukaranTyo; raja ca me
magadho seniyo bimbisaro upatthatabbo itthagarahca buddhappamukho ca bhikkhusahgho; naham
sakkomi tikicchitu"nti. "Sabbam sapateyyahca te, acariya, hotu; mayahca te dasa; sadhu, no, acariya,
tikicchahT"ti. "Aham khvayyo, bahukicco bahukaranTyo raja ca me magadho seniyo bimbisaro
upatthatabbo itthagarahca buddhappamukho ca bhikkhusahgho; naham sakkomi tikicchitu"nti. Atha kho
tesam manussanam etadahosi - "ime kho samana sakyaputtiya sukhasTla sukhasamacara, subhojanani
bhuhjitva nivatesu sayanesu sayanti. Yamnuna mayam samanesu sakyaputtiyesu pabbajeyyama. Tattha
bhikkhu ceva upatthahissanti, jTvako ca komarabhacco tikicchissatT' 'ti. Atha kho te manussa bhikkhu
upasahkamitva pabbajjam yacimsu. Te bhikkhu pabbajesum, upasampadesum. Te bhikkhii ceva
upatthahimsu jTvako ca komarabhacco tikicchi. Tena kho pana samayena bhikkhu bahu gilane bhikkhu
upatthahanta yacanabahula vihhattibahula viharanti - gilanabhattam detha, gilanupatthakabhattam detha,
gilanabhesajjam dethati. JTvakopi komarabhacco bahu gilane bhikkhii tikicchanto ahhataram rajakiccam
parihapesi.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 52 sur 269
89. Ahhataropi puriso pancahi abadhehi phuttho jivakam komarabhaccam upasahkamitva
etadavoca- "sadhu mam, acariya, tikicchahF'ti. "Aham khvayyo, bahukicco, bahukaraniyo, raja ca me
magadho seniyo bimbisaro upatthatabbo itthagaranca buddhappamukho ca bhikkhusahgho; naham
sakkomi tikicchitu"nti. "Sabbam sapateyyanca te, acariya, hotu, ahanca te daso; sadhu mam, acariya,
tikicchahF'ti. "Aham khvayyo, bahukicco bahukaranlyo, raja ca me magadho seniyo bimbisaro
upatthatabbo itthagaranca buddhappamukho ca bhikkhusahgho, naham sakkomi tikicchitu"nti. Atha kho
tassa purisassa etadahosi - "ime kho samana sakyaputtiya sukhasTla sukhasamacara, subhojanani
bhunjitva nivatesu sayanesu sayanti. Yamnunaham samanesu sakyaputtiyesu pabbajeyyam. Tattha
bhikkhu ceva upatthahissanti, jivako ca komarabhacco tikicchissati. Somhi [soham (bahtisu,
vimativinodanltlka oloketabba)] arogo vibbhamissami' 'ti. Atha kho so puriso bhikkhu upasahkamitva
pabbajjam yaci. Tam bhikkhu pabbajesum, upasampadesum. Tam bhikkhu ceva upatthahimsu, jivako ca
komarabhacco tikicchi. So arogo vibbhami. Addasa kho jivako komarabhacco tam purisam vibbhantam,
disvana tam purisam etadavoca - "nanu tvam, ayyo, bhikkhusu pabbajito ahosF'ti? "Evam, acariya"ti.
"Kissa pana tvam, ayyo, evarupamakasT"ti? Atha kho so puriso jTvakassa komarabhaccassa etamattham
arocesi. JTvako komarabhacco ujjhayati khiyyati vipaceti - "kathanhi nama bhadanta [bhaddanta (ka.)]
pancahi abadhehi phuttham pabbajessantT' 'ti. Atha kho jTvako komarabhacco yena bhagava
tenupasahkami, upasahkamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisTdi. Ekamantam nisinno kho
jTvako komarabhacco bhagavantam etadavoca - "sadhu, bhante, ayya pancahi abadhehi phuttham na
pabbajeyyu"nti. Atha kho bhagava jTvakam komarabhaccam dhammiya kathaya sandassesi samadapesi
samuttejesi sampahamsesi. Atha kho jTvako komarabhacco bhagavata dhammiya kathaya sandassito
samadapito samuttejito sampahamsito utthayasana bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva
pakkami. Atha kho bhagava etasmim nidane etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhu
amantesi - "na, bhikkhave, pancahi abadhehi phuttho pabbajetabbo. Yo pabbajeyya, apatti
dukkatassa' 'ti.
Pahcabadhavatthu nitthitam.
27. Rajabhatavatthu
90. Tena kho pana samayena ranho magadhassa seniyassa bimbisarassa paccanto kupito hoti. Atha
kho raja magadho seniyo bimbisaro senanayake mahamatte anapesi - "gacchatha, bhane, paccantam
uccinatha"ti. "Evam, deva"ti kho senanayaka mahamatta rahho magadhassa seniyassa bimbisarassa
paccassosum. Atha kho abhihhatanam abhihhatanam yodhanam etadahosi - ' 'mayam kho
yuddhabhinandino gacchanta papahca karoma, bahuhca apuhham pasavama. Kena nu kho mayam
upayena papa ca virameyyama kalyanahca kareyyama"ti? Atha kho tesam yodhanam etadahosi - "ime
kho samana sakyaputtiya dhammacarino samacarino brahmacarino saccavadino sTlavanto
kalyanadhamma. Sace kho mayam samanesu sakyaputtiyesu pabbajeyyama, evam mayam papa ca
virameyyama kalyanahca kareyyama' 'ti. Atha kho te yodha bhikkhu upasahkamitva pabbajjam yacimsu.
Te bhikkhu pabbajesum, upasampadesum. Senanayaka mahamatta rajabhate pucchimsu - "kim nu kho,
bhane, itthannamo ca itthannamo ca yodha na dissantF'ti? "Itthannamo ca itthannamo ca, sami, yodha
bhikkhusu pabbajita' 'ti. Senanayaka mahamatta ujjhayanti khiyyanti vipacenti - ' 'kathahhi nama
samana sakyaputtiya rajabhatam pabbajessantT"ti. Senanayaka mahamatta rahho magadhassa seniyassa
bimbisarassa etamattham arocesum. Atha kho raja magadho seniyo bimbisaro voharike mahamatte
pucchi - "yo, bhane, rajabhatam pabbajeti, kim so pasavatT"ti? "Upajjhayassa, deva, sTsam chetabbam,
anussavakassa [anusavakassa (ka.)] jivha uddharitabba, ganassa upaddhaphasuka bhahjitabba"ti. Atha
kho raja magadho seniyo bimbisaro yena bhagava tenupasahkami, upasahkamitva bhagavantam
abhivadetva ekamantam nisTdi. Ekamantam nisinno kho raja magadho seniyo bimbisaro bhagavantam
etadavoca- "santi, bhante, rajano assaddha appasanna. Te appamattakenapi bhikkhu vihetheyyum.
Sadhu, bhante, ayya rajabhatam na pabbajeyyu"nti. Atha kho bhagava rajanam magadham seniyam
bimbisaram dhammiya kathaya sandassesi samadapesi samuttejesi sampahamsesi. Atha kho raja
magadho seniyo bimbisaro bhagavata dhammiya kathaya sandassito samadapito samuttejito
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 53 sur 269
sampahamsito utthayasana bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva pakkami. Atha kho
bhagava etasmim nidane etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhu amantesi - ' 'na,
bhikkhave, rajabhato pabbajetabbo. Yo pabbajeyya, apatti dukkatassa"ti.
Rajabhatavatthu nitthitam.
28. Ahgulimalacoravatthu
91. Tena kho pana samayena coro ahgulimalo bhikkhusu pabbajito hoti. Manussa passitva
ubbijjantipi, uttasantipi, palayantipi, annenapi gacchanti, annenapi mukham karonti, dvarampi thakenti.
Manussa ujjhayanti khiyyanti vipacenti - "kathanhi nama samana sakyaputtiya dhajabandham coram
pabbajessantF'ti. Assosum kho bhikkhii tesam manussanam ujjhayantanam khiyyantanam
vipacentanam. Atha kho te bhikkhii bhagavato etamattham arocesum. . .pe. . . na, bhikkhave,
dhajabandho coro pabbajetabbo. Yo pabbajeyya, apatti dukkatassati.
Ahgulimalacoravatthu nitthitam.
29. Karabhedakacoravatthu
92. Tena kho pana samayena ranna magadhena seniyena bimbisarena anunnatam hoti - ' 'ye
samanesu sakyaputtiyesu pabbajanti, na te labbha kinci katum; svakkhato dhammo, carantu
brahmacariyam samma dukkhassa antakiriyaya"ti. Tena kho pana samayena annataro puriso corikam
katva karaya baddho hoti. So karam bhinditva palayitva bhikkhiisu pabbajito hoti. Manussa passitva
evamahamsu - "ayam so karabhedako coro. Handa, nam nema"ti. Ekacce evamahamsu - "mayyo,
evam avacuttha. Anuhfiatam ranha magadhena seniyena bimbisarena - "ye samanesu sakyaputtiyesu
pabbajanti, na te labbha kihci katum; svakkhato dhammo, carantu brahmacariyam samma dukkhassa
antakiriyaya"ti. Manussa ujjhayanti khiyyanti vipacenti - "abhayuvara ime samana sakyaputtiya,
nayime labbha kihci katum. Kathahhi nama samana sakyaputtiya karabhedakam coram pabbajessantT' 'ti.
Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, karabhedako coro pabbajetabbo. Yo pabbajeyya,
apatti dukkatassati.
Karabhedakacoravatthu nitthitam.
30. Likhitakacoravatthu
93. Tena kho pana samayena ahhataro puriso corikam katva palayitva bhikkhusu pabbajito hoti. So
ca rahho antepure likhito hoti - yattha passati, tattha hantabboti. Manussa passitva evamahamsu -
"ayam so likhitako coro. Handa, nam hanama"ti. Ekacce evamahamsu - "mayyo, evam avacuttha.
Anuhhatam rahha magadhena seniyena bimbisarena "ye samanesu sakyaputtiyesu pabbajanti, na te
labbha kihci katum, svakkhato dhammo, carantu brahmacariyam samma dukkhassa antakiriyaya"ti.
Manussa ujjhayanti khiyyanti vipacenti - "abhayuvara ime samana sakyaputtiya, nayime labbha kihci
katum Kathahhi nama samana sakyaputtiya likhitakam coram pabbajessanti"ti. Bhagavato etamattham
arocesum. Na, bhikkhave, likhitako coro pabbajetabbo. Yo pabbajeyya, apatti dukkatassati.
Likhitakacoravatthu nitthitam.
31. Kasahatavatthu
94. Tena kho pana samayena ahhataro puriso kasahato katadandakammo bhikkhusu pabbajito hoti.
Manussa ujjhayanti khiyyanti vipacenti - "kathahhi nama samana sakyaputtiya kasahatam
katadandakammam pabbajessantT"ti. Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, kasahato
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 54 sur 269
katadandakammo pabbajetabbo. Yo pabbajeyya, apatti dukkatassati.
Kasahatavatthu nitthitam.
32. Lakkhanahatavatthu
95. Tena kho pana samayena anhataro puriso lakkhanahato katadandakammo bhikkhusu pabbajito
hoti. Manussa ujjhayanti khiyyanti vipacenti - ' 'kathanhi nama samana sakyaputtiya lakkhanahatam
katadandakammam pabbajessantF'ti. Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, lakkhanahato
katadandakammo pabbajetabbo. Yo pabbajeyya, apatti dukkatassati.
Lakkhanahatavatthu nitthitam.
33. Inayikavatthu
96. Tena kho pana samayena anhataro puriso inayiko palayitva bhikkhusu pabbajito hoti. Dhaniya
passitva evamahamsu - "ayam so amhakam inayiko. Handa, nam nema"ti. Ekacce evamahamsu -
"mayyo, evam avacuttha. Anunhatam rahha magadhena seniyena bimbisarena - "ye samanesu
sakyaputtiyesu pabbajanti, na te labbha kihci katum; svakkhato dhammo, carantu brahmacariyam
samma dukkhassa antakiriyaya"ti. Manussa ujjhayanti khiyyanti vipacenti - "abhayuvara ime samana
sakyaputtiya. Nayime labbha kihci katum. Kathahhi nama samana sakyaputtiya inayikam
pabbajessanti"ti. Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, inayiko pabbajetabbo. Yo
pabbajeyya, apatti dukkatassati.
Inayikavatthu nitthitam.
34. Dasavatthu
97. Tena kho pana samayena ahhataro daso palayitva bhikkhusu pabbajito hoti. Ayyaka [ayyika
(ka.), ayiraka (si.)] passitva evamahamsu - "ayam so amhakam daso. Handa, nam nema"ti. Ekacce
evamahamsu - "mayyo, evam avacuttha, anuhhatam rahha magadhena seniyena bimbisarena "ye
samanesu sakyaputtiyesu pabbajanti, na te labbha kihci katum, svakkhato dhammo, carantu
brahmacariyam samma dukkhassa antakiriyaya"ti. Manussa ujjhayanti khiyyanti vipacenti -
"abhayuvara ime samana sakyaputtiya, nayime labbha kihci katum Kathahhi nama samana
sakyaputtiya dasam pabbajessantT"ti. Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, daso
pabbajetabbo. Yo pabbajeyya, apatti dukkatassati.
Dasavatthu nitthitam.
35. Kammarabhanduvatthu
98. Tena kho pana samayena ahhataro kammarabhandu matapitiihi saddhim bhanditva aramam
gantva bhikkhusu pabbajito hoti. Atha kho tassa kammarabhandussa matapitaro tam kammarabhandum
vicinanta aramam gantva bhikkhu pucchimsu - "api, bhante, evarupam darakam passeyyatha"ti?
Bhikkhu ajanamyeva ahamsu - "na janama"ti, apassamyeva ahamsu - "na passama"ti. Atha kho tassa
kammarabhandussa matapitaro tam kammarabhandum vicinanta bhikkhusu pabbajitam disva ujjhayanti
khiyyanti vipacenti - "alajjino ime samana sakyaputtiya, dussTla musavadino. Janamyeva ahamsu - 'na
janama'ti, passamyeva ahamsu - 'na passama'ti. Ayam darako bhikkhusu pabbajito"ti. Assosum kho
bhikkhu tassa kammarabhandussa matapitunam ujjhayantanam khiyyantanam vipacentanam. Atha kho
te bhikkhu bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, sahgham apaloketum
bhandukammay ati .
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 55 sur 269
Kammarabhanduvatthu nitthitam
36. Upalidarakavatthu
99. [idam vatthu paci. 402 adayo] Tena kho pana samayena rajagahe sattarasavaggiya daraka
sahayaka honti. Upalidarako tesam pamokkho hoti. Atha kho upalissa matapitunam etadahosi - "kena
nu kho upayena upali amhakam accayena sukhanca jiveyya, na ca kilameyya"ti? Atha kho upalissa
matapitunam etadahosi - "sace kho upali lekham sikkheyya, evam kho upali amhakam accayena
sukhanca jiveyya, na ca kilameyya"ti. Atha kho upalissa matapitunam etadahosi - "sace kho upali
lekham sikkhissati, ahguliyo dukkha bhavissanti. Sace kho upali gananam sikkheyya, evam kho upali
amhakam accayena sukhanca jlveyya, na ca kilameyya"ti. Atha kho upalissa matapitunam etadahosi -
"sace kho upali gananam sikkhissati, urassa dukkho bhavissati. Sace kho upali rupam sikkheyya, evam
kho upali amhakam accayena sukhanca jlveyya, na ca kilameyya"ti. Atha kho upalissa matapitunam
etadahosi - "sace kho upali rupam sikkhissati, akkhini dukkha bhavissanti. Ime kho samana
sakyaputtiya sukhaslla sukhasamacara, subhojanani bhunjitva nivatesu sayanesu sayanti. Sace kho upali
samanesu sakyaputtiyesu pabbajeyya, evam kho upali amhakam accayena sukhanca jlveyya, na ca
kilameyya"ti.
Assosi kho upalidarako matapitunam imam kathasallapam. Atha kho upalidarako yena te daraka
tenupasahkami, upasahkamitva te darake etadavoca - "etha mayam, ayya, samanesu sakyaputtiyesu
pabbajissama"ti. "Sace kho tvam, ayya, pabbajissasi, evam mayampi pabbajissama"ti. Atha kho te
daraka ekamekassa matapitaro upasahkamitva etadavocum - "anujanatha mam agarasma anagariyam
pabbajjaya"ti. Atha kho tesam darakanam matapitaro - "sabbepime daraka samanacchanda
kalyanadhippaya"ti - anujanimsu. Te bhikkhu upasahkamitva pabbajjam yacimsu. Te bhikkhii
pabbajesum upasampadesum. Te rattiya paccusasamayam paccutthaya rodanti - "yagum detha, bhattam
detha, khadaniyam detha"ti. Bhikkhu evamahamsu - "agametha, avuso, yava ratti vibhayati. Sace yagu
bhavissati pivissatha, sace bhattam bhavissati bhunjissatha, sace khadanTyam bhavissati khadissatha; no
ce bhavissati yagu va bhattam va khadanryam va, pindaya caritva bhuhjissatha' 'ti. Evampi kho te
bhikkhu bhikkhuhi vuccamana rodantiyeva "yagum detha, bhattam detha, khadaniyam detha"ti;
senasanam uhadantipi ummihantipi.
Assosi kho bhagava rattiya paccusasamayam paccutthaya darakasaddam. Sutvana ayasmantam
anandam amantesi - "kim nu kho so, ananda, darakasaddo"ti? Atha kho ayasma anando bhagavato
etamatthamarocesi...pe... "saccamkira, bhikkhave, bhikkhu janam unavTsativassam puggalam
upasampadentT"ti? "Saccam, bhagava"ti. Vigarahi buddho bhagava. . .pe. . . ' 'kathahhi nama te,
bhikkhave, moghapurisa janam unavTsativassam puggalam upasampadessanti. UnavTsativasso,
bhikkhave, puggalo akkhamo hoti sTtassa unhassa jighacchaya pipasaya
damsamakasavatatapasarTsapasamphassanam duruttanam duragatanam vacanapathanam uppannanam
sanrikanam vedananam dukkhanam tibbanam kharanam katukanam asatanam amanapanam
panaharanam anadhivasakajatiko hoti. VTsativassova kho, bhikkhave, puggalo khamo hoti sTtassa
unhassa jighacchaya pipasaya damsamakasavatatapasarTsapasamphassanam duruttanam duragatanam
vacanapathanam, uppannanam sarTrikanam vedananam dukkhanam tibbanam kharanam katukanam
asatanam amanapanam panaharanam adhivasakajatiko hoti. Netam, bhikkhave, appasannanam va
pasadaya, pasannanam va bhiyyobhavaya. . .pe. . . vigarahitva. . .pe. . . dhammim katham katva bhikkhu
amantesi - "na, bhikkhave, janam unavTsativasso puggalo upasampadetabbo. Yo upasampadeyya,
yathadhammo karetabbo"ti.
Upalidarakavatthu nitthitam.
37. Ahivatakarogavatthu
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 56 sur 269
100. Tena kho pana samayena afifiataram kulam ahivatakarogena kalankatam hoti. Tassa
pitaputtaka sesa honti. Te bhikkhusu pabbajitva ekatova pindaya caranti. Atha kho so darako pituno
bhikkhaya dinnaya upadhavitva etadavoca - "mayhampi, tata, dehi; mayhampi, tata, dehF'ti. Manussa
ujjhayanti khiyyanti vipacenti - "abrahmacarino ime samana sakyaputtiya. Ayampi darako bhikkhuniya
jato"ti. Assosum kho bhikkhu tesam manussanam ujjhayantanam khiyyantanam vipacentanam. Atha
kho te bhikkhu bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, unapannarasavasso darako
pabbajetabbo. Yo pabbajeyya, apatti dukkatassati.
Tena kho pana samayena ayasmato anandassa upatthakakulam saddham pasannam ahivatakarogena
kalahkatam hoti, dve ca daraka sesa honti. Te poranakena acinnakappena bhikkhu passitva upadhavanti.
Bhikkhii apasadenti. Te bhikkhuhi apasadiyamana rodanti. Atha kho ayasmato anandassa etadahosi -
"bhagavata pafthattam 'na unapannarasavasso darako pabbajetabbo'ti. Ime ca daraka
unapannarasavassa. Kena nu kho upayena ime daraka na vinasseyyu"nti? Atha kho ayasma anando
bhagavato etamattham arocesi. Ussahanti pana te, ananda, daraka kake uddapetunti? Ussahanti,
bhagavati. Atha kho bhagava etasmim nidane etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhu
amantesi - "anujanami, bhikkhave, unapannarasavassam darakam kakuddepakam pabbajetu"nti.
Ahivatakarogavatthu nitthitam.
38. Kantakavatthu
101. Tena kho pana samayena ayasmato upanandassa sakyaputtassa dve samanera honti - kantako
ca mahako ca. Te aftnamannam dusesum. Bhikkhu ujjhayanti khiyyanti vipacenti - ' 'kathafihi nama
samanera evarupam anacaram acarissantT"ti. Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, ekena
dve samanera upatthapetabba. Yo upatthapeyya, apatti dukkatassati.
Kantakavatthu nitthitam.
39. Ahundarikavatthu
102. Tena kho pana samayena bhagava tattheva rajagahe vassam vasi, tattha hemantam, tattha
gimham. Manussa ujjhayanti khiyyanti vipacenti - "ahundarika samananam sakyaputtiyanam disa
andhakara, na imesam disa pakkhayanti"ti. Assosum kho bhikkhu tesam manussanam ujjhayantanam
khiyyantanam vipacentanam. Atha kho te bhikkhu bhagavato etamattham arocesum. Atha kho bhagava
ayasmantam anandam amantesi - "gacchananda, avapuranam [apapuranam (ka.)] adaya
anupariveniyam bhikkhunam arocehi - "icchatavuso bhagava dakkhinagirim carikam pakkamitum.
Yassayasmato attho, so agacchatu"ti. Evam, bhante, ti kho ayasma anando bhagavato patissunitva
avapuranam adaya anupariveniyam bhikkhunam arocesi - 'icchatavuso bhagava dakkhinagirim carikam
pakkamitum. Yassayasmato attho, so agacchatu"'ti. Bhikkhu evamahamsu- "bhagavata, avuso ananda,
pafiftattam dasavassani nissaya vatthum, dasavassena nissayam datum. Tattha ca no gantabbam
bhavissati, nissayo ca gahetabbo bhavissati, ittaro ca vaso bhavissati, puna ca paccagantabbam
bhavissati, puna ca nissayo gahetabbo bhavissati. Sace amhakam acariyupajjhaya gamissanti, mayampi
gamissama; no ce amhakam acariyupajjhaya gamissanti, mayampi na gamissama. Lahucittakata no,
avuso ananda, pafifiayissaff'ti. Atha kho bhagava oganena bhikkhusanghena dakkhinagirim carikam
pakkami.
Ahundarikavatthu nitthitam.
40. Nissayamuccanakakatha
103. Atha kho bhagava dakkhinagirismim yathabhirantam viharitva punadeva rajagaham
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 57 sur 269
paccagacchi. Atha kho bhagava ayasmantam anandam amantesi - "kim nu kho, ananda, tathagato
oganena bhikkhusahghena dakkhinagirim carikam pakkanto"ti? Atha kho ayasma anando bhagavato
etamattham arocesi. Atha kho bhagava etasmim nidane etasmim pakarane dhammim katham katva
bhikkhu amantesi - "anujanami, bhikkhave, byattena bhikkhuna patibalena pancavassani nissaya
vatthum, abyattena yavajlvam.
"Pancahi, bhikkhave, ahgehi samannagatena bhikkhuna na anissitena vatthabbam. Na asekkhena
sllakkhandhena samannagato hoti na asekkhena samadhikkhandhena, na asekkhena pannakkhandhena
na asekkhena vimuttikkhandhena na asekkhena vimuttinanadassanakkhandhena samannagato hoti -
imehi kho, bhikkhave, pancahahgehi samannagatena bhikkhuna na anissitena vatthabbam.
' 'Pahcahi, bhikkhave, ahgehi samannagatena bhikkhuna anissitena vatthabbam. Asekkhena
sllakkhandhena samannagato hoti asekkhena samadhikkhandhena. Asekkhena panhakkhandhena. . .
asekkhena vimuttikkhandhena. . . asekkhena vimuttihanadassanakkhandhena samannagato hoti - imehi
kho, bhikkhave, pahcahahgehi samannagatena bhikkhuna anissitena vatthabbam.
' ' Aparehipi, bhikkhave, pahcahahgehi samannagatena bhikkhuna na anissitena vatthabbam.
Assaddho hoti, ahiriko hoti, anottappT hoti, kusTto hoti, mutthassati hoti - imehi kho, bhikkhave,
pahcahahgehi samannagatena bhikkhuna na anissitena vatthabbam.
"Pahcahi, bhikkhave, ahgehi samannagatena bhikkhuna anissitena vatthabbam. Saddho hoti,
hirima hoti, ottappT hoti, araddhavTriyo hoti, upatthitassati hoti - imehi kho, bhikkhave, pahcahahgehi
samannagatena bhikkhuna anissitena vatthabbam.
' ' Aparehipi, bhikkhave, pahcahahgehi samannagatena bhikkhuna na anissitena vatthabbam.
AdhisTle sTlavipanno hoti, ajjhacare acaravipanno hoti, atiditthiya ditthivipanno hoti, appassuto hoti,
duppahho hoti - imehi kho, bhikkhave, pahcahahgehi samannagatena bhikkhuna na anissitena
vatthabbam.
"Pahcahi, bhikkhave, ahgehi samannagatena bhikkhuna anissitena vatthabbam. Na adhisTle
sTlavipanno hoti, na ajjhacare acaravipanno hoti, na atiditthiya ditthivipanno hoti, bahussuto hoti,
pahhava hoti - imehi kho, bhikkhave, pahcahahgehi samannagatena bhikkhuna anissitena vatthabbam.
' ' Aparehipi, bhikkhave, pahcahahgehi samannagatena bhikkhuna na anissitena vatthabbam.
Apattim na janati, anapattim na janati, lahukam apattim na janati, garukam apattim na janati, ubhayani
kho panassa patimokkhani vittharena na svagatani honti na suvibhattani na suppavattTni na
suvinicchitani suttaso anubyahjanaso - imehi kho, bhikkhave, pahcahahgehi samannagatena bhikkhuna
na anissitena vatthabbam.
"Pahcahi, bhikkhave, ahgehi samannagatena bhikkhuna anissitena vatthabbam. Apattim janati,
anapattim janati, lahukam apattim janati, garukam apattim janati, ubhayani kho panassa patimokkhani
vittharena svagatani honti suvibhattani suppavattTni suvinicchitani suttaso anubyahjanaso - imehi kho,
bhikkhave, pahcahahgehi samannagatena bhikkhuna anissitena vatthabbam.
' ' Aparehipi, bhikkhave, pahcahahgehi samannagatena bhikkhuna na anissitena vatthabbam.
Apattim na janati, anapattim na janati, lahukam apattim na janati, garukam apattim na janati,
unapahcavasso hoti - imehi kho, bhikkhave, pahcahahgehi samannagatena bhikkhuna na anissitena
vatthabbam.
"Pahcahi, bhikkhave, ahgehi samannagatena bhikkhuna anissitena vatthabbam. Apattim janati,
anapattim janati, lahukam apattim janati, garukam apattim janati, pahcavasso va hoti atireka pahcavasso
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 58 sur 269
va - imehi kho, bhikkhave, pancahahgehi samannagatena bhikkhuna anissitena vatthabbam.
Nissayamuccanakakatha nitthita.
Pancakadasavaro nitthito.
104. "Chahi, bhikkhave, ahgehi samannagatena bhikkhuna na anissitena vatthabbam. Na
asekkhena sllakkhandhena samannagato hoti, na asekkhena samadhikkhandhena, na asekkhena
pannakkhandhena, na asekkhena vimuttikkhandhena, na asekkhena vimuttinanadassanakkhandhena
samannagato hoti, unapancavasso hoti - imehi kho, bhikkhave, chahahgehi samannagatena bhikkhuna
na anissitena vatthabbam.
"Chahi, bhikkhave, ahgehi samannagatena bhikkhuna anissitena vatthabbam. Asekkhena
sTlakkhandhena samannagato hoti, asekkhena samadhikkhandhena, asekkhena pannakkhandhena,
asekkhena vimuttikkhandhena, asekkhena vimuttinanadassanakkhandhena samannagato hoti,
pancavasso va hoti atirekapancavasso va - imehi kho, bhikkhave, chahahgehi samannagatena bhikkhuna
anissitena vatthabbam.
' ' Aparehipi, bhikkhave, chahahgehi samannagatena bhikkhuna na anissitena vatthabbam. Assaddho
hoti, ahiriko hoti, anottappT hoti, kusTto hoti, mutthassati hoti, iinapancavasso hoti - imehi kho,
bhikkhave, chahahgehi samannagatena bhikkhuna na anissitena vatthabbam.
"Chahi, bhikkhave, ahgehi samannagatena bhikkhuna anissitena vatthabbam. Saddho hoti, hirima
hoti, ottappT hoti, araddhavTriyo hoti, upatthitassati hoti, pancavasso va hoti atirekapancavasso va -
imehi kho, bhikkhave, chahahgehi samannagatena bhikkhuna anissitena vatthabbam.
' ' Aparehipi, bhikkhave, chahahgehi samannagatena bhikkhuna na anissitena vatthabbam. AdhisTle
sTlavipanno hoti, ajjhacare acaravipanno hoti, atiditthiya ditthivipanno hoti, appassuto hoti, duppanno
hoti, unapancavasso hoti - imehi kho, bhikkhave, chahahgehi samannagatena bhikkhuna na anissitena
vatthabbam.
"Chahi, bhikkhave, ahgehi samannagatena bhikkhuna anissitena vatthabbam. Na adhisTle
sTlavipanno hoti, na ajjhacare acaravipanno hoti, na atiditthiya ditthivipanno hoti, bahussuto hoti,
panhava hoti, pahcavasso va hoti atirekapahcavasso va - imehi kho, bhikkhave, chahahgehi
samannagatena bhikkhuna anissitena vatthabbam.
' ' Aparehipi, bhikkhave, chahahgehi samannagatena bhikkhuna na anissitena vatthabbam. Apattim
na janati, anapattim na janati, lahukam apattim na janati, garukam apattim na janati, ubhayani kho
panassa patimokkhani vittharena na svagatani honti na suvibhattani na suppavattTni na suvinicchitani
suttaso anubyahjanaso, iinapahcavasso hoti - imehi kho, bhikkhave, chahahgehi samannagatena
bhikkhuna na anissitena vatthabbam.
"Chahi, bhikkhave, ahgehi samannagatena bhikkhuna anissitena vatthabbam. Apattim janati,
anapattim janati, lahukam apattim janati, garukam apattim janati, ubhayani kho panassa patimokkhani
vittharena svagatani honti suvibhattani suppavattTni suvinicchitani suttaso anubyahjanaso, pahcavasso va
hoti atirekapahcavasso va - imehi kho, bhikkhave, chahahgehi samannagatena bhikkhuna anissitena
vatthabba"nti.
Abhayuvarabhanavaro nitthito atthamo.
Atthamabhanavaro .
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 59 sur 269
41. Rahulavatthu
105. Atha kho bhagava rajagahe yathabhirantam viharitva yena kapilavatthu tena carikam pakkami.
Anupubbena carikam caramano yena kapilavatthu tadavasari. Tatra sudam bhagava sakkesu viharati
kapilavatthusmim nigrodharame. Atha kho bhagava pubbanhasamayam nivasetva pattacTvaramadaya
yena suddhodanassa sakkassa nivesanam tenupasahkami, upasarikamitva pafifiatte asane nisldi. Atha kho
rahulamata devT rahulam kumaram etadavoca - ' 'eso te, rahula, pita. Gacchassu [gacchassa (sya.)],
dayajjam yacahF'ti. Atha kho rahulo kumaro yena bhagava tenupasahkami, upasarikamitva bhagavato
purato, atthasi - "sukha te, samana, chaya"ti. Atha kho bhagava utthayasana pakkami. Atha kho rahulo
kumaro bhagavantam pitthito pitthito anubandhi - "dayajjam me, samana, dehi; dayajjam me, samana,
dehi"ti. Atha kho bhagava ayasmantam sariputtam amantesi - "tena hi tvam, sariputta, rahulam
kumaram pabbajehf'ti. "Kathaham, bhante, rahulam kumaram pabbajemf'ti? Atha kho bhagava
etasmim nidane etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhu amantesi - "anujanami, bhikkhave,
tlhi saranagamanehi samanerapabbajjam. Evanca pana, bhikkhave, pabbajetabbo - pathamam
kesamassum oharapetva kasayani vatthani acchadapetva ekamsam uttarasahgam karapetva bhikkhunam
pade vandapetva ukkutikam nisTdapetva anjalim pagganhapetva evam vadehiti vattabbo - buddham
saranam gacchami, dhammam saranam gacchami, sahgham saranam gacchami; dutiyampi buddham
saranam gacchami, dutiyampi dhammam saranam gacchami, dutiyampi sahgham saranam gacchami;
tatiyampi buddham saranam gacchami, tatiyampi dhammam saranam gacchami, tatiyampi sahgham
saranam gacchamlti. Anujanami, bhikkhave, imehi tlhi saranagamanehi samanerapabbajja"nti. Atha kho
ayasma sariputto rahulam kumaram pabbajesi.
Atha kho suddhodano sakko yena bhagava tenupasarikami, upasarikamitva bhagavantam
abhivadetva ekamantam nisidi. Ekamantam nisinno kho suddhodano sakko bhagavantam etadavoca -
"ekaham, bhante, bhagavantam varam yacamT"ti. "Atikkantavara kho, gotama, tathagata"ti. "Yaftca,
bhante, kappati, yaftca anavajja"nti. "Vadehi, gotama"ti. "Bhagavati me, bhante, pabbajite anappakam
dukkham ahosi, tatha nande, adhimattam rahule. Puttapemam, bhante, chavim chindati, chavim chetva
cammam chindati, cammam chetva mamsam chindati, mamsam chetva nharum chindati, nharum chetva
atthim chindati, atthim chetva atthimiftjam ahacca titthati. Sadhu, bhante, ayya ananufifiatam matapituhi
puttam na pabbajeyyu"nti. Atha kho bhagava suddhodanam sakkam dhammiya kathaya sandassesi
samadapesi samuttejesi sampahamsesi. Atha kho suddhodano sakko bhagavata dhammiya kathaya
sandassito samadapito samuttejito sampahamsito utthayasana bhagavantam abhivadetva padakkhinam
katva pakkami. Atha kho bhagava etasmim nidane etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhu
amantesi - "na, bhikkhave, ananufifiato matapituhi putto pabbajetabbo. Yo pabbajeyya, apatti
dukkatassa"ti.
Atha kho bhagava kapilavatthusmim yathabhirantam viharitva yena savatthi tena carikam pakkami.
Anupubbena carikam caramano yena savatthi tadavasari. Tatra sudam bhagava savatthiyam viharati
jetavane anathapindikassa arame. Tena kho pana samayena ayasmato sariputtassa upatthakakulam
ayasmato sariputtassa santike darakam pahesi - "imam darakam thero pabbajetu"ti. Atha kho ayasmato
sariputtassa etadahosi - "bhagavata pafifiattam 'na ekena dve samanera upatthapetabba'ti. Ayafica me
rahulo samanero. Katham nu kho maya patipajjitabba"nti? Bhagavato etamattham arocesi. Anujanami,
bhikkhave, byattena bhikkhuna patibalena ekena dve samanere upatthapetum, yavatake va pana ussahati
ovaditum anusasitum tavatake upatthapetunti.
Rahulavatthu nitthitam.
42. Sikkhapadakatha
106. Atha kho samaneranam etadahosi - "kati nu kho amhakam sikkhapadani, kattha ca amhehi
sikkhitabba"nti? Bhagavato etamattham arocesum...pe... anujanami, bhikkhave, samaneranam dasa
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 60 sur 269
sikkhapadani, tesu ca samanerehi sikkhitum - panatipata veramanl [veramani, veramanim (ka.)],
adinnadana veramanl, abrahmacariya veramanl, musavada veramanl, suramerayamajjapamadatthana
veramanl, vikalabhojana veramani, naccagltavaditavisukadassana veramanl,
malagandhavilepanadharanamandanavibhusanatthana veramanl, uccasayanamahasayana veramanl,
jataruparajatapatiggahana veramanl. Anujanami, bhikkhave, samaneranam imani dasa sikkhapadani,
imesu ca samanerehi sikkhitunti.
Sikkhapadakatha nitthita.
43. Dandakammavatthu
107. Tena kho pana samayena samanera bhikkhusu agarava appatissa asabhagavuttika viharanti.
Bhikkhu ujjhayanti khiyyanti vipacenti - ' 'kathanhi nama samanera bhikkhusu agarava appatissa
asabhagavuttika viharissantl' 'ti. Bhagavato etamattham arocesum. . .pe. . . anujanami, bhikkhave,
pancahahgehi samannagatassa samanerassa dandakammam katum. Bhikkhunam alabhaya parisakkati,
bhikkhunam anatthaya parisakkati, bhikkhunam avasaya parisakkati, bhikkhu akkosati paribhasati,
bhikkhu bhikkhuhi bhedeti - anujanami, bhikkhave, imehi pancahahgehi samannagatassa samanerassa
dandakammam katunti.
Atha kho bhikkhunam etadahosi - "kim nu kho dandakammam katabba"nti? Bhagavato
etamattham arocesum Anujanami, bhikkhave, avaranam katunti.
Tena kho pana samayena bhikkhu samaneranam sabbam sahgharamam avaranam karonti.
Samanera aramam pavisitum alabhamana pakkamantipi, vibbhamantipi, titthiyesupi sahkamanti.
Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, sabbo sahgharamo avaranam katabbo. Yo kareyya,
apatti dukkatassa. Anujanami, bhikkhave, yattha va vasati, yattha va patikkamati, tattha avaranam
katunti.
Tena kho pana samayena bhikkhii samaneranam mukhadvarikam aharam avaranam karonti.
Manussa yagupanampi sahghabhattampi karonta samanere evam vadenti - "etha, bhante, yagum
pivatha; etha, bhante, bhattam bhunjatha"ti. Samanera evam vadenti - "navuso, labbha. Bhikkhuhi
avaranam kata"nti. Manussa ujjhayanti khiyyanti vipacenti - "kathanhi nama bhadanta samaneranam
mukhadvarikam aharam avaranam karissantl"ti. Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave,
mukhadvariko aharo avaranam katabbo. Yo kareyya, apatti dukkatassati.
Dandakammavatthu nitthitam.
44. Anapucchavaranavatthu
108. Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu upajjhaye anapuccha samaneranam avaranam
karonti. Upajjhaya gavesanti - katham [kaham (ka.)] nu kho amhakam samanera na dissantlti. Bhikkhu
evamahamsu - "chabbaggiyehi, avuso, bhikkhuhi avaranam kata"nti. Upajjhaya ujjhayanti khiyyanti
vipacenti - "kathanhi nama chabbaggiya bhikkhu amhe anapuccha amhakam samaneranam avaranam
karissantl"ti. Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, upajjhaye anapuccha avaranam
katabbam. Yo kareyya, apatti dukkatassati.
Anapucchavaranavatthu nitthitam.
45. Apalalanavatthu
Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhii theranam bhikkhunam samanere apalalenti. Thera
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 61 sur 269
samam dantakatthampi mukhodakampi ganhanta kilamanti. Bhagavato etamattham arocesum. Na,
bhikkhave, annassa parisa apalaletabba. Yo apalaleyya, apatti dukkatassa ti.
Apalalanavatthu nitthitam.
46. Kantakasamaneravatthu
Tena kho pana samayena ayasmato upanandassa sakyaputtassa kantako nama samanero kantakim
nama bhikkhunim dusesi. Bhikkhu ujjhayanti khiyyanti vipacenti - "kathanhi nama samanero evarupam
anacaram acarissatl' 'ti. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, dasahahgehi
samannagatam samaneram nasetum Panatipatl hoti, adinnadayl hoti, abrahmacarl hoti, musavadT hoti,
majjapayl hoti, buddhassa avannam bhasati, dhammassa avannam bhasati, sahghassa avannam bhasati,
micchaditthiko hoti, bhikkhunidusako hoti - anujanami, bhikkhave, imehi dasahahgehi samannagatam
samaneram nasetunti.
47. Pandakavatthu
109. Tena kho pana samayena anhataro pandako bhikkhusu pabbajito hoti. So dahare dahare
bhikkhu upasahkamitva evam vadeti - "etha, mam ayasmanto dusetha"ti. Bhikkhu apasadenti -
"nassa, pandaka, vinassa, pandaka, ko taya attho"ti. So bhikkhuhi apasadito mahante mahante
moligalle samanere upasahkamitva evam vadeti - "etha, mam avuso dusetha"ti. Samanera apasadenti -
"nassa, pandaka, vinassa, pandaka, ko taya attho"ti. So samanerehi apasadito hatthibhande assabhande
upasahkamitva evam vadeti - "etha, mam, avuso, dusetha"ti. Hatthibhanda assabhanda dusesum. Te
ujjhayanti khiyyanti vipacenti - ' 'pandaka ime samana sakyaputtiya. Yepi imesam na pandaka, tepi ime
pandake dusenti. Evam ime sabbeva abrahmacarino"ti. Assosum kho bhikkhu tesam hatthibhandanam
assabhandanam ujjhayantanam khiyyantanam vipacentanam. Atha kho te bhikkhu bhagavato
etamattham arocesum. Pandako, bhikkhave, anupasampanno na upasampadetabbo, upasampanno
nasetabboti.
48. Theyyasamvasakavatthu
110. Tena kho pana samayena ahhataro puranakulaputto khlnakolahflo sukhumalo hoti. Atha kho
tassa puranakulaputtassa khrnakolahhassa etadahosi - "aham kho sukhumalo, na patibalo anadhigatam
va bhogam adhigantum, adhigatam va bhogam phatim katum. Kena nu kho aham upayena sukhahca
jlveyyam, na ca kilameyya"nti? Atha kho tassa puranakulaputtassa khlnakolahhassa etadahosi - "ime
kho samana sakyaputtiya sukhaslla sukhasamacara, subhojanani bhuhjitva nivatesu sayanesu sayanti.
Yamnunaham samam pattaclvaram patiyadetva kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva
aramam gantva bhikkhuhi saddhim samvaseyya"nti. Atha kho so puranakulaputto khlnakolahho samam
pattaclvaram patiyadetva kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva aramam gantva bhikkhu
abhivadeti. Bhikkhu evamahamsu - "kativassosi tvam, avuso"ti? Kim etam, avuso, kativasso namati?
Ko pana te, avuso, upajjhayoti? Kim etam, avuso, upajjhayo namati? Bhikkhii ayasmantam upalim
etadavocum - "ihghavuso upali, imam pabbajitam anuyuhjahl"ti. Atha kho so puranakulaputto
khlnakolahho ayasmata upalina anuyuhjiyamano etamattham arocesi. Ayasma upali bhikkhunam
etamattham arocesi. Bhikkhii bhagavato etamattham arocesum. Theyyasamvasako, bhikkhave,
anupasampanno na upasampadetabbo, upasampanno nasetabboti. Titthiyapakkantako, bhikkhave,
anupasampanno na upasampadetabbo, upasampanno nasetabboti.
49. Tiracchanagatavatthu
111. Tena kho pana samayena ahhataro nago nagayoniya attlyati harayati jigucchati. Atha kho tassa
nagassa etadahosi - "kena nu kho aham upayena nagayoniya ca parimucceyyam khippahca
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 62 sur 269
manussattam patilabheyya"nti. Atha kho tassa nagassa etadahosi - "ime kho samana sakyaputtiya
dhammacarino samacarino brahmacarino saccavadino sTlavanto kalyanadhamma. Sace kho aham
samanesu sakyaputtiyesu pabbajeyyam, evaham nagayoniya ca parimucceyyam, khippanca manussattam
patilabheyya"nti. Atha kho so nago manavakavannena bhikkhu upasahkamitva pabbajjam yaci. Tam
bhikkhu pabbajesum, upasampadesum. Tena kho pana samayena so nago annatarena bhikkhuna
saddhim paccantime vihare pativasati. Atha kho so bhikkhu rattiya paccusasamayam paccutthaya
ajjhokase cahkamati. Atha kho so nago tassa bhikkhuno nikkhante vissattho niddam okkami. Sabbo
viharo ahina punno, vatapanehi bhoga nikkhanta honti. Atha kho so bhikkhu viharam pavisissamiti
kavatam panamento addasa sabbam viharam ahina punnam, vatapanehi bhoge nikkhante, disvana bhito
vissaramakasi. Bhikkhu upadhavitva tam bhikkhum etadavocum - "kissa tvam, avuso,
vissaramakasF'ti? "Ayam, avuso, sabbo viharo ahina punno, vatapanehi bhoga nikkhanta"ti. Atha kho
so nago tena saddena patibujjhitva sake asane nisidi. Bhikkhii evamahamsu - "kosi tvam, avuso"ti?
"Aham, bhante, nago"ti. "Kissa pana tvam, avuso, evarupam akasf'ti? Atha kho so nago bhikkhunam
etamattham arocesi. Bhikkhii bhagavato etamattham arocesum. Atha kho bhagava etasmim nidane
etasmim pakarane bhikkhusahgham sannipatapetva tam nagam etadavoca - "tumhe khottha naga
avirulhidhamma imasmim dhammavinaye. Gaccha tvam, naga, tattheva catuddase pannarase atthamiya
ca pakkhassa uposatham upavasa, evam tvam nagayoniya ca parimuccissasi, khippanca manussattam
patilabhissasi"ti. Atha kho so nago avirulhidhammo kiraham imasmim dhammavinayeti dukkhi
dummano assuni pavattayamano vissaram katva pakkami. Atha kho bhagava bhikkhu amantesi -
"dveme, bhikkhave, paccaya nagassa sabhavapatukammaya. Yada ca sajatiya methunam dhammam
patisevati, yada ca vissattho niddam okkamati - ime kho, bhikkhave, dve paccaya nagassa
sabhavapatukammaya. Tiracchanagato, bhikkhave, anupasampanno na upasampadetabbo, upasampanno
nasetabbo"ti.
50. Matughatakavatthu
112. Tena kho pana samayena annataro manavako mataram jivita voropesi. So tena papakena
kammena attlyati harayati jigucchati. Atha kho tassa manavakassa etadahosi - "kena nu kho aham
upayena imassa papakassa kammassa nikkhantim kareyya"nti? Atha kho tassa manavakassa etadahosi -
"ime kho samana sakyaputtiya dhammacarino samacarino brahmacarino saccavadino silavanto
kalyanadhamma. Sace kho aham samanesu sakyaputtiyesu pabbajeyyam, evaham imassa papakassa
kammassa nikkhantim kareyya"nti. Atha kho so manavako bhikkhii upasahkamitva pabbajjam yaci.
Bhikkhii ayasmantam upalim etadavocum - ' 'pubbepi kho, avuso upali, nago manavakavannena
bhikkhusu pabbajito. Ihghavuso upali, imam manavakam anuyunjahr"ti. Atha kho so manavako
ayasmata upalina anuyunjiyamano etamattham arocesi. Ayasma upali bhikkhunam etamattham arocesi.
Bhikkhii bhagavato etamattham arocesum. . .pe. . . matughatako, bhikkhave, anupasampanno na
upasampadetabbo, upasampanno nasetabboti.
51. Pitughatakavatthu
113. Tena kho pana samayena annataro manavako pitaram jlvita voropesi. So tena papakena
kammena attiyati harayati jigucchati. Atha kho tassa manavakassa etadahosi ' 'kena nu kho aham
upayena imassa papakassa kammassa nikkhantim kareyya"nti. Atha kho tassa manavakassa etadahosi
"ime kho samana sakyaputtiya dhammacarino samacarino brahmacarino saccavadino silavanto
kalyanadhamma, sace kho aham samanesu sakyaputtiyesu pabbajeyyam, evaham imassa papakassa
kammassa nikkhantim kareyya' 'nti. Atha kho so manavako bhikkhii upasahkamitva pabbajjam yaci.
Bhikkhii ayasmantam upalim etadavocum - ' 'pubbepi kho, avuso upali, nago manavakavannena
bhikkhusu pabbajito, ihghavuso, upali, imam manavakani anuyunjahT"ti. Atha kho so manavako
ayasmata upalina anuyunjiyamano etamattham arocesi. Ayasma upali bhikkhunam etamattham arocesi.
Bhikkhii bhagavato etamattham arocesum. Pitughatako, bhikkhave, anupasampanno na
upasampadetabbo, upasampanno nasetabboti.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 63 sur 269
52. Arahantaghatakavatthu
114. Tena kho pana samayena sambahula bhikkhu saketa savatthim addhanamaggappatipanna
honti. Antaramagge cora nikkhamitva ekacce bhikkhu acchindimsu, ekacce bhikkhu hanimsu.
Savatthiya rajabhata nikkhamitva ekacce core aggahesum, ekacce cora palayimsu. Ye te palayimsu te
bhikkhusu pabbajimsu, ye te gahita te vadhaya oniyyanti. Addasamsu kho te palayitva pabbajita te core
vadhaya oniyyamane, disvana evamahamsu - "sadhu kho mayam palayimha, saca ca [sace ca, sacajja
(atthakathayam pathantara)] mayam gayheyyama [ganheyyama (ka.)], mayampi evameva
haffleyyama"ti. Bhikkhu evamahamsu - "kim pana tumhe, avuso, akattha"ti? Atha kho te pabbajita
bhikkhunam etamattham arocesum. Bhikkhu bhagavato etamattham arocesum Arahanto ete, bhikkhave,
bhikkhu. Arahantaghatako, bhikkhave, anupasampanno na upasampadetabbo, upasampanno nasetabboti.
53. Bhikkhunldflsakavatthu
115. Tena kho pana samayena sambahula bhikkhuniyo saketa savatthim addhanamaggappatipanna
honti. Antaramagge cora nikkhamitva ekacca bhikkhuniyo acchindimsu, ekacca bhikkhuniyo dusesum.
Savatthiya rajabhata nikkhamitva ekacce core aggahesum, ekacce cora palayimsu. Ye te palayimsu, te
bhikkhusu pabbajimsu. Ye te gahita, te vadhaya oniyyanti. Addasamsu kho te palayitva pabbajita te core
vadhaya oniyyamane, disvana evamahamsu "sadhu kho mayam palayimha, saca ca mayam
gayheyyama, mayampi evameva hahfieyyama"ti. Bhikkhu evamahamsu "kim pana tumhe, avuso,
akattha"ti. Atha kho te pabbajita bhikkhunam etamattham arocesum Bhikkhu bhagavato etamattham
arocesum. Bhikkhunidusako, bhikkhave, anupasampanno na upasampadetabbo, upasampanno
nasetabboti. Sahghabhedako, bhikkhave, anupasampanno na upasampadetabbo, upasampanno
nasetabboti. Lohituppadako, bhikkhave, anupasampanno na upasampadetabbo, upasampanno
nasetabboti.
54. Ubhatobyanjanakavatthu
116. Tena kho pana samayena ahhataro ubhatobyahjanako bhikkhusu pabbajito hoti. So karotipi
karapetipi. Bhagavato etamattham arocesum. Ubhatobyahjanako, bhikkhave, anupasampanno na
upasampadetabbo, upasampanno nasetabboti.
55. Anupajjhayakadivatthuni
117. Tena kho pana samayena bhikkhii anupajjhayakam upasampadenti. Bhagavato etamattham
arocesum. Na, bhikkhave, anupajjhayako upasampadetabbo. Yo upasampadeyya, apatti dukkatassati.
Tena kho pana samayena bhikkhu sahghena upajjhayena upasampadenti. Bhagavato etamattham
arocesum. Na, bhikkhave, sahghena upajjhayena upasampadetabbo. Yo upasampadeyya, apatti
dukkatassati.
Tena kho pana samayena bhikkhii ganena upajjhayena upasampadenti. Bhagavato etamattham
arocesum. Na, bhikkhave, ganena upajjhayena upasampadetabbo. Yo upasampadeyya, apatti
dukkatassati.
Tena kho pana samayena bhikkhii pandakupajjhayena upasampadenti. . .pe. . .
theyyasamvasakupajjhayena upasampadenti. . .pe. . . titthiyapakkantakupajjhayena upasampadenti . . .
pe. . . tiracchanagatupajjhayena upasampadenti. . .pe. . . matughatakupajjhayena upasampadenti. . .pe. . .
pitughatakupajjhayena upasampadenti. . .pe. . . arahantaghatakupajjhayena upasampadenti. . .pe. . .
bhikkhunidusakupajjhayena upasampadenti. . .pe. . . sahghabhedakupajjhayena upasampadenti. . .pe. . .
lohituppadakupajjhayena upasampadenti. . .pe. . . ubhatobyahjanakupajjhayena upasampadenti bhagavato
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 64 sur 269
etamattham arocesum. Na, bhikkhave, pandakupajjhayena upasampadetabbo...pe... na, bhikkhave,
theyyasamvasakupajjhayena upasampadetabbo...pe... na, bhikkhave, titthiyapakkantakupajjhayena
upasampadetabbo. . .pe. . . na, bhikkhave, tiracchanagatupajjhayena upasampadetabbo. . .pe. . . na,
bhikkhave, matughatakupajjhayena upasampadetabbo . . .pe. . . na, bhikkhave, pitughatakupajjhayena
upasampadetabbo. . .pe. . . na, bhikkhave, arahantaghatakupajjhayena upasampadetabbo. . .pe. . . na,
bhikkhave, bhikkhunidusakupajjhayena upasampadetabbo . . .pe. . . na, bhikkhave,
sahghabhedakupajjhayena upasampadetabbo. . .pe. . . na, bhikkhave, lohituppadakupajjhayena
upasampadetabbo. . .pe. . . na, bhikkhave, ubhatobyanjanakupajjhayena upasampadetabbo. Yo
upasampadeyya, apatti dukkatassati.
56. Apattakadivatthu
118. Tena kho pana samayena bhikkhii apattakam upasampadenti. Hatthesu pindaya caranti.
Manussa ujjhayanti khiyyanti vipacenti - seyyathapi titthiyati. Bhagavato etamattham arocesum. Na,
bhikkhave, apattako upasampadetabbo. Yo upasampadeyya, apatti dukkatassati.
Tena kho pana samayena bhikkhii acivarakam upasampadenti. Nagga pindaya caranti. Manussa
ujjhayanti khiyyanti vipacenti - seyyathapi titthiyati. Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave,
acivarako upasampadetabbo. Yo upasampadeyya, apatti dukkatassati.
Tena kho pana samayena bhikkhii apattaclvarakam upasampadenti. Nagga hatthesu pindaya caranti.
Manussa ujjhayanti khiyyanti vipacenti - seyyathapi titthiyati. Bhagavato etamattham arocesum. Na,
bhikkhave, apattaclvarako upasampadetabbo. Yo upasampadeyya, apatti dukkatassati.
Tena kho pana samayena bhikkhii yacitakena pattena upasampadenti. Upasampanne pattam
patiharanti. Hatthesu pindaya caranti. Manussa ujjhayanti khiyyanti vipacenti - seyyathapi titthiyati.
Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, yacitakena pattena upasampadetabbo. Yo
upasampadeyya, apatti dukkatassati.
Tena kho pana samayena bhikkhii yacitakena civarena upasampadenti. Upasampanne civaram
patiharanti. Nagga pindaya caranti. Manussa ujjhayanti khiyyanti vipacenti - seyyathapi titthiyati.
Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, yacitakena civarena upasampadetabbo. Yo
upasampadeyya, apatti dukkatassati.
Tena kho pana samayena bhikkhii yacitakena pattacivarena upasampadenti. Upasampanne
pattacivaram patiharanti. Nagga hatthesu pindaya caranti. Manussa ujjhayanti khiyyanti vipacenti -
seyyathapi titthiyati. Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, yacitakena pattacivarena
upasampadetabbo. Yo upasampadeyya, apatti dukkatassati.
Naupasampadetabbekavisativaro nitthito .
57. Napabbajetabbadvattimsavaro
119. Tena kho pana samayena bhikkhii hatthacchinnam pabbajenti. . .pe. . . padacchinnam
pabbajenti. . .pe. . . hatthapadacchinnam pabbajenti. . .pe. . . kannacchinnam pabbajenti. . .pe. . .
nasacchinnam pabbajenti. . .pe. . . kannanasacchinnam pabbajenti. . .pe. . . ahgulicchinnam pabbajenti. . .
pe. . . alacchinnam pabbajenti. . .pe. . . kandaracchinnam pabbajenti. . .pe. . . phanahatthakam pabbajenti. . .
pe. . . khujjam pabbajenti. . .pe. . . vamanam pabbajenti. . .pe. . . galagandim pabbajenti. . .pe. . .
lakkhanahatam pabbajenti. . .pe. . . kasahatam pabbajenti. . .pe. . . likhitakam pabbajenti. . .pe. . . sTpadim
pabbajenti. . .pe. . . paparogim pabbajenti. . .pe. . . parisadusakam pabbajenti. . .pe. . . kanam pabbajenti. . .
pe . . . kunim pabbaj enti . . . pe . . . khanj am pabbaj enti . . . pe . . . pakkhahatam pabbaj enti . . . pe . . .
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 65 sur 269
chinniriyapatham pabbajenti. . .pe. . . jaradubbalam pabbajenti. . .pe. . . andham pabbajenti. . .pe. . .
mugam pabbajenti. . .pe. . . badhiram pabbajenti. . .pe. . . andhamugam pabbajenti. . .pe. . . andhabadhiram
pabbajenti. . .pe. . . mugabadhiram pabbajenti. . .pe. . . andhamugabadhiram pabbajenti. Bhagavato
etamattham arocesum. . .pe. . . na, bhikkhave, hatthacchinno pabbajetabbo. . .pe. . . na, bhikkhave,
padacchinno pabbajetabbo. . .pe. . . na, bhikkhave, hatthapadacchinno pabbajetabbo. . .pe. . . na,
bhikkhave, kannacchinno pabbajetabbo. . .pe. . . na, bhikkhave, nasacchinno pabbajetabbo. . .pe. . . na,
bhikkhave, kannanasacchinno pabbajetabbo. . .pe. . . na, bhikkhave, ahgulicchinno pabbajetabbo. . .pe. . .
na, bhikkhave, alacchinno pabbajetabbo. . .pe. . . na, bhikkhave, kandaracchinno pabbajetabbo. . .pe. . . na,
bhikkhave, phanahatthako pabbajetabbo. . .pe. . . na, bhikkhave, khujjo pabbajetabbo. . .pe. . . na,
bhikkhave, vamano pabbajetabbo. . .pe. . . na, bhikkhave, galagandl pabbajetabbo. . .pe. . . na, bhikkhave,
lakkhanahato pabbajetabbo. . .pe. . . na, bhikkhave, kasahato pabbajetabbo. . .pe. . . na, bhikkhave,
likhitako pabbajetabbo. . .pe. . . na, bhikkhave, slpadl pabbajetabbo. . .pe. . . na, bhikkhave, paparogl
pabbajetabbo. . .pe. . . na, bhikkhave, parisadusako pabbajetabbo. . .pe. . . na, bhikkhave, kano
pabbajetabbo. . .pe. . . na, bhikkhave, kunl pabbajetabbo. . .pe. . . na, bhikkhave, khanjo pabbajetabbo. . .
pe. . . na, bhikkhave, pakkhahato pabbajetabbo. . .pe. . . na, bhikkhave, chinniriyapatho pabbajetabbo. . .
pe. . . na, bhikkhave, jaradubbalo pabbajetabbo. . .pe. . . na, bhikkhave, andho pabbajetabbo. . .pe. . . na,
bhikkhave, mugo pabbajetabbo. . .pe. . . na, bhikkhave, badhiro pabbajetabbo. . .pe. . . na, bhikkhave,
andhamugo pabbajetabbo. . .pe. . . na, bhikkhave, andhabadhiro pabbajetabbo. . .pe. . . na, bhikkhave,
mugabadhiro pabbajetabbo...pe... na, bhikkhave, andhamugabadhiro pabbajetabbo. Yo pabbajeyya,
apatti dukkatassati.
Napabbaj etabbadvattimsavaro nitthito.
Dayajjabhanavaro nitthito navamo.
58. Alajjlnissayavatthuni
120. Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhii alajjlnam nissayam denti. Bhagavato
etamattham arocesum. Na, bhikkhave, alajjlnam nissayo databbo. Yo dadeyya, apatti dukkatassati.
Tena kho pana samayena bhikkhii alajjlnam nissaya vasanti. Tepi nacirasseva alajjino honti
papakabhikkhii. Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, alajjlnam nissaya vatthabbam. Yo
vaseyya, apatti dukkatassati.
Atha kho bhikkhunam etadahosi - "bhagavata pannattam 'na alajjlnam nissayo databbo, na
alajjlnam nissaya vatthabba'nti. Katham nu kho mayam janeyyama lajjim va alajjim va"ti? Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, catuhapancaham agametum yava bhikkhusabhagatam
janamlti.
59. Gamikadinissayavatthuni
121. Tena kho pana samayena annataro bhikkhu kosalesu janapade addhanamaggappatipanno hoti.
Atha kho tassa bhikkhuno etadahosi - "bhagavata pannattam 'na anissitena vatthabba'nti. Ahancamhi
nissayakaranlyo addhanamaggappatipanno, katham nu kho maya patipajjitabba"nti? Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, addhanamaggappatipannena bhikkhuna nissayam
alabhamanena anissitena vatthunti.
Tena kho pana samayena dve bhikkhu kosalesu janapade addhanamaggappatipanna honti. Te
annataram avasam upagacchimsu. Tattha eko bhikkhu gilano hoti. Atha kho tassa gilanassa bhikkhuno
etadahosi - "bhagavata pannattam 'na anissitena vatthabba'nti. Ahancamhi nissayakaranlyo gilano,
katham nu kho maya patipajjitabba"nti? Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave,
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 66 sur 269
gilanena bhikkhuna nissayam alabhamanena anissitena vatthunti.
Atha kho tassa gilanupatthakassa bhikkhuno etadahosi - "bhagavata pahnattam 'na anissitena
vatthabba'nti. Ahahcamhi nissayakaranlyo, ayahca bhikkhu gilano, katham nu kho maya
patipajjitabba"nti? Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, gilanupatthakena
bhikkhuna nissayam alabhamanena yaciyamanena anissitena vatthunti.
Tena kho pana samayena ahhataro bhikkhu arahhe viharati. Tassa ca tasmim senasane phasu hoti.
Atha kho tassa bhikkhuno etadahosi - "bhagavata pahhattam 'na anissitena vatthabba'nti. Ahahcamhi
nissayakaranlyo arahhe viharami, mayhahca imasmim senasane phasu hoti, katham nu kho maya
patipajjitabba"nti? Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, arahhikena bhikkhuna
phasuviharam sallakkhentena nissayam alabhamanena anissitena vatthum - yada patirupo
nissayadayako agacchissati, tada tassa nissaya vasissamiti.
60. Gottena anussavananu janana
122. Tena kho pana samayena ayasmato mahakassapassa upasampadapekkho hoti. Atha kho
ayasma mahakassapo ayasmato anandassa santike dutam pahesi - agacchatu anando imam
anussavessatuti [anussavessatiti (sya.)]. Ayasma anando evamaha- "naham ussahami therassa namam
gahetum, garu me thero"ti. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, gottenapi
anussavetunti.
61. Dveupasampadapekkhadivatthu
123. Tena kho pana samayena ayasmato mahakassapassa dve upasampadapekkha honti. Te
vivadanti - aham pathamam upasampajjissami, aham pathamam upasampajjissamiti. Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, dve ekanussavane katunti.
Tena kho pana samayena sambahulanam theranam upasampadapekkha honti. Te vivadanti - aham
pathamam upasampajjissami, aham pathamam upasampajjissamlti. Thera evamahamsu - "handa,
mayam, avuso, sabbeva ekanussavane karoma"ti. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami,
bhikkhave, dve tayo ekanussavane katum, tahca kho ekena upajjhayena, na tveva nanupajjhayenati.
62. Gabbhavlsupasampadanujanana
124. Tena kho pana samayena ayasma kumarakassapo gabbhavlso upasampanno ahosi. Atha kho
ayasmato kumarakassapassa etadahosi - "bhagavata pahhattam 'na unavTsativasso puggalo
upasampadetabbo'ti. Ahahcamhi gabbhavTso upasampanno. Upasampanno nu khomhi, nanu kho
upasampanno"ti? Bhagavato etamattham arocesum. Yam, bhikkhave, matukucchismim pathamam
cittam uppannam, pathamam vihhanam patubhutam, tadupadaya savassa jati. Anujanami, bhikkhave,
gabbhavTsam upasampadetunti.
63. Upasampadavidhi
125. Tena kho pana samayena upasampanna dissanti kutthikapi gandikapi kilasikapi sosikapi
apamarikapi. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, upasampadentena terasa [tassa
(ka.)] antarayike dhamme pucchitum. Evahca pana, bhikkhave, pucchitabbo - "santi te evarupa abadha
- kuttham, gando, kilaso, soso, apamaro? Manussosi? Purisosi? Bhujissosi? Ananosi? Nasi rajabhato?
Anuhhatosi matapituhi? ParipunnavTsativassosi? Paripunnam te pattacTvaram? Kimnamosi? Konamo te
upajjhayo"ti?
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 67 sur 269
Tena kho pana samayena bhikkhu ananusitthe upasampadapekkhe antarayike dhamme pucchanti.
Upasampadapekkha vitthayanti, mahku honti, na sakkonti vissajjetum. Bhagavato etamattham
arocesum. Anujanami, bhikkhave, pathamam anusasitva paccha antarayike dhamme pucchitunti.
Tattheva sahghamajjhe anusasanti. Upasampadapekkha tatheva vitthayanti, mahku honti, na
sakkonti vissajjetum Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, ekamantam anusasitva
sahghamajjhe antarayike dhamme pucchitum. Evahca pana, bhikkhave, anusasitabbo -
126. Pathamam upajjham gahapetabbo. Upajjham gahapetva pattacTvaram acikkhitabbam - ayam te
patto, ayam sahghati, ayam uttarasahgo, ayam antaravasako. Gaccha, amumhi okase titthahlti.
Bala abyatta anusasanti. Duranusittha upasampadapekkha vitthayanti, mahkti honti, na sakkonti
vissajjetum Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, balena abyattena anusasitabbo. Yo
anusaseyya, apatti dukkatassa. Anujanami, bhikkhave, byattena bhikkhuna patibalena anusasitunti.
Asammata anusasanti. Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, asammatena anusasitabbo.
Yo anusaseyya, apatti dukkatassa. Anujanami, bhikkhave, sammatena anusasitum Evahca pana,
bhikkhave, sammannitabbo [sammanitabbo (ka.)] - attana va [attanava (sya.)] attanam
sammannitabbam, parena va paro sammannitabbo.
Kathahca attanava attanam sammannitabbam? Byattena bhikkhuna patibalena sahgho hapetabbo -
"sunatu me, bhante, sahgho. Itthannamo itthannamassa ayasmato upasampadapekkho. Yadi sahghassa
pattakallam, aham itthannamam anusaseyya"nti. Evam attanava attanam sammannitabbam.
Kathahca pana parena paro sammannitabbo? Byattena bhikkhuna patibalena sahgho hapetabbo -
"sunatu me, bhante, sahgho. Itthannamo itthannamassa ayasmato upasampadapekkho. Yadi sahghassa
pattakallam, itthannamo itthannamam anusaseyya"ti. Evam parena paro sammannitabbo.
Tena sammatena bhikkhuna upasampadapekkho upasahkamitva evamassa vacanlyo - "sunasi,
itthannama, ayam te saccakalo bhutakalo. Yam jatam tam sahghamajjhe pucchante santam atthTti
vattabbam, asantam natthT' 'ti vattabbam. Ma kho vitthayi, ma kho mahku ahosi. Evam tam pucchissanti
- "santi te evarupa abadha - kuttham, gando, kilaso, soso, apamaro? Manussosi? Purisosi? Bhujissosi?
Ananosi? Nasi rajabhato? Anuhnatosi matapituhi? ParipunnavTsativassosi? Paripunnam te pattacTvaram?
Kimnamosi? Konamo te upajjhayo"ti?
Ekato agacchanti. Na, bhikkhave, ekato agantabbam. Anusasakena pathamataram agantva sahgho
hapetabbo - "sunatu me, bhante, sahgho. Itthannamo itthannamassa ayasmato upasampadapekkho.
Anusittho so maya. Yadi sahghassa pattakallam, itthannamo agaccheyya"ti. AgacchahTti vattabbo.
Ekamsam uttarasahgam karapetva bhikkhunam pade vandapetva ukkutikam nisTdapetva ahjalim
pagganhapetva upasampadam yacapetabbo - "sahgham, bhante, upasampadam yacami. Ullumpatu
mam, bhante, sahgho anukampam upadaya. Dutiyampi, bhante, sahgham upasampadam yacami.
Ullumpatu mam, bhante, sahgho anukampam upadaya. Tatiyampi, bhante, sahgham upasampadam
yacami. Ullumpatu mam, bhante, sahgho anukampam upadaya"ti. Byattena bhikkhuna patibalena
sahgho hapetabbo -
"Sunatu me, bhante, sahgho. Ayam itthannamo itthannamassa ayasmato upasampadapekkho. Yadi
sahghassa pattakallam, aham itthannamam antarayike dhamme puccheyya"nti? Sunasi, itthannama,
ayam te saccakalo bhutakalo. Yam jatam tam pucchami. Santam atthTti vattabbam, asantam natthTti
vattabbam. Santi te evarupa abadha - kuttham gando kileso soso apamaro, manussosi, purisosi,
bhujissosi, ananosi, nasi rajabhato, anuhnatosi matapituhi, paripunnavTsativassosi, paripunnam te
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 68 sur 269
pattaclvaram, kimnamosi, konamo te upajjhayoti? Byattena bhikkhuna patibalena sahgho
napetabbo -
127. "Sunatu me, bhante, sahgho. Ayam itthannamo itthannamassa ayasmato upasampadapekkho,
parisuddho antarayikehi dhammehi, paripunnassa pattacTvaram. Itthannamo sahgham upasampadam
yacati itthannamena upajjhayena. Yadi sahghassa pattakallam, sahgho itthannamam upasampadeyya
itthannamena upajjhayena. Esa hatti.
"Sunatu me, bhante, sahgho. Ayam itthannamo itthannamassa ayasmato upasampadapekkho,
parisuddho antarayikehi dhammehi, paripunnassa pattacTvaram. Itthannamo sahgham upasampadam
yacati itthannamena upajjhayena. Sahgho itthannamam upasampadeti itthannamena upajjhayena.
Yassayasmato khamati itthannamassa upasampada itthannamena upajjhayena, so tunhassa; yassa
nakkhamati, so bhaseyya.
"Dutiyampi etamattham vadami - sunatu me, bhante, sahgho. Ayam itthannamo itthannamassa
ayasmato upasampadapekkho, parisuddho antarayikehi dhammehi, paripunnassa pattacTvaram.
Itthannamo sahgham upasampadam yacati itthannamena upajjhayena. Sahgho itthannamam
upasampadeti itthannamena upajjhayena. Yassayasmato khamati itthannamassa upasampada
itthannamena upajjhayena, so tunhassa; yassa nakkhamati, so bhaseyya.
"Tatiyampi etamattham vadami - sunatu me, bhante, sahgho. Ayam itthannamo itthannamassa
ayasmato upasampadapekkho, parisuddho antarayikehi dhammehi, paripunnassa pattacTvaram.
Itthannamo sahgham upasampadam yacati itthannamena upajjhayena. Sahgho itthannamam
upasampadeti itthannamena upajjhayena. Yassayasmato khamati itthannamassa upasampada
itthannamena upajjhayena, so tunhassa; yassa nakkhamati, so bhaseyya.
"Upasampanno sahghena itthannamo itthannamena upajjhayena. Khamati sahghassa, tasma tunhT,
evametam dharayamP'ti.
Upasampadakammam nitthitam.
64. Cattaro nissaya
128. Tavadeva chaya metabba, utuppamanam acikkhitabbam, divasabhago acikkhitabbo, sahgTti
acikkhitabba, cattaro nissaya acikkhitabba [acikkhitabba, cattari akaranTyani acikkhitabbani. (ka.)] -
"Pindiyalopabhojanam nissaya pabbajja. Tattha te yavajTvam ussaho karanTyo. Atirekalabho -
sahghabhattam, uddesabhattam, nimantanam, salakabhattam, pakkhikam, uposathikam, patipadikam.
"PamsukulacTvaram nissaya pabbajja. Tattha te yavajTvam ussaho karanTyo. Atirekalabho -
khomam, kappasikam, koseyyam, kambalam, sanam, bhahgam.
"Rukkhamulasenasanam nissaya pabbajja. Tattha te yavajTvam ussaho karanTyo. Atirekalabho -
viharo, addhayogo, pasado, hammiyam, guha.
"Putimuttabhesajjam nissaya pabbajja. Tattha te yavajTvam ussaho karanTyo. Atirekalabho - sappi,
navanTtam, telam, madhu, phanita"nti.
Cattaro nissaya nitthita.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 69 sur 269
65. Cattari akaranlyani
129. Tena kho pana samayena bhikkhu annataram bhikkhum upasampadetva ekakam ohaya
pakkamimsu. So paccha ekakova agacchanto antaramagge puranadutiyikaya samaganchi. Sa evamaha -
"kimdani pabbajitosF'ti? "Ama, pabbajitomhl' 'ti. "Dullabho kho pabbajitanam methuno dhammo; ehi,
methunam dhammam patiseva"ti. So tassa methunam dhammam patisevitva cirena agamasi. Bhikkhu
evamahamsu - "kissa tvam, avuso, evam ciram akasf'ti? Atha kho so bhikkhu bhikkhunam etamattham
arocesi. Bhikkhu bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, upasampadetva dutiyam
datum, cattari ca akaranlyani acikkhitum -
"Upasampannena bhikkhuna methuno dhammo na patisevitabbo, antamaso tiracchanagatayapi. Yo
bhikkhu methunam dhammam patisevati, assamano hoti asakyaputtiyo. Seyyathapi nama puriso
slsacchinno abhabbo tena sarlrabandhanena jlvitum, evameva bhikkhu methunam dhammam patisevitva
assamano hoti asakyaputtiyo. Tam te yavajlvam akaranlyam.
"Upasampannena bhikkhuna adinnam theyyasahkhatam na adatabbam, antamaso tinasalakam
upadaya. Yo bhikkhu padam va padaraham va atirekapadam va adinnam theyyasahkhatam adiyati,
assamano hoti asakyaputtiyo. Seyyathapi nama pandupalaso bandhana pamutto abhabbo haritatthaya,
evameva bhikkhu padam va padaraham va atirekapadam va adinnam theyyasahkhatam adiyitva
assamano hoti asakyaputtiyo. Tam te yavajlvam akaranlyam.
"Upasampannena bhikkhuna sahcicca pano jlvita na voropetabbo, antamaso kunthakipillikam
upadaya. Yo bhikkhu sahcicca manussaviggaham jlvita voropeti, antamaso gabbhapatanam upadaya,
assamano hoti asakyaputtiyo. Seyyathapi nama puthusila dvedha bhinna appatisandhika hoti, evameva
bhikkhu sancicca manussaviggaham jlvita voropetva assamano hoti asakyaputtiyo. Tam te yavajlvam
akaranlyam.
"Upasampannena bhikkhuna uttarimanussadhammo na ullapitabbo, antamaso 'sunnagare
abhiramaml'ti. Yo bhikkhu papiccho icchapakato asantam abhutam uttarimanussadhammam ullapati
jhanam va vimokkham va samadhim va samapattim va maggam va phalam va, assamano hoti
asakyaputtiyo. Seyyathapi nama talo matthakacchinno abhabbo puna virulhiya, evameva bhikkhu
papiccho icchapakato asantam abhutam uttarimanussadhammam ullapitva assamano hoti asakyaputtiyo.
Tam te yavajlvam akaranlya"nti.
Cattari akaranlyani nitthitani.
66. Apattiya adassane ukkhittakavatthuni
130. Tena kho pana samayena annataro bhikkhu apattiya adassane ukkhittako vibbhami. So puna
paccagantva bhikkhu upasampadam yaci. Bhagavato etamattham arocesum.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhu apattiya adassane ukkhittako vibbhamati. So puna paccagantva
bhikkhu upasampadam yacati. So evamassa vacanlyo - "passissasi tam apatti"nti? Sacaham
passissamlti, pabbajetabbo. Sacaham na passissamlti, na pabbajetabbo. Pabbajetva vattabbo -
"passissasi tam apatti"nti? Sacaham passissamlti, upasampadetabbo. Sacaham na passissamlti, na
upasampadetabbo. Upasampadetva vattabbo - "passissasi tam apatti"nti? Sacaham passissamlti,
osaretabbo. Sacaham na passissamlti, na osaretabbo. Osaretva vattabbo - "passasi [passahi (si.)] tam
apatti"nti? Sace passati, iccetam kusalam. No ce passati, labbhamanaya samaggiya puna ukkhipitabbo.
Alabbhamanaya samaggiya anapatti sambhoge samvase.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhu apattiya appatikamme ukkhittako vibbhamati. So puna paccagantva
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 70 sur 269
bhikkhu upasampadam yacati. So evamassa vacanfyo - "patikarissasi tam apatti"nti? Sacaham
patikarissamlti, pabbajetabbo. Sacaham na patikarissamlti, na pabbajetabbo. Pabbajetva vattabbo -
"patikarissasi tam apatti"nti? Sacaham patikarissamlti, upasampadetabbo. Sacaham na patikarissamlti,
na upasampadetabbo. Upasampadetva vattabbo - ' 'patikarissasi tam apatti' 'nti? Sacaham
patikarissamlti, osaretabbo. Sacaham na patikarissamlti, na osaretabbo. Osaretva vattabbo - "patikarohi
tam apatti"nti. Sace patikaroti, iccetam kusalam. No ce patikaroti labbhamanaya samaggiya puna
ukkhipitabbo. Alabbhamanaya samaggiya anapatti sambhoge samvase.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhu papikaya ditthiya appatinissagge ukkhittako vibbhamati. So puna
paccagantva bhikkhu upasampadam yacati. So evamassa vacanlyo - "patinissajjissasi tam papikam
ditthi"nti? Sacaham patinissajjissamlti, pabbajetabbo. Sacaham na patinissajjissamlti, na pabbajetabbo.
Pabbajetva vattabbo - "patinissajjissasi tam papikam ditthi"nti? Sacaham patinissajjissamlti,
upasampadetabbo. Sacaham na patinissajjissamlti, na upasampadetabbo. Upasampadetva vattabbo -
"patinissajjissasi tam papikam ditthi"nti? Sacaham patinissajjissamlti, osaretabbo. Sacaham na
patinissajjissamlti, na osaretabbo. Osaretva vattabbo - "patinissajjehi tam papikam ditthi"nti. Sace
patinissajjati, iccetam kusalam. No ce patinissajjati, labbhamanaya samaggiya puna ukkhipitabbo.
Alabbhamanaya samaggiya anapatti sambhoge samvaseti.
Mahakhandhako pathamo.
67. Tassuddanam
131. Vinayamhi mahatthesu, pesalanam sukhavahe;
Niggahananca papicche, lajjlnam paggahesu ca.
Sasanadharane ceva, sabbaffiujinagocare;
Anannavisaye kheme, supaffiatte asamsaye.
Khandhake vinaye ceva, parivare ca matike;
Yathatthakarl kusalo, patipajjati yoniso.
Yo gavam na vijanati, na so rakkhati goganam;
Evam sllam ajananto, kim so rakkheyya samvaram.
Pamutthamhi ca suttante, abhidhamme ca tavade;
Vinaye avinatthamhi, puna titthati sasanam.
Tasma sahgahanahetum [sahgahanahetum (ka.)], uddanam anupubbaso;
Pavakkhami yathanayam, sunatha mama bhasato.
Vatthu nidanam apatti, naya peyyalameva ca;
Dukkaram tam asesetum, nayato tam vijanathati.
Bodhi rajayatananca, ajapalo sahampati;
Brahma alaro udako, bhikkhu ca upako isi.
Kondaffio vappo bhaddiyo, mahanamo ca assaji;
Yaso cattaro paffiasa, sabbe pesesi so disa.
Vatthu marehi timsa ca, uruvelam tayo jatl;
Agyagaram maharaja, sakko brahma ca kevala.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 71 sur 269
Pamsukulam pokkharani, sila ca kakudho sila;
Jambu ambo ca amalo, paripupphahca ahari.
Phaliyantu ujjalantu, vijjhayantu ca kassapa;
Nimujjanti mukhl megho, gaya latthi ca magadho.
Upatisso kolito ca, abhinnata ca pabbajum;
Dunnivattha panamana, kiso lukho ca brahmano.
Anacaram acarati, udaram manavo gano;
Vassam balehi pakkanto, dasa vassani nissayo.
Na vattanti panametum, bala passaddhi panca cha;
Yo so anno ca naggo ca, acchinnajatilasakiyo.
Magadhesu pancabadha, eko raja [bhato coro (sya.)] ca ahguli;
Magadho ca anunnasi, kara likhi kasahato.
Lakkhana ina daso ca, bhanduko upali ahi;
Saddham kulam kantako ca, ahundarikameva ca.
Vatthumhi darako sikkha, viharanti ca kim nu kho;
Sabbam mukham upajjhaye, apalalana kantako.
Pandako theyyapakkanto, ahi ca matarl pita;
Arahantabhikkhunlbheda, ruhirena ca byanjanam.
Anupaj j hay asahghena, ganapandakapattako ;
Aclvaram tadubhayam, yacitenapi ye tayo.
Hattha pada hatthapada, kanna nasa tadubhayam;
Ahgulialakandaram, phanam khujjanca vamanam.
Galagandl lakkhana ceva, kasa likhitaslpadl;
Papaparisadusl ca, kanam kuni tatheva ca.
Khanjam pakkhahatahceva, sacchinnairiyapatham;
Jarandhamugabadhiram, andhamugahca yam tahim.
Andhabadhiram yam vuttam, mugabadhirameva ca;
Andhamugabadhirahca, alajjlnahca nissayam.
Vatthabbahca tathaddhanam, yacamanena lakkhana [pekkhana (sabbattha)];
Agacchatu vivadanti, ekupajjhayena kassapo.
Dissanti upasampanna, abadhehi ca pllita;
Ananusittha vitthenti, tattheva anusasana.
Sahghepi ca atho bala, asammata ca ekato;
Ullumpatupasampada, nissayo ekako tayoti.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 72 sur 269
Imamhi khandhake vatthuni ekasatafica dvasattati.
Mahakhandhako nitthito.
2. Uposathakkhandhako
68. Sannipatanujanana
132. Tena samayena buddho bhagava rajagahe viharati gijjhakute pabbate. Tena kho pana
samayena afifiatitthiya paribbajaka catuddase pannarase atthamiya ca pakkhassa sannipatitva dhammam
bhasanti. Te manussa upasahkamanti dhammassavanaya. Te labhanti afifiatitthiyesu paribbajakesu
pemam, labhanti pasadam, labhanti afifiatitthiya paribbajaka pakkham. Atha kho rafifio magadhassa
seniyassa bimbisarassa rahogatassa patisalllnassa evam cetaso parivitakko udapadi - "etarahi kho
afifiatitthiya paribbajaka catuddase pannarase atthamiya ca pakkhassa sannipatitva dhammam bhasanti.
Te manussa upasankamanti dhammassavanaya. Te labhanti afifiatitthiyesu paribbajakesu pemam,
labhanti pasadam, labhanti afifiatitthiya paribbajaka pakkham. Yamnuna ayyapi catuddase pannarase
atthamiya ca pakkhassa sannipateyyu"nti. Atha kho raja magadho seniyo bimbisaro yena bhagava
tenupasankami, upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi. Ekamantam nisinno kho
raja magadho seniyo bimbisaro bhagavantam etadavoca - "idha mayham, bhante, rahogatassa
patisallinassa evam cetaso parivitakko udapadi 'etarahi kho afifiatitthiya paribbajaka catuddase
pannarase atthamiya ca pakkhassa sannipatitva dhammam bhasanti. Te manussa upasankamanti
dhammassavanaya. Te labhanti afifiatitthiyesu paribbajakesu pemam, labhanti pasadam, labhanti
afifiatitthiya paribbajaka pakkham. Yamnuna ayyapi catuddase pannarase atthamiya ca pakkhassa
sannipateyyu'nti. Sadhu, bhante, ayyapi catuddase pannarase atthamiya ca pakkhassa sannipateyyu"nti.
Atha kho bhagava rajanam magadham seniyam bimbisaram dhammiya kathaya sandassesi samadapesi
samuttejesi sampahamsesi. Atha kho raja magadho seniyo bimbisaro bhagavata dhammiya kathaya
sandassito samadapito samuttejito sampahamsito utthayasana bhagavantam abhivadetva padakkhinam
katva pakkami. Atha kho bhagava etasmim nidane etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhu
amantesi - "anujanami, bhikkhave, catuddase pannarase atthamiya ca pakkhassa sannipatitu"nti.
Tena kho pana samayena bhikkhu - bhagavata anufifiata catuddase pannarase atthamiya ca
pakkhassa sannipatitunti - catuddase pannarase atthamiya ca pakkhassa sannipatitva tunhi nisldanti. Te
manussa upasankamanti dhammassavanaya. Te ujjhayanti khiyyanti vipacenti - ' 'kathafihi nama samana
sakyaputtiya catuddase pannarase atthamiya ca pakkhassa sannipatitva tunhT nisTdissanti, seyyathapi
mugasukara. Nanu nama sannipatitehi dhammo bhasitabbo"ti. Assosum kho bhikkhu tesam
manussanam ujjhayantanam khiyyantanam vipacentanam. Atha kho te bhikkhu bhagavato etamattham
arocesum. . .pe. . . atha kho bhagava etasmim nidane etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhu
amantesi - "anujanami, bhikkhave, catuddase pannarase atthamiya ca pakkhassa sannipatitva dhammam
bhasitu"nti.
69. Patimokkhuddesanujanana
133. Atha kho bhagavato rahogatassa patisallTnassa evam cetaso parivitakko udapadi -
"yamnunaham yani maya bhikkhunam pafifiattani sikkhapadani, tani nesam patimokkhuddesam
anujaneyyam. So nesam bhavissati uposathakamma"nti. Atha kho bhagava sayanhasamayam patisallana
vutthito etasmim nidane etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhu amantesi - idha mayham,
bhikkhave, rahogatassa patisallTnassa evam cetaso parivitakko udapadi 'yamnunaham yani maya
bhikkhunam pafifiattani sikkhapadani, tani nesam patimokkhuddesam anujaneyyam. So nesam
bhavissati uposathakamma'nti. Anujanami, bhikkhave, patimokkham uddisitum. Evafica pana,
bhikkhave, uddisitabbam Byattena bhikkhuna patibalena sangho fiapetabbo -
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 73 sur 269
134. "Sunatu me, bhante, sangho. Yadi sahghassa pattakallam, sahgho uposatham kareyya,
patimokkham uddiseyya. Kim sahghassa pubbakiccam? Parisuddhim ayasmanto arocetha. Patimokkham
uddisissami. Tam sabbeva santa sadhukam sunoma manasi karoma. Yassa siya apatti, so avikareyya.
Asantiya apattiya tunhi bhavitabbam. TunhTbhavena kho panayasmante parisuddhati vedissami. Yatha
kho pana paccekaputthassa veyyakaranam hoti, evamevam [evameva (ka)] evarupaya parisaya
yavatatiyam anussavitam hoti. Yo pana bhikkhu yavatatiyam anussaviyamane saramano santim apattim
navikareyya, sampajanamusavadassa hoti. Sampajanamusavado kho panayasmanto antarayiko dhammo
vutto bhagavata. Tasma, saramanena bhikkhuna apannena visuddhapekkhena santi apatti avikatabba;
avikata hissa phasu hoti' 'ti.
135. Patimokkhanti adimetam mukhametam pamukhametam kusalanam dhammanam. Tena
vuccati patimokkhanti. Ayasmantoti piyavacanametam garuvacanametam
sagaravasappatissadhivacanametam ayasmantoti. Uddisissamlti acikkhissami desessami panhapessami
patthapessami vivarissami vibhajissami uttanim karissami [uttanl karissami (si. sya.)] pakasessami.
Tanti patimokkham vuccati. Sabbeva santati yavatika tassa parisaya thera ca nava ca majjhima ca, ete
vuccanti sabbeva santati. Sadhukam sunomati atthim katva manasi katva sabbacetasa [sabbam cetasa
(sya. ka.)] samannaharama. Manasi karomati ekaggacitta avikkhittacitta avisahatacitta nisamema.
Yassa siya apattiti therassa va navassa va majjhimassa va, pancannam va apattikkhandhanam ahhatara
apatti, sattannam va apattikkhandhanam ahhatara apatti. So avikareyyati so deseyya, so vivareyya, so
uttanim kareyya, so pakaseyya sahghamajjhe va ganamajjhe va ekapuggale va. Asantl nama apatti
anajjhapanna va hoti, apajjitva va vutthita. Tunhl bhavitabbanti adhivasetabbam na byaharitabbam.
Parisuddhati vedissamlti janissami dharessami. Yatha kho pana paccekaputthassa veyyakaranam
hotlti yatha ekena eko puttho byakareyya, evameva tassa parisaya janitabbam mam pucchatlti. Evarflpa
nama parisa bhikkhuparisa vuccati. Yavatatiyam anussavitam hotlti sakimpi anussavitam hoti,
dutiyampi anussavitam hoti, tatiyampi anussavitam hoti. Saramanoti janamano sahjanamano. Santl
nama apatti ajjhapanna va hoti, apajjitva va avutthita. Niivikareyyati na deseyya, na vivareyya, na
uttanim kareyya, na pakaseyya sahghamajjhe va ganamajjhe va ekapuggale va.
Sampajanamusavadassa hotlti. Sampajanamusavade kim hoti? Dukkatam hoti. Antarayiko dhammo
vutto bhagavatati. Kissa antarayiko? Pathamassa jhanassa adhigamaya antarayiko, dutiyassa jhanassa
adhigamaya antarayiko, tatiyassa jhanassa adhigamaya antarayiko, catutthassa jhanassa adhigamaya
antarayiko, jhananam vimokkhanam samadhlnam samapattTnam nekkhammanam nissarananam
pavivekanam kusalanam dhammanam adhigamaya antarayiko. Tasmati tahkarana. Saramanenati
janamanena sahjanamanena. Visuddhapekkhenati vutthatukamena visujjhitukamena. Santl nama
apatti ajjhapanna va hoti, apajjitva va avutthita. Avikatabbati avikatabba sahghamajjhe va ganamajjhe
va ekapuggale va. Avikata hissa phasu hotlti. Kissa phasu hoti? Pathamassa jhanassa adhigamaya
phasu hoti, dutiyassa jhanassa adhigamaya phasu hoti, tatiyassa jhanassa adhigamaya phasu hoti,
catutthassa jhanassa adhigamaya phasu hoti, jhananam vimokkhanam samadhTnam samapattTnam
nekkhammanam nissarananam pavivekanam kusalanam dhammanam adhigamaya phasu hotTti.
136. Tena kho pana samayena bhikkhu - bhagavata patimokkhuddeso anuhhatoti - devasikam
patimokkham uddisanti. Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, devasikam patimokkham
uddisitabbam. Yo uddiseyya, apatti dukkatassa. Anujanami, bhikkhave, uposathe patimokkham
uddisitunti.
Tena kho pana samayena bhikkhti - bhagavata uposathe patimokkhuddeso anuhhatoti - pakkhassa
tikkhattum patimokkham uddisanti, catuddase pannarase atthamiya ca pakkhassa. Bhagavato
etamattham arocesum. Na, bhikkhave, pakkhassa tikkhattum patimokkham uddisitabbam. Yo uddiseyya,
apatti dukkatassa. Anujanami, bhikkhave, sakim pakkhassa catuddase va pannarase va patimokkham
uddisitunti.
Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu yathaparisaya patimokkham uddisanti sakaya
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 74 sur 269
sakaya parisaya. Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, yathaparisaya patimokkham
uddisitabbam sakaya sakaya parisaya. Yo uddiseyya, apatti dukkatassa. Anujanami, bhikkhave,
samagganam uposathakammanti.
Atha kho bhikkhunam etadahosi - "bhagavata pannattam 'samagganam uposathakamma'nti.
Kittavata nu kho samaggl hoti, yavata ekavaso, udahu sabba pathavT"ti? Bhagavato etamattham
arocesum. Anujanami, bhikkhave, ettavata samaggl yavata ekavasoti.
70. Mahakappinavatthu
137. Tena kho pana samayena ayasma mahakappino rajagahe viharati maddakucchimhi migadaye.
Atha kho ayasmato mahakappinassa rahogatassa patisalllnassa evam cetaso parivitakko udapadi -
"gaccheyyam vaham uposatham na va gaccheyyam, gaccheyyam vaham sahghakammam na va
gaccheyyam, atha khvaham visuddho paramaya visuddhiya"ti? Atha kho bhagava ayasmato
mahakappinassa cetasa cetoparivitakkamannaya - seyyathapi nama balava puriso saminjitam va baham
pasareyya, pasaritam va baham saminjeyya, evameva - gijjhakute pabbate antarahito maddakucchimhi
migadaye ayasmato mahakappinassa sammukhe paturahosi. NisTdi bhagava pannatte asane. Ayasmapi
kho mahakappino bhagavantam abhivadetva ekamantam nisldi. Ekamantam nisinnam kho ayasmantam
mahakappinam bhagava etadavoca - ' 'nanu te, kappina, rahogatassa patisalllnassa evam cetaso
parivitakko udapadi - gaccheyyam vaham uposatham na va gaccheyyam, gaccheyyam vaham
sahghakammam na va gaccheyyam, atha khvaham visuddho paramaya visuddhiya"ti? "Evam, bhante".
"Tumhe ce brahmana uposatham na sakkarissatha na garukarissatha [na garum karissatha (ka.)] na
manessatha na pujessatha, atha ko carahi uposatham sakkarissati garukarissati manessati pujessati?
Gaccha tvam, brahmana, uposatham, ma no agamasi. Gaccha tvam sahghakammam, ma no agamasf'ti.
"Evam, bhante"ti kho ayasma mahakappino bhagavato paccassosi. Atha kho bhagava ayasmantam
mahakappinam dhammiya kathaya sandassetva samadapetva samuttejetva sampahamsetva - seyyathapi
nama balava puriso saminjitam va baham pasareyya, pasaritam va baham saminjeyya, evameva -
maddakucchimhi migadaye ayasmato mahakappinassa sammukhe antarahito gijjhakute pabbate
paturahosi.
71. Slmanujanana
138. Atha kho bhikkhunam etadahosi - "bhagavata pafinattam 'ettavata samaggl yavata ekavaso'ti,
kittavata nu kho ekavaso hotfti? Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, sTmam
sammannitum. Evanca pana, bhikkhave, sammannitabba - pathamam nimitta kittetabba -
pabbatanimittam, pasananimittam, vananimittam, rukkhanimittam, magganimittam, vammikanimittam,
nadlnimittam, udakanimittam. Nimitte kittetva byattena bhikkhuna patibalena sahgho napetabbo -
139. "Sunatu me, bhante, sahgho. Yavata samanta nimitta kittita. Yadi sahghassa pattakallam,
sahgho etehi nimittehi slmam sammanneyya samanasamvasam ekuposatham [ekuposatham (ka.)]. Esa
hatti.
"Sunatu me, bhante, sahgho. Yavata samanta nimitta kittita. Sahgho etehi nimittehi slmam
sammannati samanasamvasam ekuposatham. Yassayasmato khamati etehi nimittehi slmaya sammuti
[sammati (sya.)] samanasamvasaya ekuposathaya, so tunhassa; yassa nakkhamati, so bhaseyya.
Sammata slma sahghena etehi nimittehi samanasamvasa ekuposatha. Khamati sahghassa, tasma tunhl,
evametam dharayaml"ti.
140. Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu - bhagavata slmasammuti anunhatati -
atimahatiyo slmayo sammannanti, catuyojanikapi pahcayojanikapi chayojanikapi. Bhikkhu uposatham
agacchanta uddissamanepi patimokkhe agacchanti, udditthamattepi agacchanti, antarapi parivasanti.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 75 sur 269
Bhagavato etamattham arocesum Na, bhikkhave, atimahatl slma sammannitabba, catuyojanika va
pancayojanika va chayojanika va. Yo sammanneyya, apatti dukkatassa. Anujanami, bhikkhave,
tiyojanaparamam slmam sammannitunti.
Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu nadlparaslmam [nadlparam slmam (sl. sya.)]
sammannanti. Uposatham agacchanta bhikkhupi vuyhanti, pattapi vuyhanti, clvaranipi vuyhanti.
Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, nadlparaslma sammannitabba. Yo sammanneyya,
apatti dukkatassa. Anujanami, bhikkhave, yatthassa dhuvanava va dhuvasetu va, evarupam
nadlparaslmam sammannitunti.
72. Uposathagarakatha
141. Tena kho pana samayena bhikkhu anupariveniyam patimokkham uddisanti asahketena.
Agantuka bhikkhu na jananti - "kattha va ajjuposatho karlyissatl"ti. Bhagavato etamattham arocesum.
Na, bhikkhave, anupariveniyam patimokkham uddisitabbam asahketena. Yo uddiseyya, apatti
dukkatassa. Anujanami, bhikkhave, uposathagaram sammannitva uposatham katum, yam sahgho
akahkhati viharam va addhayogam va pasadam va hammiyam va guham va. Evanca pana, bhikkhave,
sammannitabbam. Byattena bhikkhuna patibalena sahgho napetabbo -
"Sunatu me, bhante, sahgho. Yadi sahghassa pattakallam, sahgho itthannamam viharam
uposathagaram sammanneyya. Esa natti.
"Sunatu me, bhante, sahgho. Sahgho itthannamam viharam uposathagaram sammannati.
Yassayasmato khamati itthannamassa viharassa uposathagarassa sammuti, so tunhassa; yassa
nakkhamati, so bhaseyya. Sammato sahghena itthannamo viharo uposathagaram. Khamati sahghassa,
tasma tunhl, evametam dharayamf'ti.
Tena kho pana samayena annatarasmim avase dve uposathagarani sammatani honti. Bhikkhu
ubhayattha sannipatanti - "idha uposatho karlyissati, idha uposatho karlyissatl"ti. Bhagavato
etamattham arocesum. Na, bhikkhave, ekasmim avase dve uposathagarani sammannitabbani. Yo
sammanneyya, apatti dukkatassa. Anujanami, bhikkhave, ekam samuhanitva [samuhanitva (ka.)] ekattha
uposatham katum. Evanca pana, bhikkhave, samuhantabbam. Byattena bhikkhuna patibalena sahgho
napetabbo -
"Sunatu me, bhante, sahgho. Yadi sahghassa pattakallam, sahgho itthannamam uposathagaram
samuhaneyya [samuhaneyya (ka.)]. Esa natti.
"Sunatu me, bhante, sahgho. Sahgho itthannamam uposathagaram samuhanati. Yassayasmato
khamati itthannamassa uposathagarassa samugghato, so tunhassa; yassa nakkhamati, so bhaseyya.
Samuhatam sahghena itthannamam uposathagaram. Khamati sahghassa, tasma tunhl, evametam
dharayaml' 'ti.
73. Uposathappamukhanujanana
142. Tena kho pana samayena annatarasmim avase atikhuddakam uposathagaram sammatam hoti,
tadahuposathe mahabhikkhusahgho sannipatito hoti. Bhikkhu asammataya bhumiya nisinna
patimokkham assosum. Atha kho tesam bhikkhunam etadahosi "bhagavata pannattam 'uposathagaram
sammannitva uposatho katabbo'ti, mayancamha asammataya bhumiya nisinno patimokkham assumha,
kato nu kho amhakam uposatho, akato nu kho"ti. Bhagavato etamattham arocesum. Sammataya va,
bhikkhave, bhumiya nisinna asammataya va yato patimokkham sunati, katovassa uposatho. Tena hi,
bhikkhave, sahgho yava mahantam uposathappamukham [uposathamukham (sya.)] akahkhati, tava
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 76 sur 269
mahantam uposathappamukham sammannatu. Evanca pana, bhikkhave, sammannitabbam.
Pathamam nimitta kittetabba. Nimitte kittetva byattena bhikkhuna patibalena sahgho napetabbo -
"Sunatu me, bhante, sahgho. Yavata samanta nimitta kittita. Yadi sahghassa pattakallam, sahgho
etehi nimittehi uposathappamukham sammanneyya. Esa natti.
"Sunatu me, bhante, sahgho. Yavata samanta nimitta kittita. Sahgho etehi nimittehi
uposathappamukham sammannati. Yassayasmato khamati etehi nimittehi uposathappamukhassa
sammuti, so tunhassa; yassa nakkhamati, so bhaseyya. Sammatam sahghena etehi nimittehi
uposathappamukham. Khamati sahghassa, tasma tunhl, evametam dharayamF'ti.
Tena kho pana samayena annatarasmim avase tadahuposathe navaka bhikkhu pathamataram
sannipatitva - "na tava thera agacchantF'ti - pakkamimsu. Uposatho vikale ahosi. Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, tadahuposathe therehi bhikkhuhi pathamataram
sannipatitunti.
Tena kho pana samayena rajagahe sambahula avasa samanasima honti. Tattha bhikkhu vivadanti -
"amhakam avase uposatho kariyatu, amhakam avase uposatho karlyatu"ti. Bhagavato etamattham
arocesum. Idha pana, bhikkhave, sambahula avasa samanaslma honti. Tattha bhikkhu vivadanti -
"amhakam avase uposatho karlyatu, amhakam avase uposatho karlyatu"ti. Tehi, bhikkhave, bhikkhuhi
sabbeheva ekajjham sannipatitva uposatho katabbo. Yattha va pana thero bhikkhu viharati, tattha
sannipatitva uposatho katabbo, na tveva vaggena sahghena uposatho katabbo. Yo kareyya, apatti
dukkatassati.
74. Avippavasaslmanujanana
143. Tena kho pana samayena ayasma mahakassapo andhakavinda rajagaham uposatham
agacchanto antaramagge nadim taranto manam vulho ahosi, clvaranissa [tena cTvaranissa (ka.)] allani.
Bhikkhu ayasmantam mahakassapam etadavocum - "kissa te, avuso, cTvarani allanT"ti? "Idhaham,
avuso, andhakavinda rajagaham uposatham agacchanto antaramagge nadim taranto manamhi vulho.
Tena me cTvarani allanT"ti. Bhagavato etamattham arocesum. Ya sa, bhikkhave, sahghena sTma sammata
samanasamvasa ekuposatha, sahgho tam sTmam ticTvarena avippavasam sammannatu. Evahca pana,
bhikkhave, sammannitabba. Byattena bhikkhuna patibalena sahgho hapetabbo -
"Sunatu me, bhante, sahgho. Ya sa sahghena slma sammata samanasamvasa ekuposatha, yadi
sahghassa pattakallam sahgho tam slmam ticlvarena avippavasam sammanneyya. Esa hatti.
"Sunatu me, bhante, sahgho. Ya sa sahghena slma sammata samanasamvasa ekuposatha, sahgho
tam sTmam ticlvarena avippavasam sammannati. Yassayasmato khamati etissa slmaya ticlvarena
avippavasaya [avippavasassa (sya.)] sammuti, so tunhassa; yassa nakkhamati, so bhaseyya. Sammata sa
slma sahghena ticlvarena avippavasa [avippavaso (sya.)]. Khamati sahghassa, tasma tunhl, evametam
dharayaml' 'ti.
Tena kho pana samayena bhikkhu bhagavata ticlvarena avippavasasammuti anuhhatati antaraghare
clvarani nikkhipanti. Tani clvarani nassantipi dayhantipi undurehipi khajjanti. Bhikkhu duccola honti
lukhaclvara. Bhikkhu evamahamsu - "kissa tumhe, avuso, duccola lukhaclvara"ti? "Idha mayam,
avuso, bhagavata ticlvarena avippavasasammuti anuhhatati antaraghare cTvarani nikkhipimha. Tani
clvarani natthanipi daddhanipi, undurehipi khayitani, tena mayam duccola lukhacTvara"ti. Bhagavato
etamattham arocesum Ya sa, bhikkhave, sahghena slma sammata samanasamvasa ekuposatha, sahgho
tam sTmam ticlvarena avippavasam sammannatu, thapetva gamahca gamupacarahca. Evahca pana,
bhikkhave, sammannitabba. Byattena bhikkhuna patibalena sahgho hapetabbo -
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 77 sur 269
144. "Sunatu me, bhante, sarigho. Ya sa sarighena slma sammata samanasamvasa ekuposatha yadi
sarighassa pattakallam, sarigho tam sTmam ticTvarena avippavasam sammanneyya, thapetva gamafica
gamupacarafica. Esa fiatti.
"Sunatu me, bhante, sarigho. Ya sa sarighena slma sammata samanasamvasa ekuposatha, sarigho
tam sTmam ticTvarena avippavasam sammannati, thapetva gamafica gamfipacaranca. Yassayasmato
khamati etissa slmaya ticTvarena avippavasaya [avippavasassa (sya.)] sammuti, thapetva gamafica
gamupacarafica, so tunhassa; yassa nakkhamati, so bhaseyya. Sammata sa slma sarighena ticlvarena
avippavasa [avippavaso (sya.)], thapetva gamanca gamupacaranca. Khamati sarighassa, tasma tunhl,
evametam dharayaml"ti.
75. Slmasamuhanana
"Slmam, bhikkhave, sammannantena pathamam samanasamvasaslma [samanasamvasa sTma (sya.)]
sammannitabba, paccha ticlvarena avippavaso sammannitabbo. Slmam, bhikkhave, samfihanantena
pathamam ticlvarena avippavaso samuhantabbo, paccha samanasamvasaslma samuhantabba. Evafica
pana, bhikkhave, ticlvarena avippavaso samuhantabbo. Byattena bhikkhuna patibalena sarigho
fiapetabbo -
145. "Sunatu me, bhante, sarigho. Yo so sarighena ticlvarena avippavaso sammato, yadi sarighassa
pattakallam, sarigho tam ticlvarena avippavasam samuhaneyya. Esa fiatti.
"Sunatu me, bhante, sarigho. Yo so sarighena ticlvarena avippavaso sammato, sarigho tam
ticlvarena avippavasam samuhanati. Yassayasmato khamati etassa ticlvarena avippavasassa samugghato,
so tunhassa; yassa nakkhamati, so bhaseyya. Samuhato so sarighena ticlvarena avippavaso. Khamati
sarighassa, tasma tunhl, evametam dharayaml"ti.
Evafica pana, bhikkhave, slma [samanasamvasa slma (sya.)]. Byattena bhikkhuna patibalena
sarigho fiapetabbo -
146. "Sunatu me, bhante, sarigho. Ya sa sarighena slma sammata samanasamvasa ekuposatha, yadi
sarighassa pattakallam, sarigho tam sTmam samuhaneyya samanasamvasam ekuposatham. Esa fiatti.
"Sunatu me, bhante, sarigho. Ya sa sarighena slma sammata samanasamvasa ekuposatha, sarigho
tam slmam samuhanati samanasamvasam ekuposatham. Yassayasmato khamati etissa slmaya
samanasamvasaya ekuposathaya samugghato, so tunhassa; yassa nakkhamati, so bhaseyya. Samuhata sa
slma sarighena samanasamvasa ekuposatha. Khamati sarighassa, tasma tunhl, evametam dharayaml"ti.
76. Gamaslmadi
147. Asammataya, bhikkhave, slmaya atthapitaya, yam gamam va nigamam va upanissaya viharati,
ya tassa va gamassa gamaslma, nigamassa va nigamaslma, ayam tattha samanasamvasa ekuposatha.
Agamake ce, bhikkhave, arafifie samanta sattabbhantara, ayam tattha samanasamvasa ekuposatha.
Sabba, bhikkhave, nadl aslma; sabbo samuddo aslmo; sabbo jatassaro aslmo. Nadiya va, bhikkhave,
samudde va jatassare va yam majjhimassa purisassa samanta udakukkhepa, ayam tattha samanasamvasa
ekuposathati.
148. Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu slmaya slmam sambhindanti. Bhagavato
etamattham arocesum. Yesam, bhikkhave, slma pathamam sammata tesam tam kammam dhammikam
akuppam thanaraham. Yesam, bhikkhave, slma paccha sammata tesam tam kammam adhammikam
kuppam atthanaraham. Na, bhikkhave, slmaya slma sambhinditabba. Yo sambhindeyya, apatti
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 78 sur 269
dukkatassati.
Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu slmaya slmam ajjhottharanti. Bhagavato
etamattham arocesum. Yesam, bhikkhave, slma pathamam sammata tesam tam kammam dhammikam
akuppam thanaraham. Yesam, bhikkhave, sima paccha sammata tesam tam kammam adhammikam
kuppam atthanaraham. Na, bhikkhave, slmaya sTma ajjhottharitabba. Yo ajjhotthareyya, apatti
dukkatassati. Anujanami, bhikkhave, slmam sammannantena slmantarikam thapetva slmam
sammannitunti.
77. Uposathabhedadi
149. Atha kho bhikkhunam etadahosi - "kati nu kho uposatha"ti? Bhagavato etamattham
arocesum. Dveme, bhikkhave, uposatha - catuddasiko ca pannarasiko ca. Ime kho, bhikkhave, dve
uposathati.
Atha kho bhikkhunam etadahosi - "kati nu kho uposathakammarif'ti? Bhagavato etamattham
arocesum. Cattarimani, bhikkhave, uposathakammani - adhammena vaggam uposathakammam,
adhammena samaggam uposathakammam, dhammena vaggam uposathakammam, dhammena
samaggam uposathakammanti. Tatra, bhikkhave, yadidam adhammena vaggam uposathakammam, na,
bhikkhave, evarupam uposathakammam, katabbam. Na ca maya evarupam uposathakammam
anunnatam. Tatra, bhikkhave, yadidam adhammena samaggam uposathakammam, na, bhikkhave,
evarupam uposathakammam katabbam. Na ca maya evarupam uposathakammam anunnatam. Tatra,
bhikkhave, yadidam dhammena vaggam uposathakammam, na, bhikkhave, evarupam uposathakammam
katabbam. Na ca maya evarupam uposathakammam anuniiatam. Tatra, bhikkhave, yadidam dhammena
samaggam uposathakammam, evarupam, bhikkhave, uposathakammam katabbam, evarupanca maya
uposathakammam anunnatam. Tasmatiha, bhikkhave, evarupam uposathakammam karissama yadidam
dhammena samagganti - evanhi vo, bhikkhave, sikkhitabbanti.
78. Samkhittena patimokkhuddesadi
150. Atha kho bhikkhunam etadahosi - "kati nu kho patimokkhuddesa"ti? Bhagavato etamattham
arocesum. Pancime, bhikkhave, patimokkhuddesa - nidanam uddisitva avasesam sutena savetabbam.
Ayam pathamo patimokkhuddeso. Nidanam uddisitva cattari parajikani uddisitva avasesam sutena
savetabbam. Ayam dutiyo patimokkhuddeso. Nidanam uddisitva cattari parajikani uddisitva terasa
sahghadisese uddisitva avasesam sutena savetabbam. Ayam tatiyo patimokkhuddeso. Nidanam uddisitva
cattari parajikani uddisitva terasa sahghadisese uddisitva dve aniyate uddisitva avasesam sutena
savetabbam Ayam catuttho patimokkhuddeso. Vitthareneva pancamo. Ime kho, bhikkhave, panca
patimokkhuddesati.
Tena lcho pana samayena bhikkhu - bhagavata samkhittena patimokkhuddeso anuhnatoti -
sabbakalam samkhittena patimokkham uddisanti. Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave,
samkhittena patimokkham uddisitabbam. Yo uddiseyya, apatti dukkatassati.
Tena kho pana samayena kosalesu janapade anhatarasmim avase tadahuposathe savarabhayam
[samcarabhayam (sya.)] ahosi. Bhikkhu nasakkhimsu vittharena patimokkham uddisitum. Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, sati antaraye samkhittena patimokkham uddisitunti.
Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu asatipi antaraye samkhittena patimokkham
uddisanti. Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, asati antaraye samkhittena patimokkham
uddisitabbam. Yo uddiseyya, apatti dukkatassa. Anujanami, bhikkhave, sati antaraye samkhittena
patimokkham uddisitum. Tatrime antaraya - rajantarayo, corantarayo, agyantarayo, udakantarayo,
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 79 sur 269
manussantarayo, amanussantarayo, valantarayo, sarisapantarayo, jivitantarayo,
brahmacariyantarayoti. Anujanami, bhikkhave, evarupesu antarayesu sarnkhittena patimokkham
uddisitum, asati antaraye vittharenati.
Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu sahghamajjhe anajjhittha dhammam bhasanti.
Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, sahghamajjhe anajjhitthena dhammo bhasitabbo. Yo
bhaseyya, apatti dukkatassa. Anujanami, bhikkhave, therena bhikkhuna samam va dhammam bhasitum
param va ajjhesitunti.
79. Vinayapucchanakatha
151. Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu sahghamajjhe asammata vinayam pucchanti.
Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, sahghamajjhe asammatena vinayo pucchitabbo. Yo
puccheyya, apatti dukkatassa. Anujanami, bhikkhave, sahghamajjhe sammatena vinayam pucchitum.
Evanca pana, bhikkhave, sammannitabbo - attana va [attanava (sya.)] attanam sammannitabbam, parena
va paro sammannitabbo. Kathanca attanava attanam sammannitabbam? Byattena bhikkhuna patibalena
sahgho napetabbo -
"Sunatu me, bhante, sahgho. Yadi sahghassa pattakallam, aham itthannamam vinayam
puccheyya"nti. Evam attanava attanam sammannitabbam.
Kathanca parena paro sammannitabbo? Byattena bhikkhuna patibalena sahgho napetabbo -
"Sunatu me, bhante, sahgho. Yadi sahghassa pattakallam, itthannamo itthannamam vinayam
puccheyya"ti. Evam parena paro sammannitabboti.
Tena kho pana samayena pesala bhikkhu sahghamajjhe sammata vinayam pucchanti. Chabbaggiya
bhikkhu labhanti aghatam, labhanti appaccayam, vadhena tajjenti. Bhagavato etamattham arocesum.
Anujanami, bhikkhave, sahghamajjhe sammatenapi parisam oloketva puggalam tulayitva vinayam
pucchitunti.
80. Vinayavissajjanakatha
152. Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu sahghamajjhe asammata vinayam vissajjenti
[vissajjanti (ka.)]. Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, sahghamajjhe asammatena vinayo
vissajjetabbo. Yo vissajjeyya, apatti dukkatassa. Anujanami, bhikkhave, sahghamajjhe sammatena
vinayam vissajjetum Evanca pana, bhikkhave, sammannitabbam. Attana va [attanava (sya.)] attanam
sammannitabbam, parena va paro sammannitabbo. Kathanca attanava attanam sammannitabbam?
Byattena bhikkhuna patibalena sahgho napetabbo -
"Sunatu me, bhante, sahgho. Yadi sahghassa pattakallam, aham itthannamena vinayam puttho
vissajjeyya"nti. Evam attanava attanam sammannitabbam.
Kathanca parena paro sammannitabbo? Byattena bhikkhuna patibalena sahgho napetabbo -
"Sunatu me, bhante, sahgho. Yadi sahghassa pattakallam, itthannamo itthannamena vinayam
puttho vissajjeyya"ti. Evam parena paro sammannitabboti.
Tena kho pana samayena pesala bhikkhu sahghamajjhe sammata vinayam vissajjenti. Chabbaggiya
bhikkhu labhanti aghatam, labhanti appaccayam, vadhena tajjenti. Bhagavato etamattham arocesum.
Anujanami, bhikkhave, sahghamajjhe sammatenapi parisam oloketva puggalam tulayitva vinayam
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 80 sur 269
vissajjetunti.
81. Codanakatha
153. Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu anokasakatam bhikkhum apattiya codenti.
Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, anokasakato bhikkhu apattiya codetabbo. Yo codeyya,
apatti dukkatassa. Anujanami, bhikkhave, okasam karapetva apattiya codetum - karotu ayasma okasam,
aham tam vattukamoti.
Tena kho pana samayena pesala bhikkhu chabbaggiye bhikkhu okasam karapetva apattiya codenti.
Chabbaggiya bhikkhu labhanti aghatam, labhanti appaccayam, vadhena tajjenti. Bhagavato etamattham
arocesum. Anujanami, bhikkhave, katepi okase puggalam tulayitva apattiya codetunti.
Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu - puramhakam pesala bhikkhu okasam karapentlti -
patikacceva suddhanam bhikkhunam anapattikanam avatthusmim akarane okasam karapenti. Bhagavato
etamattham arocesum. Na, bhikkhave, suddhanam bhikkhunam anapattikanam avatthusmim akarane
okaso karapetabbo. Yo karapeyya, apatti dukkatassa. Anujanami, bhikkhave, puggalam tulayitva
okasam katu [karapetum (sya.)] nti.
82. Adhammakammapatikkosanadi
154. Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu sahghamajjhe adhammakammam karonti.
Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, adhammakammam katabbam. Yo kareyya, apatti
dukkatassati. Karontiyeva adhammakammam. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave,
adhammakamme kayiramane patikkositunti.
Tena kho pana samayena pesala bhikkhu chabbaggiyehi bhikkhuhi adhammakamme kayiramane
patikkosanti. Chabbaggiya bhikkhu labhanti aghatam, labhanti appaccayam, vadhena tajjenti. Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, ditthimpi avikatunti. Tesamyeva santike ditthim
avikaronti. Chabbaggiya bhikkhu labhanti aghatam, labhanti appaccayam, vadhena tajjenti. Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, catuhi pancahi patikkositum, dvlhi tihi ditthim avikatum,
ekena adhitthatum - 'na metam khamatT'ti.
Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu sahghamajjhe patimokkham uddisamana sancicca
na saventi. Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, patimokkhuddesakena sancicca na
savetabbam. Yo na saveyya, apatti dukkatassati.
Tena kho pana samayena ayasma udayT sahghassa patimokkhuddesako hoti kakassarako. Atha kho
ayasmato udayissa etadahosi - ' 'bhagavata pannattam 'patimokkhuddesakena savetabba'nti, ahancamhi
kakassarako, katham nu kho maya patipajjitabba"nti? Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami,
bhikkhave, patimokkhuddesakena vayamitum - 'katham saveyya'nti. Vayamantassa anapattlti.
Tena kho pana samayena devadatto sagahatthaya parisaya patimokkham uddisati. Bhagavato
etamattham arocesum. Na, bhikkhave, sagahatthaya parisaya patimokkham uddisitabbam. Yo uddiseyya,
apatti dukkatassati.
Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu sahghamajjhe anajjhittha patimokkham uddisanti.
Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, sahghamajjhe anajjhitthena patimokkham
uddisitabbam. Yo uddiseyya, apatti dukkatassa. Anujanami, bhikkhave, theradhikam [theradheyyam
(atthakathayam pathantaram)] patimokkhanti.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 81 sur269
AMatitthiyabhanavaro nitthito pathamo [ekadasamo (ka.)].
83. Patimokkhuddesakaajjhesanadi
155. Atha kho bhagava rajagahe yathabhirantam viharitva yena codanavatthu tena carikam
pakkami. Anupubbena carikam caramano yena codanavatthu tadavasari. Tena kho pana samayena
annatarasmim avase sambahula bhikkhu viharanti. Tattha thero bhikkhu balo hoti abyatto. So na janati
uposatham va uposathakammam va, patimokkham va patimokkhuddesam va. Atha kho tesam
bhikkhunam etadahosi - "bhagavata pafinattam 'theradhikam patimokkha'nti, ayanca amhakam thero
balo abyatto, na janati uposatham va uposathakammam va, patimokkham va patimokkhuddesam va.
Katham nu kho amhehi patipajjitabba"nti? Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, yo
tattha bhikkhu byatto patibalo tassadheyyam patimokkhanti.
Tena kho pana samayena annatarasmim avase tadahuposathe sambahula bhikkhu viharanti bala
abyatta. Te na jananti uposatham va uposathakammam va, patimokkham va patimokkhuddesam va. Te
theram ajjhesimsu - "uddisatu, bhante, thero patimokkha"nti. So evamaha - "na me, avuso, vattatf'ti.
Dutiyam theram ajjhesimsu - "uddisatu, bhante, thero patimokkha"nti. Sopi evamaha - "na me, avuso,
vattati"ti. Tatiyam theram ajjhesimsu - "uddisatu, bhante, thero patimokkha"nti. Sopi evamaha - "na
me, avuso, vattatT"ti. Eteneva upayena yava sahghanavakam ajjhesimsu - "uddisatu ayasma
patimokkha"nti. Sopi evamaha- "na me, bhante, vattati"ti. Bhagavato etamattham arocesum.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahuposathe sambahula bhikkhu viharanti bala
abyatta. Te na jananti uposatham va uposathakammam va, patimokkham va patimokkhuddesam va. Te
theram ajjhesanti - "uddisatu, bhante, thero patimokkha"nti. So evam vadeti - "na me, avuso,
vattati"ti. Dutiyam theram ajjhesanti - "uddisatu, bhante, thero patimokkha"nti. Sopi evam vadeti -
"na me, avuso, vattatT"ti. Tatiyam theram ajjhesanti - "uddisatu, bhante, thero patimokkha"nti. Sopi
evam vadeti - "na me, avuso, vattatT"ti. Eteneva upayena yava sahghanavakam ajjhesanti - "uddisatu
ayasma patimokkha"nti. Sopi evam vadeti - "na me, bhante, vattatT"ti. Tehi, bhikkhave, bhikkhuhi eko
bhikkhu samanta avasa sajjukam pahetabbo - gacchavuso, samkhittena va vittharena va patimokkham
pariyapunitvana agacchahTti.
Atha kho bhikkhunam etadahosi - "kena nu kho pahetabbo"ti? Bhagavato etamattham arocesum.
Anujanami, bhikkhave, therena bhikkhuna navam bhikkhum anapetunti. Therena anatta nava bhikkhii na
gacchanti. Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, therena anattena agilanena na gantabbam.
Yo na gaccheyya, apatti dukkatassati.
84. Pakkhagananadiuggahananuj anana
156. Atha kho bhagava codanavatthusmim yathabhirantam viharitva punadeva rajagaham
paccaganchi.
Tena kho pana samayena manussa bhikkhu pindaya carante pucchanti - "katimT, bhante,
pakkhassa' 'ti? Bhikkhu evamahamsu - ' 'na kho mayam, avuso, janama' 'ti. Manussa ujjhayanti
khiyyanti vipacenti - "pakkhagananamattamampime samana sakyaputtiya na jananti, kim panime
annam kinci kalyanam janissantT"ti? Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave,
pakkhagananam uggahetunti. Atha kho bhikkhunam etadahosi - "kena nu kho pakkhaganana
uggahetabba"ti? Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, sabbeheva pakkhagananam
uggahetunti.
157. Tena kho pana samayena manussa bhikkhu pindaya carante pucchanti - "kTvatika, bhante,
bhikkhu"ti? Bhikkhu evamahamsu - "na kho mayam, avuso, janama"ti. Manussa ujjhayanti khiyyanti
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 82 sur 269
vipacenti - "afflamafflampime samana sakyaputtiya na jananti, kim panime afflam kinci kalyanam
janissantf'ti? Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, bhikkhu ganetunti.
Atha kho bhikkhunam etadahosi - "kada nu kho bhikkhii ganetabba"ti? Bhagavato etamattham
arocesum Anujanami, bhikkhave, tadahuposathe namaggena [namamattena (sya.), ganamaggena (ka.)]
ganetum, salakam va gahetunti.
158. Tena kho pana samayena bhikkhii ajananta ajjuposathoti duram gamam pindaya caranti. Te
uddissamanepi patimokkhe agacchanti, udditthamattepi agacchanti. Bhagavato etamattham arocesum.
Anujanami, bhikkhave, arocetum 'ajjuposatho'ti.
Atha kho bhikkhunam etadahosi - "kena nu kho arocetabbo"ti? Bhagavato etamattham arocesum.
Anujanami, bhikkhave, therena bhikkhuna kalavato arocetunti.
Tena kho pana samayena afflataro thero kalavato nassarati. Bhagavato etamattham arocesum.
Anujanami, bhikkhave, bhattakalepi arocetunti.
Bhattakalepi nassarati. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, yam kalam sarati,
tam kalam arocetunti.
85. Pubbakarananujanana
159. Tena kho pana samayena afflatarasmim avase uposathagaram uklapam hoti. Agantuka
bhikkhu ujjhayanti khiyyanti vipacenti - "kathaffli nama avasika bhikkhu uposathagaram na
sammajjissanti"ti. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, uposathagaram
sammajjitunti.
Atha kho bhikkhunam etadahosi - "kena nu kho uposathagaram sammajjitabba"nti? Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, therena bhikkhuna navam bhikkhum anapetunti.
Therena anatta nava bhikkhu na sammajjanti. Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave,
therena anattena agilanena na sammajjitabbam. Yo na sammajjeyya, apatti dukkatassati.
160. Tena kho pana samayena uposathagare asanam apafflattam hoti. Bhikkhu chamayam nisldanti,
gattanipi clvaranipi pamsukitani honti. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave,
uposathagare asanam pafflapetunti.
Atha kho bhikkhunam etadahosi - "kena nu kho uposathagare asanam pafflapetabba"nti?
Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, therena bhikkhuna navam bhikkhum
anapetunti.
Therena anatta nava bhikkhu na pafflapenti. Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave,
therena anattena agilanena na pafflapetabbam. Yo na pafflapeyya, apatti dukkatassati.
161. Tena kho pana samayena uposathagare padTpo na hoti. Bhikkhu andhakare kayampi cTvarampi
akkamanti. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, uposathagare padTpam katunti.
Atha kho bhikkhunam etadahosi - "kena nu kho uposathagare padTpo katabbo"ti? Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, therena bhikkhuna navam bhikkhum anapetunti.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 83 sur 269
Therena anatta nava bhikkhu na padlpenti. Bhagavato etamattham arocesum Na, bhikkhave,
therena anattena agilanena na padlpetabbo. Yo na padlpeyya, apatti dukkatassati.
162. Tena kho pana samayena annatarasmim avase avasika bhikkhu neva panlyam upatthapenti, na
paribhojanlyam upatthapenti. Agantuka bhikkhu ujjhayanti khiyyanti vipacenti - "kathanhi nama
avasika bhikkhii neva panlyam upatthapessanti, na paribhojanlyam upatthapessantl' 'ti. Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, panlyam paribhojanlyam upatthapetunti.
Atha kho bhikkhunam etadahosi - "kena nu kho panlyam paribhojanlyam upatthapetabba"nti?
Bhagavato etamattham arocesum Anujanami, bhikkhave, therena bhikkhuna navam bhikkhum
anapetunti.
Therena anatta nava bhikkhu na upatthapenti. Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave,
therena anattena agilanena na upatthapetabbam. Yo na upatthapeyya, apatti dukkatassati.
86. Disamgamikadivatthu
163. Tena kho pana samayena sambahula bhikkhu bala abyatta disamgamika acariyupajjhaye na
apucchimsu [na apucchimsu (ka.)]. Bhagavato etamattham arocesum.
Idha pana, bhikkhave, sambahula bhikkhii bala abyatta disamgamika acariyupajjhaye na apucchanti
[na apucchanti (ka.)]. Te [tehi (ka.)], bhikkhave, acariyupajjhayehi pucchitabba - "kaham gamissatha,
kena saddhim gamissatha"ti? Te ce, bhikkhave, bala abyatta anne bale abyatte apadiseyyum, na,
bhikkhave, acariyupajjhayehi anujanitabba. Anujaneyyum ce, apatti dukkatassa. Te ca, bhikkhave, bala
abyatta ananunnata acariyupajjhayehi gaccheyyum ce, apatti dukkatassa.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase sambahula bhikkhu viharanti bala abyatta. Te na jananti
uposatham va uposathakammam va, patimokkham va patimokkhuddesam va. Tattha anho bhikkhu
agacchati bahussuto agatagamo dhammadharo vinayadharo matikadharo pandito byatto medhavl lajjl
kukkuccako sikkhakamo. Tehi, bhikkhave, bhikkhuhi so bhikkhu sahgahetabbo anuggahetabbo
upalapetabbo upatthapetabbo cunnena mattikaya dantakatthena mukhodakena. No ce sahganheyyum
anugganheyyum upalapeyyum upatthapeyyum cunnena mattikaya dantakatthena mukhodakena, apatti
dukkatassa.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahuposathe sambahula bhikkhu viharanti bala
abyatta. Te na jananti uposatham va uposathakammam va, patimokkham va patimokkhuddesam va.
Tehi, bhikkhave, bhikkhuhi eko bhikkhu samanta avasa sajjukam pahetabbo - "gacchavuso,
samkhittena va vittharena va patimokkham pariyapunitva agaccha' 'ti. Evancetam labhetha, iccetam
kusalam. No ce labhetha, tehi, bhikkhave, bhikkhuhi sabbeheva yattha jananti uposatham va
uposathakammam va patimokkham va patimokkhuddesam va, so avaso gantabbo. No ce gaccheyyum,
apatti dukkatassa.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase sambahula bhikkhu vassam vasanti bala abyatta. Te na
jananti uposatham va uposathakammam va patimokkham va patimokkhuddesam va. Tehi, bhikkhave,
bhikkhuhi eko bhikkhu samanta avasa sajjukam pahetabbo - "gacchavuso, samkhittena va vittharena va
patimokkham pariyapunitva agaccha"ti. Evancetam labhetha, iccetam kusalam. No ce labhetha, eko
bhikkhu sattahakalikam pahetabbo - "gacchavuso, samkhittena va vittharena va patimokkham
pariyapunitva agaccha"ti. Evancetam labhetha, iccetam kusalam. No ce labhetha, na, bhikkhave, tehi
bhikkhuhi tasmim avase vassam vasitabbam. Vaseyyum ce, apatti dukkatassati.
87. Parisuddhidanakatha
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 84 sur 269
164. Atha kho bhagava bhikkhii amantesi - "sannipatatha, bhikkhave, sahgho uposatham
karissatl"ti. Evam vutte annataro bhikkhu bhagavantam etadavoca- "atthi, bhante, bhikkhu gilano, so
anagato"ti. Anujanami, bhikkhave, gilanena bhikkhuna parisuddhim datum. Evanca pana, bhikkhave,
databba - tena gilanena bhikkhuna ekam bhikkhum upasahkamitva ekamsam uttarasahgam karitva
ukkutikam nisTditva anjalim paggahetva evamassa vacanlyo - "parisuddhim dammi, parisuddhim me
hara, parisuddhim me arocehF'ti. Kayena vihnapeti, vacaya vihhapeti, kayena vacaya vihhapeti, dinna
hoti parisuddhi. Na kayena vihhapeti, na vacaya vinhapeti, na kayena vacaya vihhapeti, na dinna hoti
parisuddhi. Evahcetam labhetha, iccetam kusalam. No ce labhetha, so, bhikkhave, gilano bhikkhu
mahcena va plthena va sahghamajjhe anetva uposatho katabbo. Sace, bhikkhave, gilanupatthakanam
bhikkhunam evam hoti - "sace kho mayam gilanam thana cavessama, abadho va abhivaddhissati
kalamkiriya va bhavissatT"ti, na, bhikkhave, gilano bhikkhu thana cavetabbo. Sahghena tattha gantva
uposatho katabbo. Na tveva vaggena sahghena uposatho katabbo. Kareyya ce, apatti dukkatassa.
Parisuddhiharako ce, bhikkhave, dinnaya parisuddhiya tattheva pakkamati, ahhassa databba
parisuddhi. Parisuddhiharako ce, bhikkhave, dinnaya parisuddhiya tattheva vibbhamati,. . .pe. . . kalam
karoti - samanero patijanati - sikkham paccakkhatako patijanati - antimavatthum ajjhapannako
patijanati - ummattako patijanati - khittacitto patijanati - vedanatto patijanati - apattiya adassane
ukkhittako patijanati - apattiya appatikamme ukkhittako patijanati - papikaya ditthiya appatinissagge
ukkhittako patijanati - pandako patijanati - theyyasamvasako patijanati - titthiyapakkantako patijanati -
tiracchanagato patijanati - matughatako patijanati - pitughatako patijanati - arahantaghatako patijanati -
bhikkhunidusako patijanati - sahghabhedako patijanati - lohituppadako patijanati - ubhatobyahjanako
patijanati, ahhassa databba parisuddhi.
Parisuddhiharako ce, bhikkhave, dinnaya parisuddhiya antaramagge pakkamati, anahata hoti
parisuddhi. Parisuddhiharako ce, bhikkhave, dinnaya parisuddhiya antaramagge vibbhamati,. . .pe. . .
ubhatobyahjanako patijanati, anahata hoti parisuddhi.
Parisuddhiharako ce, bhikkhave, dinnaya parisuddhiya sahghappatto pakkamati, ahata hoti
parisuddhi. Parisuddhiharako ce, bhikkhave, dinnaya parisuddhiya sahghappatto vibbhamati, . . .pe. . .
ubhatobyahjanako patijanati, ahata hoti parisuddhi.
Parisuddhiharako ce, bhikkhave, dinnaya parisuddhiya sahghappatto sutto na aroceti, pamatto na
aroceti, samapanno na aroceti, ahata hoti parisuddhi. Parisuddhiharakassa anapatti.
Parisuddhiharako ce, bhikkhave, dinnaya parisuddhiya sahghappatto sahcicca na aroceti, ahata hoti
parisuddhi. Parisuddhiharakassa apatti dukkatassati.
88. Chandadanakatha
165. Atha kho bhagava bhikkhu amantesi - "sannipatatha, bhikkhave, sahgho kammam
karissatT"ti. Evam vutte ahhataro bhikkhu bhagavantam etadavoca- "atthi, bhante, bhikkhu gilano, so
anagato"ti. Anujanami, bhikkhave, gilanena bhikkhuna chandam datum. Evahca pana, bhikkhave,
databbo. Tena gilanena bhikkhuna ekam bhikkhum upasahkamitva ekamsam uttarasahgam karitva
ukkutikam nislditva ahjalim paggahetva evamassa vacanlyo - "chandam dammi, chandam me hara,
chandam me arocehI"ti. Kayena vihhapeti, vacaya vihhapeti, kayena vacaya vihhapeti, dinno hoti
chando. Na kayena vihhapeti, na vacaya vihhapeti, na kayena vacaya vihhapeti, na dinno hoti chando.
Evahcetam labhetha, iccetam kusalam. No ce labhetha, so, bhikkhave, gilano bhikkhu mahcena va
plthena va sahghamajjhe anetva kammam katabbam. Sace, bhikkhave, gilanupatthakanam bhikkhunam
evam hoti - "sace kho mayam gilanam thana cavessama, abadho va abhivaddhissati kalamkiriya va
bhavissatl' 'ti, na, bhikkhave, gilano bhikkhu thana cavetabbo. Sahghena tattha gantva kammam
katabbam. Na tveva vaggena sahghena kammam katabbam. Kareyya ce, apatti dukkatassa.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 85 sur 269
Chandaharako ce, bhikkhave, dinne chande tattheva pakkamati, annassa databbo chando.
Chandaharako ce, bhikkhave, dinne chande tattheva vibbhamati. . .pe. . . kalamkaroti - samanero
patijanati - sikkham paccakkhatako patijanati - antimavatthum ajjhapannako patijanati - ummattako
patijanati - khittacitto patijanati - vedanatto patijanati - apattiya adassane ukkhittako patijanati -
apattiya appatikamme ukkhittako patijanati - papikaya ditthiya appatinissagge ukkhittako patijanati -
pandako patijanati - theyyasamvasako patijanati - titthiyapakkantako patijanati - tiracchanagato
patijanati - matughatako patijanati - pitughatako patijanati - arahantaghatako patijanati -
bhikkhunidusako patijanati - sahghabhedako patijanati - lohituppadako patijanati - ubhatobyanjanako
patijanati, annassa databbo chando.
Chandaharako ce, bhikkhave, dinne chande antaramagge pakkamati, anahato hoti chando.
Chandaharako ce, bhikkhave, dinne chande antaramagge vibbhamati. . .pe. . . ubhatobyanjanako
patijanati, anahato hoti chando.
Chandaharako ce, bhikkhave, dinne chande sahghappatto pakkamati, ahato hoti chando.
Chandaharako ce, bhikkhave, dinne chande sahghappatto vibbhamati...pe... ubhatobyanjanako
patijanati, ahato hoti chando.
Chandaharako ce, bhikkhave, dinne chande sahghappatto sutto na aroceti, pamatto na aroceti,
samapanno na aroceti, ahato hoti chando. Chandaharakassa anapatti.
Chandaharako ce, bhikkhave, dinne chande sahghappatto sancicca na aroceti, ahato hoti chando.
Chandaharakassa apatti dukkatassa. Anujanami, bhikkhave, tadahuposathe parisuddhim dentena
chandampi datum, santi sahghassa karaniyanti.
89. Natakadiggahanakatha
166. Tena kho pana samayena annataram bhikkhum tadahuposathe nataka ganhimsum. Bhagavato
etamattham arocesum.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhum tadahuposathe nataka ganhanti. Te nataka bhikkhuhi evamassu
vacanlya - ' 'ihgha, tumhe ayasmanto imam bhikkhum muhuttam muncatha, yavayam bhikkhu
uposatham karotT"ti. Evancetam labhetha, iccetam kusalam. No ce labhetha, te nataka bhikkhiihi
evamassu vacanlya - "ihgha, tumhe ayasmanto muhuttam ekamantam hotha, yavayam bhikkhu
parisuddhim deti' 'ti. Evancetam labhetha, iccetam kusalam. No ce labhetha, te nataka bhikkhuhi
evamassu vacanlya - "ihgha, tumhe ayasmanto imam bhikkhum muhuttam nisslmam netha, yava
sahgho uposatham karotf'ti. Evancetam labhetha, iccetam kusalam. No ce labhetha, na tveva vaggena
sahghena uposatho katabbo. Kareyya ce, apatti dukkatassa.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhum tadahuposathe rajano ganhanti,. . .pe. . . cora ganhanti - dhutta
ganhanti - bhikkhupaccatthika ganhanti, te bhikkhupaccatthika bhikkhuhi evamassu vacanlya - "ihgha,
tumhe ayasmanto imam bhikkhum muhuttam muhcatha, yavayam bhikkhu uposatham karotI"ti.
Evahcetam labhetha, iccetam kusalam. No ce labhetha, te bhikkhupaccatthika bhikkhuhi evamassu
vacanlya - "ihgha, tumhe ayasmanto muhuttam ekamantam hotha, yavayam bhikkhu parisuddhim
detl' 'ti. Evahcetam labhetha, iccetam kusalam. No ce labhetha, te bhikkhupaccatthika bhikkhuhi
evamassu vacanlya - ' 'ihgha, tumhe ayasmanto imam bhikkhum muhuttam nisslmam netha, yava
sahgho uposatham karotI"ti. Evahcetam labhetha, iccetam kusalam. No ce labhetha, na tveva vaggena
sahghena uposatho katabbo. Kareyya ce, apatti dukkatassati.
90. Ummattakasammuti
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 86 sur 269
167. Atha kho bhagava bhikkhu amantesi - "sannipatatha, bhikkhave, atthi sahghassa
karaniya"nti. Evam vutte annataro bhikkhu bhagavantam etadavoca - "atthi, bhante, gaggo nama
bhikkhu ummattako, so anagato"ti.
' 'Dveme, bhikkhave, ummattaka - atthi, bhikkhave, bhikkhu ummattako saratipi uposatham napi
sarati, saratipi sahghakammam napi sarati, atthi neva sarati; agacchatipi uposatham napi agacchati,
agacchatipi sahghakammam napi agacchati, atthi neva agacchati. Tatra, bhikkhave, yvayam ummattako
saratipi uposatham napi sarati, saratipi sahghakammam napi sarati, agacchatipi uposatham napi
agacchati, agacchatipi sahghakammam napi agacchati, anujanami, bhikkhave, evarapassa ummattakassa
ummattakasammuttim datum Evahca pana, bhikkhave, databba. Byattena bhikkhuna patibalena sahgho
hapetabbo -
"Sunatu me, bhante, sahgho. Gaggo bhikkhu ummattako - saratipi uposatham napi sarati, saratipi
sahghakammam napi sarati, agacchatipi uposatham napi agacchati, agacchatipi sahghakammam napi
agacchati. Yadi sahghassa pattakallam, sahgho gaggassa bhikkhuno ummattakassa ummattakasammutim
dadeyya. Sareyya va gaggo bhikkhu uposatham na va sareyya, sareyya va sahghakammam na va
sareyya, agaccheyya va uposatham na va agaccheyya, agaccheyya va sahghakammam na va agaccheyya,
sahgho saha va gaggena vina va gaggena uposatham kareyya, sahghakammam kareyya. Esa hatti.
"Sunatu me, bhante, sahgho. Gaggo bhikkhu ummattako - saratipi uposatham napi sarati, saratipi
sahghakammam napi sarati, agacchatipi uposatham napi agacchati, agacchatipi sahghakammam napi
agacchati. Sahgho gaggassa bhikkhuno ummattakassa ummattakasammutim deti. Sareyya va gaggo
bhikkhu uposatham na va sareyya, sareyya va sahghakammam na va sareyyam, agaccheyya va
uposatham na va agaccheyya, agaccheyya va sahghakammam na va agaccheyya, sahgho saha va
gaggena, vina va gaggena uposatham karissati, sahghakammam karissati. Yassayasmato khamati
gaggassa bhikkhuno ummattakassa ummattakasammutiya danam - sareyya va gaggo bhikkhu
uposatham na va sareyya, sareyya va sahghakammam na va sareyya, agaccheyya va uposatham na va
agaccheyya, agaccheyya va sahghakammam na va agaccheyya, sahgho saha va gaggena, vina va
gaggena uposatham karissati, sahghakammam karissati, so tunhassa; yassa nakkhamati, so bhaseyya.
"Dinna sahghena gaggassa bhikkhuno ummattakassa ummattakasammuti. Sareyya va gaggo
bhikkhu uposatham na va sareyya, sareyya va sahghakammam na va sareyya, agaccheyya va uposatham
na va agaccheyya, agaccheyya va sahghakammam na va agaccheyya, sahgho saha va gaggena vina va
gaggena uposatham karissati, sahghakammam karissati. Khamati sahghassa, tasma tunhi, evametam
dharayami' 'ti.
91. Sahghuposathadippabhedam
168. Tena kho pana samayena ahhatarasmim avase tadahuposathe cattaro bhikkhu viharanti. Atha
kho tesam bhikkhunam etadahosi - "bhagavata pahhattam 'uposatho katabbo'ti, mayahcamha cattaro
jana, katham nu kho amhehi uposatho katabbo"ti? Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami,
bhikkhave, catunnam patimokkham uddisitunti.
Tena kho pana samayena ahhatarasmim avase tadahuposathe tayo bhikkhu viharanti. Atha kho
tesam bhikkhunam etadahosi - "bhagavata anuhhatam catunnam patimokkham uddisitum, mayahcamha
tayo jana, katham nu kho amhehi uposatho katabbo' 'ti? Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami,
bhikkhave, tinnam parisuddhiuposatham katum. Evahca pana, bhikkhave, katabbo. Byattena bhikkhuna
patibalena te bhikkhu hapetabba -
"Sunantu me ayasmanta. Ajjuposatho pannaraso. Yadayasmantanam pattakallam, mayam
ahhamahham parisuddhiuposatham kareyyama' 'ti.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 87 sur 269
Therena bhikkhuna ekamsam uttarasahgam karitva ukkutikam nislditva anjalim paggahetva te
bhikkhu evamassu vacanlya- "parisuddho aham, avuso; parisuddhoti mam dharetha. Parisuddho aham,
avuso; parisuddhoti mam dharetha. Parisuddho aham, avuso; parisuddhoti mam dharetha"ti.
Navakena bhikkhuna ekamsam uttarasahgam karitva ukkutikam nislditva anjalim paggahetva te
bhikkhu evamassu vacanlya - ' 'parisuddho aham, bhante; parisuddhoti mam dharetha. Parisuddho
aham, bhante; parisuddhoti mam dharetha. Parisuddho aham, bhante; parisuddhoti mam dharetha"ti.
Tena kho pana samayena annatarasmim avase tadahuposathe dve bhikkhu viharanti. Atha kho
tesam bhikkhunam etadahosi - "bhagavata anunnatam catunnam patimokkham uddisitum, tinnannam
parisuddhiuposatham katum. Mayancamha dve jana. Katham nu kho amhehi uposatho katabbo"ti?
Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, dvinnam parisuddhiuposatham katum. Evanca
pana, bhikkhave, katabbo. Therena bhikkhuna ekamsam uttarasahgam karitva ukkutikam nislditva
ahjalim paggahetva navo bhikkhu evamassa vacanlyo - "parisuddho aham, avuso; parisuddhoti mam
dharehi. Parisuddho aham, avuso; parisuddhoti mam dharehi. Parisuddho aham, avuso; parisuddhoti
mam dharehF'ti.
Navakena bhikkhuna ekamsam uttarasahgam karitva ukkutikam nislditva ahjalim paggahetva thero
bhikkhu evamassa vacanlyo - ' 'parisuddho aham, bhante; parisuddhoti mam dharetha. Parisuddho
aham, bhante; parisuddhoti mam dharetha. Parisuddho aham, bhante; parisuddhoti mam dharetha' 'ti.
Tena kho pana samayena ahhatarasmim avase tadahuposathe eko bhikkhu viharati. Atha kho tassa
bhikkhuno etadahosi - "bhagavata anuhhatam catunnam patimokkham uddisitum, tinnannam
parisuddhiuposatham katum, dvinnam parisuddhiuposatham katum. Ahahcamhi ekako. Katham nu kho
maya uposatho katabbo"ti? Bhagavato etamattham arocesum. Idha pana, bhikkhave, ahhatarasmim
avase tadahuposathe eko bhikkhu viharati. Tena, bhikkhave, bhikkhuna yattha bhikkhu patikkamanti
upatthanasalaya va, mandape va, rukkhamule va, so deso sammajjitva panlyam paribhojanlyam
upatthapetva asanam pahhapetva padlpam katva nislditabbam. Sace ahhe bhikkhu agacchanti, tehi
saddhim uposatho katabbo. No ce agacchanti, ajja me uposathoti adhitthatabbo. No ce adhitthaheyya,
apatti dukkatassa.
Tatra, bhikkhave, yattha cattaro bhikkhu viharanti, na ekassa parisuddhim aharitva tlhi
patimokkham uddisitabbam. Uddiseyyum ce, apatti dukkatassa. Tatra, bhikkhave, yattha tayo bhikkhu
viharanti, na ekassa parisuddhim aharitva dvlhi parisuddhiuposatho katabbo. Kareyyum ce, apatti
dukkatassa. Tatra, bhikkhave, yattha dve bhikkhii viharanti, na ekassa parisuddhim aharitva ekena
adhitthatabbo. Adhitthaheyya ce, apatti dukkatassati.
92. Apattipatikammavidhi
169. Tena kho pana samayena ahhataro bhikkhu tadahuposathe apattim apanno hoti. Atha kho tassa
bhikkhuno etadahosi - "bhagavata pahhattam 'na sapattikena uposatho katabbo'ti. Ahahcamhi apattim
apanno. Katham nu kho maya patipajjitabba"nti? Bhagavato etamattham arocesum. Idha pana,
bhikkhave, bhikkhu tadahuposathe apattim apanno hoti. Tena, bhikkhave, bhikkhuna ekam bhikkhum
upasahkamitva ekamsam uttarasahgam karitva ukkutikam nislditva ahjalim paggahetva evamassa
vacanlyo - "aham, avuso, ittharmamam apattim apanno, tam patideseml"ti. Tena vattabbo -
"passasF'ti. " Ama passamF'ti. "Ayatim samvareyyasF'ti.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhu tadahuposathe apattiya vematiko hoti. Tena, bhikkhave, bhikkhuna
ekam bhikkhum upasahkamitva ekamsam uttarasahgam karitva ukkutikam nislditva ahjalim paggahetva
evamassa vacanlyo - "aham, avuso, itthannamaya apattiya vematiko; yada nibbematiko bhavissami,
tada tam apattim patikarissaml' 'ti vatva uposatho katabbo, patimokkham sotabbam, na tveva tappaccaya
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 88 sur 269
uposathassa antarayo katabboti.
Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu sabhagam apattim desenti. Bhagavato etamattham
arocesum. Na, bhikkhave, sabhaga apatti desetabba. Yo deseyya, apatti dukkatassati.
Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu sabhagam apattim patigganhanti. Bhagavato
etamattham arocesum. Na, bhikkhave, sabhaga apatti patiggahetabba. Yo patigganheyya, apatti
dukkatassati.
93. Apattiavikaranavidhi
170. Tena kho pana samayena annataro bhikkhu patimokkhe uddissamane apattim sarati. Atha kho
tassa bhikkhuno etadahosi - "bhagavata pannattam 'na sapattikena uposatho katabbo'ti. Ahancamhi
apattim apanno. Katham nu kho maya patipajjitabba"nti? Bhagavato etamattham arocesum.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhu patimokkhe uddissamane apattim sarati. Tena, bhikkhave,
bhikkhuna samanto bhikkhu evamassa vacaniyo - "aham, avuso, itthannamam apattim apanno. Ito
vutthahitva tam apattim patikarissamT"ti vatva uposatho katabbo, patimokkham sotabbam, na tveva
tappaccaya uposathassa antarayo katabbo.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhu patimokkhe uddissamane apattiya vematiko hoti. Tena, bhikkhave,
bhikkhuna samanto bhikkhu evamassa vacaniyo - "aham, avuso, itthannamaya apattiya vematiko. Yada
nibbematiko bhavissami, tada tam apattim patikarissamF'ti vatva uposatho katabbo, patimokkham
sotabbam; na tveva tappaccaya uposathassa antarayo katabboti.
94. Sabhagapattipatikammavidhi
171. Tena kho pana samayena annatarasmim avase tadahuposathe sabbo sahgho sabhagam apattim
apanno hoti. Atha kho tesam bhikkhunam etadahosi - "bhagavata pannattam 'na sabhaga apatti
desetabba, na sabhaga apatti patiggahetabba'ti. Ayanca sabbo sahgho sabhagam apattim apanno.
Katham nu kho amhehi patipajjitabba"nti? Bhagavato etamattham arocesum.
Idha pana, bhikkhave, ahnatarasmim avase tadahuposathe sabbo sahgho sabhagam apattim apanno
hoti. Tehi, bhikkhave, bhikkhiihi eko bhikkhu samanta avasa sajjukam pahetabbo - gacchavuso, tam
apattim patikaritva agaccha; mayam te santike apattim patikarissamati. Evahcetam labhetha, iccetam
kusalam. No ce labhetha, byattena bhikkhuna patibalena sahgho hapetabbo -
"Sunatu me, bhante, sahgho. Ayam sabbo sahgho sabhagam apattim apanno. Yada ahham
bhikkhum suddham anapattikam passissati, tada tassa santike tam apattim patikarissati"ti vatva
uposatho katabbo, patimokkham uddisitabbam, na tveva tappaccaya uposathassa antarayo katabbo.
Idha pana, bhikkhave, ahhatarasmim avase tadahuposathe sabbo sahgho sabhagaya apattiya
vematiko hoti. Byattena bhikkhuna patibalena sahgho hapetabbo -
"Sunatu me, bhante, sahgho. Ayam sabbo sahgho sabhagaya apattiya vematiko. Yada nibbematiko
bhavissati, tada tam apattim patikarissati' 'ti vatva uposatho katabbo, patimokkham uddisitabbam; na
tveva tappaccaya uposathassa antarayo katabbo.
Idha pana, bhikkhave, ahhatarasmim avase vassupagato sahgho sabhagam apattim apanno hoti.
Tehi, bhikkhave, bhikkhuhi eko bhikkhu samanta avasa sajjukam pahetabbo - gacchavuso, tam apattim
patikaritva agaccha; mayam te santike tam apattim patikarissamati. Evahcetam labhetha, iccetam
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 89 sur 269
kusalam. No ce labhetha, eko bhikkhu sattahakalikam pahetabbo - gacchavuso, tam apattim
patikaritva agaccha; mayam te santike tam apattim patikarissamati.
Tena kho pana samayena annatarasmim avase sabbo sahgho sabhagam apattim apanno hoti. So na
janati tassa apattiya namagottam. Tattha anno bhikkhu agacchati bahussuto agatagamo dhammadharo
vinayadharo matikadharo pandito byatto medhavT lajjT kukkuccako sikkhakamo. Tamenam annataro
bhikkhu yena so bhikkhu tenupasahkami, upasahkamitva tam bhikkhum etadavoca - "yo nu kho, avuso,
evancevanca karoti, kim nama so apattim apajjatT' 'ti? So evamaha - ' 'yo kho, avuso, evancevanca
karoti, imam nama so apattim apajjati. Imam nama tvam, avuso, apattim apanno; patikarohi tam
apatti"nti. So evamaha - "na kho aham, avuso, ekova imam apattim apanno; ayam sabbo sahgho imam
apattim apanno"ti. So evamaha- "kim te, avuso, karissati paro apanno va anapanno va. Ihgha, tvam,
avuso, sakaya apattiya vutthahT"ti. Atha kho so bhikkhu tassa bhikkhuno vacanena tam apattim
patikaritva yena te bhikkhu tenupasahkami, upasahkamitva te bhikkhu etadavoca - ' 'yo kira, avuso,
evancevanca karoti, imam nama so apattim apajjati. Imam nama tumhe, avuso, apattim apanna;
patikarotha tam apatti"nti. Atha kho te bhikkhu na icchimsu tassa bhikkhuno vacanena tam apattim
patikatum. Bhagavato etamattham arocesum.
Idha pana, bhikkhave, ahnatarasmim avase sabbo sahgho sabhagam apattim apanno hoti. So na
janati tassa apattiya namagottam. Tattha ahho bhikkhu agacchati bahussuto agatagamo dhammadharo
vinayadharo matikadharo pandito byatto medhavi lajji kukkuccako sikkhakamo. Tamenam anhataro
bhikkhu yena so bhikkhu tenupasahkami, upasahkamitva tam bhikkhum evam vadeti - "yo nu kho,
avuso, evahcevahca karoti, kim nama so apattim apajjatT"ti? So evam vadeti - "yo kho, avuso,
evahcevahca karoti, imam nama so apattim apajjati. Imam nama tvam, avuso, apattim apanno;
patikarohi tam apatti"nti. So evam vadeti - "na kho aham, avuso, ekova imam apattim apanno. Ayam
sabbo sahgho imam apattim apanno"ti. So evam vadeti - "kim te, avuso, karissati paro apanno va
anapanno va. Ihgha, tvam, avuso, sakaya apattiya vutthahT"ti. So ce, bhikkhave, bhikkhu tassa
bhikkhuno vacanena tam apattim patikaritva yena te bhikkhii tenupasahkami, upasahkamitva te bhikkhu
evam vadeti - ' 'yo kira, avuso, evahcevahca karoti imam nama so apattim apajjati, imam nama tumhe
avuso apattim apanna, patikarotha tam apatti"nti. Te ce, bhikkhave, bhikkhu tassa bhikkhuno vacanena
tam apattim patikareyyum, iccetam kusalam. No ce patikareyyum, na te, bhikkhave, bhikkhu tena
bhikkhuna akama vacanTyati.
Codanavatthubhanavaro nitthito dutiyo.
95. Anapattipannarasakam
172. Tena kho pana samayena ahhatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhu
sannipatimsu cattaro va atireka va. Te na janimsu "atthahhe avasika bhikkhu anagata"ti. Te
dhammasahhino vinayasahhino vagga samaggasahhino uposatham akamsu, patimokkham uddisimsu.
Tehi uddissamane patimokkhe, athahhe avasika bhikkhu agacchimsu bahutara. Bhagavato etamattham
arocesum.
Idha pana, bhikkhave, ahhatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhu sannipatanti
cattaro va atireka va. Te na jananti "atthahhe avasika bhikkhu anagata"ti. Te dhammasahhino
vinayasahhino vagga samaggasahhino uposatham karonti, patimokkham uddisanti. Tehi uddissamane
patimokkhe, athahhe avasika bhikkhu agacchanti bahutara. Tehi, bhikkhave, bhikkhuhi puna
patimokkham uddisitabbam. Uddesakanam anapatti.
Idha pana, bhikkhave, ahhatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhu sannipatanti
cattaro va atireka va. Te na jananti "atthahhe avasika bhikkhu anagata"ti. Te dhammasahhino
vinayasahhino vagga samaggasahhino uposatham karonti, patimokkham uddisanti. Tehi uddissamane
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 90 sur 269
patimokkhe, athafifie avasika bhikkhii agacchanti samasama. Uddittham suuddittham, avasesam
sotabbam. Uddesakanam anapatti.
Idha pana, bhikkhave, afinatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhu sannipatanti
cattaro va atireka va. Te na jananti atthafifie avasika bhikkhu anagatati, te dhammasafifiino
vinayasafifiino vagga samaggasafifiino uposatham karonti patimokkham uddisanti. Tehi uddissamane
patimokkhe, athafifie avasika bhikkhu agacchanti thokatara. Uddittham suuddittham, avasesam
sotabbam. Uddesakanam anapatti.
Idha pana, bhikkhave, afifiatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhu sannipatanti
cattaro va atireka va. Te na jananti atthafifie avasika bhikkhu anagatati, te dhammasafifiino
vinayasafifiino vagga samaggasafifiino uposatham karonti patimokkham uddisanti. Tehi udditthamatte
patimokkhe, athafifie avasika bhikkhu agacchanti bahutara. Tehi, bhikkhave, bhikkhuhi puna
patimokkham uddisitabbam. Uddesakanam anapatti.
Idha pana, bhikkhave, afifiatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhu sannipatanti
cattaro va atireka va. Te na jananti atthafifie avasika bhikkhu anagatati, te dhammasafifiino
vinayasafifiino vagga samaggasafifiino uposatham karonti patimokkham uddisanti. Tehi udditthamatte
patimokkhe, athafifie avasika bhikkhu agacchanti samasama. Uddittham suuddittham, tesam santike
parisuddhi arocetabba. Uddesakanam anapatti.
Idha pana, bhikkhave, afifiatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhu sannipatanti
cattaro va atireka va. Te na jananti atthafifie avasika bhikkhu anagatati, te dhammasafifiino
vinayasafifiino vagga samaggasafifiino uposatham karonti patimokkham uddisanti. Tehi udditthamatte
patimokkhe, athafifie avasika bhikkhu agacchanti thokatara. Uddittham suuddittham, tesam santike
parisuddhi arocetabba. Uddesakanam anapatti.
Idha pana, bhikkhave, afifiatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhu sannipatanti
cattaro va atireka va. Te na jananti atthafifie avasika bhikkhu anagatati, te dhammasafifiino
vinayasafifiino vagga samaggasafifiino uposatham karonti patimokkham uddisanti. Tehi udditthamatte
patimokkhe, avutthitaya parisaya, athafifie avasika bhikkhu agacchanti bahutara. Tehi, bhikkhave,
bhikkhuhi puna patimokkham uddisitabbam. Uddesakanam anapatti.
Idha pana, bhikkhave, afifiatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhu sannipatanti
cattaro va atireka va. Te na jananti atthafifie avasika bhikkhu anagatati, te dhammasafifiino
vinayasafifiino vagga samaggasafifiino uposatham karonti patimokkham uddisanti. Tehi udditthamatte
patimokkhe, avutthitaya parisaya, athafifie avasika bhikkhu agacchanti samasama. Uddittham
suuddittham, tesam santike parisuddhi arocetabba. Uddesakanam anapatti.
Idha pana, bhikkhave, afifiatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhu sannipatanti
cattaro va atireka va. Te na jananti atthafifie avasika bhikkhu anagatati, te dhammasafifiino
vinayasafifiino vagga samaggasafifiino uposatham karonti patimokkham uddisanti. Tehi udditthamatte
patimokkhe, avutthitaya parisaya, athafifie avasika bhikkhu agacchanti thokatara. Uddittham
suuddittham, tesam santike parisuddhi arocetabba. Uddesakanam anapatti.
Idha pana, bhikkhave, afifiatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhu sannipatanti
cattaro va atireka va. Te na jananti atthafifie avasika bhikkhu anagatati, te dhammasafifiino
vinayasafifiino vagga samaggasafifiino uposatham karonti patimokkham uddisanti. Tehi udditthamatte
patimokkhe, ekaccaya vutthitaya parisaya, athafifie avasika bhikkhu agacchanti bahutara. Tehi,
bhikkhave, bhikkhuhi puna patimokkham uddisitabbam. Uddesakanam anapatti.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page91 sur269
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhu sannipatanti
cattaro va atireka va. Te na jananti atthanne avasika bhikkhu anagatati, te dhammasannino
vinayasannino vagga samaggasannino uposatham karonti patimokkham uddisanti. Tehi udditthamatte
patimokkhe, ekaccaya vutthitaya parisaya, athanne avasika bhikkhu agacchanti samasama. Uddittham
suuddittham, tesam santike parisuddhi arocetabba. Uddesakanam anapatti.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhii sannipatanti
cattaro va atireka va. Te na jananti atthanne avasika bhikkhii anagatati, te dhammasannino
vinayasannino vagga samaggasannino uposatham karonti patimokkham uddisanti. Tehi udditthamatte
patimokkhe, ekaccaya vutthitaya parisaya, athanne avasika bhikkhu agacchanti thokatara. Uddittham
suuddittham, tesam santike parisuddhi arocetabba. Uddesakanam anapatti.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhii sannipatanti
cattaro va atireka va. Te na jananti atthanne avasika bhikkhii anagatati, te dhammasannino
vinayasanhino vagga samaggasannino uposatham karonti patimokkham uddisanti. Tehi udditthamatte
patimokkhe, sabbaya vutthitaya parisaya, athanne avasika bhikkhu agacchanti bahutara. Tehi,
bhikkhave, bhikkhiihi puna patimokkham uddisitabbam. Uddesakanam anapatti.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhii sannipatanti
cattaro va atireka va. Te na jananti atthanne avasika bhikkhii anagatati, te dhammasannino
vinayasannino vagga samaggasannino uposatham karonti patimokkham uddisanti. Tehi udditthamatte
patimokkhe, sabbaya vutthitaya parisaya, athanhe avasika bhikkhu agacchanti samasama. Uddittham
suuddittham, tesam santike parisuddhi arocetabba. Uddesakanam anapatti.
Idha pana, bhikkhave, ahhatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhii sannipatanti
cattaro va atireka va. Te na jananti atthahhe avasika bhikkhti anagatati, te dhammasahhino
vinayasahhino vagga samaggasahhino uposatham karonti patimokkham uddisanti. Tehi udditthamatte
patimokkhe, sabbaya vutthitaya parisaya, athahhe avasika bhikkhu agacchanti thokatara. Uddittham
suuddittham, tesam santike parisuddhi arocetabba. Uddesakanam anapatti.
Anapattipannarasakam nitthitam.
96. Vaggavaggasannlpannarasakam
173. Idha pana, bhikkhave, ahhatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhii
sannipatanti cattaro va atireka va. Te jananti "atthahhe avasika bhikkhu anagata"ti. Te dhammasahhino
vinayasahhino vagga vaggasahhino uposatham karonti, patimokkham uddisanti. Tehi uddissamane
patimokkhe, athahhe avasika bhikkhii agacchanti bahutara. Tehi, bhikkhave, bhikkhuhi puna
patimokkham uddisitabbam. Uddesakanam apatti dukkatassa.
Idha pana, bhikkhave, ahhatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhii sannipatanti
cattaro va atireka va. Te jananti atthahhe avasika bhikkhu anagatati, te dhammasahhino vinayasahhino
vagga samaggasahhino uposatham karonti patimokkham uddisanti. Tehi uddissamane patimokkhe,
athahhe avasika bhikkhii agacchanti samasama. Uddittham suuddittham, avasesam sotabbam.
Uddesakanam apatti dukkatassa.
Idha pana, bhikkhave, ahhatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhii sannipatanti
cattaro va atireka va. Te jananti atthahhe avasika bhikkhu anagatati te dhammasahhino vinayasahhino
vagga vaggasahhino uposatham karonti patimokkham uddisanti. Tehi uddissamane patimokkhe, athahhe
avasika bhikkhii agacchanti thokatara. Uddittham suuddittham, avasesam sotabbam. Uddesakanam
apatti dukkatassa.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 92 sur 269
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhu sannipatanti
cattaro va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhu anagata"ti. Te dhammasannino
vinayasannino vagga vaggasannino uposatham karonti, patimokkham uddisanti. Tehi udditthamatte
patimokkhe. . .pe. . . avutthitaya parisaya. . .pe. . . ekaccaya vutthitaya parisaya. . .pe. . . sabbaya vutthitaya
parisaya athanne avasika bhikkhii agacchanti bahutara. . .pe. . . samasama. . .pe. . . thokatara. Uddittham
suuddittham, tesam santike parisuddhi arocetabba. Uddesakanam apatti dukkatassa.
Vaggavaggasaflnipannarasakam nitthitam.
97. Vematikapannarasakam
174. Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhii
sannipatanti cattaro va atireka va. Te jananti ' 'atthanne avasika bhikkhu anagata' 'ti. Te, kappati nu kho
amhakam uposatho katum na nu kho kappatlti, vematika uposatham karonti, patimokkham uddisanti.
Tehi uddissamane patimokkhe, athanne avasika bhikkhu agacchanti bahutara. Tehi, bhikkhave,
bhikkhuhi puna patimokkham uddisitabbam. Uddesakanam apatti dukkatassa.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhu sannipatanti
cattaro va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhu anagata"ti, te "kappati nu kho amhakam
uposatho katum, na nu kho kappatT"ti, vematika uposatham karonti, patimokkham uddisanti. Tehi
uddissamane patimokkhe, athanne avasika bhikkhu agacchanti samasama. Uddittham suuddittham,
avasesam sotabbam. Uddesakanam apatti dukkatassa.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhu sannipatanti
cattaro va atireka va. Te jananti atthanne avasika bhikkhu anagatati, te kappati nu kho amhakam
uposatho katum, na nu kho kappatlti, vematika uposatham karonti, patimokkham uddisanti. Tehi
uddissamane patimokkhe athanne avasika bhikkhii agacchanti thokatara. Uddittham suuddittham,
avasesam sotabbam. Uddesakanam apatti dukkatassa.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhu sannipatanti
cattaro va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhu anagata"ti. Te, "kappati nu kho amhakam
uposatho katum na nu kho kappatF'ti, vematika uposatham karonti, patimokkham uddisanti. Tehi
udditthamatte patimokkhe,. . .pe. . . avutthitaya parisaya. . .pe. . . ekaccaya vutthitaya parisaya. . .pe. . .
sabbaya vutthitaya parisaya, athanne avasika bhikkhu agacchanti bahutara. . .pe. . . samasama. . .pe. . .
thokatara. Uddittham suuddittham, tesam santike parisuddhi arocetabba. Uddesakanam apatti
dukkatassa.
Vematikapannarasakam nitthitam.
98. Kukkuccapakatapannarasakam
175. Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhii
sannipatanti cattaro va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhu anagata"ti. Te "kappateva
amhakam uposatho katum namhakam na kappatT"ti, kukkuccapakata uposatham karonti, patimokkham
uddisanti. Tehi uddissamane patimokkhe, athanne avasika bhikkhii agacchanti bahutara. Tehi,
bhikkhave, bhikkhiihi puna patimokkham uddisitabbam. Uddesakanam apatti dukkatassa.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhii sannipatanti
cattaro va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhu anagata"ti. Te "kappateva amhakam
uposatho katum namhakam na kappati' 'ti, kukkuccapakata uposatham karonti, patimokkham uddisanti.
Tehi uddissamane patimokkhe, athanne avasika bhikkhii agacchanti samasama. Uddittham suuddittham,
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 93 sur 269
avasesam sotabbam. Uddesakanam apatti dukkatassa.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhii sannipatanti
cattaro va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhu anagata"ti. Te "kappateva amhakam
uposatho katum, namhakam na kappatT"ti, kukkuccapakata uposatham karonti, patimokkham uddisanti.
Tehi uddissamane patimokkhe, athanne avasika bhikkhii agacchanti thokatara. Uddittham suuddittham,
avasesam sotabbam. Uddesakanam apatti dukkatassa.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhii sannipatanti
cattaro va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhu anagata"ti. Te "kappateva amhakam
uposatho katum namhakam na kappati"ti, kukkuccapakata uposatham karonti, patimokkham uddisanti.
Tehi udditthamatte patimokkhe,. . .pe. . . avutthitaya parisaya. . .pe. . . ekaccaya vutthitaya parisaya. . .pe. . .
sabbaya vutthitaya parisaya, athafine avasika bhikkhu agacchanti bahutara. . .pe. . . samasama . . .pe. . .
thokatara. Uddittham suuddittham, tesam santike parisuddhi arocetabba. Uddesakanam apatti
dukkatassa.
Kukkuccapakatapannarasakam nitthitam.
99. Bhedapurekkharapannarasakam
176. Idha pana, bhikkhave, anhatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhii
sannipatanti cattaro va atireka va. Te jananti "atthanhe avasika bhikkhu anagata"ti. Te "nassantete,
vinassantete, ko tehi attho"ti - bhedapurekkhara uposatham karonti, patimokkham uddisanti. Tehi
uddissamane patimokkhe, athanne avasika bhikkhu agacchanti bahutara. Tehi, bhikkhave, bhikkhiihi
puna patimokkham uddisitabbam. Uddesakanam apatti thullaccayassa.
Idha pana, bhikkhave, ahhatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhii sannipatanti
cattaro va atireka va. Te jananti "atthahhe avasika bhikkhu anagata"ti. Te "nassantete, vinassantete, ko
tehi attho"ti - bhedapurekkhara uposatham karonti, patimokkham uddisanti. Tehi uddissamane
patimokkhe, athahhe avasika bhikkhii agacchanti samasama. Uddittham suuddittham, avasesam
sotabbam. Uddesakanam apatti thullaccayassa.
Idha pana, bhikkhave, ahhatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhii sannipatanti
cattaro va atireka va. Te jananti "atthahhe avasika bhikkhu anagata"ti. Te "nassantete, vinassantete, ko
tehi attho"ti - bhedapurekkhara uposatham karonti, patimokkham uddisanti. Tehi uddissamane
patimokkhe, athahhe avasika bhikkhii agacchanti thokatara. Uddittham suuddittham, avasesam
sotabbam. Uddesakanam apatti thullaccayassa.
Idha pana, bhikkhave, ahhatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhii sannipatanti
cattaro va atireka va. Te jananti "atthahhe avasika bhikkhu anagata"ti. Te "nassantete, vinassantete, ko
tehi attho"ti - bhedapurekkhara uposatham karonti, patimokkham uddisanti. Tehi udditthamatte
patimokkhe athahne avasika bhikkhu agacchanti bahutara. Tehi, bhikkhave, bhikkhiihi puna
patimokkham uddisitabbam. Uddesakanam apatti thullaccayassa.
Idha pana, bhikkhave, ahhatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhii sannipatanti
cattaro va atireka va. Te jananti "atthahhe avasika bhikkhu anagata"ti te "nassantete, vinassantete, ko
tehi attho"ti bhedapurekkhara uposatham karonti, patimokkham uddisanti. Tehi udditthamatte
patimokkhe athahhe avasika bhikkhu agacchanti samasama. Uddittham suuddittham, tesam santike
parisuddhi arocetabba. Uddesakanam apatti thullaccayassa.
Idha pana, bhikkhave, ahhatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhii sannipatanti
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 94 sur 269
cattaro va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhu anagata"ti. Te "nassantete,
vinassantete, ko tehi attho"ti - bhedapurekkhara uposatham karonti, patimokkham uddisanti. Tehi
udditthamatte patimokkhe athanne avasika bhikkhu agacchanti thokatara. Uddittham suuddittham, tesam
santike parisuddhi arocetabba. Uddesakanam apatti thullaccayassa.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhii sannipatanti
cattaro va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhu anagata"ti. Te "nassantete, vinassantete, ko
tehi attho"ti - bhedapurekkhara uposatham karonti, patimokkham uddisanti. Tehi udditthamatte
patimokkhe, avutthitaya parisaya, athanne avasika bhikkhu agacchanti bahutara. Tehi, bhikkhave,
bhikkhuhi puna patimokkham uddisitabbam. Uddesakanam apatti thullaccayassa.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhii sannipatanti
cattaro va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhu anagata"ti. Te "nassantete, vinassantete, ko
tehi attho"ti - bhedapurekkhara uposatham karonti, patimokkham uddisanti. Tehi udditthamatte
patimokkhe, avutthitaya parisaya, athanne avasika bhikkhu agacchanti samasama. Uddittham
suuddittham, tesam santike parisuddhi arocetabba. Uddesakanam apatti thullaccayassa.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhii sannipatanti
cattaro va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhu anagata"ti. Te "nassantete, vinassantete, ko
tehi attho"ti - bhedapurekkhara uposatham karonti, patimokkham uddisanti. Tehi udditthamatte
patimokkhe, avutthitaya parisaya, athafifie avasika bhikkhu agacchanti thokatara. Uddittham
suuddittham, tesam santike parisuddhi arocetabba. Uddesakanam apatti thullaccayassa.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhii sannipatanti
cattaro va atireka va. Te jananti "atthanfie avasika bhikkhu anagata"ti. Te "nassantete, vinassantete, ko
tehi attho"ti - bhedapurekkhara uposatham karonti, patimokkham uddisanti. Tehi udditthamatte
patimokkhe, ekaccaya vutthitaya parisaya, athafine avasika bhikkhu agacchanti bahutara. Tehi,
bhikkhave, bhikkhiihi puna patimokkham uddisitabbam. Uddesakanam apatti thullaccayassa.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhii sannipatanti
cattaro va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhu anagata"ti. Te "nassantete, vinassantete, ko
tehi attho"ti - bhedapurekkhara uposatham karonti, patimokkham uddisanti. Tehi udditthamatte
patimokkhe, ekaccaya vutthitaya parisaya, athanne avasika bhikkhu agacchanti samasama. Uddittham
suuddittham, tesam santike parisuddhi arocetabba. Uddesakanam apatti thullaccayassa.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhii sannipatanti
cattaro va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhu anagata"ti. Te "nassantete, vinassantete, ko
tehi attho"ti - bhedapurekkhara uposatham karonti, patimokkham uddisanti. Tehi udditthamatte
patimokkhe, ekaccaya vutthitaya parisaya, athanne avasika bhikkhu agacchanti thokatara. Uddittham
suuddittham, tesam santike parisuddhi arocetabba. Uddesakanam apatti thullaccayassa.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhii sannipatanti
cattaro va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhu anagata"ti. Te "nassantete, vinassantete, ko
tehi attho"ti - bhedapurekkhara uposatham karonti, patimokkham uddisanti. Tehi udditthamatte
patimokkhe, sabbaya vutthitaya parisaya, athafine avasika bhikkhu agacchanti bahutara. Tehi,
bhikkhave, bhikkhiihi puna patimokkham uddisitabbam. Uddesakanam apatti thullaccayassa.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhii sannipatanti
cattaro va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhu anagata"ti. Te "nassantete, vinassantete, ko
tehi attho"ti - bhedapurekkhara uposatham karonti, patimokkham uddisanti. Tehi udditthamatte
patimokkhe, sabbaya vutthitaya parisaya, athanne avasika bhikkhu agacchanti samasama. Uddittham
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 95 sur 269
suuddittham, tesam santike parisuddhi arocetabba. Uddesakanam apatti thullaccayassa.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhu sannipatanti
cattaro va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhu anagata"ti. Te "nassantete, vinassantete, ko
tehi attho"ti - bhedapurekkhara uposatham karonti, patimokkham uddisanti. Tehi udditthamatte
patimokkhe, sabbaya vutthitaya parisaya, athanne avasika bhikkhu agacchanti thokatara. Uddittham
suuddittham, tesam santike parisuddhi arocetabba. Uddesakanam apatti thullaccayassa.
Bhedapurekkharapannarasakam nitthitam.
PancavTsatika nitthita.
100. Slmokkantikapeyyalam
177. Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahuposathe sambahula avasika bhikkhii
sannipatanti cattaro va atireka va. Te na jananti "anne avasika bhikkhu antoslmam okkamantT' 'ti . . .pe. . .
te na jananti "anne avasika bhikkhu antosTmam okkanta"ti. . .pe. . . te na passanti anne avasike bhikkhu
antosTmam okkamante . . .pe. . . te na passanti anfie avasike bhikkhu antosTmam okkante. . .pe. . . te na
sunanti "anne avasika bhikkhii antosTmam okkamantT' 'ti. . .pe. . . te na sunanti "afine avasika bhikkhu
antosTmam okkanta' 'ti. . .pe. . . .
Avasikena avasika ekasatapancasattati tikanayato, avasikena agantuka, agantukena avasika,
agantukena agantuka peyyalamukhena satta tikasatani honti.
178. Idha pana, bhikkhave, avasikanam bhikkhunam catuddaso hoti, agantukanam pannaraso. Sace
avasika bahutara honti, agantukehi avasikanam anuvattitabbam. Sace samasama honti, agantukehi
avasikanam anuvattitabbam. Sace agantuka bahutara honti, avasikehi agantukanam anuvattitabbam.
Idha pana, bhikkhave, avasikanam bhikkhunam pannaraso hoti, agantukanam catuddaso. Sace
avasika bahutara honti, agantukehi avasikanam anuvattitabbam. Sace samasama honti, agantukehi
avasikanam anuvattitabbam. Sace agantuka bahutara honti, avasikehi agantukanam anuvattitabbam
Idha pana, bhikkhave, avasikanam bhikkhunam patipado hoti, agantukanam pannaraso. Sace
avasika bahutara honti, avasikehi agantukanam nakama databba samaggT. Agantukehi nissTmam gantva
uposatho katabbo. Sace samasama honti, avasikehi agantukanam nakama databba samaggT. Agantukehi
nissTmam gantva uposatho katabbo. Sace agantuka bahutara honti, avasikehi agantukanam samaggT va
databba nissTmam va gantabbam.
Idha pana, bhikkhave, avasikanam bhikkhunam pannaraso hoti, agantukanam
Patipado. Sace avasika bahutara honti, agantukehi avasikanam samaggT va databba nissTmam va
gantabbam. Sace samasama honti, agantukehi avasikanam samaggT va databba nissTmam va gantabbam.
Sace agantuka bahutara honti, agantukehi avasikanam nakama databba samaggT. Avasikehi nissTmam
gantva uposatho katabbo.
STmokkantikapeyyalam nitthitam.
101. Lingadidassanam
179. Idha pana, bhikkhave, agantuka bhikkhu passanti avasikanam bhikkhunam avasikakaram,
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 96 sur 269
avasikalingam, avasikanimittam, avasikuddesam, supannattam mancapitham, bhisibibbohanam,
panlyam paribhojaniyam supatthitam, parivenam susammattham; passitva vematika honti - "atthi nu
kho avasika bhikkhu natthi nu kho"ti. Te vematika na vicinanti; avicinitva uposatham karonti. Apatti
dukkatassa. Te vematika vicinanti; vicinitva na passanti; apassitva uposatham karonti. Anapatti. Te
vematika vicinanti; vicinitva passanti; passitva ekato uposatham karonti. Anapatti. Te vematika
vicinanti; vicinitva passanti; passitva patekkam uposatham karonti. Apatti dukkatassa. Te vematika
vicinanti; vicinitva passanti; passitva - "nassantete, vinassantete, ko tehi attho"ti - bhedapurekkhara
uposatham karonti. Apatti thullaccayassa.
Idha pana, bhikkhave, agantuka bhikkhu sunanti avasikanam bhikkhiinam avasikakaram,
avasikalihgam, avasikanimittam, avasikuddesam, cahkamantanam padasaddam, sajjhayasaddam,
ukkasitasaddam, khipitasaddam; sutva vematika honti - "atthi nu kho avasika bhikkhii natthi nu kho"ti.
Te vematika na vicinanti; avicinitva uposatham karonti. Apatti dukkatassa. Te vematika vicinanti;
vicinitva na passanti; apassitva uposatham karonti. Anapatti. Te vematika vicinanti; vicinitva passanti;
passitva ekato uposatham karonti. Anapatti. Te vematika vicinanti; vicinitva passanti; passitva patekkam
uposatham karonti. Apatti dukkatassa. Te vematika vicinanti; vicinitva passanti; passitva - ' 'nassantete,
vinassantete, ko tehi attho"ti - bhedapurekkhara uposatham karonti. Apatti thullaccayassa.
Idha pana, bhikkhave, avasika bhikkhii passanti agantukanam bhikkhunam agantukakaram,
agantukalihgam, agantukanimittam, agantukuddesam, annatakam pattam, annatakam civaram,
annatakam nisidanam, padanam dhotam, udakanissekam; passitva vematika honti - "atthi nu kho
agantuka bhikkhu natthi nu kho"ti. Te vematika na vicinanti; avicinitva uposatham karonti. Apatti
dukkatassa. Te vematika vicinanti; vicinitva na passanti; apassitva uposatham karonti. Anapatti. Te
vematika vicinanti; vicinitva passanti; passitva ekato uposatham karonti. Anapatti. Te vematika
vicinanti; vicinitva passanti; passitva patekkam uposatham karonti. Apatti dukkatassa. Te vematika
vicinanti; vicinitva passanti; passitva - "nassantete, vinassantete, ko tehi attho"ti - bhedapurekkhara
uposatham karonti. Apatti thullaccayassa.
Idha pana, bhikkhave, avasika bhikkhii sunanti agantukanam bhikkhiinam agantukakaram,
agantukalihgam, agantukanimittam, agantukuddesam, agacchantanam padasaddam,
upahanapapphotanasaddam, ukkasitasaddam, khipitasaddam; sutva vematika honti - "atthi nu kho
agantuka bhikkhu natthi nu kho"ti. Te vematika na vicinanti; avicinitva uposatham karonti. Apatti
dukkatassa. Te vematika vicinanti; vicinitva na passanti; apassitva uposatham karonti. Anapatti. Te
vematika vicinanti; vicinitva passanti; passitva ekato uposatham karonti. Anapatti. Te vematika
vicinanti; vicinitva passanti; passitva patekkam uposatham karonti. Apatti dukkatassa. Te vematika
vicinanti; vicinitva passanti; passitva - "nassantete, vinassantete, ko tehi attho"ti - bhedapurekkhara
uposatham karonti. Apatti thullaccayassa.
Lihgadidassanam nitthitam.
102. Nanasamvasakadlhi uposathakaranam
180. Idha pana, bhikkhave, agantuka bhikkhu passanti avasike bhikkhii nanasamvasake. Te
samanasamvasakaditthim patilabhanti; samanasamvasakaditthim patilabhitva na pucchanti; apucchitva
ekato uposatham karonti. Anapatti. Te pucchanti; pucchitva nabhivitaranti; anabhivitaritva ekato
uposatham karonti. Apatti dukkatassa. Te pucchanti; pucchitva nabhivitaranti; anabhivitaritva patekkam
uposatham karonti. Anapatti.
Idha pana, bhikkhave, agantuka bhikkhu passanti avasike bhikkhii samanasamvasake. Te
nanasamvasakaditthim patilabhanti; nanasamvasakaditthim patilabhitva na pucchanti; apucchitva ekato
uposatham karonti. Apatti dukkatassa. Te pucchanti; pucchitva abhivitaranti; abhivitaritva patekkam
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 97 sur 269
uposatham karonti. Apatti dukkatassa. Te pucchanti; pucchitva abhivitaranti; abhivitaritva ekato
uposatham karonti. Anapatti.
Idha pana, bhikkhave, avasika bhikkhu passanti agantuke bhikkhu nanasamvasake. Te
samanasamvasakaditthim patilabhanti; samanasamvasakaditthim patilabhitva na pucchanti; apucchitva
ekato uposatham karonti. Anapatti. Te pucchanti; pucchitva nabhivitaranti; anabhivitaritva ekato
uposatham karonti. Apatti dukkatassa. Te pucchanti; pucchitva nabhivitaranti; anabhivitaritva patekkam
uposatham karonti. Anapatti.
Idha pana, bhikkhave, avasika bhikkhu passanti agantuke bhikkhii samanasamvasake. Te
nanasamvasakaditthirn patilabhanti; nanasamvasakaditthim patilabhitva na pucchanti; apucchitva ekato
uposatham karonti. Apatti dukkatassa. Te pucchanti; pucchitva abhivitaranti; abhivitaritva patekkam
uposatham karonti. Apatti dukkatassa. Te pucchanti; pucchitva abhivitaranti; abhivitaritva ekato
uposatham karonti. Anapatti.
Nanasamvasakadihi uposathakaranam nitthitam.
103. Nagantabbavaro
181. Na, bhikkhave, tadahuposathe sabhikkhuka avasa abhikkhuko avaso gantabbo, afinatra
sahghena annatra antaraya. Na, bhikkhave, tadahuposathe sabhikkhuka avasa abhikkhuko anavaso
gantabbo, annatra sahghena annatra antaraya. Na, bhikkhave, tadahuposathe sabhikkhuka avasa
abhikkhuko avaso va anavaso va gantabbo, annatra sahghena annatra antaraya.
Na, bhikkhave, tadahuposathe sabhikkhuka anavasa abhikkhuko avaso gantabbo, annatra sahghena
annatra antaraya. Na, bhikkhave, tadahuposathe sabhikkhuka anavasa abhikkhuko anavaso gantabbo,
annatra sahghena annatra antaraya. Na, bhikkhave, tadahuposathe sabhikkhuka anavasa abhikkhuko
avaso va anavaso va gantabbo, annatra sahghena annatra antaraya.
Na, bhikkhave, tadahuposathe sabhikkhuka avasa va anavasa va abhikkhuko avaso gantabbo,
ahnatra sahghena ahhatra antaraya. Na, bhikkhave, tadahuposathe sabhikkhuka avasa va anavasa va
abhikkhuko anavaso gantabbo, ahhatra sahghena ahnatra antaraya. Na, bhikkhave, tadahuposathe
sabhikkhuka avasa va anavasa va abhikkhuko avaso va anavaso va gantabbo, ahhatra sahghena ahhatra
antaraya.
Na, bhikkhave, tadahuposathe sabhikkhuka avasa sabhikkhuko avaso gantabbo, yatthassu bhikkhu
nanasamvasaka, ahhatra sahghena ahhatra antaraya. Na, bhikkhave, tadahuposathe sabhikkhuka avasa
sabhikkhuko anavaso gantabbo, yatthassu bhikkhu nanasamvasaka, ahhatra sahghena ahhatra antaraya.
Na, bhikkhave, tadahuposathe sabhikkhuka avasa sabhikkhuko avaso va anavaso va gantabbo, yatthassu
bhikkhu nanasamvasaka, ahhatra sahghena ahhatra antaraya.
Na, bhikkhave, tadahuposathe sabhikkhuka anavasa sabhikkhuko avaso gantabbo, yatthassu
bhikkhu nanasamvasaka, ahhatra sahghena ahhatra antaraya. Na, bhikkhave, tadahuposathe sabhikkhuka
anavasa sabhikkhuko anavaso gantabbo, yatthassu bhikkhu nanasamvasaka, ahhatra sahghena ahhatra
antaraya. Na, bhikkhave, tadahuposathe sabhikkhuka anavasa sabhikkhuko avaso va anavaso va
gantabbo, yatthassu bhikkhu nanasamvasaka, ahhatra sahghena ahhatra antaraya.
Na, bhikkhave, tadahuposathe sabhikkhuka avasa va anavasa va sabhikkhuko avaso gantabbo,
yatthassu bhikkhu nanasamvasaka, ahhatra sahghena ahhatra antaraya. Na, bhikkhave, tadahuposathe
sabhikkhuka avasa va anavasa va sabhikkhuko anavaso gantabbo, yatthassu bhikkhu nanasamvasaka,
ahhatra sahghena ahhatra antaraya. Na, bhikkhave, tadahuposathe sabhikkhuka avasa va anavasa va
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 98 sur 269
sabhikkhuko avaso va anavaso va gantabbo, yatthassu bhikkhu nanasamvasaka, annatra sahghena
annatra antaraya.
Nagantabbavaro nitthito.
104. Gantabbavaro
182. Gantabbo, bhikkhave, tadahuposathe sabhikkhuka avasa sabhikkhuko avaso, yatthassu
bhikkhu samanasamvasaka, yam janna - "sakkomi ajjeva gantu"nti. Gantabbo, bhikkhave,
tadahuposathe sabhikkhuka avasa sabhikkhuko anavaso. . .pe. . . sabhikkhuko avaso va anavaso va,
yatthassu bhikkhu samanasamvasaka, yam janna - "sakkomi ajjeva gantu"nti.
Gantabbo, bhikkhave, tadahuposathe sabhikkhuka anavasa sabhikkhuko avaso. . .pe. . . sabhikkhuko
anavaso. . .pe. . . sabhikkhuko avaso va anavaso va, yatthassu bhikkhu samanasamvasaka, yam janna -
"sakkomi ajjeva gantu"nti.
Gantabbo, bhikkhave, tadahuposathe sabhikkhuka avasa va anavasa va sabhikkhuko avaso. . .pe. . .
sabhikkhuko anavaso. . .pe. . . sabhikkhuko avaso va anavaso va, yatthassu bhikkhu samanasamvasaka,
yam janna - "sakkomi ajjeva gantu' 'nti.
Gantabbavaro nitthito.
105. Vajjanlyapuggalasandassana
183. Na, bhikkhave, bhikkhuniya nisinnaparisaya patimokkham uddisitabbam. Yo uddiseyya, apatti
dukkatassa. Na sikkhamanaya. . .pe. . . na samanerassa . . .pe. . . na samaneriya. . .pe. . . na
sikkhapaccakkhatakassa. . .pe. . . na antimavatthum ajjhapannakassa nisinnaparisaya patimokkham
uddisitabbam. Yo uddiseyya, apatti dukkatassa.
Na apattiya adassane ukkhittakassa nisinnaparisaya patimokkham uddisitabbam. Yo uddiseyya,
yathadhammo karetabbo. Na apattiya appatikamme ukkhittakassa nisinnaparisaya. . .pe. . . na papikaya
ditthiya appatinissagge ukkhittakassa nisinnaparisaya patimokkham uddisitabbam. Yo uddiseyya,
yathadhammo karetabbo.
Na pandakassa nisinnaparisaya patimokkham uddisitabbam. Yo uddiseyya, apatti dukkatassa. Na
theyyasamvasakassa. . .pe. . . na titthiyapakkantakassa. . .pe. . . na tiracchanagatassa. . .pe. . . na
matughatakassa. . .pe. . . na pitughatakassa. . .pe. . . na arahantaghatakassa. . .pe. . . na
bhikkhunidusakassa. . .pe. . . na sahghabhedakassa. . .pe. . . na lohituppadakassa. . .pe. . . na
ubhatobyahjanakassa nisinnaparisaya patimokkham uddisitabbam. Yo uddiseyya, apatti dukkatassa.
Na, bhikkhave, parivasikaparisuddhidanena uposatho katabbo, ahhatra avutthitaya parisaya. Na ca,
bhikkhave, anuposathe uposatho katabbo, ahhatra sahghasamaggiyati.
Vajjanlyapuggalasandassana nitthita.
Tatiyabhanavaro nitthito.
Uposathakkhandhako dutiyo.
106. Tassuddanam
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 99 sur 269
Titthiya bimbisaro ca, sannipatitum tunhika;
Dhammam raho patimokkham, devasikam tada sakim.
Yathaparisa samaggam, samaggT maddakucchi ca;
Slma mahati nadiya, anu dve khuddakani ca.
Nava rajagahe ceva, sima avippavasana;
Sammanne [sammane (ka.)] pathamam sTmam, paccha sTmam samuhane.
Asammata gamaslma, nadiya samudde sare;
Udakukkhepo bhindanti, tathevajjhottharanti ca.
Kati kammani uddeso, savara asatTpi ca;
Dhammam vinayam tajjenti, puna vinayatajjana.
Codana kate okase, adhammappatikkosana;
Catupancapara avi, sancicca cepi vayame.
Sagahattha anajjhittha, codanamhi na janati;
Sambahula na jananti, sajjukam na ca gacchare.
KatimT kTvatika dure, arocetunca nassari;
Uklapam asanam dTpo, disa ahfio bahussuto.
Sajjukam [sajjuvassaruposatho (ka.)] vassuposatho, suddhikammanca nataka;
Gaggo catutayo dveko, apattisabhaga sari.
Sabbo sahgho vematiko, na jananti bahussuto;
Bahu samasama thoka, parisa avutthitaya ca.
Ekacca vutthita sabba, jananti ca vematika;
Kappatevati kukkucca, janam passam sunanti ca.
Avasikena agantu, catupannaraso puna;
Patipado pannaraso, lihgasamvasaka ubho.
Parivasanuposatho, anhatra sahghasamaggiya;
Ete vibhatta uddana, vatthuvibhutakaranati.
Imasmim khandhake vatthuni chaasTti.
Uposathakkhandhako nitthito.
3. Vassupanayikakkhandhako
107. Vassupanayikanujanana
184. Tena samayena buddho bhagava rajagahe viharati veluvane kalandakanivape. Tena kho pana
samayena bhagavata bhikkhunam vassavaso apanhatto hoti. Teidha bhikkhii hemantampi gimhampi
vassampi carikam caranti. Manussa ujjhayanti khiyyanti vipacenti - "kathahhi nama samana
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 100 sur269
sakyaputtiya hemantampi gimhampi vassampi carikam carissanti, haritani tinani sammaddanta,
ekindriyam jlvam vihethenta, bahu khuddake pane sahghatam apadenta. Ime hi nama anhatitthiya
durakkhatadhamma vassavasam alllyissanti sahkasayissanti. Ime hi nama sakuntaka rukkhaggesu
kulavakani karitva vassavasam alllyissanti sahkasayissanti [sahkasayissanti (si. sya.)]. Ime pana samana
sakyaputtiya hemantampi gimhampi vassampi carikam caranti, haritani tinani sammaddanta, ekindriyam
jlvam vihethenta, bahu khuddake pane sahghatam apadenta"ti. Assosum kho bhikkhu tesam
manussanam ujjhayantanam khiyyantanam vipacentanam. Atha kho te bhikkhu bhagavato etamattham
arocesum. Atha kho bhagava etasmim nidane etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhu
amantesi - "anujanami, bhikkhave, vassam upagantu"nti. Atha kho bhikkhunam etadahosi - "kada nu
kho vassam upagantabba"nti? Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, vassane
vassam upagantunti.
Atha kho bhikkhunam etadahosi - "kati nu kho vasstipanayika"ti? Bhagavato etamattham
Arocesum. Dvema, bhikkhave, vassupanayika - purimika, pacchimika. Aparajjugataya asalhiya
purimika upagantabba, masagataya asalhiya pacchimika upagantabba - ima kho, bhikkhave, dve
vassiipanayikati.
Vassiipanayikanujanana nitthita.
108. Vassane carikapatikkhepadi
185. Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu vassam upagantva antaravassam carikam
caranti. Manussa tatheva ujjhayanti khiyyanti vipacenti - ' 'kathanhi nama samana sakyaputtiya
hemantampi gimhampi vassampi carikam carissanti, haritani tinani sammaddanta, ekindriyam jlvam
vihethenta, bahu khuddake pane sahghatam apadenta. Ime hi nama anhatitthiya durakkhatadhamma
vassavasam alllyissanti sahkasayissanti. Ime hi nama sakuntaka rukkhaggesu kulavakani karitva
vassavasam alllyissanti sahkasayissanti. Ime pana samana sakyaputtiya hemantampi gimhampi vassampi
carikam caranti, haritani tinani sammaddanta, ekindriyam jlvam vihethenta, bahu khuddake pane
sahghatam apadenta' 'ti. Assosum kho bhikkhu tesam manussanam ujjhayantanam khiyyantanam
vipacentanam. Ye te bhikkhu appiccha. . .pe. . . te ujjhayanti khiyyanti vipacenti - "kathahhi nama
chabbaggiya bhikkhu vassam upagantva antaravassam carikam carissantl"ti? Atha kho te bhikkhu
bhagavato etamattham arocesum. Atha kho bhagava etasmim nidane etasmim pakarane dhammim
katham katva bhikkhu amantesi - ' 'na, bhikkhave, vassam upagantva purimam va temasam pacchimam
va temasam avasitva carika pakkamitabba. Yo pakkameyya, apatti dukkatassa' 'ti.
186. Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu na icchanti vassam upagantum. Bhagavato
etamattham arocesum. Na, bhikkhave, vassam na upagantabbam. Yo na upagaccheyya, apatti
dukkatassati.
Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu tadahu vassupanayikaya vassam anupagantukama
sahcicca avasam atikkamanti. Bhagavato etamattham arocesum Na, bhikkhave, tadahu vassupanayikaya
vassam anupagantukamena sahcicca avaso atikkamitabbo. Yo atikkameyya, apatti dukkatassati.
Tena kho pana samayena raja magadho seniyo bimbisaro vassam ukkaddhitukamo
Bhikkhunam santike dutam pahesi - yadi panayya agame junhe vassam upagaccheyyunti.
Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, rajunam anuvattitunti.
Vassane carikapatikkhepadi nitthita.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 101 sur269
109. Sattahakaranryanujanana
187. Atha kho bhagava rajagahe yathabhirantam viharitva yena savatthi tena carikam pakkami.
Anupubbena carikam caramano yena savatthi tadavasari. Tatra sudam bhagava savatthiyam viharati
jetavane anathapindikassa arame. Tena kho pana samayena kosalesu janapade udenena upasakena
sahgham uddissa viharo karapito hoti. So bhikkhunam santike dutam pahesi - "agacchantu bhadanta,
icchami dananca datum, dhammanca sotum, bhikkhu ca passitu"nti. Bhikkhii evamahamsu -
"bhagavata, avuso, pannattam 'na vassam upagantva purimam va temasam pacchimam va temasam
avasitva carika pakkamitabba'ti. Agametu udeno upasako, yava bhikkhti vassam vasanti. Vassamvuttha
agamissanti. Sace panassa accayikam karanlyam, tattheva avasikanam bhikkhunam santike viharam
patitthapetu"ti. Udeno upasako ujjhayati khiyyati vipaceti - "kathanhi nama bhadanta maya pahite na
agacchissanti. Ahanhi dayako karako sahghupatthako"ti. Assosum kho bhikkhii udenassa upasakassa
ujjhayantassa khiyyantassa vipacentassa. Atha kho te bhikkhu bhagavato etamattham arocesum. Atha
kho bhagava etasmim nidane etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhu amantesi -
"anujanami, bhikkhave, sattannam sattahakaranlyena pahite gantum, na tveva appahite. Bhikkhussa,
bhikkhuniya, sikkhamanaya, samanerassa, samaneriya, upasakassa, upasikaya - anujanami, bhikkhave,
imesam sattannam sattahakaranlyena pahite gantum, na tveva appahite. Sattaham sannivatto katabbo".
188. Idha pana, bhikkhave, upasakena sahgham uddissa viharo karapito hoti. So ce bhikkhunam
santike dutam pahineyya- "agacchantu bhadanta, icchami dananca datum, dhammanca sotum, bhikkhu
ca passitu"nti, gantabbam, bhikkhave, sattahakaranTyena, pahite, na tveva appahite. Sattaham sannivatto
katabbo.
Idha pana, bhikkhave, upasakena sahgham uddissa addhayogo karapito hoti. . .pe. . . pasado karapito
hoti. . . hammiyam karapitam hoti. . . guha karapita hoti. . . parivenam karapitam hoti. . . kotthako karapito
hoti. . . upatthanasala karapita hoti. . . aggisala karapita hoti. . . kappiyakuti karapita hoti. . . vaccakuti
karapita hoti. . . cahkamo karapito hoti . . . cankamanasala karapita hoti. . . udapano karapito hoti . . .
udapanasala karapita hoti. . . jantagharam karapitam hoti. . . jantagharasala karapita hoti. . . pokkharanT
karapita hoti. . . mandapo karapito hoti. . . aramo karapito hoti. . . aramavatthu karapitam hoti. So ce
bhikkhunam santike diitam pahineyya - "agacchantu bhadanta, icchami dananca datum, dhammanca
sotum, bhikkhu ca passitu"nti, gantabbam, bhikkhave, sattahakaranTyena, pahite, natveva appahite.
Sattaham sannivatto katabbo.
Idha pana, bhikkhave, upasakena sambahule bhikkhu uddissa. . .pe. . . ekam bhikkhum uddissa
viharo karapito hoti. . . addhayogo karapito hoti. . . pasado karapito hoti . . . hammiyam karapitam hoti. . .
guha karapita hoti. . . parivenam karapitam hoti. . . kotthako karapito hoti. . . upatthanasala karapita hoti. . .
aggisala karapita hoti. . . kappiyakuti karapita hoti. . . vaccakuti karapita hoti. . . cahkamo karapito hoti. . .
cankamanasala karapita hoti. . . udapano karapito hoti. . . udapanasala karapita hoti. . . jantagharam
karapitam hoti. . . jantagharasala karapita hoti. . . pokkharanT karapita hoti. . . mandapo karapito hoti. . .
aramo karapito hoti. . . aramavatthu karapitam hoti. So ce bhikkhunam santike dutam pahineyya -
"agacchantu bhadanta, icchami dananca datum, dhammanca sotum, bhikkhu ca passitu"nti, gantabbam,
bhikkhave, sattahakaranTyena, pahite, na tveva appahite. Sattaham sannivatto katabbo.
Idha pana, bhikkhave, upasakena bhikkhunisahgham uddissa. . .pe. . . sambahula bhikkhuniyo
uddissa. . .pe. . . ekam bhikkhunim uddissa. . .pe. . . sambahula sikkhamanayo uddissa. . .pe. . . ekam
sikkhamanam uddissa. . .pe. . . sambahule samanere uddissa. . .pe. . . ekam samaneram uddissa. . .pe. . .
sambahula samaneriyo uddissa. . .pe. . . ekam samanerim uddissa viharo karapito hoti. . .pe. . . addhayogo
karapito hoti. . . pasado karapito hoti. . . hammiyam karapitam hoti. . . guha karapita hoti. . . parivenam
karapitam hoti. . . kotthako karapito hoti. . . upatthanasala karapita hoti. . . aggisala karapita hoti . . .
kappiyakuti karapita hoti. . . cahkamo karapito hoti. . . cahkamanasala karapita hoti. . . udapano karapito
hoti. . . udapanasala karapita hoti. . . pokkharanT karapita hoti. . . mandapo karapito hoti. . . aramo karapito
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 102 sur269
hoti. . . aramavatthu karapitam hoti. So ce bhikJdiunam santike dutam pahineyya - "agacchantu
bhadanta, icchami dananca datum, dhammanca sotum, bhikkhu ca passitu"nti, gantabbam, bhikkhave,
sattahakaranlyena, pahite, na tveva appahite. Sattaham sannivatto katabbo.
189. Idha pana, bhikkhave, upasakena attano atthaya nivesanam karapitam hoti. . .pe. . .
sayanigharam karapitam hoti. . . udosito karapito hoti. . . atto karapito hoti. . . malo karapito hoti. . . apano
karapito hoti. . . apanasala karapita hoti. . . pasado karapito hoti. . . hammiyam karapitam hoti. . . guha
karapita hoti. . . parivenam karapitam hoti. . . kotthako karapito hoti. . . upatthanasala karapita hoti. . .
aggisala karapita hoti. . . rasavatl karapita hoti. . . cahkamo karapito hoti. . . cahkamanasala karapita hoti. . .
udapano karapito hoti. . . udapanasala karapita hoti. . . pokkharanl karapita hoti. . . mandapo karapito
hoti. . . aramo karapito hoti . . . aramavatthu karapitam hoti. . . puttassa va vareyyam hoti. . . dhltuya va
vareyyam hoti. . . gilano va hoti. . . abhinhatam va suttantam bhanati. So ce bhikkhunam santike dutam
pahineyya - 'agacchantu bhadanta, imam suttantam pariyapunissanti, purayam suttanto na palujjatl'ti.
Ahhataram va panassa kiccam hoti - karanlyam va, so ce bhikkhunam santike dutam pahineyya -
"agacchantu bhadanta, icchami danahca datum, dhammahca sotum, bhikkhii ca passitu"nti, gantabbam,
bhikkhave, sattahakaranlyena, pahite, na tveva appahite. Sattaham sannivatto katabbo.
190. Idha pana, bhikkhave, upasikaya sahgham uddissa viharo karapito hoti. Sa ce bhikkhunam
santike dutam pahineyya- "agacchantu ayya, icchami danahca datum, dhammahca sotum, bhikkhu ca
passitu"nti, gantabbam, bhikkhave, sattahakaranlyena, pahite, natveva appahite. Sattaham sannivatto
katabbo.
Idha pana, bhikkhave, upasikaya sahgham uddissa addhayogo karapito hoti. . .pe. . . pasado karapito
hoti. . . hammiyam karapitam hoti. . . guha karapita hoti. . . parivenam karapitam hoti. . . kotthako karapito
hoti. . . upatthanasala karapita hoti. . . aggisala karapita hoti. . . kappiyakuti karapita hoti. . . vaccakuti
karapita hoti. . . cahkamo karapito hoti. . . cahkamanasala karapita hoti. . . udapano karapito hoti. . .
udapanasala karapita hoti. . . jantagharam karapitam hoti. . . jantagharasala karapita hoti. . . pokkharanl
karapita hoti. . . mandapo karapito hoti. . . aramo karapito hoti. . . aramavatthu karapitam hoti. Sa ce
bhikkhunam santike diitam pahineyya - "agacchantu ayya, icchami danahca datum, dhammahca sotum,
bhikkhu ca passitu' 'nti, gantabbam, bhikkhave, sattahakaranlyena, pahite, na tveva appahite. Sattaham
sannivatto katabbo.
Idha pana, bhikkhave, upasikaya sambahule bhikkhu uddissa. . .pe. . . ekam bhikkhum uddissa. . .
pe. . . bhikkhunisahgham uddissa. . .pe. . . sambahula bhikkhuniyo uddissa. . .pe. . . ekam bhikkhunim
uddissa. . .pe. . . sambahula sikkhamanayo uddissa. . .pe. . . ekam sikkhamanam uddissa. . .pe. . . sambahule
samanere uddissa. . .pe. . . ekam samaneram uddissa. . .pe. . . sambahula samaneriyo uddissa. . .pe. . . ekam
samanerim uddissa. . .pe. . . .
191. Idha pana, bhikkhave, upasikaya attano atthaya nivesanam karapitam hoti. . .pe. . .
sayanigharam karapitam hoti. . . udosito karapito hoti. . . atto karapito hoti. . . malo karapito hoti. . . apano
karapito hoti. . . apanasala karapita hoti. . . pasado karapito hoti. . . hammiyam karapitam hoti. . . guha
karapita hoti. . . parivenam karapitam hoti. . . kotthako karapito hoti. . . upatthanasala karapita hoti. . .
aggisala karapita hoti. . . rasavatl karapita hoti. . . cahkamo karapito hoti. . . cahkamanasala karapita hoti. . .
udapano karapito hoti . . . udapanasala karapita hoti. . . pokkharanl karapita hoti. . . mandapo karapito
hoti. . . aramo karapito hoti. . . aramavatthu karapitam hoti. . . puttassa va vareyyam hoti. . . dhltuya va
vareyyam hoti. . . gilana va hoti. . . abhihhatam va suttantam bhanati. Sa ce bhikkhunam santike dutam
pahineyya - "agacchantu ayya, imam suttantam pariyapunissanti, purayam suttanto palujjatF'ti.
Ahhataram va panassa kiccam hoti karanlyam va, sa ce bhikkhunam santike dutam pahineyya -
"agacchantu ayya, icchami danahca datum, dhammahca sotum, bhikkhu ca passitu"nti, gantabbam,
bhikkhave, sattahakaranlyena, pahite, na tveva appahite. Sattaham sannivatto katabbo.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 103 sur269
192. Idha pana, bhikkhave, bhikJdiuna sahgham uddissa. . .pe. . . bhikkhuniya sahgham uddissa. . .
sikkhamanaya sahgham uddissa. . . samanerena sahgham uddissa. . . samaneriya sahgham uddissa . . .
sambahule bhikkhu uddissa. . . ekam bhikkhum uddissa. . . bhikkhunisahgham uddissa. . . sambahula
bhikkhuniyo uddissa. . . ekam bhikkhunim uddissa. . . sambahula sikkhamanayo uddissa. . . ekam
sikkhamanam uddissa. . . sambahule samanere uddissa. . . ekam samaneram uddissa. . . sambahula
samaneriyo uddissa. . . ekam samanerim uddissa. . . attano atthaya viharo karapito hoti. . .pe. . . addhayogo
karapito hoti. . . pasado karapito hoti. . . hammiyam karapitam hoti. . . guha karapita hoti. . . parivenam
karapitam hoti . . . kotthako karapito hoti. . . upatthanasala karapita hoti. . . aggisala karapita hoti. . .
kappiyakuti karapita hoti. . . cahkamo karapito hoti. . . cahkamanasala karapita hoti. . . udapano karapito
hoti. . . udapanasala karapita hoti. . . pokkharanl karapita hoti. . . mandapo karapito hoti. . . aramo karapito
hoti. . . aramavatthu karapitam hoti. Sa ce bhikkhunam santike dutam pahineyya. . . "agacchantu ayya,
icchami dananca datum, dhammanca sotum, bhikkhu ca passitu' 'nti, gantabbam, bhikkhave,
sattahakaranlyena, pahite, na tveva appahite. Sattaham sannivatto katabboti.
Sattahakaranlyanujanatanitthita.
110. Pancannam appahitepi anujanana
193. Tena kho pana samayena anhataro bhikkhu gilano hoti. So bhikkhunam santike dutam pahesi
- "ahahhi gilano, agacchantu bhikkhu, icchami bhikkhunam agata"nti. Bhagavato etamattham
arocesum. Anujanami, bhikkhave, pahcannam sattahakaranlyena appahitepi gantum, pageva pahite.
Bhikkhussa, bhikkhuniya, sikkhamanaya, samanerassa, samaneriya - anujanami, bhikkhave, imesam
pahcannam sattahakaranlyena appahitepi gantum, pageva pahite. Sattaham sannivatto katabbo.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhu gilano hoti. So ce bhikkhunam santike dutam pahineyya - "ahahhi
gilano, agacchantu bhikkhii, icchami bhikkhunam agata"nti, gantabbam, bhikkhave, sattahakaranlyena,
appahitepi, pageva pahite - "gilanabhattam va pariyesissami, gilanupatthakabhattam va pariyesissami,
gilanabhesajjam va pariyesissami, pucchissami va, upatthahissami va"ti. Sattaham sannivatto katabbo.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhussa anabhirati uppanna hoti. So ce bhikkhunam santike dutam
pahineyya - "anabhirati me uppanna, agacchantu bhikkhii, icchami bhikkhunam agata"nti, gantabbam,
bhikkhave, sattahakaranlyena, appahitepi, pageva pahite - "anabhiratam vupakasessami va,
vupakasapessami va, dhammakatham vassa karissaml"ti. Sattaham sannivatto katabbo.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhussa kukkuccam uppannam hoti. So ce bhikkhunam santike dutam
pahineyya - "kukkuccam me uppannam, agacchantu bhikkhu, icchami bhikkhunam agata"nti,
gantabbam, bhikkhave, sattahakaranlyena, appahitepi, pageva pahite - "kukkuccam vinodessami va,
vinodapessami va, dhammakatham vassa karissaml"ti. Sattaham sannivatto katabbo.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhussa ditthigatam uppannam hoti. So ce bhikkhunam santike dutam
pahineyya - "ditthigatam me uppannam, agacchantu bhikkhu, icchami bhikkhunam agata"nti,
gantabbam, bhikkhave, sattahakaranlyena, appahitepi, pageva pahite - "ditthigatam vivecessami va,
vivecapessami va, dhammakatham vassa karissaml"ti. Sattaham sannivatto katabbo.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhu garudhammam ajjhapanno hoti parivasaraho. So ce bhikkhunam
santike dutam pahineyya- "ahahhi garudhammam ajjhapanno parivasaraho, agacchantu bhikkhu,
icchami bhikkhunam agata"nti, gantabbam, bhikkhave, sattahakaranlyena, appahitepi, pageva pahite -
"parivasadanam ussukkam karissami va, anussavessami va, ganapurako va bhavissamf'ti. Sattaham
sannivatto katabbo.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhu mulaya patikassanaraho hoti. So ce bhikkhunam santike dutam
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 104 sur269
pahineyya - "ahanhi miilaya patikassanaraho, agacchantu bhikJdiu, icchami bhikkhiinam
agata"nti, gantabbam, bhikkhave, sattahakaranlyena, appahitepi, pageva pahite - "miilaya patikassanam
ussukkam karissami va, anussavessami va, ganapurako va bhavissaml' 'ti. Sattaham sannivatto katabbo.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhu manattaraho hoti. So ce bhikkhunam santike dutam pahineyya -
"ahanhi manattaraho, agacchantu bhikkhii, icchami bhikkhunam agata"nti, gantabbam, bhikkhave,
sattahakaranlyena, appahitepi, pageva pahite - ' 'manattadanam ussukkam karissami va, anussavessami
va, ganapurako va bhavissamT"ti. Sattaham sannivatto katabbo.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhu abbhanaraho hoti. So ce bhikkhunam santike dutam pahineyya -
"ahanhi abbhanaraho, agacchantu bhikkhu, icchami bhikkhunam agata"nti, gantabbam, bhikkhave,
sattahakaranlyena, appahitepi, pageva pahite - "abbhanam ussukkam karissami va, anussavessami va,
ganapiirako va bhavissami"ti. Sattaham sannivatto katabbo.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhussa sahgho kammam kattukamo hoti tajjanlyam va, niyassam va,
pabbajamyam va, patisaraniyam va, ukkhepaniyam va. So ce bhikkhunam santike dutam pahineyya -
"sahgho me kammam kattukamo, agacchantu bhikkhu, icchami bhikkhunam agata"nti, gantabbam,
bhikkhave, sattahakaramyena, appahitepi, pageva pahite - ' 'kinti nu kho sahgho kammam na kareyya,
lahukaya va parinameyya"ti. Sattaham sannivatto katabbo.
Katam va panassa hoti sahghena kammam tajjanlyam va niyassam va pabbajamyam va
patisaranlyam va ukkhepanTyam va. So ce bhikkhunam santike diitam pahineyya "sahgho me kammam
akasi, agacchantu bhikkhu, icchami bhikkhiinam agata' 'nti, gantabbam, bhikkhave, sattahakaraniyena,
appahitepi, pageva pahite - ' 'kinti nu kho samma vatteyya, lomam pateyya, nettharam vatteyya, sahgho
tam kammam patippassambheyya"ti. Sattaham sannivatto katabbo.
194. Idha pana, bhikkhave, bhikkhunl gilana hoti. Sa ce bhikkhunam santike dutam pahineyya -
"ahanhi gilana, agacchantu ayya, icchami ayyanam agata"nti, gantabbam, bhikkhave,
sattahakaranlyena, appahitepi, pageva pahite - "gilanabhattam va pariyesissami, gilanupatthakabhattam
va pariyesissami, gilanabhesajjam va pariyesissami, pucchissami va, upatthahissami va"ti. Sattaham
sannivatto katabbo.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhuniya anabhirati uppanna hoti. Sa ce bhikkhunam santike diitam
pahineyya - "anabhirati me uppanna, agacchantu ayya, icchami ayyanam agata"nti, gantabbam,
bhikkhave, sattahakaranlyena, appahitepi, pageva pahite - "anabhiratam vupakasessami va,
vupakasapessami va, dhammakatham vassa karissaml"ti. Sattaham sannivatto katabbo.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhuniya kukkuccam uppannam hoti. Sa ce bhikkhiinam santike dutam
pahineyya - "kukkuccam me uppannam, agacchantu ayya, icchami ayyanam agata"nti, gantabbam,
bhikkhave, sattahakaranlyena, appahitepi, pageva pahite - "kukkuccam vinodessami va, vinodapessami
va, dhammakatham vassa karissaml"ti. Sattaham sannivatto katabbo.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhuniya ditthigatam uppannam hoti. Sa ce bhikkhiinam santike dutam
pahineyya - "ditthigatam me uppannam, agacchantu ayya, icchami ayyanam agata"nti, gantabbam,
bhikkhave, sattahakaranlyena, appahitepi, pageva pahite - "ditthigatam vivecessami va, vivecapessami
va, dhammakatham vassa karissaml"ti. Sattaham sannivatto katabbo.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhunl garudhammam ajjhapanna hoti manattaraha. Sa ce bhikkhiinam
santike dutam pahineyya - "ahanhi garudhammam ajjhapanna manattaraha, agacchantu ayya, icchami
ayyanam agata"nti, gantabbam, bhikkhave, sattahakaranlyena, appahitepi, pageva pahite -
"manattadanam ussukkam karissaml"ti. Sattaham sannivatto katabbo.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 105 sur269
Idha pana, bhikkhave, bhikJdium mulaya patikassanaraha hoti. Sa ce bhikkhunam santike dutam
pahineyya - "ahanhi mulaya patikassanaraha, agacchantu ayya, icchami ayyanam agata"nti,
gantabbam, bhikkhave, sattahakaranlyena, appahitepi, pageva pahite - "mulaya patikassanam ussukkam
karissaml"ti. Sattaham sannivatto katabbo.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhunT abbhanaraha hoti. Sa ce bhikkhunam santike dutam pahineyya -
"ahanhi abbhanaraha, agacchantu ayya, icchami ayyanam agata"nti, gantabbam, bhikkhave,
sattahakaranlyena, appahitepi, pageva pahite - "abbhanam ussukkam karissanTf'ti. Sattaham sannivatto
katabbo.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhuniya sahgho kammam kattukamo hoti - tajjanlyam va, niyassam va,
pabbajaniyam va, patisaraniyam va, ukkhepamyam va. Sa ce bhikkhiinam santike dutam pahineyya -
"sahgho me kammam kattukamo, agacchantu ayya, icchami ayyanam agata"nti, gantabbam, bhikkhave,
sattahakaranlyena, appahitepi, pageva pahite - ' 'kinti nu kho sahgho kammam na kareyya, lahukaya va
parinameyya"ti. Sattaham sannivatto katabbo.
Katam va panassa hoti sahghena kammam - tajjanlyam va, niyassam va, pabbajanlyam va,
patisaranTyam va, ukkhepanTyam va. Sa ce bhikkhunam santike dutam pahineyya - "sahgho me
kammam akasi, agacchantu ayya, icchami ayyanam agata' 'nti, gantabbam, bhikkhave,
sattahakaranTyena, appahitepi, pageva pahite - ' 'kinti nu kho samma vatteyya, lomam pateyya,
nettharam vatteyya, sahgho tam kammam patippassambheyya"ti. Sattaham sannivatto katabbo.
195. Idha pana, bhikkhave, sikkhamana gilana hoti. Sa ce bhikkhunam santike diitam pahineyya -
"ahahhi gilana, agacchantu ayya, icchami ayyanam agata"nti - gantabbam, bhikkhave,
sattahakaranTyena, appahitepi, pageva pahite - "gilanabhattam va pariyesissami, gilanupatthakabhattam
va pariyesissami, gilanabhesajjam va pariyesissami, pucchissami va, upatthahissami va' 'ti. Sattaham
sannivatto katabbo.
Idha pana, bhikkhave, sikkhamanaya anabhirati uppanna hoti. . .pe. . . sikkhamanaya kukkuccam
uppannam hoti. . . sikkhamanaya ditthigatam uppannam hoti. . . sikkhamanaya sikkha kupita hoti. Sa ce
bhikkhunam santike dutam pahineyya - "sikkha me kupita, agacchantu ayya, icchami ayyanam
agata"nti, gantabbam, bhikkhave, sattahakaranTyena, appahitepi, pageva pahite - "sikkhasamadanam
ussukkam karissamF'ti. Sattaham sannivatto katabbo.
Idha pana, bhikkhave, sikkhamana upasampajjitukama hoti. Sa ce bhikkhunam santike dutam
pahineyya - "ahahhi upasampajjitukama, agacchantu ayya, icchami ayyanam agata"nti gantabbam,
bhikkhave, sattahakaranlyena, appahitepi, pageva pahite - upasampadam ussukkam karissami va,
anussavessami va, ganapurako va bhavissamlti. Sattaham sannivatto katabbo.
196. Idha pana, bhikkhave, samanero gilano hoti. So ce bhikkhunam santike dutam pahineyya -
"ahahhi gilano, agacchantu bhikkhu, icchami bhikkhunam agata"nti, gantabbam, bhikkhave,
sattahakaranlyena, appahitepi, pageva pahite - "gilanabhattam va pariyesissami, gilanupatthakabhattam
va pariyesissami, gilanabhesajjam va pariyesissami, pucchissami va, upatthahissami va' 'ti. Sattaham
sannivatto katabbo.
Idha pana, bhikkhave, samanerassa anabhirati uppanna hoti. . .pe. . . samanerassa kukkuccam
uppannam hoti. . . samanerassa ditthigatam uppannam hoti. . . samanero vassam pucchitukamo hoti. So ce
bhikkhunam santike dutam pahineyya - "ahahhi vassam pucchitukamo, agacchantu bhikkhu, icchami
bhikkhunam agata' 'nti, gantabbam, bhikkhave, sattahakaranlyena, appahitepi, pageva pahite -
"pucchissami va, acikkhissami va"ti. Sattaham sannivatto katabbo.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 106 sur269
Idha pana, bhikkhave, samanero upasampajjitukamo hoti. So ce bhikkhunam santike dutam
pahineyya - "ahanhi upasampajjitukamo, agacchantu bhikkhu, icchami bhikkhunam agata"nti,
gantabbam, bhikkhave, sattahakaranlyena, appahitepi, pageva pahite - "upasampadam ussukkam
karissami va, anussavessami va, ganapurako va bhavissamf'ti. Sattaham sannivatto katabbo.
197. Idha pana, bhikkhave, samanerl gilana hoti. Sa ce bhikkhunam santike dutam pahineyya -
"ahanhi gilana, agacchantu ayya, icchami ayyanam agata"nti, gantabbam, bhikkhave,
sattahakaranlyena, appahitepi, pageva pahite - "gilanabhattam va pariyesissami, gilanupatthakabhattam
va pariyesissami, gilanabhesajjam va pariyesissami, pucchissami va, upatthahissami va"ti. Sattaham
sannivatto katabbo.
Idha pana, bhikkhave, samaneriya anabhirati uppanna hoti. . .pe. . . samaneriya kukkuccam
uppannam hoti. . . samaneriya ditthigatam uppannam hoti. . . samanerl vassam pucchitukama hoti. Sa ce
bhikkhunam santike dutam pahineyya - "ahahhi vassam pucchitukama, agacchantu ayya, icchami
ayyanam agata' 'nti, gantabbam, bhikkhave, sattahakaranlyena, appahitepi, pageva pahite -
"pucchissami va, acikkhissami va"ti. Sattaham sannivatto katabbo.
Idha pana, bhikkhave, samanerl sikkham samadiyitukama hoti. Sa ce bhikkhunam santike dutam
pahineyya - "ahaflhi sikkham samadiyitukama, agacchantu ayya, icchami ayyanam agata"nti,
gantabbam, bhikkhave, sattahakaranlyena, appahitepi, pagevapahite - "sikkhasamadanam ussukkam
karissaml"ti. Sattaham sannivatto katabboti.
Pancannam appahitepi anujanana nitthita.
111. Sattannam appahitepi anujanana
198. Tena kho pana samayena anhatarassa bhikkhuno mata gilana hoti. Sa puttassa santike dutam
pahesi - "ahahhi gilana, agacchatu me putto, icchami puttassa agata"nti. Atha kho tassa bhikkhuno
etadahosi - "bhagavata pahhattam sattannam sattahakaranlyena pahite gantum, na tveva appahite;
pahcannam sattahakaranlyena appahitepi gantum, pageva pahiteti. Ayahca me mata gilana, sa ca
anupasika, katham nu kho maya patipajjitabba"nti? Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami,
bhikkhave, sattannam sattahakaranlyena appahitepi gantum, pageva pahite. Bhikkhussa, bhikkhuniya,
sikkhamanaya, samanerassa, samaneriya, matuya ca pitussa ca - anujanami, bhikkhave, imesam
sattannam sattahakaranlyena appahitepi gantum, pageva pahite. Sattaham sannivatto katabbo.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhussa mata gilana hoti. Sa ce puttassa santike dutam pahineyya -
"ahahhi gilana, agacchatu me putto, icchami puttassa agata"nti, gantabbam, bhikkhave,
sattahakaranlyena, appahitepi, pageva pahite - "gilanabhattam va pariyesissami, gilanupatthakabhattam
va pariyesissami, gilanabhesajjam va pariyesissami, pucchissami va, upatthahissami va"ti. Sattaham
sannivatto katabbo.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhussa pita gilano hoti. So ce puttassa santike dutam pahineyya -
"ahahhi gilano, agacchatu me putto, icchami puttassa agata"nti, gantabbam, bhikkhave,
sattahakaranlyena, appahitepi, pageva pahite - "gilanabhattam va pariyesissami, gilanupatthakabhattam
va pariyesissami, gilanabhesajjam va pariyesissami, pucchissami va, upatthahissami va' 'ti. Sattaham
sannivatto katabbo.
Sattannam appahitepi anujanana nitthita.
112. Pahiteyeva anujanana
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 107 sur269
199 . Idha pana, bhikkhave, bhikkhussa bhata gilano hoti. So ce bhatuno santike dutam pahineyya -
"ahanhi gilano, agacchatu me bhata, icchami bhatuno agata"nti, gantabbam, bhikkhave,
sattahakaraniyena, pahite, na tveva appahite. Sattaham sannivatto katabbo.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhussa bhaginl gilana hoti. Sa ce bhatuno santike dutam pahineyya -
"ahanhi gilana, agacchatu me bhata, icchami bhatuno agata"nti, gantabbam, bhikkhave,
sattahakaraniyena, pahite, na tveva appahite. Sattaham sannivatto katabbo.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhussa natako gilano hoti. So ce bhikkhussa santike dutam pahineyya -
"ahanhi gilano, agacchatu bhadanto, icchami bhadantassa agata"nti, gantabbam, bhikkhave,
sattahakaraniyena, pahite, na tveva appahite. Sattaham sannivatto katabbo.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhugatiko gilano hoti. So ce bhikkhunam santike diitam pahineyya -
"ahanhi gilano, agacchantu bhadanta, icchami bhadantanam agata"nti, gantabbam, bhikkhave,
sattahakaranlyena, pahite, na tveva appahite. Sattaham sannivatto katabbo.
Tena kho pana samayena sahghassa viharo undriyati. Annatarena upasakena aranne bhandam
chedapitam hoti. So bhikkhunam santike dutam pahesi - "sace bhadanta tam bhandam avahapeyyum,
dajjaham tam bhanda"nti. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, sahghakaraniyena
gantum. Sattaham sannivatto katabboti.
Pahiteyeva anujanana nitthita.
Vassavasabhanavaro nitthito.
113. Antaraye anapattivassacchedavaro
200. Tena kho pana samayena kosalesu janapade annatarasmim avase vassupagata bhikkhu valehi
ubbalha honti. Ganhimsupi paripatimsupi. Bhagavato etamattham arocesum.
Idha pana, bhikkhave, vassupagata bhikkhu valehi ubbalha honti. Ganhantipi paripatentipi. Eseva
antarayoti pakkamitabbam. Anapatti vassacchedassa.
Idha pana, bhikkhave, vassupagata bhikkhu sarlsapehi ubbalha honti. Damsantipi paripatentipi.
Eseva antarayoti pakkamitabbam. Anapatti vassacchedassa.
Idha pana, bhikkhave, vassupagata bhikkhu corehi ubbalha honti. Vilumpantipi akotentipi. Eseva
antarayoti pakkamitabbam. Anapatti vassacchedassa.
Idha pana, bhikkhave, vassupagata bhikkhu pisacehi ubbalha honti. Avisantipi hanantipi [ojampi
haranti (sL), harantipi (sya.)]. Eseva antarayoti pakkamitabbam. Anapatti vassacchedassa.
Idha pana, bhikkhave, vassupagatanam bhikkhunam gamo aggina daddho hoti. Bhikkhu pindakena
kilamanti. Eseva antarayoti pakkamitabbam. Anapatti vassacchedassa.
Idha pana, bhikkhave, vassupagatanam bhikkhunam senasanam aggina daddham hoti. Bhikkhu
senasanena kilamanti. Eseva antarayoti pakkamitabbam. Anapatti vassacchedassa.
Idha pana, bhikkhave, vassupagatanam bhikkhunam gamo udakena vulho hoti. Bhikkhu pindakena
kilamanti. Eseva antarayoti pakkamitabbam. Anapatti vassacchedassa.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 108 sur269
Idha pana, bhikkhave, vassupagatanam bhikkhunam senasanam udakena vulham hoti. Bhikkhu
senasanena kilamanti. Eseva antarayoti pakkamitabbam. Anapatti vassacchedassati.
201. Tena kho pana samayena annatarasmim avase vassupagatanam bhikkhunam gamo corehi
vutthasi. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, yena gamo tena gantunti.
Gamo dvedha bhijjittha. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, yena bahutara
tena gantunti.
Bahutara assaddha honti appasanna. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, yena
saddha pasanna tena gantunti.
Tena kho pana samayena kosalesu janapade annatarasmim avase vassupagata bhikkhu na labhimsu
lukhassa va panltassa va bhojanassa yavadattham paripurim. Bhagavato etamattham arocesum.
Idha pana, bhikkhave, vassupagata bhikkhu na labhanti liikhassa va pamtassa va bhojanassa
yavadattham paripurim. Eseva antarayoti pakkamitabbam. Anapatti vassacchedassa.
Idha pana, bhikkhave, vassiipagata bhikkhu labhanti lukhassa va panltassa va bhojanassa
yavadattham paripurim, na labhanti sappayani bhojanani. Eseva antarayoti pakkamitabbam. Anapatti
vassacchedassa.
Idha pana, bhikkhave, vassupagata bhikkhu labhanti lukhassa va panltassa va bhojanassa
yavadattham paripurim, labhanti sappayani bhojanani, na labhanti sappayani bhesajjani. Eseva
antarayoti pakkamitabbam. Anapatti vassacchedassa.
Idha pana, bhikkhave, vassupagata bhikkhu labhanti lukhassa va panltassa va bhojanassa
yavadattham paripurim, labhanti sappayani bhojanani, labhanti sappayani bhesajjani, na labhanti
patirupam upatthakam. Eseva antarayoti pakkamitabbam. Anapatti vassacchedassa.
Idha pana, bhikkhave, vassupagatam bhikkhum itthl nimanteti - ' 'ehi, bhante, hirannam va te demi,
suvannam va te demi, khettam va te demi, vatthum va te demi, gavum va te demi, gavim va te demi,
dasam va te demi, dasim va te demi, dhltaram va te demi bhariyatthaya, aham va te bhariya homi, annam
va te bhariyam aneml"ti. Tatra ce bhikkhuno evam hoti, Tahuparivattam kho cittam vuttam bhagavata,
siyapi me brahmacariyassa antarayo'ti, pakkamitabbam. Anapatti vassacchedassa.
Idha pana, bhikkhave, vassupagatam bhikkhum vesl nimanteti. . .pe. . . thullakumarl nimanteti. . .
pandako nimanteti. . . nataka nimantenti. . . rajano nimantenti. . . cora nimantenti. . . dhutta nimantenti -
"ehi, bhante, hirannam va te dema, suvannam va te dema, khettam va te dema, vatthum va te dema,
gavum va te dema, gavim va te dema, dasam va te dema, dasim va te dema, dhltaram va te dema
bhariyatthaya, annam va te bhariyam anema"ti. Tatra ce bhikkhuno evam hoti, Tahuparivattam kho
cittam vuttam bhagavata, siyapi me brahmacariyassa antarayo'ti, pakkamitabbam. Anapatti
vassacchedassa.
Idha pana, bhikkhave, vassupagato bhikkhu assamikam nidhim passati. Tatra ce bhikkhuno evam
hoti, Tahuparivattam kho cittam vuttam bhagavata, siyapi me brahmacariyassa antarayo'ti,
pakkamitabbam. Anapatti vassacchedassa.
Antaraye anapattivassacchedavaro nitthito.
114. Sanghabhede anapattivassacchedavaro
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 109 sur269
202. Idha pana, bhikkhave, vassupagato bhikkhu passati sambahule bhikkhu sahghabhedaya
parakkamante. Tatra ce bhikkhuno evam hoti, 'garuko kho sahghabhedo vutto bhagavata; ma mayi
sammukhlbhute sahgho bhijjT'ti, pakkamitabbam. Anapatti vassacchedassa.
Idha pana, bhikkhave, vassupagato bhikkhu sunati - "asukasmim kira avase sambahula bhikkhu
sahghabhedaya parakkamantl' 'ti. Tatra ce bhikkhuno evam hoti, 'garuko kho sahghabhedo vutto
bhagavata; ma mayi sammukhlbhute sahgho bhijjT'ti, pakkamitabbam. Anapatti vassacchedassa.
Idha pana, bhikkhave, vassupagato bhikkhu sunati - "asukasmim kira avase sambahula bhikkhu
sahghabhedaya parakkamantl' 'ti. Tatra ce bhikkhuno evam hoti - ' 'te kho me bhikkhu mitta. Tyaham
vakkhami 'garuko kho, avuso, sahghabhedo vutto bhagavata; mayasmantanam sahghabhedo ruccittha'ti.
Karissanti me vacanam, sussusissanti, sotam odahissantT"ti, pakkamitabbam. Anapatti vassacchedassa.
Idha pana, bhikkhave, vassupagato bhikkhu sunati - "asukasmim kira avase sambahula bhikkhu
sahghabhedaya parakkamanti' 'ti. Tatra ce bhikkhuno evam hoti - ' 'te kho me bhikkhii na mitta; api ca
ye tesam mitta, te me mitta. Tyaham vakkhami. Te vutta te vakkhanti 'garuko kho, avuso, sahghabhedo
vutto bhagavata; mayasmantanam sahghabhedo ruccittha'ti. Karissanti tesam vacanam, sussusissanti,
sotam odahissantT"ti, pakkamitabbam. Anapatti vassacchedassa.
Idha pana, bhikkhave, vassupagato bhikkhu sunati - "asukasmim kira avase sambahulehi
bhikkhuhi sahgho bhinno"ti. Tatra ce bhikkhuno evam hoti - "te kho me bhikkhu mitta. Tyaham
vakkhami 'garuko kho, avuso, sahghabhedo vutto bhagavata; mayasmantanam sahghabhedo ruccittha'ti.
Karissanti me vacanam, sussusissanti, sotam odahissantT"ti, pakkamitabbam. Anapatti vassacchedassa.
Idha pana, bhikkhave, vassupagato bhikkhu sunati - "asukasmim kira avase sambahulehi
bhikkhuhi sahgho bhinno"ti. Tatra ce bhikkhuno evam hoti - "te kho me bhikkhu na mitta; api ca, ye
tesam mitta te me mitta. Tyaham vakkhami. Te vutta te vakkhanti 'garuko kho, avuso, sahghabhedo
vutto bhagavata; mayasmantanam sahghabhedo ruccittha'ti. Karissanti tesam vacanam, sussusissanti,
sotam odahissantT"ti, pakkamitabbam. Anapatti vassacchedassa.
Idha pana, bhikkhave, vassupagato bhikkhu sunati - "amukasmim kira avase sambahula
bhikkhuniyo sahghabhedaya parakkamanti' 'ti. Tatra ce bhikkhuno evam hoti - ' 'ta kho me bhikkhuniyo
mitta. Taham vakkhami 'garuko kho, bhaginiyo, sahghabhedo vutto bhagavata; ma bhaginlnam
sahghabhedo ruccittha'ti. Karissanti me vacanam, sussusissanti, sotam odahissantI"ti, pakkamitabbam.
Anapatti vassacchedassa.
Idha pana, bhikkhave, vassupagato bhikkhu sunati - "amukasmim kira avase sambahula
bhikkhuniyo sahghabhedaya parakkamantl"ti. Tatra ce bhikkhuno evam hoti - "ta kho me bhikkhuniyo
na mitta. Api ca, ya tasam mitta, ta me mitta. Taham vakkhami. Ta vutta ta vakkhanti 'garuko kho,
bhaginiyo, sahghabhedo vutto bhagavata. Ma bhaginlnam sahghabhedo ruccittha'ti. Karissanti tasam
vacanam, sussusissanti, sotam odahissantl' 'ti, pakkamitabbam. Anapatti vassacchedassati.
Idha pana, bhikkhave, vassupagato bhikkhu sunati - "amukasmim kira avase sambahulahi
bhikkhunlhi sahgho bhinno"ti. Tatra ce bhikkhuno evam hoti - "ta kho me bhikkhuniyo mitta. Taham
vakkhami 'garuko kho, bhaginiyo, sahghabhedo vutto bhagavata. Ma bhaginlnam sahghabhedo
ruccittha'ti. Karissanti me vacanam, sussusissanti, sotam odahissantl' 'ti, pakkamitabbam. Anapatti
vassacchedassati.
Idha pana, bhikkhave, vassupagato bhikkhu sunati - "amukasmim kira avase sambahulahi
bhikkhunlhi sahgho bhinno"ti. Tatra ce bhikkhuno evam hoti - "ta kho me bhikkhuniyo na mitta. Api
ca, ya tasam mitta ta me mitta. Taham vakkhami. Ta vutta ta vakkhanti 'garuko kho, bhaginiyo [ayyayo
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 110 sur269
(sT.)], sanghabhedo vutto bhagavata; ma bhaginmam [ayyanam (si.)] sahghabhedo ruccittha'ti.
Karissanti tasam vacanam, sussusissanti, sotam odahissantF'ti, pakkamitabbam. Anapatti
vassacchedassati.
Sahghabhede anapattivassacchedavaro nitthito.
115. Vajadlsu vassfipagamanam
203. Tena kho pana samayena annataro bhikkhu vaje vassam upagantukamo hoti. Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, vaje vassam upagantunti. Vajo vutthasi. Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, yena vajo tena gantunti.
Tena kho pana samayena annataro bhikkhu upakatthaya vasstipanayikaya satthena gantukamo hoti.
Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, satthe vassam upagantunti.
Tena kho pana samayena annataro bhikkhu upakatthaya vassiipanayikaya navaya gantukamo hoti.
Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, navaya vassam upagantunti.
Vajadlsu vassiipagamanam nitthitam.
116. Vassam anupagantabbatthanani
204. Tena kho pana samayena bhikkhii rukkhasusire vassam upagacchanti. Manussa ujjhayanti
khiyyanti vipacenti - "seyyathapi pisacillika"ti. Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave,
rukkhasusire vassam upagantabbam. Yo upagaccheyya, apatti dukkatassati.
Tena kho pana samayena bhikkhu rukkhavitabhiya vassam upagacchanti. Manussa ujjhayanti
khiyyanti vipacenti - "seyyathapi migaluddaka"ti. Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave,
rukkhavitabhiya vassam upagantabbam. Yo upagaccheyya, apatti dukkatassati.
Tena kho pana samayena bhikkhu ajjhokase vassam upagacchanti. Deve vassante rukkhamiilampi
nibbakosampi upadhavanti. Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, ajjhokase vassam
upagantabbam. Yo upagaccheyya, apatti dukkatassati.
Tena lcho pana samayena bhikkhii asenasanika vassam upagacchanti. Sitenapi kilamanti, unhenapi
kilamanti. Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, asenasanikena vassam upagantabbam. Yo
upagaccheyya, apatti dukkatassati.
Tena kho pana samayena bhikkhii chavakutikaya vassam upagacchanti. Manussa ujjhayanti
khiyyanti vipacenti - "seyyathapi chavadahaka"ti. Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave,
chavakutikaya vassam upagantabbam. Yo upagaccheyya, apatti dukkatassati.
Tena kho pana samayena bhikkhii chatte vassam upagacchanti. Manussa ujjhayanti khiyyanti
vipacenti - "seyyathapi gopalaka"ti. Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, chatte vassam
upagantabbam. Yo upagaccheyya, apatti dukkatassati.
Tena kho pana samayena bhikkhii catiya vassam upagacchanti. Manussa ujjhayanti khiyyanti
vipacenti - "seyyathapi titthiya"ti. Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, catiya vassam
upagantabbam. Yo upagaccheyya, apatti dukkatassati.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 1 1 1 sur 269
Vassam anupagantabbatthanani nitthita.
117. Adhammikakatika
205. Tena kho pana samayena savatthiya sahghena evariipa katika kata hoti - antaravassam na
pabbajetabbanti. Visakhaya migaramatuya natta bhikkhu upasahkamitva pabbajjam yaci. Bhikkhu
evamahamsu - "sahghena kho, avuso, evarupa katika kata 'antaravassam na pabbajetabba'nti. Agamehi,
avuso, yava bhikkhii vassam vasanti. Vassamvuttha pabbajessantF'ti. Atha kho te bhikkhu vassamvuttha
visakhaya migaramatuya nattaram etadavocum - "ehi, dani, avuso, pabbajahF'ti. So evamaha -
"sacaham, bhante, pabbajito assam, abhirameyyamaham [abhirameyyam caham (sT.)]. Na danaham,
bhante, pabbajissaihP'ti. Visakha migaramata ujjhayati khiyyati vipaceti - "kathahhi nama ayya
evarupam katikam karissanti 'na antaravassam pabbajetabba'nti. Kam kalam dhammo na caritabbo"ti?
Assosum kho bhikkhu visakhaya migaramatuya ujjhayantiya khiyyantiya vipacentiya. Atha kho te
bhikkhu bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, evarupa katika katabba - 'na antaravassam
pabbajetabba'nti. Yo kareyya, apatti dukkatassati.
Adhammikakatika nitthita.
118. Patissavadukkatapatti
206. Tena kho pana samayena ayasmata upanandena sakyaputtena rahho pasenadissa kosalassa
vassavaso patissuto hoti purimikaya. So tam avasam gacchanto addasa antaramagge dve avase
bahucivarake. Tassa etadahosi - "yamnunaham imesu dvlsu avasesu vassam vaseyyam. Evam me
bahum cTvaram [bahucTvaram (ka.)] uppajjissatT' 'ti. So tesu dvTsu avasesu vassam vasi. Raja pasenadi
kosalo ujjhayati khiyyati vipaceti - ' 'kathahhi nama ayyo upanando sakyaputto amhakam vassavasam
patissunitva visamvadessati. Nanu bhagavata anekapariyayena musavado garahito, musavada veramanT
pasattha"ti. Assosum kho bhikkhu rahho pasenadissa kosalassa ujjhayantassa khiyyantassa
vipacentassa. Ye te bhikkhu appiccha. . .pe. . . te ujjhayanti khiyyanti vipacenti - "kathahhi nama ayasma
upanando sakyaputto rahho pasenadissa kosalassa vassavasam patissunitva visamvadessati. Nanu
bhagavata anekapariyayena musavado garahito, musavada veramanT pasattha' 'ti. Atha kho te bhikkhu
bhagavato etamattham arocesum. . .pe. . . atha kho bhagava etasmim nidane etasmim pakarane
bhikkhusahgham sannipatapetva ayasmantam upanandam sakyaputtam patipucchi - "saccam kira tvam,
upananda, rahho pasenadissa kosalassa vassavasam patissunitva visamvadesT"ti? "Saccam, bhagava"ti.
Vigarahi buddho bhagava. . .pe. . . kathahhi nama tvam, moghapurisa, rahho pasenadissa kosalassa
vassavasam patissunitva visamvadessasi. Nanu maya, moghapurisa, anekapariyayena musavado
garahito, musavada veramanT pasattha. Netam, moghapurisa, appasannanam va pasadaya. . .pe. . .
vigarahitva. . .pe. . . dhammim katham katva bhikkhu amantesi -
207. Idha pana, bhikkhave, bhikkhuna vassavaso patissuto hoti purimikaya. So tam avasam
gacchanto passati antaramagge dve avase bahucTvarake. Tassa evam hoti - "yamnunaham imesu dvTsu
avasesu vassam vaseyyam. Evam me bahum cTvaram uppajjissatT"ti. So tesu dvTsu avasesu vassam
vasati. Tassa, bhikkhave, bhikkhuno purimika ca na pahhayati, patissave ca apatti dukkatassa.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhuna vassavaso patissuto hoti purimikaya. So tam avasam gacchanto
bahiddha uposatham karoti, patipade [patipadena (ka.)] viharam upeti, senasanam pahhapeti, panTyam
paribhojanTyam upatthapeti, parivenam sammajjati. So tadaheva akaranTyo pakkamati. Tassa, bhikkhave,
bhikkhuno purimika ca na pahhayati, patissave ca apatti dukkatassa.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhuna vassavaso patissuto hoti purimikaya. So tam avasam gacchanto
bahiddha uposatham karoti, patipade viharam upeti, senasanam pahhapeti, panTyam paribhojanTyam
upatthapeti, parivenam sammajjati. So tadaheva sakaranTyo pakkamati. Tassa, bhikkhave, bhikkhuno
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 112 sur269
purimika ca na pannayati, patissave ca apatti dukkatassa.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhuna vassavaso patissuto hoti purimikaya. So tam avasam gacchanto
bahiddha uposatham karoti, patipade viharam upeti, senasanam pannapeti, panlyam paribhojanlyam
upatthapeti, parivenam sammajjati. So dvlhatlham vasitva akaranlyo pakkamati. Tassa, bhikkhave,
bhikkhuno purimika ca na pannayati, patissave ca apatti dukkatassa.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhuna vassavaso patissuto hoti purimikaya. So tam avasam gacchanto
bahiddha uposatham karoti, patipade viharam upeti, senasanam pannapeti, panlyam paribhojanlyam
upatthapeti, parivenam sammajjati. So dvlhatlham vasitva sakaranlyo pakkamati. Tassa, bhikkhave,
bhikkhuno purimika ca na pannayati, patissave ca apatti dukkatassa.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhuna vassavaso patissuto hoti purimikaya. So tam avasam gacchanto
bahiddha uposatham karoti, patipade viharam upeti, senasanam pannapeti, panlyam paribhojanlyam
upatthapeti, parivenam sammajjati. So dvlhatlham vasitva sattahakaranlyena pakkamati. So tam
sattaham bahiddha vltinameti. Tassa, bhikkhave, bhikkhuno purimika ca na pannayati, patissave ca
apatti dukkatassa.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhuna vassavaso patissuto hoti purimikaya. So tam avasam gacchanto
bahiddha uposatham karoti, patipade viharam upeti, senasanam pannapeti, panlyam paribhojanlyam
upatthapeti, parivenam sammajjati. So dvlhatlham vasitva sattahakaranlyena pakkamati. So tam
sattaham anto sannivattam karoti. Tassa, bhikkhave, bhikkhuno purimika ca pannayati, patissave ca
anapatti.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhuna vassavaso patissuto hoti purimikaya. So tam avasam gacchanto
bahiddha uposatham karoti, patipade viharam upeti, senasanam pannapeti, panlyam paribhojanlyam
upatthapeti, parivenam sammajjati. So sattaham anagataya pavaranaya sakaranlyo pakkamati.
Agaccheyya va so, bhikkhave, bhikkhu tam avasam na va agaccheyya, tassa, bhikkhave, bhikkhuno
purimika ca pannayati, patissave ca anapatti.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhuna vassavaso patissuto hoti purimikaya. So tam avasam gantva
uposatham karoti, patipade viharam upeti, senasanam pannapeti, panlyam paribhojanlyam upatthapeti,
parivenam sammajjati. So tadaheva akaranlyo pakkamati. Tassa, bhikkhave, bhikkhuno purimika ca na
pannayati, patissave ca apatti dukkatassa.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhuna vassavaso patissuto hoti purimikaya. So tam avasam gantva
uposatham karoti, patipade viharam upeti, senasanam pannapeti, panlyam paribhojanlyam upatthapeti,
parivenam sammajjati. So tadaheva sakaranlyo pakkamati. . .pe. . . so dvlhatlham vasitva akaranlyo
pakkamati. . .pe. . . so dvlhatlham vasitva sakaranlyo pakkamati. . .pe. . . so dvlhatlham vasitva
sattahakaranlyena pakkamati. So tam sattaham bahiddha vltinameti. Tassa, bhikkhave, bhikkhuno
purimika ca na pannayati, patissave ca apatti dukkatassa. . .pe. . . so dvlhatlham vasitva sattahakaranlyena
pakkamati. So tam sattaham anto sannivattam karoti. Tassa, bhikkhave, bhikkhuno purimika ca
pannayati, patissave ca anapatti. . .pe. . . so sattaham anagataya pavaranaya sakaranlyo pakkamati.
Agaccheyya va so, bhikkhave, bhikkhu tam avasam na va agaccheyya, tassa, bhikkhave, bhikkhuno
purimika ca pannayati, patissave ca anapatti.
208. Idha pana, bhikkhave, bhikkhuna vassavaso patissuto hoti pacchimikaya. So tam avasam
gacchanto bahiddha uposatham karoti, patipade viharam upeti, senasanam pannapeti, panlyam
paribhojanlyam upatthapeti, parivenam sammajjati. So tadaheva akaranlyo pakkamati. Tassa, bhikkhave,
bhikkhuno pacchimika ca na pannayati, patissave ca apatti dukkatassa.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 113 sur269
Idha pana, bhikkhave, bhikJdiuna vassavaso patissuto hoti pacchimikaya. So tam avasam gacchanto
bahiddha uposatham karoti, patipade viharam upeti, senasanam pannapeti, panlyam paribhojanlyam
upatthapeti, parivenam sammajjati. So tadaheva sakaranlyo pakkamati. Tassa, bhikkhave, bhikkhuno
pacchimika ca na pannayati, patissave ca apatti dukkatassa.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhuna vassavaso patissuto hoti pacchimikaya. So tam avasam gacchanto
bahiddha uposatham karoti, patipade viharam upeti, senasanam pannapeti, panlyam paribhojanlyam
upatthapeti, parivenam sammajjati. So dvlhatlham vasitva akaranlyo pakkamati. Tassa, bhikkhave,
bhikkhuno pacchimika ca na pannayati, patissave ca apatti dukkatassa.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhuna vassavaso patissuto hoti pacchimikaya. So tam avasam gacchanto
bahiddha uposatham karoti, patipade viharam upeti, senasanam pannapeti, panlyam paribhojanlyam
upatthapeti, parivenam sammajjati. So dvlhatiham vasitva sakaranlyo pakkamati. Tassa, bhikkhave,
bhikkhuno pacchimika ca na pannayati, patissave ca apatti dukkatassa.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhuna vassavaso patissuto hoti pacchimikaya. So tam avasam gacchanto
bahiddha uposatham karoti, patipade viharam upeti, senasanam pannapeti, panlyam paribhojanlyam
upatthapeti, parivenam sammajjati. So dvlhatlham vasitva sattahakaranlyena pakkamati. So tam
sattaham bahiddha vltinameti. Tassa, bhikkhave, bhikkhuno pacchimika ca na pannayati, patissave ca
apatti dukkatassa.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhuna vassavaso patissuto hoti pacchimikaya. So tam avasam gacchanto
bahiddha uposatham karoti, patipade viharam upeti, senasanam pannapeti, panlyam paribhojanlyam
upatthapeti, parivenam sammajjati. So dvlhatlham vasitva sattahakaranlyena pakkamati. So tam
sattaham anto sannivattam karoti. Tassa, bhikkhave, bhikkhuno pacchimika ca pannayati, patissave ca
anapatti.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhuna vassavaso patissuto hoti pacchimikaya. So tam avasam gacchanto
bahiddha uposatham karoti, patipade viharam upeti, senasanam pannapeti, panlyam paribhojanlyam
upatthapeti, parivenam sammajjati. So sattaham anagataya komudiya catumasiniya sakaranlyo
pakkamati. Agaccheyya va so, bhikkhave, bhikkhu tam avasam na va agaccheyya, tassa, bhikkhave,
bhikkhuno pacchimika ca pannayati, patissave ca anapatti.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhuna vassavaso patissuto hoti pacchimikaya. So tam avasam gantva
uposatham karoti, patipade viharam upeti, senasanam pannapeti, panlyam paribhojanlyam upatthapeti,
parivenam sammajjati. So tadaheva akaranlyo pakkamati. Tassa, bhikkhave, bhikkhuno pacchimika ca
na pannayati, patissave ca apatti dukkatassa.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhuna vassavaso patissuto hoti pacchimikaya. So tam avasam gantva
uposatham karoti, patipade viharam upeti, senasanam pannapeti, panlyam paribhojanlyam upatthapeti,
parivenam sammajjati. So tadaheva sakaranlyo pakkamati. . .pe. . . so dvlhatlham vasitva akaranlyo
pakkamati . . .pe. . . so dvlhatlham vasitva sakaranlyo pakkamati. . .pe. . . so dvlhatlham vasitva
sattahakaranlyena pakkamati. So tam sattaham bahiddha vltinameti. Tassa, bhikkhave, bhikkhuno
pacchimika ca na pannayati, patissave ca apatti dukkatassa. . .pe. . . so dvlhatlham vasitva
sattahakaranlyena pakkamati. So tam sattaham anto sannivattam karoti. Tassa bhikkhave, bhikkhuno
pacchimika ca pannayati, patissave ca anapatti.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhuna vassavaso patissuto hoti pacchimikaya. So tam avasam gantva
uposatham karoti, patipade viharam upeti, senasanam pannapeti, panlyam paribhojanlyam upatthapeti,
parivenam sammajjati. So sattaham anagataya komudiya catumasiniya sakaranlyo pakkamati.
Agaccheyya va so, bhikkhave, bhikkhu tam avasam na va agaccheyya, tassa, bhikkhave, bhikkhuno
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 114 sur 269
pacchimika ca pafifiayati, patissave ca anapattlti.
Patissavadukkatapatti nitthita.
Vassupanayikakkhandhako tatiyo.
119. Tassuddanam
Upagantum kada ceva, kati antaravassa ca;
Na icchanti ca saficicca, ukkaddhitum upasako.
Gilano mata ca pita, bhata ca atha fiatako;
Bhikkhugatiko viharo, vala capi sansapa.
Coro ceva pisaca ca, daddha tadubhayena ca;
Viilhodakena vutthasi, bahutara ca dayaka.
LukhappanTtasappaya, bhesajjupatthakena ca;
Itthl vesi kumari ca, pandako natakena ca.
Raja cora dhutta nidhi, bhedaatthavidhena [bheda atthavidhena (sT. sya.)] ca;
Vajasattha ca nava ca, susire vitabhiya ca.
Ajjhokase vassavaso, asenasanikena ca;
Chavakutika chatte ca, catiya ca upenti te.
Katika patissunitva, bahiddha ca uposatha;
Purimika pacchimika, yathanayena yojaye.
AkaranT pakkamati, sakaranl tatheva ca;
DvThatlha ca puna ca [dvlhatlham vasitvana (sT.)], sattahakaranlyena ca.
Sattahanagata ceva, agaccheyya na eyya va;
Vatthuddane antarika, tantimaggam nisamayeti.
Imamhi khandhake vatthuni dvepannasa.
Vassupanayikakkhandhako nitthito.
4. Pavaranakkhandhako
120. Aphasukaviharo
209. Tena samayena buddho bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame. Tena
kho pana samayena sambahula sandittha sambhatta bhikkhii kosalesu janapade anhatarasmim avase
vassam upagacchimsu. Atha kho tesam bhikkhunam etadahosi - "kena nu kho mayam upayena
samagga sammodamana avivadamana phasukam vassam vaseyyama, na ca pindakena kilameyyama"ti.
Atha kho tesam bhikkhunam etadahosi - "sace kho mayam afinamafinam neva alapeyyama na
sallapeyyama - yo pathamam gamato pindaya patikkameyya so asanam pafifiapeyya, padodakam
padapltham padakathalikam upanikkhipeyya, avakkarapatim dhovitva upatthapeyya, panlyam
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 115 sur269
paribhojanlyam upatthapeyya; yo paccha gamato pindaya patikkameyya, sacassa bhuttavaseso, sace
akahkheyya bhunjeyya, no ce akahkheyya appaharite va chaddeyya, appanake va udake opilapeyya; so
asanam uddhareyya, padodakam padapltham padakathalikam patisameyya, avakkarapatim dhovitva
patisameyya, panlyam paribhojanlyam patisameyya, bhattaggam sammajjeyya; yo passeyya
panlyaghatam va paribhojanlyaghatam va vaccaghatam va rittam tuccham so upatthapeyya; sacassa hoti
avisayham, hatthavikarena dutiyam amantetva hatthavilahghakena upatthapeyya; na tveva tappaccaya
vacam bhindeyya - evam kho mayam samagga sammodamana avivadamana phasukam vassam
vaseyyama, na ca pindakena kilameyyama"ti. Atha kho te bhikkhu ahnamannam neva alapimsu, na
sallapimsu. Yo pathamam gamato pindaya patikkamati, so asanam panhapeti, padodakam padapltham
padakathalikam upanikkhipati, avakkarapatim dhovitva upatthapeti, panlyam paribhojanlyam
upatthapeti. Yo paccha gamato pindaya patikkamati, sace hoti bhuttavaseso, sace akahkhati bhuhjati, no
ce akahkhati appaharite va chaddeti, appanake va udake opilapeti; so asanam uddharati, padodakam
padapltham padakathalikam patisameti, avakkarapatim dhovitva patisameti, panlyam paribhojanlyam
patisameti, bhattaggam sammajjati. Yo passati panlyaghatam va paribhojanlyaghatam va vaccaghatam
va rittam tuccham so upatthapeti. Sacassa hoti avisayham, hatthavikarena dutiyam amantetva
hatthavilahghakena upatthapeti, na tveva tappaccaya vacam bhindati.
Acinnam kho panetam vassamvutthanam bhikkhunam bhagavantam dassanaya upasahkamitum.
Atha kho te bhikkhu vassamvuttha temasaccayena senasanam samsametva pattaclvaramadaya yena
savatthi tena pakkamimsu. Anupubbena yena savatthi jetavanam anathapindikassa aramo yena bhagava
tenupasahkamimsu, upasahkamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisldimsu. Acinnam kho
panetam buddhanam bhagavantanam agantukehi bhikkhuhi saddhim patisammoditum. Atha kho
bhagava te bhikkhii etadavoca - ' 'kacci, bhikkhave, khamanlyam, kacci yapanlyam, kacci samagga
sammodamana avivadamana phasukam vassam vasittha, na ca pindakena kilamittha"ti? "Khamanlyam
bhagava, yapanlyam bhagava. Samagga ca mayam, bhante, sammodamana avivadamana phasukam
vassam vasimha, na ca pindakena kilamimha"ti. Janantapi tathagata pucchanti, janantapi na pucchanti.
Kalam viditva pucchanti, kalam viditva na pucchanti. Atthasamhitam tathagata pucchanti, no
anatthasamhitam. Anatthasamhite setughato tathagatanam. Dvlhakarehi buddha bhagavanto bhikkhii
patipucchanti - dhammam va desessama, savakanam va sikkhapadam pahhapessamati. Atha kho
bhagava te bhikkhii etadavoca - ' 'yathakatham pana tumhe, bhikkhave, samagga sammodamana
avivadamana phasukam vassam vasittha, na ca pindakena kilamittha"ti.
Idha mayam, bhante, sambahula sandittha sambhatta bhikkhu kosalesu janapade ahhatarasmim
avase vassam upagacchimha. Tesam no, bhante, amhakam etadahosi - ' 'kena nu kho mayam upayena
samagga sammodamana avivadamana phasukam vassam vaseyyama, na ca pindakena kilameyyama"ti.
Tesam no, bhante, amhakam etadahosi - "sace kho mayam ahnamahham neva alapeyyama na
sallapeyyama - yo pathamam gamato pindaya patikkameyya so asanam pahhapeyya, padodakam
padapltham padakathalikam upanikkhipeyya, avakkarapatim dhovitva upatthapeyya, panlyam
paribhojanlyam upatthapeyya; yo paccha gamato pindaya patikkameyya, sacassa bhuttavaseso, sace
akahkheyya bhuhjeyya, no ce akahkheyya appaharite va chaddeyya, appanake va udake opilapeyya; so
asanam uddhareyya, padodakam padapltham padakathalikam patisameyya, avakkarapatim dhovitva
patisameyya, panlyam paribhojanlyam patisameyya, bhattaggam sammajjeyya; yo passeyya
panlyaghatam va paribhojanlyaghatam va vaccaghatam va rittam tuccham so upatthapeyya; sacassa hoti
avisayham, hatthavikarena dutiyam amantetva hatthavilahghakena upatthapeyya; na tveva tappaccaya
vacam bhindeyya - evam kho mayam samagga sammodamana avivadamana phasukam vassam
vaseyyama, na ca pindakena kilameyyama"ti. Atha kho mayam, bhante, ahhamahham neva alapimha na
sallavimha. Yo pathamam gamato pindaya patikkamati so asanam pahhapeti, padodakam padapltham
padakathalikam upanikkhipati, avakkarapatim dhovitva upatthapeti, panlyam paribhojanlyam
upatthapeti. Yo paccha gamato pindaya patikkamati, sace hoti bhuttavaseso, sace akahkhati bhuhjati, no
ce akahkhati appaharite va chaddeti, appanake va udake opilapeti, so asanam uddharati, padodakam
padapltham padakathalikam patisameti, avakkarapatim dhovitva patisameti, panlyam paribhojanlyam
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 116 sur 269
patisameti, bhattaggam sammajjati. Yo passati panlyaghatam va paribhojanlyaghatam va
vaccaghatam va rittam tuccham so upatthapeti. Sacassa hoti avisayham, hatthavikarena dutiyam
amantetva hatthavilahghakena upatthapeti, na tveva tappaccaya vacam bhindati. Evam kho mayam,
bhante, samagga sammodamana avivadamana phasukam vassam vasimha, na ca pindakena kilamimhati.
Atha kho bhagava bhikkhii amantesi - "aphasuflneva [aphasukanheva (sT.)] kirame [kirime (ka.)],
bhikkhave, moghapurisa vuttha [vuttha (ka.)] samana phasumha [phasukamha (sl.)] vutthati patijananti.
Pasusamvasanheva kirame, bhikkhave, moghapurisa vuttha samana phasumha vutthati patijananti.
Elakasamvasahheva kirame, bhikkhave, moghapurisa vuttha samana phasumha vutthati patijananti.
Sapattasamvasahheva kirame, bhikkhave, moghapurisa vuttha samana phasumha vutthati patijananti.
Kathahhi namime, bhikkhave, moghapurisa mugabbatam titthiyasamadanam samadiyissa"nti. Netam,
bhikkhave, appasannanam va pasadaya. . .pe. . . vigarahitva dhammim katham katva bhikkhu amantesi -
na, bhikkhave, mugabbatam titthiyasamadanam samadiyitabbam. Yo samadiyeyya, apatti dukkatassa.
Anujanami, bhikkhave, vassamvutthanam bhikkhunam tihi thanehi pavaretum - ditthena va sutena va
parisahkaya va. Sa vo bhavissati ahhamahhanulomata apattivutthanata vinayapurekkharata. Evahca
pana, bhikkhave, pavaretabbam. Byattena bhikkhuna patibalena sahgho hapetabbo -
210. "Sunatu me, bhante, sahgho. Ajja pavarana. Yadi sahghassa pattakallam, sahgho
pavareyya' 'ti.
Therena bhikkhuna ekamsam uttarasahgam karitva ukkutikam nisTditva ahjalim paggahetva
evamassa vacanTyo - "sahgham, avuso, pavaremi ditthena va sutena va parisahkaya va. Vadantu mam
ayasmanto anukampam upadaya. Passanto patikarissami. Dutiyampi, avuso, sahgham pavaremi ditthena
va sutena va parisahkaya va. Vadantu mam ayasmanto anukampam upadaya. Passanto patikarissami.
Tatiyampi, avuso, sahgham pavaremi ditthena va sutena va parisahkaya va. Vadantu mam ayasmanto
anukampam upadaya. Passanto patikarissamT"ti.
Navakena bhikkhuna ekamsam uttarasahgam karitva ukkutikam nisTditva ahjalim paggahetva
evamassa vacanTyo - "sahgham, bhante, pavaremi ditthena va sutena va parisahkaya va. Vadantu mam
ayasmanto anukampam upadaya. Passanto patikarissami. Dutiyampi, bhante, sahgham...pe... tatiyampi,
bhante, sahgham pavaremi ditthena va sutena va parisahkaya va. Vadantu mam ayasmanto anukampam
upadaya. Passanto patikarissamT"ti.
211. Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu theresu bhikkhusu ukkutikam nisinnesu
pavarayamanesu asanesu acchanti. Ye te bhikkhu appiccha. . .pe. . . te ujjhayanti khiyyanti vipacenti -
"kathahhi nama chabbaggiya bhikkhu theresu bhikkhusu ukkutikam nisinnesu pavarayamanesu asanesu
acchissantF'ti. Atha kho te bhikkhu bhagavato etamattham arocesum. . .pe. . . "saccam kira, bhikkhave,
chabbaggiya bhikkhu theresu bhikkhusu ukkutikam nisinnesu pavarayamanesu asanesu acchantT"ti?
' ' Saccam, bhagava' 'ti. Vigarahi buddho bhagava. . . pe . . . ' 'kathahhi nama te, bhikkhave, moghapurisa
theresu bhikkhusu ukkutikam nisinnesu pavarayamanesu asanesu acchissa"nti. Netam, bhikkhave,
appasannanam va pasadaya, pasannanam va bhiyyobhavaya. . .pe. . . vigarahitva dhammim katham katva
bhikkhii amantesi - "na, bhikkhave, theresu bhikkhusu ukkutikam nisinnesu pavarayamanesu asanesu
acchitabbam. Yo accheyya, apatti dukkatassa. Anujanami, bhikkhave, sabbeheva ukkutikam nisinnehi
pavaretu"nti.
Tena kho pana samayena ahhataro thero jaradubbalo yava sabbe pavarentTti [yava sabbe pavarenti
(sya.)] ukkutikam nisinno agamayamano mucchito papati. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami,
bhikkhave, tadamantara ukkutikam nisTditum yava pavareti, pavaretva asane nisTditunti.
Aphasukaviharo nitthito.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 117 sur269
121. Pavaranabheda
212. Atha kho bhikkhunam etadahosi - "kati nu kho pavarana"ti? Bhagavato etamattham
arocesum. Dvema, bhikkhave, pavarana - catuddasika ca pannarasika ca. Ima kho, bhikkhave, dve
pavaranati.
Atha kho bhikkhunam etadahosi - "kati nu kho pavaranakammanf'ti? [pavaranakammanlti (sya.)]
Bhagavato etamattham arocesum. Cattarimani, bhikkhave, pavaranakammani - adhammena vaggam
pavaranakammam, adhammena samaggam pavaranakammam, dhammena vaggam pavaranakammam,
dhammena samaggam pavaranakammam. Tatra, bhikkhave, yadidam adhammena vaggam
pavaranakammam, na, bhikkhave, evarupam pavaranakammam katabbam; na ca maya evarupam
pavaranakammam anunnatam. Tatra, bhikkhave, yadidam adhammena samaggam pavaranakarnmam,
na, bhikkhave, evarupam pavaranakammam katabbam; na ca maya evarupam pavaranakammam
anunnatam. Tatra, bhikkhave, yadidam dhammena vaggam pavaranakammam, na, bhikkhave, evarupam
pavaranakammam katabbam; na ca maya evarupam pavaranakammam anunnatam. Tatra, bhikkhave,
yadidam dhammena samaggam pavaranakammam, evarupam, bhikkhave, pavaranakammam katabbam;
evarupanca maya pavaranakammam anunnatam. Tasmatiha, bhikkhave, evarupam pavaranakammam
karissama yadidam dhammena samagganti, evanhi vo, bhikkhave, sikkhitabbanti.
Pavaranabheda nitthita.
122. Pavaranadananujanana
213. Atha kho bhagava bhikkhii amantesi - "sannipatatha, bhikkhave. Sahgho pavaressatl' 'ti.
Evam vutte annataro bhikkhu bhagavantam etadavoca - "atthi, bhante, bhikkhu gilano, so anagato"ti.
Anujanami, bhikkhave, gilanena bhikkhuna pavaranam datum. Evanca pana, bhikkhave, databba - tena
gilanena bhikkhuna ekam bhikkhum upasahkamitva ekamsam uttarasahgam karitva ukkutikam nislditva
anjalim paggahetva evamassa vacanlyo - "pavaranam dammi, pavaranam me hara, pavaranam me
arocehi, mamatthaya pavarehl' 'ti kayena vinnapeti, vacaya vinnapeti, kayena vacaya vinnapeti, dinna
hoti pavarana; na kayena vinnapeti, na vacaya vinnapeti, na kayena vacaya vinnapeti, na dinna hoti
pavarana. Evancetam labhetha, iccetam kusalam. No ce labhetha, so, bhikkhave, gilano bhikkhu
mancena va plthena va sahghamajjhe anetva pavaretabbam. Sace, bhikkhave, gilanupatthakanam
bhikkJiunam etadahosi - "sace kho mayam gilanam thana cavessama, abadho va abhivaddhissati,
kalamkiriya va bhavissatl"ti na, bhikkhave, gilano bhikkhu thana cavetabbo. Sahghena tattha gantva
pavaretabbam; na tveva vaggena sahghena pavaretabbam. Pavareyya ce, apatti dukkatassa.
Pavaranaharako [pavaranaharako (sya.)] ce, bhikkhave, dinnaya pavaranaya tattheva pakkamati,
annassa databba pavarana. Pavaranaharako ce, bhikkhave, dinnaya pavaranaya tattheva vibbhamati. . .
pe. . . kalamkaroti. . . samanero patijanati. . . sikkham paccakkhatako patijanati. . . antimavatthum
ajjhapannako patijanati. . . ummattako patijanati. . . khittacitto patijanati. . . vedanatto patijanati. . . apattiya
adassane ukkhittako patijanati. . . apattiya appatikamme ukkhittako patijanati. . . papikaya ditthiya
appatinissagge ukkhittako patijanati. . . pandako patijanati. . . theyyasamvasako patijanati. . .
titthiyapakkantako patijanati. . . tiracchanagato patijanati. . . matughatako patijanati. . . pitughatako
patijanati. . . arahantaghatako patijanati. . . bhikkhunidusako patijanati. . . sahghabhedako patijanati . . .
lohituppadako patijanati. . . ubhatobyanjanako patijanati, ahhassa databba pavarana.
Pavaranaharako ce, bhikkhave, dinnaya pavaranaya antaramagge pakkamati, anahata hoti pavarana.
Pavaranaharako ce, bhikkhave, dinnaya pavaranaya antaramagge vibbhamati. . .pe. . . kalamkaroti. . .
samanero patijanati. . . sikkham paccakkhatako patijanati. . . antimavatthum ajjhapannako patijanati. . .
ummattako patijanati. . . khittacitto patijanati. . . vedanatto patijanati. . . apattiya adassane ukkhittako
patijanati. . . apattiya appatikamme ukkhittako patijanati. . . papikaya ditthiya appatinissagge ukkhittako
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 118 sur269
patijanati. . . pandako patijanati. . . theyyasamvasako patijanati. . . titthiyapakkantako patijanati. . .
tiracchanagato patijanati. . . matughatako patijanati. . . pitughatako patijanati. . . arahantaghatako
patijanati. . . bhikkhunidiisako patijanati. . . sahghabhedako patijanati. . . lohituppadako patijanati. . .
ubhatobyanjanako patijanati, anahata hoti pavarana.
Pavaranaharako ce, bhikkhave, dinnaya pavaranaya sahghappatto pakkamati, ahata hoti pavarana.
Pavaranaharako ce, bhikkhave, dinnaya pavaranaya sahghappatto vibbhamati. . .pe. . . kalamkaroti. . .
samanero patijanati. . . sikkham paccakkhatako patijanati. . . antimavatthum ajjhapannako patijanati. . .
ummattako patijanati. . . khittacitto patijanati. . . vedanatto patijanati. . . apattiya adassane ukkhittako
patijanati. . . apattiya appatikamme ukkhittako patijanati. . . papikaya ditthiya appatinissagge ukkhittako
patijanati. . . pandako patijanati. . . theyyasamvasako patijanati. . . titthiyapakkantako patijanati. . .
tiracchanagato patijanati... matughatako patijanati... pitughatako patijanati... arahantaghatako
patijanati. . . bhikkhunidusako patijanati. . . sahghabhedako patijanati. . . lohituppadako patijanati. . .
ubhatobyanjanako patijanati, ahata hoti pavarana.
Pavaranaharako ce, bhikkhave, dinnaya pavaranaya sahghappatto sutto naroceti, ahata hoti
pavarana. Pavaranaharakassa anapatti. Pavaranaharako ce, bhikkhave, dinnaya pavaranaya sahghappatto
pamatto naroceti. . .pe. . . samapanno naroceti, ahata hoti pavarana. Pavaranaharakassa anapatti.
Pavaranaharako ce, bhikkhave, dinnaya pavaranaya sahghappatto sancicca naroceti, ahata hoti
pavarana. Pavaranaharakassa apatti dukkatassa. Anujanami, bhikkhave, tadahu pavaranaya pavaranam
dentena chandampi datum, santi sahghassa karanlyanti.
Pavaranadananujanana nitthita.
123. Natakadiggahanakatha
214. Tena kho pana samayena annataram bhikkhum tadahu pavaranaya nataka ganhimsu.
Bhagavato etamattham arocesum. Idha pana, bhikkhave, bhikkhum tadahu pavaranaya nataka ganhanti.
Te nataka bhikkhuhi evamassu vacaniya - ' 'ihgha, tumhe ayasmanto imam bhikkhum muhuttam
muncatha, yavayam bhikkhu pavaretT"ti. Evancetam labhetha, iccetam kusalam. No ce labhetha, te
hataka bhikkhuhi evamassu vacanlya - "ihgha, tumhe ayasmanto muhuttam ekamantam hotha,
yavayam bhikkhu pavaranam detl' 'ti. Evahcetam labhetha, iccetam kusalam. No ce labhetha, te hataka
bhikkhuhi evamassu vacanlya - "ihgha, tumhe ayasmanto imam bhikkhum muhuttam nisslmam netha,
yava sahgho pavaretf'ti. Evahcetam labhetha, iccetam kusalam. No ce labhetha, na tveva vaggena
sahghena pavaretabbam. Pavareyya ce, apatti dukkatassa.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhum tadahu pavaranaya rajano ganhanti. . .pe. . . cora ganhanti . . . dhutta
ganhanti. . . bhikkhupaccatthika ganhanti. Te bhikkhupaccatthika bhikkhuhi evamassu vacanlya -
"ihgha, tumhe ayasmanto imam bhikkhum muhuttam muhcatha, yavayam bhikkhu pavaretl"ti.
Evahcetam labhetha, iccetam kusalam. No ce labhetha, te bhikkhupaccatthika bhikkhuhi evamassu
vacanlya - "ihgha, tumhe ayasmanto muhuttam ekamantam hotha, yavayam bhikkhu pavaranam
detl' 'ti. Evahcetam labhetha, iccetam kusalam. No ce labhetha, te bhikkhupaccatthika bhikkhuhi
evamassu vacanlya - "ihgha, tumhe ayasmanto imam bhikkhum muhuttam nisslmam netha, yava
sahgho pavaretf 'ti. Evahcetam labhetha, iccetam kusalam. No ce labhetha, na tveva vaggena sahghena
pavaretabbam. Pavareyya ce, apatti dukkatassati.
Natakadiggahanakatha nitthita.
124. Sanghapavaranadippabheda
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 119 sur269
215. Tena kho pana samayena annatarasmim avase tadahu pavaranaya pahca bhikkhu viharanti.
Atha kho tesam bhikkhunam etadahosi - "bhagavata pannattam 'sahghena pavaretabba'nti.
Mayancamha panca jana. Katham nu kho amhehi pavaretabba"nti? Bhagavato etamattham arocesum.
Anujanami, bhikkhave, pancannam sahghe pavaretunti.
216. Tena kho pana samayena annatarasmim avase tadahu pavaranaya cattaro bhikkhu viharanti.
Atha kho tesam bhikkhunam etadahosi - "bhagavata anunnatam pancannam sahghe pavaretunti.
Mayancamha cattaro jana. Katham nu kho amhehi pavaretabba' 'nti? Bhagavato etamattham arocesum.
Anujanami, bhikkhave, catunnam annamannam pavaretum. Evanca pana, bhikkhave, pavaretabbam.
Byattena bhikkhuna patibalena te bhikkhu napetabba -
"Sunantu me ayasmanto. Ajja pavarana. Yadayasmantanam pattakallam, mayam annamannam
pavareyyama' 'ti.
Therena bhikkhuna ekamsam uttarasahgam karitva ukkutikam nislditva anjalim paggahetva te
bhikkhu evamassu vacanlya - "aham, avuso, ayasmante pavaremi ditthena va sutena va parisahkaya va.
Vadantu mam ayasmanto anukampam upadaya. Passanto patikarissami. Dutiyampi. . .pe. . . tatiyampi
aham, avuso, ayasmante pavaremi ditthena va sutena va parisahkaya va. Vadantu mam ayasmanto
anukampam upadaya. Passanto patikarissami"ti.
Navakena bhikkhuna ekamsam uttarasahgam karitva ukkutikam nislditva anjalim paggahetva te
bhikkhu evamassu vacanlya - ' 'aham, bhante, ayasmante pavaremi ditthena va sutena va parisahkaya
va. Vadantu mam ayasmanto anukampam upadaya. Passanto patikarissami. Dutiyampi. . .pe. . . tatiyampi
aham, bhante, ayasmante pavaremi ditthena va sutena va parisahkaya va. Vadantu mam ayasmanto
anukampam upadaya. Passanto patikarissamF'ti.
Tena kho pana samayena annatarasmim avase tadahu pavaranaya tayo bhikkhii viharanti. Atha kho
tesam bhikkhunam etadahosi - "bhagavata anunnatam pancannam sahghe pavaretum, catunnam
ahnamahnam pavaretum. Mayahcamha tayo jana. Katham nu kho amhehi pavaretabba' 'nti? Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, tinnam ahnamahham pavaretum. Evahca pana,
bhikkhave, pavaretabbam. Byattena bhikkhuna patibalena te bhikkhu hapetabba -
"Sunantu me ayasmanta. Ajja pavarana. Yadayasmantanam pattakallam, mayam ahnamahham
pavareyyama' 'ti.
Therena bhikkhuna ekamsam uttarasahgam karitva ukkutikam nislditva ahjalim paggahetva te
bhikkhu evamassu vacanlya - ' 'aham, avuso, ayasmante pavaremi ditthena va sutena va parisahkaya va.
Vadantu mam ayasmanta anukampam upadaya. Passanto patikarissami. Dutiyampi. . .pe. . . tatiyampi
aham, avuso, ayasmante pavaremi ditthena va sutena va parisahkaya va. Vadantu mam ayasmanta
anukampam upadaya. Passanto patikarissamF'ti.
Navakena bhikkhuna ekamsam uttarasahgam karitva ukkutikam nislditva ahjalim paggahetva te
bhikkhu evamassu vacanlya - ' 'aham, bhante, ayasmante pavaremi ditthena va sutena va parisahkaya
va. Vadantu mam ayasmanta anukampam upadaya. Passanto patikarissami. Dutiyampi. . .pe. . . tatiyampi
aham, bhante, ayasmante pavaremi ditthena va sutena va parisahkaya va. Vadantu mam ayasmanta
anukampam upadaya. Passanto patikarissaml"ti.
217. Tena kho pana samayena ahhatarasmim avase tadahu pavaranaya dve bhikkhii viharanti. Atha
kho tesam bhikkhunam etadahosi - "bhagavata anuhhatam pahcannam sahghe pavaretum, catunnam
ahhamahham pavaretum, tinnam ahhamahham pavaretum. Mayahcamha dve jana. Katham nu kho
amhehi pavaretabba"nti. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, dvinnam
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 120 sur 269
annamannam pavaretum. Evanca pana, bhikkhave, pavaretabbam. Therena bhikMiuna ekamsam
uttarasahgam karitva ukkutikam nislditva anjalim paggahetva navo bhikkhu evamassa vacanlyo -
"aham, avuso, ayasmantam pavaremi ditthena va sutena va parisahkaya va. Vadatu mam ayasma
anukampam upadaya. Passanto patikarissami. Dutiyampi. . .pe. . . tatiyampi aham, avuso, ayasmantam
pavaremi ditthena va sutena va parisahkaya va. Vadatu mam ayasma anukampam upadaya. Passanto
patikarissamf'ti.
Navakena bhikkhuna ekamsam uttarasahgam karitva ukkutikam nisiditva anjalim paggahetva thero
bhikkhu evamassa vacanlyo - "aham, bhante, ayasmantam pavaremi ditthena va sutena va parisahkaya
va. Vadatu mam ayasma anukampam upadaya. Passanto patikarissami. Dutiyampi. . .pe. . . tatiyampi
aham, bhante, ayasmantam pavaremi ditthena va sutena va parisahkaya va. Vadatu mam ayasma
anukampam upadaya. Passanto patikarissaml"ti.
218. Tena kho pana samayena ahnatarasmim avase tadahu pavaranaya eko bhikkhu viharati. Atha
kho tassa bhikkhuno etadahosi - "bhagavata anuhhatam pahcannam sahghe pavaretum, catunnam
annamannam pavaretum, tinnam annamannam pavaretum, dvinnam ahnamahham pavaretum.
Ahahcamhi ekako. Katham nu kho maya pavaretabba"nti? Bhagavato etamattham arocesum.
Idha pana, bhikkhave, ahhatarasmim avase tadahu pavaranaya eko bhikkhu viharati. Tena,
bhikkhave, bhikkhuna yattha bhikkhu patikkamanti upatthanasalaya va mandape va rukkhamule va, so
deso sammajjitva panlyam paribhojanlyam upatthapetva asanam pahhapetva padlpam katva
nislditabbam. Sace ahhe bhikkhu agacchanti, tehi saddhim pavaretabbam; no ce agacchanti, 'ajja me
pavarana'ti adhitthatabbam. No ce adhittheyya, apatti dukkatassa.
Tatra, bhikkhave, yattha pahca bhikkhii viharanti, na ekassa pavaranam aharitva
Catuhi sahghe pavaretabbam. Pavareyyum ce, apatti dukkatassa. Tatra, bhikkhave, yattha cattaro
bhikkhu viharanti, na ekassa pavaranam aharitva tlhi ahhamahham pavaretabbam. Pavareyyum ce, apatti
dukkatassa. Tatra, bhikkhave, yattha tayo bhikkhu viharanti, na ekassa pavaranam aharitva dvlhi
ahhamahham pavaretabbam. Pavareyyum ce, apatti dukkatassa. Tatra, bhikkhave, yattha dve bhikkhii
viharanti, na ekassa pavaranam aharitva ekena adhitthatabbam. Adhittheyya ce, apatti dukkatassati.
S ahghapavaranadippabheda nitthita.
125. Apattipatikammavidhi
219. Tena kho pana samayena ahhataro bhikkhu tadahu pavaranaya apattim apanno hoti. Atha kho
tassa bhikkhuno etadahosi - "bhagavata pahhattam 'na sapattikena pavaretabba'nti. Ahahcamhi apattim
apanno. Katham nu kho maya patipajjitabba"nti? Bhagavato etamattham arocesum [arocesi (ka.)].
Idha pana, bhikkhave, bhikkhu tadahu pavaranaya apattim apanno hoti. Tena, bhikkhave,
bhikkhuna ekam bhikkhum upasahkamitva ekamsam uttarasahgam karitva ukkutikam nislditva ahjalim
paggahetva evamassa vacanlyo - "aham^avuso, itthannamam apattim apanno, tam patideseml"ti. Tena
vattabbo - "passasf'ti. Ama passamlti. Ayatim samvareyyaslti.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhu tadahu pavaranaya apattiya vematiko hoti. Tena, bhikkhave,
bhikkhuna ekam bhikkhum upasahkamitva ekamsam uttarasahgam karitva ukkutikam nislditva ahjalim
paggahetva evamassa vacanlyo - "aham, avuso, itthannamaya apattiya vematiko; yada nibbematiko
bhavissami tada tam apattim patikarissaml' 'ti vatva pavaretabbam; na tveva tappaccaya pavaranaya
antarayo katabboti.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 121 sur269
Apattipatikammavidhi nitthita.
126. Apattiavikaranavidhi
220. Tena kho pana samayena annataro bhikkhu pavarayamano apattim sarati. Atha kho tassa
bhikkhuno etadahosi - "bhagavata pannattam 'na sapattikena pavaretabba'nti. Ahancamhi apattim
apanno. Katham nu kho maya patipajjitabba"nti? Bhagavato etamattham arocesum.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhu pavarayamano apattim sarati. Tena, bhikkhave, bhikkhuna samanto
bhikkhu evamassa vacanlyo - "aham, avuso, itthannamam apattim apanno. Ito vutthahitva tam apattim
patikarissamT' 'ti vatva pavaretabbam; na tveva tappaccaya pavaranaya antarayo katabbo.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhu pavarayamano apattiya vematiko hoti. Tena, bhikkhave,
Bhikkhuna samanto bhikkhu evamassa vacanTyo - "aham, avuso, itthannamaya apattiya vematiko;
yada nibbematiko bhavissami tada tam apattim patikarissamT"ti vatva pavaretabbam; na tveva
tappaccaya pavaranaya antarayo katabboti.
Apatti avikaranavidhi nitthita.
127. Sabhagapattipatikammavidhi
221. Tena kho pana samayena annatarasmim avase tadahu pavaranaya sabbo sahgho sabhagam
apattim apanno hoti. Atha kho tesam bhikkhunam etadahosi - ' 'bhagavata pannattam 'na sabhaga apatti
desetabba, na sabhaga apatti patiggahetabba'ti. Ayanca sabbo sahgho sabhagam apattim apanno.
Katham nu kho amhehi patipajjitabba"nti? Bhagavato etamattham arocesum.
Idha pana, bhikkhave, afflatarasmim avase tadahu pavaranaya sabbo sahgho sabhagam apattim
apanno hoti. Tehi, bhikkhave, bhikkhuhi eko bhikkhu samanta avasa sajjukam pahetabbo - gacchavuso,
tam apattim patikaritva agaccha, mayam te santike tam apattim patikarissamati. Evancetam labhetha,
iccetam kusalam. No ce labhetha, byattena bhikkhuna patibalena sahgho napetabbo -
"Sunatu me, bhante, sahgho. Ayam sabbo sahgho sabhagam apattim apanno. Yada annam
bhikkhum suddham anapattikam passissati tada tassa santike tam apattim patikarissatT' 'ti vatva
pavaretabbam; na tveva tappaccaya pavaranaya antarayo katabbo.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahu pavaranaya sabbo sahgho sabhagaya apattiya
vematiko hoti. Byattena bhikkhuna patibalena sahgho napetabbo -
"Sunatu me, bhante, sahgho. Ayam sabbo sahgho sabhagaya apattiya vematiko. Yada nibbematiko
bhavissati tada tam apattim patikarissatT"ti vatva, pavaretabbam, na tveva tappaccaya pavaranaya
antarayo katabboti.
Sabhagapattipatikammavidhi nitthita.
Pathamabhanavaro nitthito.
128. Anapattipannarasakam
222. Tena kho pana samayena ahnatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 122 sur 269
sannipatimsu, pafica va atireka va. Te na janimsu "atthanne avasika bhikkhii anagata"ti. Te
dhammasannino vinayasafifiino vagga samaggasafifiino pavaresum. Tehi pavariyamane athafifie avasika
bhikkhu agacchimsu bahutara. Bhagavato etamattham arocesum.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, pafica va atireka va. Te na jananti "atthanne avasika bhikkhu anagata"ti. Te
dhammasafifiino vinayasafifiino vagga samaggasafifiino pavarenti. Tehi pavariyamane athafifie avasika
bhikkhu agacchanti bahutara. Tehi, bhikkhave, bhikkhiihi puna pavaretabbam. Pavaritanam anapatti.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, panca va atireka va. Te na jananti "atthanne avasika bhikkhu anagata"ti. Te
dhammasafinino vinayasannino vagga samaggasafinino pavarenti. Tehi pavariyamane athafifie avasika
bhikkhu agacchanti samasama. Pavarita suppavarita, avasesehi pavaretabbam. Pavaritanam anapatti.
Idha pana, bhikkhave, afifiatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, pafica va atireka va. Te na jananti "atthafifie avasika bhikkhu anagata"ti. Te
dhammasafifiino vinayasafifiino vagga samaggasafifiino pavarenti. Tehi pavariyamane athafifie avasika
bhikkhu agacchanti thokatara. Pavarita suppavarita, avasesehi pavaretabbam. Pavaritanam anapatti.
Idha pana, bhikkhave, afifiatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, pafica va atireka va. Te na jananti "atthafifie avasika bhikkhu anagata"ti. Te
dhammasafifiino vinayasafifiino vagga samaggasafifiino pavarenti. Tehi pavaritamatte athafifie avasika
bhikkhu agacchanti bahutara. Tehi, bhikkhave, bhikkhiihi puna pavaretabbam. Pavaritanam anapatti.
Idha pana, bhikkhave, afifiatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, pafica va atireka va. Te na jananti "atthafifie avasika bhikkhu anagata"ti. Te
dhammasafifiino vinayasafifiino vagga samaggasafifiino pavarenti. Tehi pavaritamatte athafifie avasika
bhikkhu agacchanti samasama. Pavarita suppavarita, tesam santike pavaretabbam. Pavaritanam anapatti.
Idha pana, bhikkhave, afifiatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, pafica va atireka va. Te na jananti "atthafifie avasika bhikkhu anagata"ti. Te
dhammasafifiino vinayasafifiino vagga samaggasafifiino pavarenti. Tehi pavaritamatte athafifie avasika
bhikkhu agacchanti thokatara. Pavarita suppavarita, tesam santike pavaretabbam. Pavaritanam anapatti.
Idha pana, bhikkhave, afifiatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, pafica va atireka va. Te na jananti "atthafifie avasika bhikkhu anagata"ti. Te
dhammasafifiino vinayasafifiino vagga samaggasafifiino pavarenti. Tehi pavaritamatte, avutthitaya
parisaya, athafifie avasika bhikkhu agacchanti bahutara. Tehi, bhikkhave, bhikkhiihi puna pavaretabbam.
Pavaritanam anapatti.
Idha pana, bhikkhave, afifiatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, pafica va atireka va. Te na jananti "atthafifie avasika bhikkhu anagata"ti. Te
dhammasafifiino vinayasafifiino vagga samaggasafifiino pavarenti. Tehi pavaritamatte, avutthitaya
parisaya, athafifie avasika bhikkhu agacchanti samasama. Pavarita suppavarita, tesam santike
pavaretabbam. Pavaritanam anapatti.
Idha pana, bhikkhave, afifiatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, pafica va atireka va. Te na jananti "atthafifie avasika bhikkhu anagata"ti. Te
dhammasafifiino vinayasafifiino vagga samaggasafifiino pavarenti. Tehi pavaritamatte, avutthitaya
parisaya, athafifie avasika bhikkhu agacchanti thokatara. Pavarita suppavarita, tesam santike
pavaretabbam. Pavaritanam anapatti.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 123 sur 269
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, panca va atireka va. Te na jananti "atthanne avasika bhikkhu anagata"ti. Te
dhammasannino vinayasannino vagga samaggasannino pavarenti. Tehi pavaritamatte, ekaccaya
vutthitaya parisaya, athanne avasika bhikkhii agacchanti bahutara. Tehi, bhikkhave, bhikkhuhi puna
pavaretabbam. Pavaritanam anapatti.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, panca va atireka va. Te na jananti "atthanne avasika bhikkhu anagata"ti. Te
dhammasannino vinayasannino vagga samaggasannino pavarenti. Tehi pavaritamatte, ekaccaya
vutthitaya parisaya, athanne avasika bhikkhii agacchanti samasama. Pavarita suppavarita, tesam santike
pavaretabbam. Pavaritanam anapatti.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, panca va atireka va. Te na jananti "atthanne avasika bhikkhu anagata"ti. Te
dhammasannino vinayasannino vagga samaggasannino pavarenti. Tehi pavaritamatte, ekaccaya
vutthitaya parisaya, athanne avasika bhikkhu agacchanti thokatara. Pavarita suppavarita, tesam santike
pavaretabbam. Pavaritanam anapatti.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, panca va atireka va. Te na jananti "atthanne avasika bhikkhu anagata"ti. Te
dhammasannino vinayasannino vagga samaggasannino pavarenti. Tehi pavaritamatte, sabbaya
vutthitaya parisaya, athanne avasika bhikkhu agacchanti bahutara. Tehi, bhikkhave, bhikkhuhi puna
pavaretabbam. Pavaritanam anapatti.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, panca va atireka va. Te na jananti "atthanne avasika bhikkhu anagata"ti. Te
dhammasannino vinayasannino vagga samaggasannino pavarenti. Tehi pavaritamatte, sabbaya
vutthitaya parisaya, athanne avasika bhikkhii agacchanti samasama. Pavarita suppavarita, tesam santike
pavaretabbam. Pavaritanam anapatti.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, panca va atireka va. Te na jananti "atthanne avasika bhikkhu anagata"ti. Te
dhammasannino vinayasannino vagga samaggasannino pavarenti. Tehi pavaritamatte, sabbaya
vutthitaya parisaya, athafifie avasika bhikkhii agacchanti thokatara. Pavarita suppavarita, tesam santike
pavaretabbam. Pavaritanam anapatti.
Anapattipannarasakam nitthitam.
129. Vaggavaggasannlpannarasakam
223. Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, panca va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhii anagata"ti. Te dhammasannino
vinayasannino vagga vaggasannino pavarenti. Tehi pavariyamane athanne avasika bhikkhu agacchanti
bahutara. Tehi, bhikkhave, bhikkhuhi puna pavaretabbam. Pavaritanam apatti dukkatassa.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, panca va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhii anagata"ti. Te dhammasannino
vinayasannino vagga vaggasannino pavarenti. Tehi pavariyamane athanne avasika bhikkhu agacchanti
samasama. Pavarita suppavarita, avasesehi pavaretabbam. Pavaritanam apatti dukkatassa.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 124 sur 269
sannipatanti, panca va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhii anagata"ti. Te
dhammasannino vinayasannino vagga vaggasannino pavarenti. Tehi pavariyamane athanne avasika
bhikkhu agacchanti thokatara. Pavarita suppavarita, avasesehi pavaretabbam. Pavaritanam apatti
dukkatassa.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, panca va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhu anagata"ti. Te dhammasannino
vinayasafinino vagga vaggasannino pavarenti. Tehi pavaritamatte, . . .pe. . . avutthitaya parisaya. . .pe. . .
ekaccaya vutthitaya parisaya. . .pe. . . sabbaya vutthitaya parisaya, athanne avasika bhikkhu agacchanti
bahutara. . .pe. . . samasama. . .pe. . . thokatara. Pavarita suppavarita, tesam santike pavaretabbam.
Pavaritanam apatti dukkatassa.
VaggavaggasannTpannarasakam nitthitam.
130. Vematikapannarasakam
224. Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, panca va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhii anagata"ti. Te "kappati nu kho
amhakam pavaretum, na nu kho kappaff'ti vematika pavarenti. Tehi pavariyamane athanne avasika
bhikkhu agacchanti bahutara. Tehi, bhikkhave, bhikkhiihi puna pavaretabbam. Pavaritanam apatti
dukkatassa.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, panca va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhii anagata"ti. Te "kappati nu kho
amhakam pavaretum, na nu kho kappatT"ti vematika pavarenti. Tehi pavariyamane athanne avasika
bhikkhu agacchanti samasama. Pavarita suppavarita, avasesehi pavaretabbam. Pavaritanam apatti
dukkatassa.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, panca va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhii anagata"ti. Te "kappati nu kho
amhakam pavaretum, na nu kho kappatT"ti vematika pavarenti. Tehi pavariyamane athanne avasika
bhikkhu agacchanti thokatara. Pavarita suppavarita, avasesehi pavaretabbam. Pavaritanam apatti
dukkatassa.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, panca va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhii anagata"ti. Te "kappati nu kho
amhakam pavaretum, na nu kho kappaff'ti vematika pavarenti. Tehi pavaritamatte. . .pe. . . avutthitaya
parisaya. . .pe. . . ekaccaya vutthitaya parisaya. . .pe. . . sabbaya vutthitaya parisaya, athanne avasika
bhikkhu agacchanti bahutara. . .pe. . . samasama. . .pe. . . thokatara. Pavarita suppavarita, tesam santike
pavaretabbam. Pavaritanam apatti dukkatassa.
Vematikapannarasakam nitthitam.
131. Kukkuccapakatapannarasakam
225. Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, panca va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhii anagata"ti. Te "kappateva
amhakam pavaretum, namhakam na kappaff'ti kukkuccapakata pavarenti. Tehi pavariyamane athanne
avasika bhikkhii agacchanti bahutara. Tehi, bhikkhave, bhikkhuhi puna pavaretabbam. Pavaritanam
apatti dukkatassa.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 125 sur 269
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, panca va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhu anagata"ti. Te "kappateva
amhakam pavaretum, namhakam na kappatl' 'ti kukkuccapakata pavarenti. Tehi pavariyamane athanne
avasika bhikkhu agacchanti samasama. Pavarita suppavarita, avasesehi pavaretabbam Pavaritanam
apatti dukkatassa.
Idha pana, bhikkhave, annarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, panca va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhu anagata"ti. Te "kappateva
amhakam pavaretum, namhakam na kappatf'ti kukkuccapakata pavarenti. Tehi pavariyamane athanne
avasika bhikkhu agacchanti thokatara. Pavarita suppavarita, avasesehi [avasesehi tesam santike (ka.)]
pavaretabbam. Pavaritanam apatti dukkatassa.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, panca va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhu anagata"ti. Te "kappateva
amhakam pavaretum, namhakam na kappatf'ti kukkuccapakata pavarenti. Tehi pavaritamatte, . . .pe. . .
avutthitaya parisaya. . .pe. . . ekaccaya vutthitaya parisaya. . .pe. . . sabbaya vutthitaya parisaya, athanhe
avasika bhikkhu agacchanti bahutara. . .pe. . . samasama. . .pe. . . thokatara. Pavarita suppavarita, tesam
santike pavaretabbam. Pavaritanam apatti dukkatassa.
Kukkuccapakatapannarasakam nitthitam.
132. Bhedapurekkharapannarasakam
226. Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, panca va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhu anagata"ti. Te "nassantete,
vinassantete, ko tehi attho"ti bhedapurekkhara pavarenti. Tehi pavariyamane athanhe avasika bhikkhu
agacchanti bahutara. Tehi, bhikkhave, bhikkhuhi puna pavaretabbam Pavaritanam apatti thullaccayassa.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, pahca va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhu anagata"ti. Te "nassantete,
vinassantete, ko tehi attho"ti bhedapurekkhara pavarenti. Tehi pavariyamane athahhe avasika bhikkhu
agacchanti samasama. Pavarita suppavarita, avasesehi pavaretabbam. Pavaritanam apatti thullaccayassa.
Idha pana, bhikkhave, anhatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, pahca va atireka va. Te jananti "atthahhe avasika bhikkhu anagata"ti. Te "nassantete,
vinassantete, ko tehi attho"ti - bhedapurekkhara pavarenti. Tehi pavariyamane athahhe avasika bhikkhu
agacchanti thokatara. Pavarita suppavarita, avasesehi pavaretabbam. Pavaritanam apatti thullaccayassa.
Idha pana, bhikkhave, ahhatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, pahca va atireka va. Te jananti "atthahhe avasika bhikkhu anagata"ti. Te "nassantete,
vinassantete, ko tehi attho"ti - bhedapurekkhara pavarenti. Tehi pavaritamatte athahhe avasika bhikkhu
agacchanti bahutara, tehi bhikkhave bhikkhuhi puna pavaretabbam, pavaritanam apatti thullaccayassa.
Idha pana, bhikkhave, ahhatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, pahca va atireka va. Te jananti "atthahhe avasika bhikkhu anagata"ti. Te "nassantete,
vinassantete, ko tehi attho"ti bhedapurekkhara pavarenti. Tehi pavaritamatte athahhe avasika bhikkhu
agacchanti samasama. Pavarita suppavarita, tesam santike pavaretabbam. Pavaritanam apatti
thullaccayassa.
Idha pana, bhikkhave, ahhatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, pahca va atireka va. Te jananti "atthahhe avasika bhikkhu anagata"ti. Te "nassantete,
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 126 sur 269
vinassantete, ko tehi attho"ti bhedapurekJdiara pavarenti. Tehi pavaritamatte athanne avasika
bhikkhu agacchanti thokatara. Pavarita suppavarita, tesam santike pavaretabbam. Pavaritanam apatti
thullaccayassa.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, panca va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhii anagata"ti. Te "nassantete,
vinassantete, ko tehi attho"ti bhedapurekkhara pavarenti. Tehi pavaritamatte, avutthitaya parisaya,
athanne avasika bhikkhii agacchanti bahutara. Tehi, bhikkhave, bhikkhuhi puna pavaretabbam.
Pavaritanam apatti thullaccayassa.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, panca va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhu anagata"ti. Te "nassantete,
vinassantete, ko tehi attho"ti bhedapurekkhara pavarenti. Tehi pavaritamatte, avutthitaya parisaya,
athanne avasika bhikkhu agacchanti samasama. Pavarita suppavarita, tesam santike pavaretabbam.
Pavaritanam apatti thullaccayassa.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, panca va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhu anagata"ti. Te "nassantete,
vinassantete, ko tehi attho"ti bhedapurekkhara pavarenti. Tehi pavaritamatte, avutthitaya parisaya,
athanne avasika bhikkhu agacchanti thokatara. Pavarita suppavarita, tesam santike pavaretabbam.
Pavaritanam apatti thullaccayassa.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, panca va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhu anagata"ti. Te "nassantete,
vinassantete, ko tehi attho"ti bhedapurekkhara pavarenti. Tehi pavaritamatte, ekaccaya vutthitaya
parisaya, athanne avasika bhikkhu agacchanti bahutara. Tehi, bhikkhave, bhikkhiihi puna pavaretabbam.
Pavaritanam apatti thullaccayassa.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, panca va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhii anagata"ti. Te "nassantete,
vinassantete, ko tehi attho"ti bhedapurekkhara pavarenti. Tehi pavaritamatte, ekaccaya vutthitaya
parisaya, athanne avasika bhikkhu agacchanti samasama. Pavarita suppavarita, tesam santike
pavaretabbam. Pavaritanam apatti thullaccayassa.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, panca va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhii anagata"ti. Te "nassantete,
vinassantete, ko tehi attho"ti bhedapurekkhara pavarenti. Tehi pavaritamatte, ekaccaya vutthitaya
parisaya, athanne avasika bhikkhu agacchanti thokatara. Pavarita suppavarita, tesam santike
pavaretabbam. Pavaritanam apatti thullaccayassa.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, panca va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhii anagata"ti. Te "nassantete,
vinassantete, ko tehi attho"ti bhedapurekkhara pavarenti. Tehi pavaritamatte, sabbaya vutthitaya
parisaya, athanne avasika bhikkhu agacchanti bahutara. Tehi, bhikkhave, bhikkhiihi puna pavaretabbam.
Pavaritanam apatti thullaccayassa.
Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, panca va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhii anagata"ti. Te "nassantete,
vinassantete, ko tehi attho"ti bhedapurekkhara pavarenti. Tehi pavaritamatte, sabbaya vutthitaya
parisaya, athanne avasika bhikkhu agacchanti samasama. Pavarita suppavarita, tesam santike
pavaretabbam. Pavaritanam apatti thullaccayassa.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 127 sur 269
Idha pana, bhikkhave, afinatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika
Bhikkhii sannipatanti, panca va atireka va. Te jananti "atthanne avasika bhikkhu anagata"ti. Te
"nassantete, vinassantete, ko tehi attho"ti bhedapurekkhara pavarenti. Tehi pavaritamatte, sabbaya
vutthitaya parisaya, athanne avasika bhikkhii agacchanti thokatara. Pavarita suppavarita, tesam santike
pavaretabbam. Pavaritanam apatti thullaccayassa.
Bhedapurekkharapannarasakam nitthitam.
PancavTsattika nitthita.
133. Slmottantikapeyyalam
227. Idha pana, bhikkhave, annatarasmim avase tadahu pavaranaya sambahula avasika bhikkhu
sannipatanti, panca va atireka va. Te najananti "anne avasika bhikkhu antoslmam okkamantT"ti...pe...
te najananti "anne avasika bhikkhii antosTmam okkanta"ti...pe... te na passanti anne avasike bhikkhii
antosTmam okkamante. . .pe. . . te na passanti anne avasike bhikkhu antosTmam okkante. . .pe. . . te na
sunanti "anne avasika bhikkhii antosTmam okkamantT' 'ti. . .pe. . . te na sunanti ' 'anne avasika bhikkhu
antosTmam okkanta' 'ti. . .pe. . . .
Avasikena avasika ekasatapancasattati tikanayato, avasikena agantuka, agantukena avasika,
agantukena agantuka, peyyalamukhena satta tikasatani honti.
STmokkantikapeyyalam nitthitam.
134. Divasananattam
228. Idha pana, bhikkhave, avasikanam bhikkhiinam catuddaso hoti, agantukanam pannaraso. Sace
avasika bahutara honti, agantukehi avasikanam anuvattitabbam. Sace samasama honti, agantukehi
avasikanam anuvattitabbam. Sace agantuka bahutara honti, avasikehi agantukanam anuvattitabbam.
Idha pana, bhikkhave, avasikanam bhikkhiinam pannaraso hoti, agantukanam catuddaso. Sace
avasika bahutara honti, agantukehi avasikanam anuvattitabbam. Sace samasama honti, agantukehi
avasikanam anuvattitabbam. Sace agantuka bahutara honti, avasikehi agantukanam anuvattitabbam.
Idha pana, bhikkhave, avasikanam bhikkhiinam patipado hoti, agantukanam pannaraso. Sace
avasika bahutara honti, avasikehi agantukanam nakama databba samaggT; agantukehi nissTmam gantva
pavaretabbam. Sace samasama honti, avasikehi agantukanam nakama databba samaggT; agantukehi
nissTmam gantva pavaretabbam. Sace agantuka bahutara honti, avasikehi agantukanam samaggT va
databba, nissTmam va gantabbam.
Idha pana, bhikkhave, avasikanam bhikkhiinam pannaraso hoti, agantukanam patipado. Sace
avasika bahutara honti, agantukehi avasikanam samaggT va databba, nissTmam va gantabbam. Sace
samasama honti, agantukehi avasikanam samaggT va databba, nissTmam va gantabbam. Sace agantuka
bahutara honti, agantukehi avasikanam nakama databba samaggT; avasikehi nissTmam gantva
pavaretabbam.
Divasananattam nitthitam.
135. Lingadidassanam
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 128 sur 269
229. Idha pana, bhikkhave, agantuka bhikkhu passanti avasikanam bhikkhunam avasikakaram,
avasikalihgam, avasikanimittam, avasikuddesam, suppannattam mancapitham bhisibibbohanam,
panlyam paribhojaniyam sapatthitam, parivenam susammattham; passitva vematika honti - "atthi nu
kho avasika bhikkhu, natthi nu kho"ti. Te vematika na vicinanti, avicinitva pavarenti. Apatti
dukkatassa. . .pe. . . te vematika vicinanti, vicinitva na passanti, apassitva pavarenti. Anapatti. Te
vematika vicinanti, vicinitva passanti, passitva ekato pavarenti. Anapatti. Te vematika vicinanti,
vicinitva passanti, passitva patekkam pavarenti. Apatti dukkatassa. Te vematika vicinanti, vicinitva
passanti, passitva - "nassantete, vinassantete, ko tehi attho"ti - bhedapurekkhara pavarenti. Apatti
thullaccayassa.
Idha pana, bhikkhave, agantuka bhikkhu sunanti avasikanam bhikkhunam avasikakaram,
avasikalihgam, avasikanimittam, avasikuddesam, cahkamantanam padasaddam, sajjhayasaddam,
ukkasitasaddam, khipitasaddam; sutva vematika honti - "atthi nu kho avasika bhikkhii, natthi nu
kho"ti. Te vematika na vicinanti, avicinitva pavarenti. Apatti dukkatassa. Te vematika vicinanti,
vicinitva na passanti, apassitva pavarenti. Anapatti. Te vematika vicinanti, vicinitva passanti, passitva
ekato pavarenti. Anapatti. Te vematika vicinanti, vicinitva passanti, passitva patekkam pavarenti. Apatti
dukkatassa. Te vematika vicinanti, vicinitva passanti, passitva "nassantete, vinassantete, ko tehi attho"ti
bhedapurekkhara pavarenti. Apatti thullaccayassa.
Idha pana, bhikkhave, avasika bhikkhii passanti agantukanam bhikkhunam agantukakaram,
agantukalihgam, agantukanimittam, agantukuddesam, annatakam pattam, annatakam civaram,
annatakam nisidanam, padanam dhotam, udakanissekam; passitva vematika honti - "atthi nu kho
agantuka bhikkhu, natthi nu kho"ti. Te vematika na vicinanti, avicinitva pavarenti. Apatti dukkatassa.
Te vematika vicinanti, vicinitva na passanti, apassitva pavarenti. Anapatti. Te vematika vicinanti,
vicinitva passanti, passitva ekato pavarenti. Anapatti. Te vematika vicinanti, vicinitva passanti, passitva
patekkam pavarenti. Apatti dukkatassa. Te vematika vicinanti, vicinitva passanti, passitva - nassantete,
vinassantete, ko tehi atthoti - bhedapurekkhara pavarenti. Apatti thullaccayassa.
Idha pana, bhikkhave, avasika bhikkhu sunanti agantukanam bhikkhunam agantukakaram,
Agantukalihgam, agantukanimittam, agantukuddesam, agacchantanam padasaddam,
upahanapapphotanasaddam, ukkasitasaddam, khipitasaddam; sutva vematika honti - "atthi nu kho
agantuka bhikkhu, natthi nu kho"ti. Te vematika na vicinanti, avicinitva pavarenti. Apatti dukkatassa.
Te vematika vicinanti, vicinitva na passanti, apassitva pavarenti. Anapatti. Te vematika vicinanti,
vicinitva passanti, passitva ekato pavarenti. Anapatti. Te vematika vicinanti, vicinitva passanti, passitva
patekkam pavarenti. Apatti dukkatassa. Te vematika vicinanti, vicinitva passanti, passitva - nassantete,
vinassantete, ko tehi atthoti - bhedapurekkhara pavarenti. Apatti thullaccayassa.
Lihgadidassanam nitthitam.
136. Nanasamvasakadlhi pavarana
230. Idha pana, bhikkhave, agantuka bhikkhu passanti avasike bhikkhii nanasamvasake. Te
samanasamvasakaditthim patilabhanti, samanasamvasakaditthim patilabhitva na pucchanti, apucchitva
ekato pavarenti. Anapatti. Te pucchanti, pucchitva nabhivitaranti, anabhivitaritva ekato pavarenti. Apatti
dukkatassa. Te pucchanti, pucchitva nabhivitaranti, anabhivitaritva patekkam pavarenti. Anapatti.
Idha pana, bhikkhave, agantuka bhikkhu passanti avasike bhikkhu samanasamvasake. Te
nanasamvasakaditthim patilabhanti, nanasamvasakaditthim patilabhitva na pucchanti, apucchitva ekato
pavarenti. Apatti dukkatassa. Te pucchanti, pucchitva abhivitaranti, abhivitaritva patekkam pavarenti.
Apatti dukkatassa. Te pucchanti, pucchitva abhivitaranti, abhivitaritva ekato pavarenti. Anapatti.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 129 sur 269
Idha pana, bhikkhave, avasika bhikkhii passanti agantuke bhikkhii nanasamvasake. Te
samanasamvasakaditthim patilabhanti, samanasamvasakaditthim patilabhitva na pucchanti, apucchitva
ekato pavarenti. Anapatti. Te pucchanti, pucchitva nabhivitaranti, anabhivitaritva ekato pavarenti. Apatti
dukkatassa. Te pucchanti, pucchitva nabhivitaranti, anabhivitaritva patekkam pavarenti. Anapatti.
Idha pana, bhikkhave, avasika bhikkhii passanti agantuke bhikkhii samanasamvasake. Te
nanasamvasakaditthim patilabhanti, nanasamvasakaditthim patilabhitva na pucchanti, apucchitva ekato
pavarenti. Apatti dukkatassa. Te pucchanti, pucchitva abhivitaranti, abhivitaritva patekkam pavarenti.
Apatti dukkatassa. Te pucchanti, pucchitva abhivitaranti, abhivitaritva ekato pavarenti. Anapatti.
Nanasamvasakadihi pavarana nitthita.
137. Na gantabbavaro
231. Na, bhikkhave, tadahu pavaranaya sabhikkhuka avasa abhikkhuko avaso gantabbo, annatra
sahghena, annatra antaraya. Na, bhikkhave, tadahu pavaranaya sabhikkhuka avasa abhikkhuko anavaso
gantabbo, annatra sahghena, aflnatra antaraya. Na, bhikkhave, tadahu pavaranaya sabhikkhuka avasa
abhikkhuko avaso va anavaso va gantabbo, annatra sahghena, ahnatra antaraya.
Na, bhikkhave, tadahu pavaranaya sabhikkhuka anavasa abhikkhuko avaso gantabbo, annatra
sahghena, ahhatra antaraya. Na, bhikkhave, tadahu pavaranaya sabhikkhuka anavasa abhikkhuko
anavaso gantabbo, ahhatra sahghena, ahhatra antamya. Na, bhikkhave, tadahu pavaranaya sabhikkhuka
anavasa abhikkhuko avaso va anavaso va gantabbo, ahhatra sahghena, ahhatra antaraya.
Na, bhikkhave, tadahu pavaranaya sabhikkhuka avasa va anavasa va abhikkhuko avaso gantabbo,
ahhatra sahghena, ahhatra antaraya. Na, bhikkhave, tadahu pavaranaya sabhikkhuka avasa va anavasa va
abhikkhuko anavaso gantabbo, ahhatra sahghena, ahhatra antaraya. Na, bhikkhave, tadahu pavaranaya
sabhikkhuka avasa va anavasa va abhikkhuko avaso va anavaso va gantabbo, ahhatra sahghena, ahhatra
antamya.
Na, bhikkhave, tadahu pavaranaya sabhikkhuka avasa sabhikkhuko avaso gantabbo, yatthassu
bhikkhu nanasamvasaka, ahhatra sahghena, ahhatra antaraya. Na, bhikkhave, tadahu pavaranaya
sabhikkhuka avasa sabhikkhuko anavaso gantabbo, yatthassu bhikkhu nanasamvasaka, ahhatra
sahghena, ahhatra antaraya. Na, bhikkhave, tadahu pavaranaya sabhikkhuka avasa sabhikkhuko avaso va
anavaso va gantabbo, yatthassu bhikkhu nanasamvasaka, ahhatra sahghena, ahhatra antaraya.
Na, bhikkhave, tadahu pavaranaya sabhikkhuka anavasa sabhikkhuko avaso gantabbo, yatthassu
bhikkhu nanasamvasaka, ahhatra sahghena, ahhatra antaraya. Na, bhikkhave, tadahu pavaranaya
sabhikkhuka anavasa sabhikkhuko anavaso gantabbo, yatthassu bhikkhu nanasamvasaka, ahhatra
sahghena, ahhatra antaraya. Na, bhikkhave, tadahu pavaranaya sabhikkhuka anavasa sabhikkhuko avaso
va anavaso va gantabbo, yatthassu bhikkhu nanasamvasaka, ahhatra sahghena, ahhatra antaraya.
Na, bhikkhave, tadahu pavaranaya sabhikkhuka avasa va anavasa
Va sabhikkhuko avaso gantabbo, yatthassu bhikkhu nanasamvasaka, ahhatra sahghena, ahhatra
antaraya. Na, bhikkhave, tadahu pavaranaya sabhikkhuka avasa va anavasa va sabhikkhuko anavaso
gantabbo, yatthassu bhikkhu nanasamvasaka, ahhatra sahghena, ahhatra antaraya. Na, bhikkhave, tadahu
pavaranaya sabhikkhuka avasa va anavasa va sabhikkhuko avaso va anavaso va gantabbo, yatthassu
bhikkhu nanasamvasaka, ahhatra sahghena, ahhatra antaraya.
Na gantabbavaro nitthito.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 130 sur269
138. Gantabbavaro
232. Gantabbo, bhikkhave, tadahu pavaranaya sabhikkhuka avasa sabhikkhuko avaso, yatthassu
bhikkhu samanasamvasaka, yam janna "sakkomi ajjeva gantu"nti. Gantabbo, bhikkhave, tadahu
pavaranaya sabhikkhuka avasa sabhikkhuko anavaso. . .pe. . . sabhikkhuko avaso va anavaso va,
yatthassu bhikkhii samanasamvasaka, yam janna "sakkomi ajjeva gantu"nti.
Gantabbo, bhikkhave, tadahu pavaranaya sabhikkhuka anavasa sabhikkhuko avaso. . .pe. . .
sabhikkhuko anavaso. . .pe. . . sabhikkhuko avaso va anavaso va, yatthassu bhikkhu samanasamvasaka,
yam janna "sakkomi ajjeva gantu"nti.
Gantabbo, bhikkhave, tadahu pavaranaya sabhikkhuka avasa va anavasa va sabhikkhuko
Avaso. . .pe. . . sabhikkhuko anavaso. . .pe. . . sabhikkhuko avaso va anavaso va, yatthassu bhikkhii
samanasamvasaka, yam janna "sakkomi ajjeva gantu"nti.
Gantabbavaro nitthito.
139. Vajjanlyapuggalasandassana
233. Na, bhikkhave, bhikkhuniya nisinnaparisaya pavaretabbam. Yo pavareyya, apatti dukkatassa.
Na, bhikkhave, sikkhamanaya. . .pe. . . na samanerassa. . .pe. . . na samaneriya. . .pe. . . na sikkham
paccakkhatakassa. . .pe. . . na antimavatthum ajjhapannakassa nisinnaparisaya pavaretabbam. Yo
pavareyya, apatti dukkatassa.
Na apattiya adassane ukkhittakassa nisinnaparisaya pavaretabbam. Yo pavareyya, yathadhammo
karetabbo. Na apattiya appatikamme ukkhittakassa. . .pe. . . na papikaya ditthiya appatinissagge
ukkhittakassa nisinnaparisaya pavaretabbam. Yo pavareyya, yathadhammo karetabbo.
Na pandakassa nisinnaparisaya pavaretabbam. Yo pavareyya, apatti dukkatassa. Na
theyyasamvasakassa. . .pe. . . na titthiyapakkantakassa. . .pe. . . na tiracchanagatassa. . .pe. . . na
matughatakassa. . .pe. . . na pitughatakassa. . .pe. . . na arahantaghatakassa. . .pe. . . na bhikkhunidusakassa
. . .pe. . . na sahghabhedakassa. . .pe. . . na lohituppadakassa . . .pe. . . na ubhatobyanjanakassa
nisinnaparisaya pavaretabbam. Yo pavareyya, apatti dukkatassa.
Na, bhikkhave, parivasikapavaranadanena pavaretabbam, annatra avutthitaya parisaya. Na ca,
bhikkhave, appavaranaya pavaretabbam, annatra sahghasamaggiyati.
VajjanTyapuggalasandassana nitthita.
Dutiyabhanavaro nitthito.
140. Dvevacikadipavarana
234. Tena kho pana samayena kosalesu janapade annatarasmim avase tadahu pavaranaya
savarabhayam ahosi. Bhikkhu nasakkhimsu tevacikam pavaretum. Bhagavato etamattham arocesum.
Anujanami, bhikkhave, dvevacikam pavaretunti.
Balhataram savarabhayam ahosi. Bhikkhii nasakkhimsu dvevacikam pavaretum. Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, ekavacikam pavaretunti.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 131 sur269
Balhataram savarabhayam ahosi. Bhikkhu nasakkhimsu ekavacikam pavaretum. Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, samanavassikam pavaretunti.
Tena kho pana samayena afifiatarasmim avase tadahu pavaranaya manussehi danam dentehi
yebhuyyena ratti khepita hoti. Atha kho tesam bhikkhunam etadahosi - ' 'manussehi danam dentehi
yebhuyyena ratti khepita. Sace sahgho tevacikam pavaressati, appavaritova sahgho bhavissati, athayam
ratti vibhayissati. Katham nu kho amhehi patipajjitabba"nti? Bnagavato etamattham arocesum. Idha
pana, bhikkhave, afifiatarasmim avase tadahu pavaranaya manussehi danam dentehi yebhuyyena ratti
khepita hoti. Tatra ce, bhikkhave, bhikkhunam evam hoti - ' 'manussehi danam dentehi yebhuyyena ratti
khepita. Sace safigho tevacikam pavaressati, appavaritova safigho bhavissati, athayam ratti
vibhayissatf'ti, byattena bhikkhuna patibalena safigho fiapetabbo -
"Sunatu me, bhante, safigho. Manussehi danam dentehi yebhuyyena ratti khepita. Sace safigho
tevacikam pavaressati, appavaritova safigho bhavissati, athayam ratti vibhayissati. Yadi safighassa
pattakallam, safigho dvevacikam, ekavacikam, samanavassikam pavareyya"ti.
Idha pana, bhikkhave, afifiatarasmim avase tadahu pavaranaya bhikkhuhi dhammam bhanantehi. . .
pe. . . suttantikehi suttantam safigayantehi. . . vinayadharehi vinayam vinicchinantehi. . . dhammakathikehi
dhammam sakacchantehi. . . bhikkhuhi kalaham karontehi yebhuyyena ratti khepita hoti. Tatra ce
bhikkhunam evam hoti - ' 'bhikkhuhi kalaham karontehi yebhuyyena ratti khepita. Sace safigho
tevacikam pavaressati, appavaritova safigho bhavissati, athayam ratti vibhayissati"ti, byattena
bhikkhuna patibalena safigho fiapetabbo -
"Sunatu me, bhante, safigho. Bhikkhuhi kalaham karontehi yebhuyyena ratti khepita. Sace safigho
tevacikam pavaressati, appavaritova safigho bhavissati, athayam ratti vibhayissati. Yadi safighassa
pattakallam, safigho dvevacikam, ekavacikam, samanavassikam pavareyya"ti.
Tena kho pana samayena kosalesu janapade afifiatarasmim avase tadahu pavaranaya
mahabhikkhusafigho sannipatito hoti, parittafica anovassikam [anovassakam (ka.)] hoti, maha ca megho
uggato hoti. Atha kho tesam bhikkhunam etadahosi - "ayam kho mahabhikkhusafigho sannipatito,
parittafica anovassikam, maha ca megho uggato. Sace safigho tevacikam pavaressati, appavaritova
safigho bhavissati, athayam megho pavassissati. Katham nu kho amhehi patipajjitabba"nti? Bhagavato
etamattham arocesum. Idha pana, bhikkhave, afifiatarasmim avase tadahu pavaranaya
mahabhikkhusafigho sannipatito hoti, parittafica anovassikam hoti, maha ca megho uggato hoti. Tatra ce
bhikkhunam evam hoti - "ayam kho mahabhikkhusafigho sannipatito, parittafica anovassikam, maha ca
megho uggato. Sace safigho tevacikam pavaressati, appavaritova safigho bhavissati, athayam megho
pavassissati' 'ti. Byattena bhikkhuna patibalena safigho fiapetabbo -
"Sunatu me, bhante, safigho. Ayam mahabhikkhusafigho sannipatito, parittafica anovassikam,
maha ca megho uggato. Sace safigho tevacikam pavaressati, appavaritova safigho bhavissati, athayam
megho pavassissati. Yadi safighassa pattakallam, safigho dvevacikam, ekavacikam, samanavassikam
pavareyya' 'ti.
Idha pana, bhikkhave, afifiatarasmim avase tadahu pavaranaya rajantarayo hoti. . .pe. . . corantarayo
hoti. . . agyantarayo hoti. . . udakantarayo hoti. . . manussantarayo hoti. . . amanussantarayo hoti. . .
valantarayo hoti. . . sarlsapantarayo hoti. . . jivitantarayo hoti. . . brahmacariyantarayo hoti. Tatra ce
bhikkhunam evam hoti - "ayam kho, brahmacariyantarayo. Sace safigho tevacikam pavaressati,
appavaritova safigho bhavissati, athayam brahmacariyantarayo bhavissatT"ti, byattena bhikkhuna
patibalena safigho fiapetabbo -
"Sunatu me, bhante, safigho. Ayam brahmacariyantarayo. Sace safigho tevacikam pavaressati,
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 132 sur269
appavaritova sangho bhavissati, athayam brahmacariyantarayo bhavissati. Yadi sahghassa
pattakallam, sahgho dvevacikam, ekavacikam, samanavassikam pavareyya"ti.
Dvevacikadipavarana nitthita.
141. Pavaranathapanam
235. Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu sapattika pavarenti. Bhagavato etamattham
arocesum. Na, bhikkhave, sapattikena pavaretabbam. Yo pavareyya, apatti dukkatassa. Anujanami,
bhikkhave, yo sapattiko pavareti, tassa okasam karapetva apattiya codetunti.
Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu okasam karapiyamana na icchanti okasam katum.
Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, okasam akarontassa pavaranam thapetum.
Evanca pana, bhikkhave, thapetabba. Tadahu pavaranaya catuddase va pannarase va tasmim puggale
sammukhibhute sahghamajjhe udaharitabbam - "sunatu me, bhante, sahgho. Itthannamo puggalo
sapattiko. Tassa pavaranam thapemi. Na tasmim sammukhlbhute pavaretabba"nti. Thapita hoti
pavaranati.
Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu - puramhakam pesala bhikkhu pavaranam
thapentiti - patikacceva suddhanam bhikkhunam anapattikanam avatthusmim akarane pavaranam
thapenti, pavaritanampi pavaranam thapenti. Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave,
suddhanam bhikkhunam anapattikanam avatthusmim akarane pavarana thapetabba. Yo thapeyya, apatti
dukkatassa. Na, bhikkhave, pavaritanampi pavarana thapetabba. Yo thapeyya, apatti dukkatassa.
236. Evam kho, bhikkhave, thapita hoti pavarana, evam atthapita. Kathanca, bhikkhave, atthapita
hoti pavarana? Tevacikaya ce, bhikkhave, pavaranaya bhasitaya lapitaya pariyositaya pavaranam thapeti,
atthapita hoti pavarana. Dvevacikaya ce, bhikkhave,... ekavacikaya ce, bhikkhave,... samanavassikaya
ce, bhikkhave, pavaranaya bhasitaya lapitaya pariyositaya pavaranam thapeti, atthapita hoti pavarana.
Evam kho, bhikkhave, atthapita hoti pavarana.
Kathanca, bhikkhave, thapita hoti pavarana? Tevacikaya, ce, bhikkhave, pavaranaya bhasitaya
lapitaya apariyositaya pavaranam thapeti, thapita hoti pavarana. Dvevacikaya ce, bhikkhave, . . .
ekavacikaya ce, bhikkhave,. . . samanavassikaya ce, bhikkhave, pavaranaya bhasitaya lapitaya
apariyositaya pavaranam thapeti, thapita hoti pavarana. Evam kho, bhikkhave, thapita hoti pavarana.
237. Idha pana, bhikkhave, tadahu pavaranaya bhikkhu bhikkhussa pavaranam thapeti. Tam ce
bhikkhum anne bhikkhu jananti, "ayam kho ayasma aparisuddhakayasamacaro,
aparisuddhavaclsamacaro, aparisuddhajlvo, balo, abyatto, na patibalo anuyunjiyamano anuyogam
datu"nti, 'alam, bhikkhu, ma bhandanam, ma kalaham, ma viggaham, ma vivada'nti omadditva
sahghena pavaretabbam.
Idha pana, bhikkhave, tadahu pavaranaya bhikkhu bhikkhussa pavaranam thapeti. Tam ce
bhikkhum ahhe bhikkhu jananti, "ayam kho ayasma parisuddhakayasamacaro,
aparisuddhavaclsamacaro, aparisuddhajlvo, balo, abyatto, na patibalo anuyuhjiyamano anuyogam
datu"nti, 'alam, bhikkhu, ma bhandanam, ma kalaham, ma viggaham, ma vivada'nti omadditva
sahghena pavaretabbam.
Idha pana, bhikkhave, tadahu pavaranaya bhikkhu bhikkhussa pavaranam thapeti. Tam ce
bhikkhum ahhe bhikkhu jananti, "ayam kho ayasma parisuddhakayasamacaro, parisuddhavaclsamacaro,
aparisuddhajTvo, balo, abyatto, na patibalo anuyuhjTyamano anuyogam datu"nti, 'alam, bhikkhu, ma
bhandanam, ma kalaham, ma viggaham, ma vivada'nti omadditva sahghena pavaretabbam.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 133 sur269
Idha pana, bhikkhave, tadahu pavaranaya bhikkhu bhikkhussa pavaranam thapeti. Tam ce
bhikkhum afifie bhikkhu jananti, "ayam kho ayasma parisuddhakayasamacaro, parisuddhavacTsamacaro,
parisuddhajTvo, balo, abyatto, na patibalo anuyufijTyamano anuyogam datu"nti, 'alam, bhikkhu, ma
bhandanam, ma kalaham, ma viggaham, ma vivada'nti omadditva sahghena pavaretabbam.
Idha pana, bhikkhave, tadahu pavaranaya bhikkhu bhikkhussa pavaranam thapeti. Tam ce
bhikkhum afifie bhikkhu jananti, "ayam kho ayasma parisuddhakayasamacaro, parisuddhavacTsamacaro,
parisuddhajTvo, pandito, byatto, patibalo anuyufijTyamano anuyogam datu' 'nti, so evamassa vacanTyo,
"yam kho tvam, avuso, imassa bhikkhuno pavaranam thapesi, kimhi nam thapesi, sTlavipattiya va
thapesi, acaravipattiya va thapesi, ditthivipattiya va thapesf'ti? So ce evam vadeyya - "sTlavipattiya va
thapemi, acaravipattiya va thapemi, ditthivipattiya va thapemT"ti, so evamassa vacanTyo - "janasi
panayasma sTlavipattim, janasi acaravipattim, janasi ditthivipatti"nti? So ce evam vadeyya - "janami
kho aham, avuso, sTlavipattim, janami acaravipattim, janami ditthivipatti"nti, so evamassa vacanTyo -
"katama panavuso, sTlavipatti, katama acaravipatti, katama ditthivipattT' 'ti? So ce evam vadeyya -
"cattari parajikani, terasa sahghadisesa, ayam sTlavipatti; thullaccayam, pacittiyam, patidesanTyam,
dukkatam, dubbhasitam, ayam acaravipatti; micchaditthi, antaggahikaditthi, ayam ditthivipattT"ti, so
evamassa vacanTyo - ' 'yam kho tvam, avuso, imassa bhikkhuno pavaranam thapesi, ditthena va thapesi,
sutena va thapesi, parisaflkaya va thapesT"ti? So ce evam vadeyya - "ditthena va thapemi, sutena va
thapemi, parisaflkaya va thapemT' 'ti, so evamassa vacanTyo - ' 'yam kho tvam, avuso, imassa bhikkhuno
ditthena pavaranam thapesi, kim te dittham, kinti te dittham, kada te dittham, kattha te dittham,
parajikam ajjhapajjanto dittho, saflghadisesam ajjhapajjanto dittho, thullaccayam. . . pacittiyam. . .
patidesanTyam. . . dukkatam. . . dubbhasitam ajjhapajjanto dittho, kattha ca tvam ahosi, kattha cayam
bhikkhu ahosi, kinca tvam karosi, kiflcayam bhikkhu karotF'ti? So ce evam vadeyya - "na kho aham,
avuso, imassa bhikkhuno ditthena pavaranam thapemi, apica sutena pavaranam thapemT"ti, so evamassa
vacanTyo - ' 'yam kho tvam, avuso, imassa bhikkhuno sutena pavaranam thapesi, kim te sutam, kinti te
sutam, kada te sutam, kattha te sutam, parajikam ajjhapannoti sutam, saflghadisesam ajjhapannoti sutam,
thullaccayam... pacittiyam. . . patidesanTyam... dukkatam... dubbhasitam ajjhapannoti sutam,
bhikkhussa sutam, bhikkhuniya sutam, sikkhamanaya sutam, samanerassa sutam, samaneriya sutam,
upasakassa sutam, upasikaya sutam, rajunam sutam, rajamahamattanam sutam, titthiyanam sutam,
titthiyasavakanam suta"nti? So ce evam vadeyya- "na kho aham, avuso, imassa bhikkhuno sutena
pavaranam thapemi, apica parisaflkaya pavaranam thapemT"ti, so evamassa vacanTyo - "yam kho tvam,
avuso, imassa bhikkhuno parisaflkaya pavaranam thapesi, kim parisaflkasi, kinti parisaflkasi, kada
parisaflkasi, kattha parisaflkasi, parajikam ajjhapannoti parisaflkasi, saflghadisesam ajjhapannoti
parisaflkasi, thullaccayam... pacittiyam... patidesanTyam. . . dukkatam... dubbhasitam ajjhapannoti
parisaflkasi, bhikkhussa sutva parisaflkasi, bhikkhuniya sutva parisaflkasi, sikkhamanaya sutva
parisaflkasi, samanerassa sutva parisankasi, samaneriya sutva parisaflkasi, upasakassa sutva parisaflkasi,
upasikaya sutva parisaflkasi, rajunam sutva parisaflkasi, rajamahamattanam sutva parisaflkasi,
titthiyanam sutva parisaflkasi, titthiyasavakanam sutva parisaflkasT"ti? So ce evam vadeyya - "na kho
aham, avuso, imassa bhikkhuno parisaflkaya pavaranam thapemi, api ca ahampi na janami kena
panaham imassa bhikkhuno pavaranam thapemT"ti. So ce, bhikkhave, codako bhikkhu anuyogena
vifinunam sabrahmacannam cittam na aradheti, ananuvado cudito bhikkhuti alam vacanaya. So ce,
bhikkhave, codako bhikkhu anuyogena viflflunam sabrahmacarTnam cittam aradheti, sanuvado cudito
bhikkhuti alam vacanaya. So ce, bhikkhave, codako bhikkhu amtilakena parajikena anuddhamsitam
patijanati, saflghadisesam aropetva saflghena pavaretabbam. So ce, bhikkhave, codako bhikkhu
amiilakena saflghadisesena anuddhamsitam patijanati, yathadhammam karapetva saflghena
pavaretabbam. So ce, bhikkhave, codako, bhikkhu amulakena thullaccayena. . . pacittiyena. . .
patidesanTyena. . . dukkatena. . . dubbhasitena anuddhamsitam patijanati, yathadhammam karapetva
sahghena pavaretabbam. So ce, bhikkhave, cudito bhikkhu parajikam ajjhapannoti patijanati, nasetva
sahghena pavaretabbam. So ce, bhikkhave, cudito bhikkhu saflghadisesam ajjhapannoti patijanati,
sahghadisesam aropetva saflghena pavaretabbam. So ce, bhikkhave, cudito bhikkhu thullaccayam. . .
pacittiyam. . . patidesanTyam. . . dukkatam. • • dubbhasitam ajjhapannoti patijanati, yathadhammam
karapetva saflghena pavaretabbam.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 134 sur 269
Pavaranathapanam nitthitam.
142. Thullaccayavatthukadi
238. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu tadahu pavaranaya thullaccayam ajjhapanno hoti. Ekacce
bhikkhu thullaccayaditthino honti, ekacce bhikkhu sahghadisesaditthino honti. Ye te, bhikkhave,
bhikkhu thullaccayaditthino, tehi so, bhikkhave, bhikkhu ekamantam apanetva yathadhammam
karapetva sahgham upasahkamitva evamassa vacaniyo - ' 'yam kho so, avuso, bhikkhu apattim apanno,
sassa yathadhammam patikata. Yadi sahghassa pattakallam, sahgho pavareyya"ti.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhu tadahu pavaranaya thullaccayam ajjhapanno hoti. Ekacce bhikkhii
thullaccayaditthino honti, ekacce bhikkhu pacittiyaditthino honti. . .pe. . . ekacce bhikkhii
thullaccayaditthino honti, ekacce bhikkhu patidesanlyaditthino honti. . . ekacce bhikkhu
thullaccayaditthino honti, ekacce bhikkhu dukkataditthino honti. . . ekacce bhikkhu thullaccayaditthino
honti, ekacce bhikkhii dubbhasitaditthino honti. Ye te, bhikkhave, bhikkhu thullaccayaditthino, tehi so,
bhikkhave, bhikkhu ekamantam apanetva yathadhammam karapetva sahgham upasahkamitva evamassa
vacamyo - ' 'yam kho so, avuso, bhikkhu apattim apanno, sassa yathadhammam patikata. Yadi
sahghassa pattakallam, sahgho pavareyya' 'ti.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhu tadahu pavaranaya pacittiyam ajjhapanno hoti. . .pe. . . patidesanlyam
ajjhapanno hoti. . . dukkatam ajjhapanno hoti. . . dubbhasitam ajjhapanno hoti. Ekacce bhikkhu
dubbhasitaditthino honti, ekacce bhikkhu sahghadisesaditthino honti. Ye te, bhikkhave, bhikkhu
dubbhasitaditthino, tehi so, bhikkhave, bhikkhu ekamantam apanetva yathadhammam karapetva
sahgham upasahkamitva evamassa vacamyo - ' 'yam kho so, avuso, bhikkhu apattim apanno, sassa
yathadhammam patikata. Yadi sahghassa pattakallam, sahgho pavareyya"ti.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhu tadahu pavaranaya dubbhasitam ajjhapanno hoti. Ekacce bhikkhu
dubbhasitaditthino honti, ekacce bhikkhu thullaccayaditthino honti. . .pe. . . ekacce bhikkhii
dubbhasitaditthino honti, ekacce bhikkhu pacittiyaditthino honti. . . ekacce bhikkhu dubbhasitaditthino
honti, ekacce bhikkhii patidesanlyaditthino honti. . . ekacce bhikkhu dubbhasitaditthino honti, ekacce
bhikkhu dukkataditthino honti. Ye te, bhikkhave, bhikkhii dubbhasitaditthino, tehi so, bhikkhave,
bhikkhu ekamantam apanetva yathadhammam karapetva sahgham upasahkamitva evamassa vacanlyo -
"yam kho so, avuso, bhikkhu apattim apanno, sassa yathadhammam patikata. Yadi sahghassa
pattakallam, sahgho pavareyya"ti.
Thullaccayavatthukadi nitthita.
143. Vatthuthapanadi
239. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu tadahu pavaranaya sahghamajjhe udahareyya - "sunatu me,
bhante, sahgho. Idam vatthu panhayati, na puggalo. Yadi sahghassa pattakallam, vatthum thapetva
sahgho pavareyya"ti. So evamassa vacanlyo - "bhagavata kho, avuso, visuddhanam pavarana pahhatta.
Sace vatthu pahhayati, na puggalo, idaneva nam vadehl' 'ti.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhu tadahu pavaranaya sahghamajjhe udahareyya - "sunatu me, bhante,
sahgho. Ayam puggalo pahnayati, na vatthu. Yadi sahghassa pattakallam, puggalam thapetva sahgho
pavareyya"ti. So evamassa vacanlyo - "bhagavata kho, avuso, samagganam pavarana pahhatta. Sace
puggalo pahhayati, na vatthu, idaneva nam vadehl"ti.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhu tadahu pavaranaya sahghamajjhe udahareyya - "sunatu me, bhante,
sahgho. Idam vatthu ca puggalo ca pahhayati. Yadi sahghassa pattakallam, vatthuhca puggalahca
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 135 sur 269
thapetva sarigho pavareyya"ti. So evamassa vacanlyo - "bhagavata kho, avuso, visuddhanafica
samagganafica pavarana pafifiatta. Sace vatthu ca puggalo ca paflflayati, idaneva nam vadehT' 'ti.
Pubbe ce, bhikkhave, pavaranaya vatthu pafifiayati, paccha puggalo, kallam vacanaya. Pubbe ce,
bhikkhave, pavaranaya puggalo pafifiayati, paccha vatthu, kallam vacanaya. Pubbe ce, bhikkhave,
pavaranaya vatthu ca puggalo ca pafifiayati, tam ce kataya pavaranaya ukkoteti, ukkotanakam
pacittiyanti.
Vatthuthapanadi nitthita.
144. Bhandanakarakavatthu
240. Tena kho pana samayena sambahula sandittha sambhatta bhikkhu kosalesu janapade
afifiatarasmim avase vassam upagacchimsu. Tesam samanta afifie bhikkhu bhandanakaraka kalahakaraka
vivadakaraka bhassakaraka sarighe adhikaranakaraka vassam upagacchimsu - mayam tesam
bhikkhunam vassamvutthanam pavaranaya pavaranam thapessamati. Assosum kho te bhikkhu -
"amhakam kira samanta afifie bhikkhu bhandanakaraka kalahakaraka vivadakaraka bhassakaraka sarighe
adhikaranakaraka vassam upagata - mayam tesam bhikkhunam vassamvutthanam pavaranaya
pavaranam thapessama"ti. Katham nu kho amhehi patipajjitabbanti? Bhagavato etamattham arocesum.
Idha pana, bhikkhave, sambahula sandittha sambhatta bhikkhu afifiatarasmim avase vassam
upagacchanti. Tesam samanta afifie bhikkhu bhandanakaraka kalahakaraka vivadakaraka bhassakaraka
sarighe adhikaranakaraka vassam upagacchanti - mayam tesam bhikkhunam vassamvutthanam
pavaranaya pavaranam thapessamati. Anujanami, bhikkhave, tehi bhikkhuhi dve tayo uposathe
catuddasike katum - katham mayam tehi bhikkhuhi pathamataram pavareyyamati. Te ce, bhikkhave,
bhikkhu bhandanakaraka kalahakaraka vivadakaraka bhassakaraka sarighe adhikaranakaraka tam
avasam agacchanti, tehi, bhikkhave, avasikehi bhikkhuhi lahum lahum sannipatitva pavaretabbam,
pavaretva vattabba - "pavarita kho mayam, avuso; yathayasmanta mafifianti tatha karontu"ti. Te ce,
bhikkhave, bhikkhu bhandanakaraka kalahakaraka vivadakaraka bhassakaraka sanghe adhikaranakaraka
asamvihita tam avasam agacchanti, tehi, bhikkhave, avasikehi bhikkhuhi asanam pafifiapetabbam,
padodakam padapltham padakathalikam upanikkhipitabbam, paccuggantva pattacivaram
patiggahetabbam, panlyena paripucchitabba; tesam vikkhitva [vikkhipapetva (pativisodhakanam mati),
acikkhitva (ka.)] nisslmam gantva pavaretabbam, pavaretva vattabba - "pavarita kho mayam, avuso;
yathayasmanta mafifianti tatha karontu"ti. Evaficetam labhetha, iccetam kusalam. No ce labhetha,
avasikena bhikkhuna byattena patibalena avasika bhikkhu fiapetabba -
"Sunantume, ayasmanto [ayasmanta (ka.)], avasika. Yadayasmantanam pattakallam, idani
uposatham kareyyama, patimokkham uddiseyyama, agame kale pavareyyama"ti. Te ce, bhikkhave,
bhikkhu bhandanakaraka kalahakaraka vivadakaraka bhassakaraka sarighe adhikaranakaraka te bhikkhu
evam vadeyyum - "sadhavuso, idaneva no pavaretha' 'ti, te evamassu vacanlya - ' 'anissara kho tumhe,
avuso, amhakam pavaranaya; na tava mayam pavareyyama' 'ti. Te ce, bhikkhave, bhikkhu
bhandanakaraka kalahakaraka vivadakaraka bhassakaraka sarighe adhikaranakaraka tam kalam
anuvaseyyum, avasikena, bhikkhave, bhikkhuna byattena patibalena avasika bhikkhu fiapetabba -
"Sunantu me, ayasmanto, avasika. Yadayasmantanam pattakallam, idani uposatham kareyyama,
patimokkham uddiseyyama, agame junhe pavareyyama"ti. Te ce, bhikkhave, bhikkhu bhandanakaraka
kalahakaraka vivadakaraka bhassakaraka sarighe adhikaranakaraka te bhikkhu evam vadeyyum -
"sadhavuso, idaneva no pavareyyatha"ti, te evamassu vacanlya - "anissara kho tumhe, avuso,
amhakam pavaranaya, na tava mayam pavareyyama' 'ti. Te ce, bhikkhave, bhikkhu bhandanakaraka
kalahakaraka vivadakaraka bhassakaraka sarighe adhikaranakaraka tampi junham anuvaseyyum, tehi,
bhikkhave, bhikkhuhi sabbeheva agame junhe komudiya catumasiniya akama pavaretabbam.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 136 sur 269
Tehi ce, bhikkhave, bhikkhuhi pavariyamane gilano agilanassa pavaranam thapeti, so evamassa
vacanlyo - "ayasma kho gilano. Gilano ca ananuyogakkhamo vutto bhagavata. Agamehi, avuso, yava
arogo hosi. Arogo akahkhamano codessasT"ti. Evance vuccamano codeti, anadariye pacittiyam. Tehi ce,
bhikkhave, bhikkhuhi pavariyamane agilano gilanassa pavaranam thapeti, so evamassa vacamyo -
"ayam kho, avuso, bhikkhu gilano. Gilano ca ananuyogakkhamo vutto bhagavata. Agamehi, avuso,
yavayam bhikkhu arogo hoti. Arogam akahkhamano codessasT"ti. Evance vuccamano codeti, anadariye
pacittiyam. Tehi ce, bhikkhave, bhikkhuhi pavariyamane gilano gilanassa pavaranam thapeti, so
evamassa vacanTyo - ' 'ayasmanta kho gilana. Gilano ca ananuyogakkhamo vutto bhagavata. Agamehi,
avuso, yava aroga hotha. Arogo arogam akahkhamano codessasT"ti [yava arogo hoti, arogam
akahkhamano codessasTti (ka.)]. Evance vuccamano codeti, anadariye pacittiyam. Tehi ce, bhikkhave,
bhikkhuhi pavariyamane agilano agilanassa pavaranam thapeti, ubho sahghena samanuyunjitva
samanugahitva [samanubhasitva (sT.)] yathadhammam karapetva sahghena pavaretabbanti.
Bhandanakarakavatthu nitthitam.
145. Pavaranasangaho
241. Tena kho pana samayena sambahula sandittha sambhatta bhikkhu kosalesu janapade
ahnatarasmim avase vassam upagacchimsu. Tesam samagganam sammodamananam avivadamananam
viharatam anhataro phasuviharo adhigato hoti. Atha kho tesam bhikkhunam etadahosi - "amhakam kho
samagganam sammodamananam avivadamananam viharatam ahhataro phasuviharo adhigato. Sace
mayam idani pavaressama, siyapi bhikkhu pavaretva carikam pakkameyyum. Evam mayam imamha
phasuvihara paribahira bhavissama. Katham nu kho amhehi patipajjitabba"nti? Bhagavato etamattham
arocesum.
Idha pana, bhikkhave, sambahula sandittha sambhatta bhikkhu ahhatarasmim avase vassam
upagacchanti. Tesam samagganam sammodamananam avivadamananam viharatam ahhataro
phasuviharo adhigato hoti. Tatra ce bhikkhunam evam hoti - "amhakam kho samagganam
sammodamananam avivadamananam viharatam ahhataro phasuviharo adhigato. Sace mayam idani
pavaressama, siyapi bhikkhu pavaretva carikam pakkameyyum. Evam mayam imamha phasuvihara
paribahira bhavissama"ti, anujanami, bhikkhave, tehi bhikkhuhi pavaranasahgaham katum. Evahca
pana, bhikkhave, katabbo. Sabbeheva ekajjham sannipatitabbam - sannipatitva byattena bhikkhuna
patibalena sahgho hapetabbo -
"Sunatu me, bhante, sahgho. Amhakam samagganam sammodamananam avivadamananam
viharatam ahhataro phasuviharo adhigato. Sace mayam idani pavaressama, siyapi bhikkhu pavaretva
carikam pakkameyyum. Evam mayam imamha phasuvihara paribahira bhavissama. Yadi sahghassa
pattakallam, sahgho pavaranasahgaham kareyya, idani uposatham kareyya, patimokkham uddiseyya,
agame junhe komudiya catumasiniya pavareyya. Esa hatti.
"Sunatu me, bhante, sahgho. Amhakam samagganam sammodamananam avivadamananam
viharatam ahhataro phasuviharo adhigato. Sace mayam idani pavaressama, siyapi bhikkhu pavaretva
carikam pakkameyyum. Evam mayam imamha phasuvihara paribahira bhavissama. Sahgho
pavaranasahgaham karoti, idani uposatham karissati, patimokkham uddisissati, agame junhe komudiya
catumasiniya pavaressati. Yassayasmato khamati pavaranasahgahassa karanam, idani uposatham
karissati, patimokkham uddisissati, agame junhe komudiya catumasiniya pavaressati, so tunhassa; yassa
nakkhamati, so bhaseyya.
"Kato sahghena pavaranasahgaho, idani uposatham karissati, patimokkham uddisissati, agame
junhe komudiya catumasiniya pavaressati. Khamati sahghassa, tasma tunhT, evametam dharayamT"ti.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 137 sur269
Tehi ce, bhikkhave, bhikkhuhi kate pavaranasangahe afifiataro bhikkhu evam vadeyya -
"icchamaham, avuso, janapadacarikam pakkamitum; atthi me janapade karanTya"nti, so evamassa
vacanlyo - "sadhavuso, pavaretva gacchahT"ti. So ce, bhikkhave, bhikkhu pavarayamano afifiatarassa
bhikkhuno pavaranam thapeti, so evamassa vacanlyo - "anissaro kho me tvam, avuso, pavaranaya, na
tavaham pavaressamT' 'ti. Tassa ce, bhikkhave, bhikkhuno pavarayamanassa afifiataro bhikkhu tassa
bhikkhuno pavaranam thapeti, ubho sahghena samanuyufijitva samanugahitva yathadhammam
karapetabba. So ce, bhikkhave, bhikkhu janapade tam karanTyam tTretva punadeva anto komudiya
catumasiniya tam avasam agacchati, tehi ce, bhikkhave, bhikkhuhi pavariyamane afifiataro bhikkhu tassa
bhikkhuno pavaranam thapeti, so evamassa vacanTyo - "anissaro kho me tvam, avuso, pavaranaya;
pavarito aha"nti. Tehi ce, bhikkhave, bhikkhuhi pavariyamane so bhikkhu afifiatarassa bhikkhuno
pavaranam thapeti, ubho safighena samanuyufijitva samanugahitva yathadhammam karapetva safighena
pavaretabbanti.
Pavaranasafigaho nitthito.
Pavaranakkhandhako catuttho.
146. Tassuddanam
Vassamvuttha kosalesu, agamum satthu dassanam;
Aphasum pasusamvasam, afifiamafifianulomata.
Pavarenta panamafica [pavarentasane dve ca (sT. sya.)], kammam gilanafiataka;
Raja cora ca dhutta ca, bhikkhupaccatthika tatha.
Pafica catutayo dveko, apanno vematT sari;
Sabbo safigho vematiko, bahu sama ca thokika.
Avasika catuddasa, lihgasamvasaka ubho;
Gantabbam na nisinnaya, chandadane pavarana [chandadanapavarana (ka.)].
Savarehi khepita megho, antara ca pavarana;
Na icchanti puramhakam, atthapita ca bhikkhuno.
Kimhi vati katamafica, ditthena sutasahkaya;
Codako cuditako ca, thullaccayam vatthu bhandanam;
Pavaranasafigaho ca, anissaro pavarayeti.
Imamhi khandhake vatthuni chacattansati.
Pavaranakkhandhako nitthito.
5. Cammakkhandhako
147. Sonakolivisavatthu
242. Tena samayena buddho bhagava rajagahe viharati gijjhakute pabbate. Tena kho pana
samayena raja magadho seniyo bimbisaro asTtiya gamasahassesu issariyadhipaccam rajjam kareti. Tena
kho pana samayena campayam sono nama koliviso [kolivTso (sT.)] setthiputto sukhumalo hoti. Tassa
padatalesu lomani jatani honti. Atha kho raja magadho seniyo bimbisaro tani asTti gamikasahassani
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 138 sur269
sannipatapetva kenacideva karanlyena sonassa kolivisassa santike dutam pahesi - agacchatu sono,
icchami sonassa agatanti. Atha kho sonassa kolivisassa matapitaro sonam kolivisam etadavocum - "raja
te, tata sona, pade dakkhitukamo. Ma kho tvam, tata sona, yena raja tena pade abhippasareyyasi. Rafiho
purato pallahkena nisida. Nisinnassa te raja pade dakkhissaff'ti. Atha kho sonam kolivisam sivikaya
anesum. Atha kho sono koliviso yena raja magadho seniyo bimbisaro tenupasahkami, upasahkamitva
rajanam magadham seniyam bimbisaram abhivadetva ranho purato pallahkena nisldi. Addasa kho raja
magadho seniyo bimbisaro sonassa kolivisassa padatalesu lomani jatani. Atha kho raja magadho seniyo
bimbisaro tani asiti gamikasahassani ditthadhammike atthe anusasitva uyyojesi - "tumhe khvattha,
bhane, maya ditthadhammike atthe anusasita; gacchatha, tam bhagavantam payirupasatha; so no
bhagava samparayike atthe anusasissatf'ti.
Atha kho tani asiti gamikasahassani yena gijjhakuto pabbato tenupasahkamimsu. Tena kho pana
samayena ayasma sagato bhagavato upatthako hoti. Atha kho tani aslti gamikasahassani yenayasma
sagato tenupasahkamimsu, upasahkamitva ayasmantam sagatam etadavocum - "imani, bhante, asTti
gamikasahassani idhupasahkantani bhagavantam dassanaya; sadhu mayam, bhante, labheyyama
bhagavantam dassanaya"ti. "Tena hi tumhe ayasmanto muhuttam idheva tava hotha, yavaham
bhagavantam pativedemT' 'ti. Atha kho ayasma sagato tesam asTtiya gamikasahassanam purato
pekkhamananam patikaya nimujjitva bhagavato purato ummujjitva bhagavantam etadavoca- "imani,
bhante, asTti gamikasahassani idhupasahkantani bhagavantam dassanaya; yassa dani, bhante, bhagava
kalam mahhatT' 'ti. ' 'Tena hi tvam, sagata, viharapacchayayam asanam pahhapehT' 'ti. ' 'Evam, bhante' 'ti
kho ayasma sagato bhagavato patissunitva pTtham gahetva bhagavato purato nimujjitva tesam asTtiya
gamikasahassanam purato pekkhamananam patikaya ummujjitva viharapacchayayam asanam pahhapeti.
Atha kho bhagava vihara nikkhamitva viharapacchayayam pahhatte asane nisldi. Atha kho tani aslti
gamikasahassani yena bhagava tenupasahkamimsu, upasahkamitva bhagavantam abhivadetva
ekamantam nisldimsu. Atha kho tani aslti gamikasahassani ayasmantamyeva sagatam samannaharanti,
no tatha bhagavantam. Atha kho bhagava tesam asltiya gamikasahassanam cetasa
cetoparivitakkamahhaya ayasmantam sagatam amantesi - "tena hi tvam, sagata, bhiyyosomattaya
uttarimanussadhammam iddhipatihariyam dassehl"ti. "Evam, bhante"ti kho ayasma sagato bhagavato
patissunitva vehasam abbhuggantva akase antalikkhe cahkamatipi, titthatipi, nisldatipi, seyyampi
kappeti, dhumayatipi [dhupayatipi (sL), padhupayatipi (sya.)] pajjalatipi, antaradhayatipi. Atha kho
ayasma sagato akase antalikkhe anekavihitam uttarimanussadhammam iddhipatihariyam dassetva
bhagavato padesu sirasa nipatitva bhagavantam etadavoca- "sattha me, bhante, bhagava;
savakohamasmi. Sattha me, bhante, bhagava; savakohamasmI"ti. Atha kho tani aslti gamikasahassani
"acchariyam vata bho! Abbhutam vata bho! Savakopi nama evam mahiddhiko bhavissati, evam
mahanubhavo, aho nuna sattha"ti bhagavantamyeva samannaharanti, no tatha ayasmantam sagatam.
Atha kho bhagava tesam asltiya gamikasahassanam cetasa cetoparivitakkamahhaya anupubbim
katham kathesi, seyyathidam - danakatham sllakatham saggakatham, kamanam adlnavam okaram
samkilesam, nekkhamme anisamsam pakasesi. Yada te bhagava ahhasi kallacitte, muducitte,
vinlvaranacitte, udaggacitte, pasannacitte, atha ya buddhanam samukkamsika dhammadesana, tam
pakasesi - dukkham, samudayam, nirodham, maggam. Seyyathapi nama suddham vattham
apagatakalakam sammadeva rajanam patigganheyya, evamevam tesam asltiya gamikasahassanam
tasmimyeva asane virajam vltamalam dhammacakkhum udapadi - "yamkihci samudayadhammam,
sabbam tam nirodhadhamma"nti. Te ditthadhamma pattadhamma viditadhamma pariyogalhadhamma
tinnavicikiccha vigatakathamkatha vesarajjappatta aparappaccaya satthusasane bhagavantam
etadavocum - "abhikkantam, bhante, abhikkantam, bhante. Seyyathapi, bhante, nikkujjitam va
ukkujjeyya, paticchannam va vivareyya, mulhassa va maggam acikkheyya, andhakare va telapajjotam
dhareyya - "cakkhumanto rupani dakkhantl"ti, evamevam bhagavata anekapariyayena dhammo
pakasito. Ete mayam, bhante, bhagavantam saranam gacchama. Dhammahca, bhikkhusahghahca.
Upasake no bhagava dharetu ajjatagge panupete saranam gate"ti.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 139 sur 269
Sonassa pabbajja
243. Atha kho sonassa kolivisassa etadahosi "yatha yatha kho aham bhagavata dhammam desitam
ajanami, nayidam sukaram agaram ajjhavasata ekantaparipunnam ekantaparisuddham sarikhalikhitam
brahmacariyam caritum; yamnunaham kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva agarasma
anagariyam pabbajeyya"nti. Atha kho tani aslti gamikasahassani bhagavato bhasitam abhinanditva
anumoditva utthayasana bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva pakkamisum. Atha kho sono
koliviso acirapakkantesu tesu asltiya gamikasahassesu yena bhagava tenupasahkami, upasarikamitva
bhagavantam abhivadetva ekamantam nisldi. Ekamantam nisinno kho sono koliviso bhagavantam
etadavoca - "yatha yathaham, bhante, bhagavata dhammam desitam ajanami, nayidam sukaram agaram
ajjhavasata ekantaparipunnam ekantaparisuddham sahkhalikhitam brahmacariyam caritum.
Icchamaham, bhante, kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva agarasma anagariyam
pabbajitum. Pabbajetu mam, bhante, bhagava"ti. Alattha kho sono koliviso bhagavato santike
pabbajjam, alattha upasampadam. Acirupasampanno ca panayasma sono sitavane viharati. Tassa
accaraddhavlriyassa cahkamato pada bhijjimsu. Cahkamo lohitena phuto hoti, seyyathapi gavaghatanam.
[ito param yava imassa vatthussa avasanam tava patho a. ni. 6.55 adayo] Atha kho ayasmato sonassa
rahogatassa patisallinassa evam cetaso parivitakko udapadi - "ye kho keci bhagavato savaka
araddhaviriya viharanti, aham tesam ahhataro. Atha ca pana me nanupadaya asavehi cittam vimuccati.
Samvijjanti kho pana me kule bhoga; sakka bhoge ca bhurijitum, pufiflani ca katum. Yamnunaham
hinayavattitva bhoge ca bhufljeyyam, puflflani ca kareyya"nti. Atha kho bhagava ayasmato sonassa
cetasa cetoparivitakkamafiflaya - seyyathapi nama balava puriso samifljitam va baham pasareyya,
pasaritam va baham samifljeyya evameva - gijjhakute pabbate antarahito sitavane paturahosi. Atha kho
bhagava sambahulehi bhikkhuhi saddhim senasanacarikam ahindanto yenayasmato sonassa cahkamo
tenupasahkami. Addasa kho bhagava ayasmato sonassa cahkamam lohitena phutam, disvana bhikkhu
amantesi - "kassa nvayam, bhikkhave, cahkamo lohitena phuto, seyyathapi gavaghatana"nti?
"Ayasmato, bhante, sonassa accaraddhaviriyassa cahkamato pada bhijjimsu. Tassayam cahkamo
lohitena phuto, seyyathapi gavaghatana"nti.
Atha kho bhagava yenayasmato sonassa viharo tenupasahkami, upasahkamitva pafifiatte asane
nisldi. Ayasmapi kho sono bhagavantam abhivadetva ekamantam nisldi. Ekamantam nisinnam kho
ayasmantam sonam bhagava etadavoca - "nanu te, sona, rahogatassa patisalllnassa evam cetaso
parivitakko udapadi - 'ye kho keci bhagavato savaka araddhavlriya viharanti, aham tesam afifiataro.
Atha ca pana me nanupadaya asavehi cittam vimuccati. Samvijjanti kho pana me kule bhoga; sakka
bhoge ca bhufijitum, pufifiani ca katum Yamnunaham hlnayavattitva bhoge ca bhufijeyyam, pufifiani ca
kareyya'"nti? "Evam, bhante"ti. "Tam kim mafifiasi, sona, kusalo tvam pubbe agarikabhuto vlnaya
tantissare"ti? "Evam, bhante"ti. "Tam kim mafifiasi, sona, yada te vlnaya tantiyo accayata honti, api
nu te vlna tasmim samaye saravatl va hoti, kammafifia va' 'ti? ' 'No hetam, bhante' 'ti. "Tam kim
mafifiasi, sona, yada te vlnaya tantiyo atisithila honti, api nu te vlna tasmim samaye saravatl va hoti,
kammafifia va"ti? "No hetam, bhante"ti. "Tam kim mafifiasi, sona, yada te vlnaya tantiyo neva
accayata honti natisithila, same gune patitthita, api nu te vlna tasmim samaye saravatl va hoti,
kammafifia va"ti? "Evam, bhante"ti. "Evameva kho, sona, accaraddhavlriyam uddhaccaya samvattati,
atillnavlriyam kosajjaya samvattati. Tasmatiha tvam, sona, vlriyasamatam adhitthaha, indriyanafica
samatam pativijjha, tattha ca nimittam ganhahl"ti. "Evam, bhante"ti kho ayasma sono bhagavato
paccassosi. Atha kho bhagava ayasmantam sonam imina ovadena ovaditva - seyyathapi nama balava
puriso sammifijitam va baham pasareyya, pasaritam va baham samifijeyya evameva - sltavane ayasmato
sonassa sammukhe antarahito gijjhakute pabbate paturahosi. Atha kho ayasma sono aparena samayena
vlriyasamatam adhitthasi, indriyanafica samatam pativijjhi, tattha ca nimittam aggahesi. Atha kho
ayasma sono, eko vupakattho appamatto atapl pahitatto viharanto, na cirasseva - yassatthaya kulaputta
sammadeva agarasma anagariyam pabbajanti - tadanuttaram brahmacariyapariyosanam dittheva
dhamme sayam abhififia sacchikatva upasampajja vihasi. 'Khlna jati, vusitam brahmacariyam, katam
karanlyam, naparam itthattaya'ti abhififiasi. Afifiataro ca panayasma sono arahatam ahosi.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 140 sur 269
244. Atha kho ayasmato sonassa arahattappattassa etadahosi - "yamnunaham bhagavato santike
annam byakareyya"nti. Atha kho ayasma sono yena bhagava tenupasahkami, upasahkamitva
bhagavantam abhivadetva ekamantam nisTdi. Ekamantam nisinno kho ayasma sono bhagavantam
etadavoca - yo so, bhante, bhikkhu araham khinasavo vusitava katakaranlyo ohitabharo
anuppattasadattho parikkhinabhavasanhojano sammadanha vimutto, so chatthanani adhimutto hoti -
nekkhammadhimutto hoti, pavivekadhimutto hoti, abyapajjadhimutto hoti, upadanakkhayadhimutto hoti,
tanhakkhayadhimutto hoti, asammohadhimutto hoti.
"Siya kho pana, bhante, idhekaccassa ayasmato evamassa- 'kevalam saddhamattakam nuna
ayamayasma nissaya nekkhammadhimutto'ti, na kho panetam, bhante, evam datthabbam. Khinasavo,
bhante, bhikkhu, vusitava, katakaranlyo, karanTyamattanam asamanupassanto katassa va paticayam
khaya ragassa vltaragatta nekkhammadhimutto hoti, khaya dosassa vitadosatta nekkhammadhimutto
hoti, khaya mohassa vitamohatta nekkhammadhimutto hoti.
"Siya kho pana, bhante, idhekaccassa ayasmato evamassa- 'labhasakkarasilokam nuna
ayamayasma nikamayamano pavivekadhimutto'ti. Na kho panetam, bhante, evam datthabbam.
KhTnasavo, bhante, bhikkhu, vusitava, katakaranTyo, karanTyamattanam [karanTyam attano
(ahguttarapaliyam)] asamanupassanto katassa va paticayam, khaya ragassa vTtaragatta pavivekadhimutto
hoti, khaya dosassa vTtadosatta pavivekadhimutto hoti, khaya mohassa vTtamohatta pavivekadhimutto
hoti.
"Siya kho pana, bhante, idhekaccassa ayasmato evamassa- 'sTlabbataparamasam nuna
ayamayasma sarato paccagacchanto abyapajjadhimutto'ti. Na kho panetam, bhante, evam datthabbam.
KhTnasavo, bhante, bhikkhu, vusitava, katakaranTyo, karanTyamattanam asamanupassanto katassa va
paticayam, khaya ragassa vTtaragatta abyapajjadhimutto hoti, khaya dosassa vTtadosatta
abyapajjadhimutto hoti, khaya mohassa vTtamohatta abyapajjadhimutto hoti.
' 'Khaya ragassa vTtaragatta upadanakkhayadhimutto hoti, khaya dosassa vTtadosatta
upadanakkhayadhimutto hoti, khaya mohassa vTtamohatta upadanakkhayadhimutto hoti.
' 'Khaya ragassa vTtaragatta tanhakkhayadhimutto hoti, khaya dosassa vTtadosatta
tanhakkhayadhimutto hoti, khaya mohassa vTtamohatta tanhakkhayadhimutto hoti.
"Khaya ragassa vTtaragatta asammohadhimutto hoti, khaya dosassa vTtadosatta asammohadhimutto
hoti, khaya mohassa vTtamohatta asammohadhimutto hoti.
"Evam samma vimuttacittassa, bhante, bhikkhuno bhusa cepi cakkhuvihheyya rupa cakkhussa
apatham agacchanti, nevassa cittam pariyadiyanti. AmissTkatamevassa cittam hoti, thitam,
anehjappattam, vayahcassanupassati. Bhusa cepi sotavihheyya sadda. . .pe. . . ghanavihheyya gandha. . .
jivhavihheyya rasa. . . kayavihheyya photthabba. . . manovihheyya dhamma manassa apatham agacchanti,
nevassa cittam pariyadiyanti; amissTkatamevassa cittam hoti, thitam, anehjappattam,
vayahcassanupassati. Seyyathapi, bhante, selo pabbato acchiddo asusiro ekagghano, puratthimaya cepi
disaya agaccheyya bhusa vatavutthi, neva nam sahkampeyya na sampakampeyya na sampavedheyya;
pacchimaya cepi disaya agaccheyya bhusa vatavutthi. . .pe. . . uttaraya cepi disaya. . .pe. . . dakkhinaya
cepi disaya agaccheyya bhusa vatavutthi, neva nam sahkampeyya na sampakampeyya na
sampavedheyya, evameva kho, bhante, evam samma vimuttacittassa bhikkhuno bhusa cepi
cakkhuvihheyya rupa cakkhussa apatham agacchanti, nevassa cittam pariyadiyanti; amissTkatamevassa
cittam hoti, thitam, anehjappattam, vayahcassanupassati. Bhusa cepi sotavihheyya sadda. . .pe. . .
ghanavihheyya gandha. . . jivhavihheyya rasa. . . kayavihheyya photthabba. . . manovihheyya dhamma
manassa apatham agacchanti, nevassa cittam pariyadiyanti; amissTkatamevassa cittam hoti, thitam,
anehjappattam, vayahcassanupassatT' 'ti.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 141 sur 269
Nekkhammam adhimuttassa, pavivekafica cetaso;
Abyapajjadhimuttassa, upadanakkhayassa ca.
Tanhakkhayadhimuttassa, asammohafica cetaso;
Disva ayatanuppadam, samma cittam vimuccati.
Tassa sammavimuttassa, santacittassa bhikkhuno;
Katassa paticayo natthi, karanlyam na vijjati.
Selo yatha ekagghano, vatena na samlrati;
Evam rupa rasa sadda, gandha phassa ca kevala.
Ittha dhamma anittha ca, na pavedhenti tadino;
Thitam cittam vippamuttam, vayancassanupassatiti.
Sonakolivisavatthu nitthitam.
148. Digunadiupahanapatikkhepo
245. Atha kho bhagava bhikkhii amantesi - "evam kho, bhikkhave, kulaputta annam byakaronti,
attho ca vutto, atta ca anupanlto. Atha ca, panidhekacce moghapurisa hasamanakam, mafine, aftnam
byakaronti, te paccha vighatam apajjantl"ti. Atha kho bhagava ayasmantam sonam amantesi - "tvam
khosi, sona, sukhumalo. Anujanami te, sona, ekapalasikam upahana"nti. "Aham kho, bhante,
asltisakatavahe hirannam ohaya agarasma anagariyam pabbajito, sattahatthikanca anlkam. Athaham
bhante ekapalasikam ce upahanam pariharissami, tassa me bhavissanti vattaro 'sono koliviso
asltisakatavahe hirannam ohaya agarasma anagariyam pabbajito, sattahatthikanca anlkam. So danayam
ekapalasikasu upahanasu satto'ti. Sace bhagava bhikkhusahghassa anujanissati ahampi paribhunjissami;
no ce bhagava bhikkhusahghassa anujanissati, ahampi na paribhunjissaml"ti. Atha kho bhagava
etasmim nidane etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhu amantesi - "anujanami, bhikkhave,
ekapalasikam upahanam. Na, bhikkhave, diguna upahana dharetabba. Na tiguna upahana dharetabba. Na
gunahgunupahana [ganahganupahana (bahusu)] dharetabba. Yo dhareyya, apatti dukkatassa"ti.
Digunadiupahanapatikkhepo nitthito.
149. Sabbanllikadipatikkhepo
246. Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu sabbanllika upahanayo dharenti. . .pe. . .
sabbapltika upahanayo dharenti. . . sabbalohitika upahanayo dharenti. . . sabbamahjitthika
[sabbamaftjetthika (ka.)] upahanayo dharenti ... sabbakanha upahanayo dharenti... sabbamaharahgaratta
upahanayo dharenti. . . sabbamahanamaratta upahanayo dharenti. Manussa ujjhayanti khiyyanti
vipacenti, "seyyathapi gihl kamabhogino"ti. Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave,
sabbanllika upahana dharetabba. . .pe. . . na sabbapltika upahana dharetabba, na sabbalohitika upahana
dharetabba, na sabbamaftjitthika upahana dharetabba, na sabbakanha upahana dharetabba, na
sabbamaharahgaratta upahana dharetabba, na sabbamahanamaratta upahana dharetabba. Yo dhareyya,
apatti dukkatassati.
Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu nllakavaddhika [vattika (sl.)] upahanayo dharenti,
pltakavaddhika upahanayo dharenti, lohitakavaddhika upahanayo dharenti, mafijitthikavaddhika
upahanayo dharenti, kanhavaddhika upahanayo dharenti, maharahgarattavaddhika upahanayo dharenti,
mahanamarattavaddhika upahanayo dharenti. Manussa ujjhayanti khiyyanti vipacenti, "seyyathapi gihl
kamabhogino"ti. Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, nllakavaddhika upahana
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 142 sur 269
dharetabba. . .pe. . . na pltakavaddhika upahana dharetabba, na lohitakavaddhika upahana
dharetabba, na manjitthikavaddhika upahana dharetabba, na kanhavaddhika upahana dharetabba, na
maharahgarattavaddhika upahana dharetabba, na mahanamarattavaddhika upahana dharetabba. Yo
dhareyya, apatti dukkatassati.
Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu khallakabaddha [. . .bandha (ka.)] upahanayo
dharenti. . .pe. . . putabaddha upahanayo dharenti, paligunthima upahanayo dharenti, tulapunnika
upahanayo dharenti, tittirapattika upahanayo dharenti, mendavisanavaddhika upahanayo dharenti,
ajavisanavaddhika upahanayo dharenti, vicchikalika upahanayo dharenti, morapincha [morapinja (sL
sya.)] parisibbita upahanayo dharenti, citra upahanayo dharenti. Manussa ujjhayanti khiyyanti vipacenti,
"seyyathapi gihT kamabhogino"ti. Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, khallakabaddha
upahana dharetabba. . .pe. . . na putabaddha upahana dharetabba, na paligunthima upahana dharetabba, na
tulapunnika upahana dharetabba, na tittirapattika upahana dharetabba, na mendavisanavaddhika upahana
dharetabba, na ajavisanavaddhika upahana dharetabba, na vicchikalika upahana dharetabba, na
morapinchaparisibbita upahana dharetabba, na citra upahana dharetabba. Yo dhareyya, apatti
dukkatassati.
Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu sihacammaparikkhata upahanayo dharenti. . .pe. . .
byagghacammaparikkhata upahanayo dharenti, dTpicammaparikkhata upahanayo dharenti,
ajinacammaparikkhata upahanayo dharenti, uddacammaparikkhata upahanayo dharenti,
majjaracammaparikkhata upahanayo dharenti, kalakacammaparikkhata upahanayo dharenti,
luvakacammaparikkhata [ulukacammaparikkhata (yojana)] upahanayo dharenti. Manussa ujjhayanti
khiyyanti vipacenti, "seyyathapi gihTkamabhogino"ti. Bhagavato etamattham arocesum. Na,
bhikkhave, sThacammaparikkhata upahana dharetabba. . .pe. . . na byagghacammaparikkhata upahana
dharetabba, na dTpicammaparikkhata upahana dharetabba, na ajinacammaparikkhata upahana
dharetabba, na uddacammaparikkhata upahana dharetabba, na majjaracammaparikkhata upahana
dharetabba, na kalakacammaparikkhata upahana dharetabba, na luvakacammaparikkhata upahana
dharetabba. Yo dhareyya, apatti dukkatassati.
SabbanTlikadipatikkhepo nitthito.
150. Omukkagunangunupahananujanana
247. Atha kho bhagava pubbanhasamayam nivasetva pattacTvaramadaya rajagaham pindaya pavisi,
annatarena bhikkhuna pacchasamanena. Atha kho so bhikkhu khanjamano bhagavantam pitthito pitthito
anubandhi. Addasa kho annataro upasako gunahguniipahana arohitva bhagavantam duratova
agacchantam; disva upahana arohitva yena bhagava tenupasahkami; upasahkamitva bhagavantam
abhivadetva yena so bhikkhu tenupasahkami; upasahkamitva tam bhikkhum abhivadetva etadavoca -
"kissa, bhante, ayyo khanjatF'ti? "Pada me, avuso, phalita"ti [phalitati (ka.)]. "Handa, bhante,
upahanayo"ti. "Alam, avuso, patikkhitta bhagavata gunahgunupahana"ti. "Ganhaheta, bhikkhu,
upahanayo"ti. Atha kho bhagava etasmim nidane etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhu
amantesi - "anujanami, bhikkhave, omukkam gunahgunupahanam. Na, bhikkhave, nava
gunahguntipahana dharetabba. Yo dhareyya, apatti dukkatassa"ti.
Omukkagunahgunupahananuj anana nitthita.
151. Ajjharame upahanapatikkhepo
248. Tena kho pana samayena bhagava ajjhokase anupahano cahkamati. Sattha anupahano
cahkamatTti, therapi bhikkhu anupahana cahkamanti. Chabbaggiya bhikkhu, satthari anupahane
cahkamamane, theresupi bhikkhiisu anupahanesu cahkamamanesu, saupahana cahkamanti. Ye te
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 143 sur 269
bhikkhu appiccha. . .pe. . . te ujjhayanti khiyyanti vipacenti - "kathanhi nama chabbaggiya bhikkhu,
satthari anupahane cahkamamane, theresupi bhikkhiisu anupahanesu cahkamamanesu, saupahana
cahkamissanti"ti. Atha kho te bhikkhu bhagavato etamattham arocesum. . .pe. . . "saccam kira,
bhikkhave, chabbaggiya bhikkhu, satthari anupahane cahkamamane, theresupi bhikkhusu anupahanesu
cahkamamanesu, saupahana cahkamantf'ti? "Saccam, bhagava"ti. Vigarahi buddho bhagava...pe...
"kathanhi nama te, bhikkhave, moghapurisa, satthari anupahane cahkamamane, theresupi bhikkhusu
anupahanesu cahkamamanesu, saupahana cahkamissanti. Ime hi nama, bhikkhave, gihT
odatavatthavasanaka abhijivanikassa sippassa karana acariyesu sagarava sappatissa sabhagavuttika
viharissanti. Idha kho tam, bhikkhave, sobhetha, yam tumhe evam svakkhate dhammavinaye pabbajita
samana acariyesu acariyamattesu upajjhayesu upajjhayamattesu agarava appatissa asabhagavuttika
[sagarava saggatissa sabhagavuttika (ka.)] vihareyyatha. Netam, bhikkhave, appasannanam va
pasadaya. . .pe. . . vigarahitva. . .pe. . . dhammim katham katva bhikkhu amantesi - ' 'na, bhikkhave,
acariyesu acariyamattesu upajjhayesu upajjhayamattesu anupahanesu cahkamamanesu saupahanena
cahkamitabbam. Yo cahkameyya, apatti dukkatassa. Na ca, bhikkhave, ajjharame upahana dharetabba.
Yo dhareyya, apatti dukkatassa"ti.
249. Tena kho pana samayena anhatarassa bhikkhuno padakhilabadho hoti. Tam bhikkhu
pariggahetva uccarampi passavampi nikkhamenti. Addasa kho bhagava senasanacarikam ahindanto te
bhikkhu tam bhikkhum pariggahetva uccarampi passavampi nikkhamente, disvana yena te bhikkhu
tenupasahkami, upasahkamitva te bhikkhu etadavoca- "kim imassa, bhikkhave, bhikkhuno abadho"ti?
"Imassa, bhante, ayasmato padakhilabadho; imam mayam pariggahetva uccarampi passavampi
nikkhamema"ti. Atha kho bhagava etasmim nidane etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhu
amantesi - "anujanami, bhikkhave, yassa pada va dukkha, pada va phalita, padakhilo va abadho
[padakhilabadho va (sya.)] upahanam dharetu"nti.
Tena kho pana samayena bhikkhu adhotehi padehi mahcampi plthampi abhiruhanti; civarampi
senasanampi dussati. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, 'idani mahcam va
pitham va abhiruhissamT"ti upahanam dharetunti.
Tena kho pana samayena bhikkhu rattiya uposathaggampi sannisajjampi gacchanta andhakare
khanumpi kantakampi akkamanti; pada dukkha honti. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami,
bhikkhave, ajjharame upahanam dharetum, ukkam, padlpam, kattaradandanti.
Ajjharame upahanapatikkhepo nitthito.
152. Katthapadukadipatikkhepo
250. Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu rattiya paccusasamayam paccutthaya
katthapadukayo abhiruhitva ajjhokase cahkamanti, uccasadda mahasadda khatakhatasadda,
anekavihitam tiracchanakatham kathenta, seyyathidam [ima tiracchanakathayo paci. 508; dT. ni. 1.7; ma.
ni. 2.223; sam. ni. 5.1080; a. ni. 10.69 adayo] -rajakatham, corakatham, mahamattakatham,
senakatham, bhayakatham, yuddhakatham, annakatham, panakatham, vatthakatham, sayanakatham,
malakatham, gandhakatham, hatikatham, yanakatham, gamakatham, nigamakatham, nagarakatham,
janapadakatham, itthikatham [itthikatham purisakatham (ka.)], surakatham, visikhakatham,
kumbhatthanakatham, pubbapetakatham, nanattakatham, lokakkhayikam, samuddakkhayikam,
itibhavabhavakatham iti va; kTtakampi akkamitva marenti, bhikkhupi samadhimha caventi. Ye te
bhikkhu appiccha. . .pe. . . te ujjhayanti khiyyanti vipacenti - "kathahhi nama chabbaggiya bhikkhu
rattiya paccusasamayam paccutthaya katthapadukayo abhiruhitva ajjhokase cahkamissanti, uccasadda
mahasadda khatakhatasadda anekavihitam tiracchanakatham kathenta, seyyathidam - rajakatham,
corakatham. . .pe. . . itibhavabhavakatham iti va, kTtakampi akkamitva maressanti, bhikkhupi samadhimha
cavessantF'ti. Atha kho te bhikkhu bhagavato etamattham arocesum...pe... "saccam kira, bhikkhave,
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 144 sur 269
chabbaggiya bhikkhu rattiya paccusasamayam paccutthaya katthapadukayo abhiruhitva ajjhokase
cahkamanti, uccasadda mahasadda khatakhatasadda, anekavihitam tiracchanakatham kathenta,
seyyathidam, - rajakatham, corakatham. . .pe. . . itibhavabhavakatham iti va, kltakampi akkamitva
marenti, bhikkhupi samadhimha caventf'ti? "Saccam, bhagava"ti...pe... vigarahitva dhammim katham
katva bhikkhu amantesi - "na, bhikkhave, katthapaduka dharetabba. Yo dhareyya, apatti dukkatassa"ti.
Atha kho bhagava rajagahe yathabhirantam viharitva yena baranasl tena carikam pakkami.
Anupubbena carikam caramano yena baranasT tadavasari. Tatra sudam bhagava baranasiyam viharati
isipatane migadaye. Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu - bhagavata katthapaduka
patikkhittati - talatarune chedapetva talapattapadukayo dharenti; tani talatarunani chinnani milayanti.
Manussa ujjhayanti khiyyanti vipacenti - "kathanhi nama samana sakyaputtiya talatarune chedapetva
talapattapadukayo dharessanti; tani talatarunani chinnani milayanti; ekindriyam samana sakyaputtiya
jivam vihethenti' 'ti. Assosum kho bhikkhii tesam manussanam ujjhayantanam khiyyantanam
vipacentanam. Atha kho te bhikkhu bhagavato etamattham arocesum. . .pe. . . "saccam kira, bhikkhave,
chabbaggiya bhikkhu talatarune chedapetva talapattapadukayo dharenti; tani talatarunani chinnani
milayantT"ti? Saccam bhagavati. Vigarahi buddho bhagava. . .pe. . . kathanhi nama te, bhikkhave,
moghapurisa talatarune chedapetva talapattapadukayo dharessanti; tani talatarunani chinnani milayanti.
Jivasannino hi, bhikkhave, manussa rukkhasmim. Netam, bhikkhave, appasannanam va pasadaya. . .pe. . .
vigarahitva dhammim katham katva bhikkhu amantesi - ' 'na, bhikkhave, talapattapaduka dharetabba.
Yo dhareyya, apatti dukkatassa"ti.
Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu 'bhagavata talapattapaduka patikkhitta'ti velutarune
chedapetva velupattapadukayo dharenti. Tani velutarunani chinnani milayanti. Manussa ujjhayanti
khiyyanti vipacenti - "kathanhi nama samana sakyaputtiya velutarune chedapetva velupattapadukayo
dharessanti. Tani velutarunani chinnani milayanti. Ekindriyam samana sakyaputtiya jlvam vihethentF'ti.
Assosum kho bhikkhu tesam manussanam ujjhayantanam khiyyantanam vipacentanam. Atha kho te
bhikkhu bhagavato etamattham arocesum. • .pe. . . jlvasannino hi, bhikkhave, manussa rukkhasmim. . .
pe. . . na, bhikkhave, velupattapaduka dharetabba. Yo dhareyya, apatti dukkatassati.
251. Atha kho bhagava baranasiyam yathabhirantam viharitva yena bhaddiyam tena carikam
pakkami. Anupubbena carikam caramano yena bhaddiyam tadavasari. Tatra sudam bhagava bhaddiye
viharati jatiya vane. Tena kho pana samayena bhaddiya bhikkhii anekavihitam
padukamandananuyogamanuyutta viharanti, tinapadukam karontipi karapentipi, munjapadukam
karontipi karapentipi, pabbajapadukam karontipi karapentipi, hintalapadukam karontipi karapentipi,
kamalapadukam karontipi karapentipi, kambalapadukam karontipi karapentipi, rincanti uddesam
paripuccham adhisllam adhicittam adhipannam. Ye te bhikkhii appiccha. . .pe. . . te ujjhayanti khiyyanti
vipacenti - "kathanhi nama bhaddiya bhikkhii anekavihitam padukamandananuyogamanuyutta
viharissanti, tinapadukam karissantipi karapessantipi, munjapadukam karissantipi karapessantipi,
pabbajapadukam karissantipi karapessantipi, hintalapadukam karissantipi karapessantipi,
kamalapadukam karissantipi karapessantipi, kambalapadukam karissantipi karapessantipi, rincissanti
uddesam paripuccham adhisllam adhicittam adhipanfia"nti. Atha kho te bhikkhii bhagavato etamattham
arocesum. . .pe. . . "saccam kira, bhikkhave, bhaddiya bhikkhu anekavihitam
padukamandananuyogamanuyutta viharanti, tinapadukam karontipi karapentipi. . .pe. . . rincanti uddesam
paripuccham adhisllam adhicittam adhipanna"nti? "Saccam, bhagava"ti. Vigarahi buddho bhagava...
pe. . . "kathanhi nama te, bhikkhave, moghapurisa anekavihitam padukamandananuyogamanuyutta
viharissanti, tinapadukam karissantipi karapessantipi. . .pe. . . rincissanti uddesam paripuccham adhisllam
adhicittam adhipannam. Netam, bhikkhave, appasannanam va pasadaya. . .pe. . . vigarahitva. . .pe. . .
dhammim katham katva bhikkhii amantesi - "na, bhikkhave, tinapaduka dharetabba, na munjapaduka
dharetabba, na pabbajapaduka dharetabba, na hintalapaduka dharetabba, na kamalapaduka dharetabba,
na kambalapaduka dharetabba, na sovannamaya paduka dharetabba, na rupiyamaya paduka dharetabba,
na manimaya paduka dharetabba, na veluriyamaya paduka dharetabba, na phalikamaya paduka
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 145 sur 269
dharetabba, na kamsamaya paduka dharetabba, na kacamaya paduka dharetabba, na tipumaya
paduka dharetabba, na sTsamaya paduka dharetabba, na tambalohamaya paduka dharetabba. Yo
dhareyya, apatti dukkatassa. Na ca, bhikkhave, kaci sahkamaniya paduka dharetabba. Yo dhareyya,
apatti dukkatassa. Anujanami, bhikkhave, tisso paduka dhuvatthaniya asahkamaniyayo - vaccapadukam,
passavapadukam, acamanapaduka' 'nti.
252. Atha kho bhagava bhaddiye yathabhirantam viharitva yena savatthi tena carikam pakkami.
Anupubbena carikam caramano yena savatthi tadavasari. Tatra sudam bhagava savatthiyam viharati
jetavane anathapindikassa arame. Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu aciravatiya nadiya
gavlnam tarantinam visanesupi ganhanti, kannesupi ganhanti, glvayapi ganhanti, cheppapi ganhanti,
pitthimpi abhiruhanti, rattacittapi ahgajatam chupanti, vacchatarimpi ogahetva marenti. Manussa
ujjhayanti khiyyanti vipacenti - ' 'kathanhi nama samana sakyaputtiya gavinam tarantlnam visanesupi
gahessanti...pe... seyyathapi gihikamabhogino"ti. Assosumkho bhikkhu tesam manussanam
ujjhayantanam khiyyantanam vipacentanam. Atha kho te bhikkhu bhagavato etamattham arocesum. . .
pe. . . saccam kira, bhikkhave,. . .pe. . . saccam bhagavati. . .pe. . . vigarahitva. . .pe. . . dhammim katham
katva bhikkhu amantesi - "na, bhikkhave, gavTnam visanesu gahetabbam, na kannesu gahetabbam, na
gTvaya gahetabbam, na cheppaya gahetabbam, na pitthi abhiruhitabba. Yo abhiruheyya, apatti
dukkatassa. Na ca, bhikkhave, rattacittena ahgajatam chupitabbam. Yo chupeyya, apatti thullaccayassa.
Na vacchatarT maretabba. Yo mareyya, yathadhammo karetabbo"ti.
Katthapadukadipatikkhepo nitthito.
153. Yanadipatikkhepo
253. Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu yanena yayanti, itthiyuttenapi purisantarena,
purisayuttenapi itthantarena. Manussa ujjhayanti khiyyanti vipacenti - "seyyathapi gahgamahiyaya"ti.
Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, yanena yayitabbam. Yo yayeyya, apatti dukkatassati.
Tena kho pana samayena annataro bhikkhu kosalesu janapade savatthim gacchanto bhagavantam
dassanaya antaramagge gilano hoti. Atha kho so bhikkhu magga okkamma ahnatarasmim rukkhamule
nisTdi. Manussa tam bhikkhum disva etadavocum - "kaham, bhante, ayyo gamissatT"ti? "Savatthim
kho aham, avuso, gamissami bhagavantam dassanaya"ti. "Ehi, bhante, gamissama"ti. "Naham, avuso,
sakkomi, gilanomhT"ti. "Ehi, bhante, yanam abhiruha"ti. "Alam, avuso, patikkhittam bhagavata
yana"nti kukkuccayanto yanam nabhiruhi. Atha kho so bhikkhu savatthim gantva bhikkhunam
etamattham arocesi. Bhikkhii bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, gilanassa
yananti. Atha kho bhikkhunam etadahosi - "itthiyuttam nu kho purisayuttam nu kho"ti? Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, purisayuttam hatthavattakanti.
Tena kho pana samayena annatarassa bhikkhuno yanugghatena balhataram aphasu ahosi.
Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, sivikam patahkinti.
Yanadipatikkhepo nitthito.
154. Uccasayanamahasayanapatikkhepo
254. Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu uccasayanamahasayanani dharenti,
seyyathidam - asandim, pallahkam, gonakam, cittakam, patikam, patalikam, tulikam, vikatikam,
uddhalomim [undalomim (ka.), uddalomim (ka.)], ekantalomim, kattissam, koseyyam, kuttakam,
hatthattharam, assattharam, rathattharam, ajinapavenim, kadalimigapavarapaccattharanam,
sauttaracchadam, ubhatolohitakupadhananti. Manussa viharacarikam ahindanta passitva ujjhayanti
khiyyanti vipacenti - "seyyathapi gihTkamabhogino"ti. Bhagavato etamattham arocesum. Na,
bhikkhave, uccasayanamahasayanani dharetabbani, seyyathidam - asandi, pallahko, gonako, cittako,
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 146 sur 269
patika, patalika, tiilika, vikatika, uddhalomi, ekantalomi, kattissam, koseyyam, kuttakam,
hatthattharam, assattharam, rathattharam, ajinapaveni, kadalimigapavarapaccattharanam,
sauttaracchadam, ubhatolohitakupadhanam. Yo dhareyya, apatti dukkatassati.
Uccasay anamahasay anapatikkhepo nitthito .
155. Sabbacammapatikkhepo
255. Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu - bhagavata uccasayanamahasayanani
patikkhittanlti - mahacammani dharenti, slhacammam byagghacammam dTpicammam. Tani
mancappamanenapi chinnani honti, pTthappamanenapi chinnani honti, antopi mance pannattani honti,
bahipi mance pannattani honti, antopi pTthe pannattani honti, bahipi pTthe pannattani honti. Manussa
viharacarikam ahindanta passitva ujjhayanti khiyyanti vipacenti - "seyyathapi gihT kamabhogino"ti.
Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, mahacammani dharetabbani, sThacammam
byagghacammam dTpicammam. Yo dhareyya, apatti dukkatassati.
Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu - bhagavata mahacammani patikkhittanTti -
gocammani dharenti. Tani mancappamanenapi chinnani honti, pTthappamanenapi chinnani honti, antopi
mance pannattani honti, bahipi mance pannattani honti, antopi pTthe pannattani honti, bahipi pTthe
pannattani honti. Annataropi papabhikkhu annatarassa papupasakassa kulupako hoti. Atha kho so
papabhikkhu pubbanhasamayam nivasetva pattacTvaramadaya yena tassa papupasakassa nivesanam
tenupasahkami, upasahkamitva pannatte asane nisTdi. Atha kho so papupasako yena so papabhikkhu
tenupasahkami, upasahkamitva tam papabhikkhum abhivadetva ekamantam nisTdi. Tena kho pana
samayena tassa papupasakassa vacchako hoti tarunako abhirupo dassanTyo pasadiko citro, seyyathapi
dTpicchapo. Atha kho so papabhikkhu tam vacchakam sakkaccam upanijjhayati. Atha kho so
papupasako tam papabhikkhum etadavoca - "kissa, bhante, ayyo imam vacchakam sakkaccam
upanijjhayatT"ti? "Attho me, avuso, imassa vacchakassa cammena"ti. Atha kho so papupasako tam
vacchakam vadhitva cammam vidhunitva tassa papabhikkhuno padasi. Atha kho so papabhikkhu tam
cammam sahghatiya paticchadetva agamasi. Atha kho sa gavT vacchagiddhinT tam papabhikkhum
pitthito pitthito anubandhi. Bhikkhu evamahamsu - ' 'kissa tyayam, avuso, gavT pitthito pitthito
anubandhT"ti? "Ahampi kho, avuso, na janami kena [kenaci (ka.)] myayam gavTpitthito pitthito
anubandhT"ti. Tena kho pana samayena tassa papabhikkhuno sahghati lohitena makkhita hoti. Bhikkhu
evamahamsu - "ayam pana te, avuso, sahghati kim kata"ti? Atha kho so papabhikkhu bhikkhunam
etamattham arocesi. "Kim pana tvam, avuso, panatipate samadapesT"ti? "Evamavuso"ti. Ye te
bhikkhu appiccha te ujjhayanti khiyyanti vipacenti - ' 'kathanhi nama bhikkhu panatipate samadapessati,
nanu bhagavata anekapariyayena panatipato garahito, panatipata veramanT pasattha"ti. Atha kho te
bhikkhu bhagavato etamattham arocesum.
Atha kho bhagava etasmim nidane etasmim pakarane bhikkhusahgham sannipatapetva tam
papabhikkhum patipucchi - "saccam kira tvam, bhikkhu, panatipate samadapesT"ti? Saccam
bhagavati. . .pe. . . kathanhi nama tvam, moghapurisa, panatipate samadapessasi, nanu maya,
moghapurisa, anekapariyayena panatipato garahito, panatipata veramanT pasattha. Netam, moghapurisa,
appasannanam va pasadaya. . .pe. . . vigarahitva dhammim katham katva bhikkhu amantesi - "na,
bhikkhave, panatipate samadapetabbam. Yo samadapeyya, yathadhammo karetabbo. Na, bhikkhave,
gocammam dharetabbam. Yo dhareyya, apatti dukkatassa. Na ca, bhikkhave, kinci cammam
dharetabbam. Yo dhareyya, apatti dukkatassa"ti.
Sabbacammapatikkhepo nitthito.
156. Gihivikatanunnatadi
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 147 sur 269
256. Tena kho pana samayena manussanam mancampi plthampi cammonaddhani honti,
cammavinaddhani. Bhikkhu kukkuccayanta nabhinisTdanti. Bhagavato etamattham arocesum.
Anujanami, bhikkhave, gihivikatam abhinisTditum, na tveva abhinipajjitunti.
Tena kho pana samayena vihara cammavaddhehi ogumphiyanti [ogumbhiyanti (ka.)]. Bhikkhu
kukkuccayanta nabhinisTdanti. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave,
bandhanamattam abhinisTditunti.
Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu saupahana gamam pavisanti. Manussa ujjhayanti
khiyyanti vipacenti - "seyyathapi gihTkamabhogino"ti. Bhagavato etamattham arocesum. Na,
bhikkhave, saupahanena gamo pavisitabbo. Yo paviseyya, apatti dukkatassati.
Tena kho pana samayena annataro bhikkhu gilano hoti, na sakkoti vina upahanena gamam
pavisitum. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, gilanena bhikkhuna saupahanena
gamam pavisitunti.
Gihivikatanunnatadi nitthita.
157. Sonakutikannavatthu
257. [uda. 46 sokasuttena samsanditva passitabbam] Tena kho pana samayena ayasma
mahakaccano avantTsu viharati kuraraghare [kururaghare (ka.)] papatake [papate (sT. sya.) pavatthe (uda.
46)] pabbate. Tena kho pana samayena sono upasako kutikanno ayasmato mahakaccanassa upatthako
hoti. Atha kho sono upasako kutikanno yenayasma mahakaccano tenupasahkami, upasahkamitva
ayasmantam mahakaccanam abhivadetva ekamantam nisTdi. Ekamantam nisinno kho sono upasako
kutikanno ayasmantam mahakaccanam etadavoca - "yatha yathaham, bhante, ayyena mahakaccanena
dhammam desitam ajanami, nayidam sukaram agaram ajjhavasata ekantaparipunnam
ekantaparisuddham sahkhalikhitam brahmacariyam caritum. Icchamaham, bhante, kesamassum oharetva
kasayani vatthani acchadetva agarasma anagariyam pabbajitum. Pabbajetu mam, bhante, ayyo
mahakaccano"ti. ( ) [(evam vutte ayasma mahakaccayano sonam upasakam kutikannam etadavoca)
(sya. uda. 46)] "Dukkaram kho, sona, yavajTvam ekaseyyam ekabhattam brahmacariyam caritum.
Ihgha, tvam, sona, tattheva agarikabhuto buddhanam sasanam anuyuhja, kalayuttam ekaseyyam
ekabhattam brahmacariya"nti. Atha kho sonassa upasakassa kutikannassa yo ahosi pabbajjabhisahkharo
so patippassambhi. Dutiyampi kho sono upasako kutikanno . . .pe. . . tatiyampi kho sono upasako
kutikanno yenayasma mahakaccano tenupasahkami, upasahkamitva ayasmantam mahakaccanam
abhivadetva ekamantam nisTdi. Ekamantam nisinno kho sono upasako kutikanno ayasmantam
mahakaccanam etadavoca - ' 'yatha yathaham, bhante, ayyena mahakaccanena dhammam desitam
ajanami, nayidam sukaram agaram ajjhavasata ekantaparipunnam ekantaparisuddham sahkhalikhitam
brahmacariyam caritum. Icchamaham, bhante, kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva
agarasma anagariyam pabbajitum. Pabbajetu mam, bhante, ayyo mahakaccano"ti. Atha kho ayasma
mahakaccano sonam upasakam kutikannam pabbajesi. Tena kho pana samayena avantidakkhinapatho
appabhikkhuko hoti. Atha kho ayasma mahakaccano tinnam vassanam accayena kicchena kasirena tato
tato dasavaggam bhikkhusahgham sannipatapetva ayasmantam sonam upasampadesi.
Sonakutikannavatthu nitthitam.
158. Mahakaccanassa pancavaraparidassana
Atha kho ayasmato sonassa vassamvutthassa rahogatassa patisallTnassa evam cetaso parivitakko
udapadi - "sutoyeva kho me so bhagava ediso ca ediso cati, na ca maya sammukha dittho,
gaccheyyaham tam bhagavantam dassanaya arahantam sammasambuddham, sace mam upajjhayo
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 148 sur 269
anujaneyya"ti. Atha kho ayasma sono sayanhasamayam patisallana vutthito yenayasma
mahakaccano tenupasahkami, upasahkamitva ayasmantam mahakaccanam abhivadetva ekamantam
nisTdi. Ekamantam nisinno kho ayasma sono ayasmantam mahakaccanam etadavoca - "idha mayham,
bhante, rahogatassa patisallTnassa evam cetaso parivitakko udapadi - 'suto yeva kho me so bhagava
ediso ca ediso cati, na ca maya sammukha dittho, gaccheyyaham tam bhagavantam dassanaya arahantam
sammasambuddham, sace mam upajjhayo anujaneyya'ti; gaccheyyaham, bhante, tam bhagavantam
dassanaya arahantam sammasambuddham, sace mam upajjhayo anujanaff'ti. "Sadhu sadhu, sona.
Gaccha tvam, sona, tam bhagavantam dassanaya arahantam sammasambuddham. Dakkhissasi tvam,
sona, tam bhagavantam pasadikam pasadamyam santindriyam santamanasam uttamadamathasamatham
amanuppattam dantam guttam yatindriyam nagam. Tena hi tvam, sona, mama vacanena bhagavato pade
sirasa vanda - 'upajjhayo me, bhante, ayasma mahakaccano bhagavato pade sirasa vandatl'"ti. Evanca
vadehi - "avantidakkhinapatho, bhante, appabhikkhuko, tinnam me vassanam accayena kicchena
kasirena tato tato dasavaggam bhikkhusahgham sannipatapetva upasampadam alattham; appeva nama
bhagava avantidakkhinapathe appatarena ganena upasampadam anujaneyya. Avantidakkhinapathe,
bhante, kanhuttara bhumi khara gokantakahata; appeva nama bhagava avantidakkhinapathe
gunahgunupahanam anujaneyya. Avantidakkhinapathe, bhante, nahanagaruka manussa udakasuddhika;
appeva nama bhagava avantidakkhinapathe dhuvanahanam anujaneyya. Avantidakkhinapathe, bhante,
cammani attharanani, elakacammam ajacammam migacammam. Seyyathapi, bhante, majjhimesu
janapadesu eragu moragu majjaru [majjharu (ka.)] jantu, evameva kho, bhante, avantidakkhinapathe
cammani attharanani, elakacammam ajacammam migacammam; appeva nama bhagava
avantidakkhinapathe cammani attharanani anujaneyya, elakacammam ajacammam migacammam.
Etarahi, bhante, manussa nissimagatanam bhikkhunam civaram denti - 'imam clvaram itthannamassa
dema"'ti. Te agantva arocenti - 'itthannamehi te, avuso, manussehi cTvaram dinna'nti te kukkuccayanta
na sadiyanti - 'ma no nissaggiyam ahosT'ti; appeva nama bhagava cTvare pariyayam acikkheyya"ti.
"Evam, bhante"ti kho ayasma sono ayasmato mahakaccanassa patissutva utthayasana ayasmantam
mahakaccanam abhivadetva padakkhinam katva senasanam samsametva pattacTvaramadaya yena
savatthi tena pakkami. Anupubbena yena savatthi jetavanam anathapindikassa aramo yena bhagava
tenupasahkami, upasahkamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisTdi. Atha kho bhagava
ayasmantam anandam amantesi - "imassa, ananda, agantukassa bhikkhuno senasanam pahhapehT"ti.
Atha kho ayasma anando - "yassa kho mam bhagava anapeti, 'imassa, ananda, agantukassa bhikkhuno
senasanam pahhapehT'ti, icchati bhagava tena bhikkhuna saddhim ekavihare vatthum, icchati bhagava
ayasmata sonena saddhim ekavihare vatthu"nti - yasmim vihare bhagava viharati tasmim vihare
ayasmato sonassa senasanam pahhapesi.
258. Atha kho bhagava bahudeva rattim ajjhokase vTtinametva viharam pavisi. Ayasmapi kho sono
bahudeva rattim ajjhokase vTtinametva viharam pavisi. Atha kho bhagava rattiya paccusasamayam
paccutthaya ayasmantam sonam ajjhesi - "patibhatu tam, bhikkhu, dhammo bhasitu"nti. "Evam,
bhante"ti kho ayasma sono bhagavato patissunitva sabbaneva atthakavaggikani sarena abhasi. Atha kho
bhagava ayasmato sonassa sarabhahhapariyosane abbhanumodi - "sadhu, sadhu, bhikkhu. Suggahitani
kho te, bhikkhu, atthakavaggikani, sumanasikatani supadharitani. Kalyaniyapi vacaya samannagato,
vissatthaya, anelagalaya [anelagalaya (ka.)], atthassa vihhapaniya. Kativassosi tvam, bhikkhu"ti?
"Ekavassoham, bhagava"ti. "Kissa pana tvam, bhikkhu, evam ciram akasf'ti? "Ciram dittho me,
bhante, kamesu adTnavo, api ca sambadha gharavasa bahukicca bahukaranTya"ti. Atha kho bhagava
etamattham viditva tayam velayam imam udanam udanesi -
[uda. 46 udanepi] "Disva adTnavam loke, hatva dhammam nirupadhim;
Ariyo na ramatT pape, pape na ramatT sucT"ti.
Atha kho ayasma sono - patisammodati kho mam bhagava, ayam khvassa kalo yam me upajjhayo
paridassTti - utthayasana ekamsam uttarasahgam karitva bhagavato padesu sirasa nipatitva bhagavantam
etadavoca- "upajjhayo me, bhante, ayasma mahakaccano bhagavato pade sirasa vandati, evahca vadeti
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 149 sur 269
avantidakkhinapatho, bhante, appabhikkhuko. Tinnam me vassanam accayena kicchena kasirena
tato tato dasavaggam bhikkhusahgham sannipatapetva upasampadam alattham, appeva nama bhagava
avantidakkhinapathe appatarena ganena upasampadam anujaneyya. Avantidakkhinapathe, bhante,
kanhuttara bhiimi khara gokantakahata; appeva nama bhagava avantidakkhinapathe gunahgunupahanam
anujaneyya. Avantidakkhinapathe, bhante, nahanagaruka manussa udakasuddhika, appeva nama
bhagava avantidakkhinapathe dhuvanahanam anujaneyya. Avantidakkhinapathe, bhante, cammani
attharanani, elakacammam ajacammam migacammam. Seyyathapi, bhante, majjhimesu janapadesu
eragu moragu majjaru jantu, evameva kho, bhante, avantidakkhinapathe cammani attharanani,
elakacammam ajacammam migacammam; appeva nama bhagava avantidakkhinapathe cammani
attharanani anujaneyya, elakacammam ajacammam migacammam. Etarahi, bhante, manussa
nissimagatanam bhikkhunam civaram denti - 'imam clvaram itthannamassa dema'ti. Te agantva
arocenti - 'itthannamehi te, avuso, manussehi civaram dinna'nti. Te kukkuccayanta na sadiyanti - 'ma
no nissaggiyam ahosi'ti; appeva nama bhagava civare pariyayam acikkheyya"ti.
259. Atha kho bhagava etasmim nidane etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhu
amantesi - "avantidakkhinapatho, bhikkhave, appabhikkhuko. Anujanami, bhikkhave,
sabbapaccantimesu janapadesu vinayadharapancamena ganena upasampadam. Tatrime paccantima
janapada - puratthimaya disaya gajahgalam [kajahgalam (sl. sya.)] nama nigamo, tassa parena mahasala,
tato para paccantima janapada, orato majjhe; puratthimadakkhinaya disaya sallavatT [salalavatT (sT.)]
nama nadT, tato para paccantima janapada, orato majjhe; dakkhinaya disaya setakannikam nama nigamo,
tato para paccantima janapada, orato majjhe; pacchimaya disaya thunam nama brahmanagamo, tato para
paccantima janapada, orato majjhe; uttaraya disaya usTraddhajo nama pabbato, tato para paccantima
janapada, orato majjhe. Anujanami, bhikkhave, evarupesu paccantimesu janapadesu
vinayadharapancamena ganena upasampadam. Avantidakkhinapathe, bhikkhave, kanhuttara bhumi
khara gokantakahata. Anujanami, bhikkhave, sabbapaccantimesu janapadesu gunahgunupahanam.
Avantidakkhinapathe, bhikkhave, nahanagaruka manussa udakasuddhika. Anujanami, bhikkhave,
sabbapaccantimesu janapadesu dhuvanahanam. Avantidakkhinapathe, bhikkhave, cammani attharanani,
elakacammam ajacammam migacammam. Seyyathapi, bhikkhave, majjhimesu janapadesu eragu
moragu majjaru jantii, evameva kho, bhikkhave, avantidakkhinapathe cammani attharanani,
elakacammam ajacammam migacammam. Anujanami, bhikkhave, sabbapaccantimesu janapadesu
cammani attharanani, elakacammam ajacammam migacammam. Idha pana, bhikkhave, manussa
nissTmagatanam bhikkhunam cTvaram denti - 'imam cTvaram itthannamassa dema'ti. Anujanami,
bhikkhave, saditum, na tava tam gananupagam yava na hattham gacchatT"ti.
Mahakaccanassa pancavaraparidassana nitthita.
Cammakkhandhako pancamo.
159. Tassuddanam
Raja ca magadho sono, asTtisahassissaro;
Sagato gijjhakutasmim, bahum dasseti uttarim.
Pabbajjaraddhabhijjimsu, vTnam ekapalasikam;
NTla pTta lohitika, manjittha kanhameva ca.
Maharahgamahanama, vaddhika ca patikkhipi;
Khallaka putapali ca, tulatittiramendaja.
Vicchika moracitra ca, sThabyaggha ca dTpika;
Ajinudda majjarT ca, kalaluvakaparikkhata.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 150 sur269
Phalitupahana khila, dhotakhanukhatakhata;
Talavelutinam ceva, muftjapabbajahintala.
Kamalakambalasovanna, rupika maniveluriya;
Phalika kamsakaca ca, tipusTsanca tambaka.
GavT yanam gilano ca, purisayuttasivika;
Sayanani mahacamma, gocammehi ca papako.
GihTnam cammavaddhehi, pavisanti gilayano;
Mahakaccayano sono, sarena atthakavaggikam.
Upasampadam pancahi, gunahguna dhuvasina;
Cammattharananunnasi, na tava gananupagam;
Adasi me vare panca, sonattherassa nayakoti.
Imamhi khandhake vatthuni tesatthi.
Cammakkhandhako nitthito.
6. Bhesajjakkhandhako
160. Pancabhesajjakatha
260. Tena samayena buddho bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame. Tena
kho pana samayena bhikkhunam saradikena abadhena phutthanam yagupi pTta uggacchati, bhattampi
bhuttam uggacchati. Te tena kisa honti, lukha, dubbanna, uppanduppandukajata, dhamanisanthatagatta.
Addasa kho bhagava te bhikkhii kise lukhe dubbanne uppanduppandukajate dhamanisanthatagatte,
disvana ayasmantam anandam amantesi - "kim nu kho, ananda, etarahi bhikkhii kisa, lukha, dubbanna,
uppanduppandukajata, dhamanisanthatagatta"ti? "Etarahi, bhante, bhikkhunam saradikena abadhena
phutthanam yagupi pTta uggacchati, bhattampi bhuttam uggacchati. Te tena kisa honti, lukha, dubbanna,
uppanduppandukajata, dhamanisanthatagatta"ti. Atha kho bhagavato rahogatassa patisallTnassa evam
cetaso parivitakko udapadi - "etarahi kho bhikkhunam saradikena abadhena phutthanam yagupi pTta
uggacchati, bhattampi bhuttam uggacchati. Te tena kisa honti, liikha, dubbanna, uppanduppandukajata,
dhamanisanthatagatta. Kim nu kho aham bhikkhunam bhesajjam anujaneyyam, yam bhesajjanceva assa
bhesajjasammatanca lokassa, aharatthanca phareyya, na ca olariko aharo pannayeyya"ti? Atha kho
bhagavato etadahosi - "imani kho panca bhesajjani, seyyathidam - sappi, navanTtam, telam, madhu,
phanitam; bhesajjani ceva bhesajjasammatani ca lokassa, aharatthanca pharanti, na ca olariko aharo
pannayati. Yamnunaham bhikkhunam imani panca bhesajjani anujaneyyam, kale patiggahetva kale
paribhunjitu"nti. Atha kho bhagava sayanhasamayam patisallana vutthito etasmim nidane etasmim
pakarane dhammim katham katva bhikkhu amantesi - "idha mayham, bhikkhave, rahogatassa
patisallTnassa evam cetaso parivitakko udapadi - 'etarahi kho bhikkhunam saradikena abadhena
phutthanam yagupi pTta uggacchati, bhattampi bhuttam uggacchati. Te tena kisa honti, lukha, dubbanna,
uppanduppandukajata, dhamanisanthatagatta. Kim nu kho aham bhikkhunam bhesajjam anujaneyyam,
yam bhesajjanceva assa bhesajjasammatanca lokassa, aharatthanca phareyya, na ca olariko aharo
pannayeyya'ti. Tassa mayham, bhikkhave, etadahosi 'imani kho panca bhesajjani, seyyathidam - sappi,
navanTtam, telam, madhu, phanitam; bhesajjani ceva bhesajjasammatani ca lokassa, aharatthanca
pharanti, na ca olariko aharo pannayati. Yamnunaham bhikkhunam imani panca bhesajjani
anujaneyyam, kale patiggahetva kale paribhunjitu'nti. Anujanami, bhikkhave, tani panca bhesajjani kale
patiggahetva kale paribhunjitu"nti.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 151 sur269
261. Tena kho pana samayena bhikkhu tani panca bhesajjani kale patiggahetva kale paribhunjanti.
Tesam yanipi tani pakatikani lukhani bhojanani tanipi nacchadenti, pageva senesitani [senesikani (sl.
sya.), senehikani (yojana)]. Te tena ceva saradikena abadhena phuttha, imina ca bhattacchadakena
[bhattacchannakena (ka.)], tadubhayena bhiyyosomattaya kisa honti, lukha, dubbanna,
uppanduppandukajata, dhamanisanthatagatta. Addasa kho bhagava te bhikkhu bhiyyosomattaya kise
lukhe dubbanne uppanduppandukajate dhamanisanthatagatte, disvana ayasmantam anandam amantesi -
"kim nu kho, ananda, etarahi bhikkhu bhiyyosomattaya kisa, lukha, dubbanna, uppanduppandukajata,
dhamanisanthatagatta"ti? "Etarahi, bhante, bhikkhu tani ca panca bhesajjani kale patiggahetva kale
paribhufijanti. Tesam yanipi tani pakatikani lukhani bhojanani tanipi nacchadenti, pageva senesikani. Te
tena ceva saradikena abadhena phuttha, imina ca bhattacchadakena, tadubhayena bhiyyosomattaya kisa,
lukha, dubbanna, uppanduppandukajata, dhamanisanthatagatta"ti. Atha kho bhagava etasmim nidane
etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhu amantesi - "anujanami, bhikkhave, tani panca
bhesajjani patiggahetva kalepi vikalepi paribhunjitu"nti.
262. Tena kho pana samayena gilananam bhikkhunam vasehi bhesajjehi attho hoti. Bhagavato
etamattham arocesum Anujanami, bhikkhave, vasani bhesajjani - acchavasam, macchavasam,
susukavasam, sukaravasam, gadrabhavasam - kale patiggahitam kale nippakkam [nipakkam (ka.)] kale
samsattham telaparibhogena paribhunjitum Vikale ce, bhikkhave, patiggahitam vikale nippakkam
vikale samsattham, tam ce paribhufijeyya, apatti tinnam dukkatanam. Kale ce, bhikkhave, patiggahitam
vikale nippakkam vikale samsattham, tam ce paribhunjeyya, apatti dvinnam dukkatanam. Kale ce,
bhikkhave, patiggahitam kale nippakkam vikale samsattham, tam ce paribhunjeyya, apatti dukkatassa.
Kale ce, bhikkhave, patiggahitam kale nippakkam kale samsattham, tam ce paribhunjeyya, anapattTti.
Pancabhesajjakatha nitthita.
161. Muladibhesajjakatha
263. Tena kho pana samayena gilananam bhikkhunam mulehi bhesajjehi attho hoti. Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, miilani bhesajjani - haliddim, sihgiveram, vacam,
vacattham [vacattham (sT. sya.)], ativisam, katukarohinim, usTram, bhaddamuttakam, yani va
panannanipi atthi mulani bhesajjani, neva khadanTye khadanTyattham pharanti, na bhojanTye
bhojanTyattham pharanti, tani - patiggahetva yavajTvam pariharitum; sati paccaye paribhunjitum Asati
paccaye paribhunjantassa apatti dukkatassati.
Tena kho pana samayena gilananam bhikkhunam mulehi bhesajjehi pitthehi attho hoti. Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, nisadam nisadapotakanti.
Tena kho pana samayena gilananam bhikkhunam kasavehi bhesajjehi attho hoti. Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, kasavani [kasavabhesajjani (ka.)] bhesajjani -
nimbakasavam, kutajakasavam, patolakasavam, phaggavakasavam, nattamalakasavam, yani va
panahnanipi atthi kasavani bhesajjani neva khadanTye khadanTyattham pharanti, na bhojanTye
bhojanTyattham pharanti, tani - patiggahetva yavajTvam pariharitum; sati paccaye paribhuhjitum Asati
paccaye paribhuhjantassa apatti dukkatassati.
Tena kho pana samayena gilananam bhikkhunam pannehi bhesajjehi attho hoti. Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, pannani bhesajjani - nimbapannam, kutajapannam,
patolapannam, sulasipannam, kappasapannam, yani va panahhanipi atthi pannani bhesajjani, neva
khadanTye khadanTyattham pharanti, na bhojanTye bhojanTyattham pharanti. . .pe. . . .
Tena kho pana samayena gilananam bhikkhunam phalehi bhesajjehi attho hoti. Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, phalani bhesajjani - bilahgam, pippalim, maricam,
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 152 sur269
harltakam, vibhltakam, amalakam, gotthaphalam [gothaphalam (sya.), kotthaphalam (ka.)], yani va
panafifianipi atthi phalani bhesajjani, neva khadarifye khadanlyattham pharanti, na bhojanlye
bhojanlyattham pharanti. . .pe. . . .
Tena kho pana samayena gilananam bhikkhunam jatuhi bhesajjehi attho hoti. Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, jatuni bhesajjani - hihgum, hihgujatum, hifigusipatikam,
takam, takapattim, takapannim, sajjulasam, yani va panafifianipi atthi jatuni bhesajjani, neva khadanlye
khadanlyattham pharanti. . .pe. . . .
Tena kho pana samayena gilananam bhikkhunam lonehi bhesajjehi attho hoti. Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, lonani bhesajjani - samuddam, kalalonam, sindhavam,
ubbhidam [ubbhiram (ka.)], bilam [bilalam (sl.)], yani va panafinanipi atthi lonani bhesajjani, neva
khadanlye khadanlyattham pharanti, na bhojanlye bhojanlyattham pharanti, tani - patiggahetva
yavajlvam pariharitum; sati paccaye paribhufijitum. Asati paccaye paribhufijantassa apatti dukkatassati.
264. Tena kho pana samayena ayasmato anandassa upajjhayassa ayasmato belatthaslsassa
thullakacchabadho hoti. Tassa lasikaya clvarani kaye lagganti, tani bhikkhu udakena temetva temetva
apakaddhanti. Addasa kho bhagava senasanacarikam ahindanto te bhikkhu tani clvarani udakena
temetva temetva apakaddhante, disvana yena te bhikkhu tenupasahkami, upasafikamitva te bhikkhu
etadavoca- "kim imassa, bhikkhave, bhikkhuno abadho"ti? "Imassa, bhante, ayasmato
thullakacchabadho, lasikaya clvarani kaye lagganti, tani mayam udakena temetva temetva
apakaddhama"ti. Atha kho bhagava etasmim nidane etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhu
amantesi - "anujanami, bhikkhave, yassa kandu va, pilaka va, assavo va, thullakacchu va abadho, kayo
va duggandho, cunnani bhesajjani; agilanassa chakanam mattikam rajananippakkam. Anujanami,
bhikkhave, udukkhalam musala"nti.
Tena kho pana samayena gilananam bhikkhunam cunnehi bhesajjehi calitehi attho hoti. Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, cunnacalininti. Sanhehi attho hoti. Bhagavato etamattham
arocesum. Anujanami, bhikkhave, dussacalininti.
Tena kho pana samayena afifiatarassa bhikkhuno amanussikabadho hoti. Tam acariyupajjhaya
upatthahanta nasakkhimsu arogam katum. So sukarasunam gantva amakamamsam khadi, amakalohitam
pivi. Tassa so amanussikabadho patippassambhi. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami,
bhikkhave, amanussikabadhe amakamamsam amakalohitanti.
265. Tena kho pana samayena afifiatarassa bhikkhuno cakkhurogabadho hoti. Tam bhikkhu
pariggahetva uccarampi passavampi nikkhamenti. Addasa kho bhagava senasanacarikam ahindanto te
bhikkhu tam bhikkhum pariggahetva uccarampi passavampi nikkhamente, disvana yena te bhikkhu
tenupasafikami, upasafikamitva te bhikkhu etadavoca- "kim imassa, bhikkhave, bhikkhuno abadho"ti?
"Imassa, bhante, ayasmato cakkhurogabadho. Imam mayam pariggahetva uccarampi passavampi
nikkhamema' 'ti. Atha kho bhagava etasmim nidane etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhu
amantesi - "anujanami, bhikkhave, afijanam - kalafijanam, rasafijanam, sotafijanam, gerukam,
kapalla"nti. Afijanupapisanehi attho hoti. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave,
candanam, tagaram, kalanusariyam, tallsam, bhaddamuttakanti. Tena kho pana samayena bhikkhu
pitthani afijanani carukesupi [thalakesupi (sl. sya.)] saravakesupi nikkhipanti; tinacunnehipi pamsukehipi
okiriyanti. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, afijaninti.
Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu uccavaca afijaniyo dharenti - sovannamayam,
rupiyamayam. Manussa ujjhayanti khiyyanti vipacenti - "seyyathapi gihl kamabhogino"ti. Bhagavato
etamattham arocesum. Na, bhikkhave, uccavaca afijanl dharetabba. Yo dhareyya, apatti dukkatassa.
Anujanami, bhikkhave, atthimayam, dantamayam, visanamayam, nalamayam, velumayam,
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 153 sur269
katthamayam, jatumayam, phalamayam, lohamayam, sahkhanabhimayanti.
Tena kho pana samayena anjaniyo aparuta honti, tinacunnehipi pamsukehipi okiriyanti. Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, apidhananti. Apidhanam nipatati. Bhagavato etamattham
arocesum. Anujanami, bhikkhave, suttakena bandhitva anjaniya bandhitunti. Ahjani phalati [nipatati
(ka.)]. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, suttakena sibbetunti.
Tena kho pana samayena bhikkhii ahguliya anjanti, akkhTni dukkhani honti. Bhagavato etamattham
arocesum. Anujanami, bhikkhave, ahjanisalakanti.
Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu uccavaca ahjanisalakayo dharenti - sovannamayam
rupiyamayam. Manussa ujjhayanti khiyyanti vipacenti, "seyyathapi gihikamabhogino"ti. Bhagavato
etamattham arocesum. Na, bhikkhave, uccavaca ahjanisalaka dharetabba. Yo dhareyya, apatti
dukkatassa. Anujanami, bhikkhave, atthimayam...pe... sahkhanabhimayanti.
Tena kho pana samayena ahjanisalaka bhumiyam patita pharusa hoti. Bhagavato etamattham
arocesum. Anujanami, bhikkhave, salakathaniyanti [salakodhaniyanti (si. sya.)].
Tena kho pana samayena bhikkhu ahjanimpi ahjanisalakampi hatthena pariharanti. Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, ahjanitthavikanti. Amsabaddhako na hoti. Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, amsabaddhakam bandhanasuttakanti.
266. Tena kho pana samayena ayasmato pilindavacchassa sisabhitapo hoti. Bhagavato etamattham
arocesum. Anujanami, bhikkhave, muddhani telakanti. Nakkhamaniyo hoti. Bhagavato etamattham
arocesum. Anujanami, bhikkhave, natthukammanti. Natthu galati. Bhagavato etamattham arocesum.
Anujanami, bhikkhave, natthukaraninti.
Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu uccavaca natthukaraniyo dharenti - sovannamayam
rupiyamayam. Manussa ujjhayanti khiyyanti vipacenti, "seyyathapi gihikamabhogino"ti. Bhagavato
etamattham arocesum. Na, bhikkhave, uccavaca natthukaram dharetabba. Yo dhareyya, apatti
dukkatassa. Anujanami, bhikkhave, atthimayam. . .pe. . . sahkhanabhimayanti. Natthum visamam
asihcanti [natthu visamam asihciyati (si. sya.)]. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami,
bhikkhave, yamakanatthukaraninti. Nakkhamaniyo hoti. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami,
bhikkhave, dhumam patunti. Tahheva vattim alimpetva pivanti, kantho dahati. Bhagavato etamattham
arocesum. Anujanami, bhikkhave, dhumanettanti.
Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu uccavacani dhumanettani dharenti -
sovannamayam rupiyamayam. Manussa ujjhayanti khiyyanti vipacenti - seyyathapi gihT kamabhoginoti.
Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, uccavacani dhumanettani dharetabbani. Yo dhareyya,
apatti dukkatassa. Anujanami, bhikkhave, atthimayam...pe... sahkhanabhimayanti.
Tena kho pana samayena dhumanettani aparutani honti, panaka pavisanti. Bhagavato etamattham
arocesum. Anujanami, bhikkhave, apidhananti.
Tena kho pana samayena bhikkhu dhumanettani hatthena pariharanti. Bhagavato etamattham
arocesum. Anujanami, bhikkhave, dhumanettathavikanti. Ekato ghamsiyanti. Bhagavato etamattham
arocesum. Anujanami, bhikkhave, yamakathavikanti. Amsabaddhako na hoti. Bhagavato etamattham
arocesum. Anujanami, bhikkhave, amsabaddhakam bandhanasuttakanti.
267. Tena kho pana samayena ayasmato pilindavacchassa vatabadho hoti. Vejja evamahamsu -
"telam pacitabba"nti. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, telapakanti. Tasmim
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 154 sur 269
kho pana telapake majjam pakkhipitabbam hoti. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami,
bhikkhave, telapake majjam pakkhipitunti.
Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu atipakkhittamajjani [atikhittamajjani (ka.)] telani
pacanti, tani pivitva majjanti. Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, atipakkhittamajjam
telam patabbam. Yo piveyya, yathadhammo karetabbo. Anujanami, bhikkhave, yasmim telapake
majjassa na vanno na gandho na raso pannayati, evarupam majjapakkhittam telam patunti.
Tena kho pana samayena bhikkhunam bahum atipakkhittamajjam telam pakkam hoti. Atha kho
bhikkhunam etadahosi - "katham nu kho atipakkhittamajje tele patipajjitabba"nti? Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, abbhanjanam adhitthatunti.
Tena kho pana samayena ayasmato pilindavacchassa bahutaram telam pakkam hoti, telabhajanam
na vijjati. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, tlni tumbani - lohatumbam,
katthatumbam, phalatumbanti.
Tena kho pana samayena ayasmato pilindavacchassa ahgavato hoti. Bhagavato etamattham
arocesum. Anujanami, bhikkhave, sedakammanti. Nakkhamaniyo hoti. Bhagavato etamattham
arocesum. Anujanami, bhikkhave, sambharasedanti. Nakkhamaniyo hoti. Bhagavato etamattham
arocesum. Anujanami, bhikkhave, mahasedanti. Nakkhamaniyo hoti. Bhagavato etamattham arocesum.
Anujanami, bhikkhave, bhahgodakanti. Nakkhamaniyo hoti. Bhagavato etamattham arocesum.
Anujanami, bhikkhave, udakakotthakanti.
Tena kho pana samayena ayasmato pilindavacchassa pabbavato hoti. Bhagavato etamattham
arocesum. Anujanami, bhikkhave, lohitam mocetunti. Nakkhamaniyo hoti. Bhagavato etamattham
arocesum. Anujanami, bhikkhave, lohitam mocetva visanena gahetunti [gahetunti (si. sya.)].
Tena kho pana samayena ayasmato pilindavacchassa pada phalita [phalita (ka.)] honti. Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, padabbhanjananti. Nakkhamaniyo hoti. Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, pajjam abhisahkharitunti.
Tena kho pana samayena ahhatarassa bhikkhuno gandabadho hoti. Bhagavato etamattham
arocesum. Anujanami, bhikkhave, satthakammanti. Kasavodakena attho hoti. Bhagavato etamattham
arocesum. Anujanami, bhikkhave, kasavodakanti. Tilakakkena attho hoti. Bhagavato etamattham
arocesum Anujanami, bhikkhave, tilakakkanti. Kabalikaya attho hoti. Bhagavato etamattham arocesum.
Anujanami, bhikkhave, kabalikanti. Vanabandhanacolena attho hoti. Bhagavato etamattham arocesum.
Anujanami, bhikkhave, vanabandhanacolanti. Vano kanduvati. Bhagavato etamattham arocesum.
Anujanami, bhikkhave, sasapakuttena [sasapakuddena (si. sya.)] phositunti. Vano kilijjittha. Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, dhumam katunti. Vaddhamamsam vutthati. Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, lonasakkharikaya chinditunti. Vano na ruhati. Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, vanatelanti. Telam galati. Bhagavato etamattham
arocesum. Anujanami, bhikkhave, vikasikam sabbam vanapatikammanti.
268. Tena kho pana samayena ahhataro bhikkhu ahina dattho hoti. Bhagavato etamattham
arocesum. Anujanami, bhikkhave, cattari mahavikatani datum - gutham, muttam, charikam, mattikanti.
Atha kho bhikkhunam etadahosi - "appatiggahitani nu kho udahu patiggahetabbam"ti. Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, sati kappiyakarake patiggahapetum, asati kappiyakarake
samam gahetva paribhuhjitunti.
Tena kho pana samayena ahhatarena bhikkhuna visam pltam hoti. Bhagavato etamattham
arocesum. Anujanami bhikkhave gutham payetunti. Atha kho bhikkhunam etadahosi - "appatiggahitam
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 155 sur269
nu kho udahu patiggahetabbo"ti? Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, yam
karonto patigganhati, sveva patiggaho kato, na puna [kato pana (?)] patiggahetabboti.
269. Tena kho pana samayena annatarassa bhikkhuno gharadinnakabadho hoti. Bhagavato
etamattham arocesum Anujanami, bhikkhave, sTtalolim payetunti.
Tena kho pana samayena anhataro bhikkhu dutthagahaniko hoti. Bhagavato etamattham arocesum
Anujanami, bhikkhave, amisakharam payetunti.
Tena kho pana samayena annatarassa bhikkhuno pandurogabadho hoti. Bhagavato etamattham
arocesum. Anujanami, bhikkhave, muttahantakam payetunti.
Tena kho pana samayena annatarassa bhikkhuno chavidosabadho hoti. Bhagavato etamattham
arocesum. Anujanami, bhikkhave, gandhalepam katunti.
Tena kho pana samayena annataro bhikkhu abhisannakayo hoti. Bhagavato etamattham arocesum
Anujanami, bhikkhave, virecanam patunti. Acchakanjiya attho hoti. Bhagavato etamattham arocesum
Anujanami, bhikkhave, acchakanjinti. Akatayusena attho hoti. Bhagavato etamattham arocesum.
Anujanami, bhikkhave, akatayusanti. Katakatena attho hoti. Bhagavato etamattham arocesum.
Anujanami, bhikkhave, katakatanti. Paticchadamyena attho hoti. Bhagavato etamattham arocesum.
Anujanami, bhikkhave, paticchadanlyanti.
Muladibhesajjakatha nitthita.
162. Pilindavacchavatthu
270. [idam vatthu para. 618 adayo] Tena kho pana samayena ayasma pilindavaccho rajagahe
pabbharam sodhapeti lenam kattukamo. Atha kho raja magadho seniyo bimbisaro yenayasma
pilindavaccho tenupasahkami, upasahkamitva ayasmantam pilindavaccham abhivadetva ekamantam
nisidi. Ekamantam nisinno kho raja magadho seniyo bimbisaro ayasmantam pilindavaccham etadavoca
- "kim, bhante, thero karapetF'ti? "Pabbharam, maharaja, sodhapemi, lenam kattukamo"ti. "Attho,
bhante, ayyassa aramikena"ti? "Na kho, maharaja, bhagavata aramiko anunhato"ti. "Tena hi, bhante,
bhagavantam patipucchitva mama aroceyyatha"ti. 'Evam, maharaja'ti kho ayasma pilindavaccho rahho
magadhassa seniyassa bimbisarassa paccassosi. Atha kho ayasma pilindavaccho rajanam magadham
seniyam bimbisaram dhammiya kathaya sandassesi, samadapesi, samuttejesi, sampahamsesi. Atha kho
raja magadho seniyo bimbisaro ayasmata pilindavacchena dhammiya kathaya sandassito samadapito
samuttejito sampahamsito utthayasana ayasmantam pilindavaccham abhivadetva padakkhinam katva
pakkami.
Atha kho ayasma pilindavaccho bhagavato santike dutam pahesi - ' 'raja, bhante, magadho seniyo
bimbisaro aramikam datukamo. Katham nu kho, bhante, maya patipajjitabba"nti? Atha kho bhagava
etasmim nidane etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhu amantesi - ' 'anujanami, bhikkhave,
aramika' 'nti. Dutiyampi kho raja magadho seniyo bimbisaro yenayasma pilindavaccho tenupasahkami;
upasahkamitva ayasmantam pilindavaccham abhivadetva ekamantam nisldi. Ekamantam nisinno kho
raja magadho seniyo bimbisaro ayasmantam pilindavaccham etadavoca - "anuhhato, bhante, bhagavata
aramiko"ti? "Evam, maharaja"ti. "Tena hi, bhante, ayyassa aramikam dammT"ti. Atha kho raja
magadho seniyo bimbisaro ayasmato pilindavacchassa aramikam patissutva, vissaritva, cirena satim
patilabhitva, ahhataram sabbatthakam mahamattam amantesi - "yo maya, bhane, ayyassa aramiko
patissuto, dinno so aramiko"ti? "Na kho, deva, ayyassa aramiko dinno"ti. "KTva ciram nu kho, bhane,
ito [ito ratti (sya.)] hi tam hotT"ti? Atha kho so mahamatto rattiyo ganetva [viganetva (sT.)] rajanam
magadham seniyam bimbisaram etadavoca - "pahca, deva, rattisatahf'ti. Tena hi, bhane, ayyassa pahca
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 156 sur 269
aramikasatani dehlti. "Evam, deva"ti kho so mahamatto ranno magadhassa seniyassa bimbisarassa
patissutva ayasmato pilindavacchassa panca aramikasatani padasi, patiyekko gamo nivisi.
'Aramikagamakoti'pi nam ahamsu, 'pilindagamako'tipi nam ahamsu.
271. Tena kho pana samayena ayasma pilindavaccho tasmim gamake kulupako hoti. Atha kho
ayasma pilindavaccho pubbanhasamayam nivasetva pattaclvaramadaya pilindagamam pindaya pavisi.
Tena kho pana samayena tasmim gamake ussavo hoti. Daraka alahkata malakita kllanti. Atha kho
ayasma pilindavaccho pilindagamake sapadanam pindaya caramano yena annatarassa aramikassa
nivesanam tenupasahkami, upasahkamitva panhatte asane nisldi. Tena kho pana samayena tassa
aramikiniya dhlta anne darake alahkate malakite passitva rodati - 'malam me detha, alahkaram me
detha'ti. Atha kho ayasma pilindavaccho tam aramikinim etadavoca - "kissayam darika rodatF'ti?
"Ayam, bhante, darika anhe darake alahkate malakite passitva rodati - 'malam me detha, alahkaram me
detha'ti. Kuto amhakam duggatanam mala, kuto alahkaro"ti? Atha kho ayasma pilindavaccho
ahhataram tinandupakam gahetva tam aramikinim etadavoca - ' 'handimam tinandupakam tassa darikaya
slse patimuhca"ti. Atha kho sa aramikinT tam tinandupakam gahetva tassa darikaya slse patimuhci. Sa
ahosi suvannamala abhirupa, dassanlya, pasadika; natthi tadisa rahhopi antepure suvannamala. Manussa
ranho magadhassa seniyassa bimbisarassa arocesum - "amukassa, deva, aramikassa ghare suvannamala
abhirupa, dassamya, pasadika; natthi tadisa devassapi antepure suvannamala; kuto tassa duggatassa?
Nissamsayam corikaya abhata"ti.
Atha kho raja magadho seniyo bimbisaro tam aramikakulam bandhapesi. Dutiyampi kho ayasma
pilindavaccho pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya pilindagamam pindaya pavisi.
Pilindagamake sapadanam pindaya caramano yena tassa aramikassa nivesanam tenupasahkami,
upasahkamitva pativissake pucchi - "kaham imam aramikakulam gata"nti? "Etissa, bhante,
suvannamalaya karana rahha bandhapita' 'nti. Atha kho ayasma pilindavaccho yena rahho magadhassa
seniyassa bimbisarassa nivesanam tenupasahkami, upasahkamitva pahhatte asane nisldi. Atha kho raja
magadho seniyo bimbisaro yenayasma pilindavaccho tenupasahkami, upasahkamitva ayasmantam
pilindavaccham abhivadetva ekamantam nisidi. Ekamantam nisinnam kho rajanam magadham seniyam
bimbisaram ayasma pilindavaccho etadavoca - "kissa, maharaja, aramikakulam bandhapita"nti?
"Tassa, bhante, aramikassa ghare suvannamala abhirupa, dassamya, pasadika; natthi tadisa amhakampi
antepure suvannamala; kuto tassa duggatassa? Nissamsayam corikaya abhata' 'ti. Atha kho ayasma
pilindavaccho rahho magadhassa seniyassa bimbisarassa pasadam suvannanti adhimucci; so ahosi
sabbasovannamayo. "Idam pana te, maharaja, tava bahum suvannam kuto"ti? 'Ahhatam, bhante,
ayyasseveso iddhanubhavo'ti tam aramikakulam muhcapesi.
Manussa "ayyena kira pilindavacchena sarajikaya parisaya uttarimanussadhammam
iddhipatihariyam dassita"nti attamana abhippasanna ayasmato pilindavacchassa pahca bhesajjani
abhiharimsu, seyyathidam - sappim, navanltam, telam, madhum [sappi navanltam telam madhu (ka.)],
phanitam. Pakatiyapi ca ayasma pilindavaccho labhT hoti pahcannam bhesajjanam; laddham laddham
parisaya vissajjeti. Parisa cassa hoti bahullika; laddham laddham kolambepi [kolumbepi (ka.)], ghatepi,
puretva patisameti; parissavananipi, thavikayopi, puretva vatapanesu laggeti. Tani ollnavillnani titthanti.
Undurehipi vihara okirmavikinna honti. Manussa viharacarikam ahindanta passitva ujjhayanti khiyyanti
vipacenti - "antokotthagarika ime samana sakyaputtiya, seyyathapi raja magadho seniyo bimbisaro"ti.
Assosum kho bhikkhu tesam manussanam ujjhayantanam khiyyantanam vipacentanam. Ye te bhikkhu
appiccha, te ujjhayanti khiyyanti vipacenti - "kathahhi nama bhikkhu evarupaya bahullaya
cetessantT"ti. Atha kho te bhikkhu te anekapariyayena vigarahitva bhagavato etamattham arocesum. . .
pe.. . "saccam kira, bhikkhave, bhikkhu evarupaya bahullaya cetentT"ti? "Saccam bhagavati.. .pe.. .
vigarahitva dhammim katham katva bhikkhu amantesi - ' 'yani kho pana tani gilananam bhikkhunam
patisayanTyani bhesajjani, seyyathidam - sappi, navanltam, telam, madhu, phanitam, tani patiggahetva
sattahaparamam sannidhikarakam paribhuhjitabbani. Tam atikkamayato yathadhammo karetabbo"ti.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 157 sur269
Pilindavacchavatthu nitthitam.
Bhesajjanuffiatabhanavaro nitthito pathamo.
163. Guladianujanana
272. Atha kho bhagava savatthiyam yathabhirantam viharitva yena rajagaham tena carikam
pakkami. Addasa kho ayasma kahkharevato antaramagge gulakaranam, okkamitva gule pitthampi
charikampi pakkhipante, disvana "akappiyo gulo samiso, na kappati gulo vikale paribhunjitu"nti
kukkuccayanto sapariso gulam na paribhunjati. Yepissa sotabbam manhanti, tepi gulam na
paribhuhjanti. Bhagavato etamattham arocesum. Kimatthaya [kimatthiya (ka.)], bhikkhave, gule
pitthampi charikampi pakkhipantlti? Thaddhatthaya [bandhanatthaya (sl. sya.)] bhagavati. Sace,
bhikkhave, thaddhatthaya gule pitthampi charikampi pakkhipanti, so ca gulotveva sahkham gacchati.
Anujanami, bhikkhave, yathasukham gulam paribhuhjitunti.
Addasa kho ayasma kahkharevato antaramagge vacce muggam jatam, passitva "akappiya mugga;
pakkapi mugga jayantlti" kukkuccayanto sapariso muggam na paribhuhjati. Yepissa sotabbam
mahhanti, tepi muggam na paribhuhjanti. Bhagavato etamattham arocesum. Sace [sacepi (?)],
bhikkhave, pakkapi mugga jayanti, anujanami, bhikkhave, yathasukham muggam paribhuhjitunti.
273. Tena kho pana samayena ahhatarassa bhikkhuno udaravatabadho hoti. So lonasovlrakam
apayi. Tassa so udaravatabadho patippassambhi. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami,
bhikkhave, gilanassa lonasovlrakam; agilanassa udakasambhinnam panaparibhogena paribhuhjitunti.
Guladianujanana nitthita.
164. Antovutthadipatikkhepakatha
274. Atha kho bhagava anupubbena carikam caramano yena rajagaham tadavasari. Tatra sudam
bhagava rajagahe viharati veluvane kalandakanivape. Tena kho pana samayena bhagavato
udaravatabadho hoti. Atha kho ayasma anando - 'pubbepi bhagavato udaravatabadho tekatulayaguya
phasu hotl'ti - samam tilampi, tandulampi, muggampi vihhapetva, anto vasetva, anto samam pacitva
bhagavato upanamesi - ' 'pivatu bhagava tekatulayagu' 'nti. Janantapi tathagata pucchanti, janantapi na
pucchanti; kalam viditva pucchanti, kalam viditva na pucchanti; atthasamhitam tathagata pucchanti, no
anatthasamhitam. Anatthasamhite setughato tathagatanam. Dvlhi akarehi buddha bhagavanto bhikkhu
patipucchanti - dhammam va desessama, savakanam va sikkhapadam pahhapessamati. Atha kho
bhagava ayasmantam anandam amantesi - "kutayam, ananda, yagfA' 'ti? Atha kho ayasma anando
bhagavato etamattham arocesi. Vigarahi buddho bhagava - 'ananucchavikam, ananda, ananulomikam,
appatirupam, assamanakam, akappiyam, akaranlyam. Kathahhi nama tvam, ananda, evarupaya
bahullaya cetessasi. Yadapi, ananda, anto vuttham [vuttham (si. sya. ka.)] tadapi akappiyam; yadapi anto
pakkam tadapi akappiyam; yadapi samam pakkam, tadapi akappiyam. Netam, ananda, appasannanam va
pasadaya. . .pe. . . vigarahitva dhammim katham katva bhikkhu amantesi - ' 'na, bhikkhave, anto vuttham,
anto pakkam, samam pakkam paribhuhjitabbam. Yo paribhuhjeya, apatti dukkatassa. Anto ce,
bhikkhave, vuttham, anto pakkam, samam pakkam tahce paribhuhjeyya, apatti tinnam dukkatanam.
Anto ce, bhikkhave, vuttham, anto pakkam, ahhehi pakkam, tahce paribhuhjeyya, apatti dvinnam
dukkatanam. Anto ce, bhikkhave, vuttham, bahi pakkam, samam pakkam, tahce paribhuhjeyya, apatti
dvinnam dukkatanam. Bahi ce, bhikkhave, vuttham, anto pakkam, samam pakkam, tahce paribhuhjeyya,
apatti dvinnam dukkatanam. Anto ce, bhikkhave, vuttham, bahi pakkam, ahhehi pakkam, tahce
paribhuhjeyya, apatti dukkatassa. Bahi ce, bhikkhave, vuttham, anto pakkam, ahhehi pakkam, tahce
paribhuhjeyya, apatti dukkatassa. Bahi ce, bhikkhave, vuttham, bahi pakkam, samam pakkam, tahce
paribhuhjeyya, apatti dukkatassa. Bahi ce, bhikkhave, vuttham, bahi pakkam, ahhehi pakkam, tahce
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 158 sur 269
paribhuhjeyya, anapattf'ti.
Tena kho pana samayena bhikkhii "bhagavata samampako patikkhitto"ti puna pake
kukkuccayanti. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, puna pakam pacitunti.
Tena kho pana samayena rajagaham dubbhikkham hoti. Manussa lonampi, telampi, tandulampi,
khadanlyampi aramam aharanti. Tani bhikkhii bahi vasenti; ukkapindakapi khadanti, corapi haranti.
Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, anto vasetunti. Anto vasetva bahi pacenti.
Damaka parivarenti. Bhikkhu avissattha paribhunjanti. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami,
bhikkhave, anto pacitunti. Dubbhikkhe kappiyakaraka bahutaram haranti, appataram bhikkhunam denti.
Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, samam pacitum. Anujanami, bhikkhave, anto
vuttham, anto pakkam, samam pakkanti.
Antovutthadipatikkhepakatha nitthita.
165. Uggahitapatiggahana
275. Tena kho pana samayena sambahula bhikkhii kaslsu vassamvuttha rajagaham gacchanta
bhagavantam dassanaya antaramagge na labhimsu liikhassa va panltassa va bhojanassa yavadattham
paripurim; bahunca phalakhadanTyam ahosi; kappiyakarako ca na ahosi. Atha kho te bhikkhu
kilantarupa yena rajagaham veluvanam kalandakanivapo, yena bhagava tenupasahkamimsu,
upasahkamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisTdimsu. Acinnam kho panetam buddhanam
bhagavantanam agantukehi bhikkhuhi saddhim patisammoditum. Atha kho bhagava te bhikkhu
etadavoca- "kacci, bhikkhave, khamanTyam, kacci yapanTyam, kaccittha appakilamathena addhanam
agata; kuto ca tumhe, bhikkhave, agacchatha"ti? "KhamanTyam bhagava, yapanTyam bhagava. Idha
mayam, bhante, kasTsu vassamvuttha rajagaham agacchanta bhagavantam dassanaya antaramagge na
labhimha liikhassa va panTtassa va bhojanassa yavadattham paripurim; bahunca phalakhadanlyam ahosi;
kappiyakarako ca na ahosi; tena mayam kilantariipa addhanam agata"ti. Atha kho bhagava etasmim
nidane etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhu amantesi - "anujanami, bhikkhave, yattha
phalakhadanlyam passati, kappiyakarako ca na hoti, samam gahetva, haritva, kappiyakarake passitva,
bhumiyam nikkhipitva, patiggahapetva paribhunjitum. Anujanami, bhikkhave, uggahitam
patiggahitu"nti.
276. Tena kho pana samayena annatarassa brahmanassa nava ca tila navanca madhu uppanna honti.
Atha kho tassa brahmanassa etadahosi - "yamnunaham nave ca tile navanca madhum
buddhappamukhassa bhikkhusahghassa dadeyya"nti. Atha kho so brahmano yena bhagava
tenupasahkami, upasahkamitva bhagavata saddhim patisammodi, sammodanlyam katham saranlyam
vltisaretva ekamantam atthasi. Ekamantam thito kho so brahmano bhagavantam etadavoca -
"adhivasetu me bhavam gotamo svatanaya bhattam, saddhim bhikkhusahghena"ti. Adhivasesi bhagava
tunhlbhavena. Atha kho so brahmano bhagavato adhivasanam viditva pakkami. Atha kho so brahmano
tassa rattiya accayena panltam khadanlyam bhojanlyam patiyadapetva bhagavato kalam arocapesi -
"kalo, bho gotama, nitthitam bhatta"nti. Atha kho bhagava pubbanhasamayam nivasetva
pattaclvaramadaya yena tassa brahmanassa nivesanam tenupasahkami, upasahkamitva pannatte asane
nisldi, saddhim bhikkhusahghena. Atha kho so brahmano buddhappamukham bhikkhusahgham panltena
khadanlyena bhojanlyena sahattha santappetva sampavaretva bhagavantam bhuttavim onltapattapanim
ekamantam nisldi. Ekamantam nisinnam kho tam brahmanam bhagava dhammiya kathaya sandassetva,
samadapetva, samuttejetva, sampahamsetva utthayasana pakkami.
Atha kho tassa brahmanassa acirapakkantassa bhagavato etadahosi - "yesam kho maya atthaya
buddhappamukho bhikkhusahgho nimantito, 'nave ca tile navahca madhum dassaml'ti, te maya
pamuttha datum. Yamnunaham nave ca tile navahca madhum kolambehi ca ghatehi ca aramam
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 159 sur269
harapeyya"nti. Atha kho so brahmano nave ca tile navanca madhum kolambehi ca ghatehi ca
aramam harapetva yena bhagava tenupasahkami, upasahkamitva ekamantam atthasi. Ekamantam thito
kho so brahmano bhagavantam etadavoca - ' 'yesam kho maya, bho gotama, atthaya buddhappamukho
bhikkhusahgho nimantito, 'nave ca tile navanca madhum dassaml'ti, te maya pamuttha datum.
Patigganhatu me bhavam gotamo nave ca tile navanca madhu"nti. Tena hi, brahmana, bhikkhunam
dehiti. Tena kho pana samayena bhikkhu dubbhikkhe appamattakepi pavarenti, patisahkhapi
patikkhipanti, sabbo ca sahgho pavarito hoti. Bhikkhii kukkuccayanta na patigganhanti. Patigganhatha,
bhikkhave, paribhunjatha. Anujanami, bhikkhave, tato nlhatam bhuttavina pavaritena anatirittam
paribhunjitunti.
Uggahitapatiggahana nitthita.
166. Patiggahitadianujanana
277. [paci. 295] Tena kho pana samayena ayasmato upanandassa sakyaputtassa upatthakakulam
sahghassatthaya khadamyam pahesi - ayyassa upanandassa dassetva sahghassa databbanti. Tena kho
pana samayena ayasma upanando sakyaputto gamam pindaya pavittho hoti. Atha kho te manussa
aramam gantva bhikkhu pucchimsu - "kaham, bhante, ayyo upanando"ti? "Esavuso, ayasma upanando
sakyaputto gamam pindaya pavittho"ti. "Idam, bhante, khadanlyam ayyassa upanandassa dassetva
sahghassa databba"nti. Bhagavato etamattham arocesum. Tena hi, bhikkhave, patiggahetva nikkhipatha
yava upanando agacchatlti. Atha kho ayasma upanando sakyaputto purebhattam kulani payirupasitva
diva agacchati. Tena kho pana samayena bhikkhu dubbhikkhe appamattakepi pavarenti, patisahkhapi
patikkhipanti, sabbo ca sahgho pavarito hoti, bhikkhu kukkuccayanta na patigganhanti. Patigganhatha,
bhikkhave, paribhunjatha. Anujanami, bhikkhave, purebhattam patiggahitam bhuttavina pavaritena
anatirittam paribhunjitunti.
278. Atha kho bhagava rajagahe yathabhirantam viharitva yena savatthi tena carikam pakkami.
Anupubbena carikam caramano yena savatthi tadavasari. Tatra sudam bhagava savatthiyam viharati
jetavane anathapindikassa arame. Tena kho pana samayena ayasmato sariputtassa kayadahabadho hoti.
Atha kho ayasma mahamoggallano yenayasma sariputto tenupasahkami, upasahkamitva ayasmantam
sariputtam etadavoca - "pubbe te, avuso sariputta, kayadahabadho kena phasu hotf'ti? "Bhisehi ca me,
avuso, mulalikahi ca"ti. Atha kho ayasma mahamoggallano seyyathapi nama balava puriso
sammihjitam va baham pasareyya, pasaritam va baham samihjeyya, evameva jetavane antarahito
mandakiniya pokkharaniya tlre paturahosi. Addasa kho anhataro nago ayasmantam mahamoggallanam
duratova agacchantam, disvana ayasmantam mahamoggallanam etadavoca - "etu kho, bhante, ayyo
mahamoggallano. Svagatam, bhante, ayyassa mahamoggallanassa. Kena, bhante, ayyassa attho; kim
damml"ti? "Bhisehi ca me, avuso, attho, mulalikahi ca"ti. Atha kho so nago ahhataram nagam anapesi
- "tena hi, bhane, ayyassa bhise ca mulalikayo ca yavadattham dehl"ti. Atha kho so nago mandakinim
pokkharanim ogahetva, sondaya bhisahca mulalikahca abbahitva, suvikkhalitam vikkhaletva, bhandikam
bandhitva yenayasma mahamoggallano tenupasahkami. Atha kho ayasma mahamoggallano - seyyathapi
nama balava puriso samihjitam va baham pasareyya, pasaritam va baham samihjeyya, evameva -
mandakiniya pokkharaniya tlre antarahito jetavane paturahosi. Sopi kho nago mandakiniya
pokkharaniya tlre antarahito jetavane paturahosi. Atha kho so nago ayasmato mahamoggallanassa bhise
ca mulalikayo ca patiggahapetva jetavane antarahito mandakiniya pokkharaniya tlre paturahosi. Atha
kho ayasma mahamoggallano ayasmato sariputtassa bhise ca mulalikayo ca upanamesi. Atha kho
ayasmato sariputtassa bhise ca mulalikayo ca bhuttassa kayadahabadho patippassambhi. Bahu bhisa ca
mulalikayo ca avasittha honti. Tena kho pana samayena bhikkhu dubbhikkhe appamattakepi pavarenti,
patisahkhapi patikkhipanti, sabbo ca sahgho pavarito hoti. Bhikkhu kukkuccayanta na patigganhanti.
Patigganhatha, bhikkhave, paribhuhjatha. Anujanami, bhikkhave, vanattham pokkharattham bhuttavina
pavaritena anatirittam paribhuhjitunti.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 160 sur269
Tena kho pana samayena savatthiyam bahum phalakhadanlyam uppannam hoti, kappiyakarako ca
na hoti. Bhikkhu kukkuccayanta phalam na paribhunjanti. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami,
bhikkhave, abljam nibbattabljam [nibbattabijam (sl.), nibbatabljam (sya.), nippattabljam (ka.)]
akatakappam phalam paribhunjitunti.
Patiggahitadi anujanana nitthita.
167. Satthakammapatikkhepakatha
279. Atha kho bhagava savatthiyam yathabhirantam viharitva yena rajagaham tena carikam
pakkami. Anupubbena carikam caramano yena rajagaham tadavasari. Tatra sudam bhagava rajagahe
viharati veluvane kalandakanivape. Tena kho pana samayena annatarassa bhikkhuno bhagandalabadho
hoti. Akasagotto vejjo satthakammam karoti. Atha kho bhagava senasanacarikam ahindanto yena tassa
bhikkhuno viharo tenupasahkami. Addasa kho akasagotto vejjo bhagavantam duratova agacchantam,
disvana bhagavantam etadavoca - "agacchatu bhavam gotamo, imassa bhikkhuno vaccamaggam
passatu, seyyathapi godhamukha"nti. Atha kho bhagava - "so mam khvayam moghapuriso
uppandetfti - tatova patinivattitva, etasmim nidane etasmim pakarane bhikkhusahgham sannipatapetva,
bhikkhu patipucchi - "atthi kira, bhikkhave, amukasmim vihare bhikkhu gilano"ti? "Atthi bhagava"ti.
"Kim tassa, bhikkhave, bhikkhuno abadho"ti? "Tassa, bhante, ayasmato bhagandalabadho, akasagotto
vejjo satthakammam karotF'ti. Vigarahi buddho bhagava - "ananucchavikam, bhikkhave, tassa
moghapurisassa, ananulomikam, appatirupam, assamanakam, akappiyam, akaraniyam. Kathanhi nama
so, bhikkhave, moghapuriso sambadhe satthakammam karapessati. Sambadhe, bhikkhave, sukhuma
chavi, duropayo vano, duppariharam sattham. Netam, bhikkhave, appasannanam va pasadaya. . .pe. . .
vigarahitva. . .pe. . . dhammim katham katva bhikkhu amantesi - "na, bhikkhave, sambadhe
satthakammam karapetabbam. Yo karapeyya, apatti thullaccayassa"ti.
Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu - bhagavata satthakammam patikkhittanti -
vatthikammam karapenti. Ye te bhikkhu appiccha, te ujjhayanti khiyyanti vipacenti - "kathahhi nama
chabbaggiya bhikkhu vatthikammam karapessantT"ti. Atha kho te bhikkhu bhagavato etamattham
arocesum. "Saccam kira, bhikkhave, chabbaggiya bhikkhu vatthikammam karapentT"ti? "Saccam
bhagava"ti. . .pe. . . vigarahitva dhammim katham katva bhikkhu amantesi - "na, bhikkhave,
sambadhassa samanta dvahgula satthakammam va vatthikammam va karapetabbam. Yo karapeyya,
apatti thullaccayassa"ti.
Satthakammapatikkhepakatha nitthita.
168. Manussamamsapatikkhepakatha
280. Atha kho bhagava rajagahe yathabhirantam viharitva yena baranasl tena carikam pakkami.
Anupubbena carikam caramano yena baranasl tadavasari. Tatra sudam bhagava baranasiyam viharati
isipatane migadaye. Tena kho pana samayena baranasiyam suppiyo ca upasako suppiya ca upasika
ubhatopasanna honti, dayaka, karaka, sahghupatthaka. Atha kho suppiya upasika aramam gantva
viharena viharam parivenena parivenam upasahkamitva bhikkhii pucchati - "ko, bhante, gilano, kassa
kim ahariyatu"ti? Tena kho pana samayena ahhatarena bhikkhuna virecanam pltam hoti. Atha kho so
bhikkhu suppiyam upasikam etadavoca - "maya kho, bhagini, virecanam pltam. Attho me
paticchadanlyena"ti. "Sutthu, ayya, ahariyissatl"ti gharam gantva antevasim anapesi - "gaccha, bhane,
pavattamamsam janahf'ti. Evam, ayyeti kho so puriso suppiyaya upasikaya patissunitva kevalakappam
baranasim ahindanto na addasa pavattamamsam. Atha kho so puriso yena suppiya upasika
tenupasahkami, upasahkamitva suppiyam upasikam etadavoca - ' 'natthayye pavattamamsam. Maghato
ajja"ti. Atha kho suppiyaya upasikaya etadahosi - "tassa kho gilanassa bhikkhuno paticchadanlyam
alabhantassa abadho va abhivaddhissati, kalahkiriya va bhavissati. Na kho metam patirupam yaham
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 161 sur 269
patissunitva na harapeyya"nti. Potthanikam gahetva urumamsam ukkantitva dasiya adasi -
"handa, je, imam mamsam sampadetva amukasmim vihare bhikkhu gilano, tassa dajjahi. Yo ca mam
pucchati, 'gilana'ti pativedehl' 'ti. Uttarasahgena urum vethetva ovarakam pavisitva mancake nipajji.
Atha kho suppiyo upasako gharam gantva dasim pucchi - "kaham suppiya"ti? "Esayya ovarake
nipanna"ti. Atha kho suppiyo upasako yena suppiya upasika tenupasahkami, upasahkamitva suppiyam
upasikam etadavoca - ' 'kissa nipannasl' 'ti? "Gilanamhi' 'ti. "Kim te abadho"ti? Atha kho suppiya
upasika suppiyassa upasakassa etamattham arocesi. Atha kho suppiyo upasako - acchariyam vata bho!
Abbhutam vata bho! Yava saddhayam suppiya pasanna, yatra hi nama attanopi mamsani pariccattani!
Kimpimaya [kim panimaya (si. sya.)] annam kihci adeyyam bhavissatiti - hattho udaggo yena bhagava
tenupasahkami, upasahkamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi. Ekamantam nisinno kho
suppiyo upasako bhagavantam etadavoca- "adhivasetu me, bhante, bhagava svatanaya bhattam,
saddhim bhikkhusahghena"ti. Adhivasesi bhagava tunhlbhavena. Atha kho suppiyo upasako bhagavato
adhivasanam viditva utthayasana bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva pakkami. Atha kho
suppiyo upasako tassa rattiya accayena panltam khadamyam bhojanlyam patiyadapetva bhagavato
kalam arocapesi - "kalo, bhante, nitthitam bhatta"nti. Atha kho bhagava pubbanhasamayam nivasetva
pattacivaramadaya yena suppiyassa upasakassa nivesanam tenupasahkami, upasahkamitva pafmatte
asane nisidi, saddhim bhikkhusahghena. Atha kho suppiyo upasako yena bhagava tenupasahkami,
upasahkamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam atthasi. Ekamantam thitam kho suppiyam
upasakam bhagava etadavoca - "kaham suppiya"ti? "Gilana bhagava"ti. "Tena hi agacchatu"ti. "Na
bhagava ussahatT"ti. "Tena hi pariggahetvapi anetha"ti. Atha kho suppiyo upasako suppiyam upasikam
pariggahetva anesi. Tassa, saha dassanena bhagavato, tava mahavano rulaho ahosi, succhavilomajato.
Atha kho suppiyo ca upasako suppiya ca upasika - "acchariyam vata bho! Abbhutam vata bho!
Tathagatassa mahiddhikata mahanubhavata, yatra hi nama saha dassanena bhagavato tava mahavano
rulaho bhavissati, succhavilomajato"ti - hattha udagga buddhappamukham bhikkhusahgham panltena
khadamyena bhojamyena sahattha santappetva sampavaretva bhagavantam bhuttavim omtapattapanim
ekamantam nisldimsu. Atha kho bhagava suppiyahca upasakam suppiyahca upasikam dhammiya
kathaya sandassetva samadapetva samuttejetva sampahamsetva utthayasana pakkami.
Atha kho bhagava etasmim nidane etasmim pakarane bhikkhusahgham sannipatapetva bhikkhu
Patipucchi - ' 'ko, bhikkhave, suppiyam upasikam mamsam vihhapesl' 'ti? Evam vutte so bhikkhu
bhagavantam etadavoca- "aham kho, bhante, suppiyam upasikam mamsam vihhapesi"nti.
" Ahariyittha bhikkhu"ti? " Ahariyittha bhagava"ti. "Paribhuhji tvam bhikkhu"ti? "Paribhuhjamaham
bhagava"ti. "Pativekkhi tvam bhikkhu"ti? "Naham bhagava pativekkhi"nti. Vigarahi buddho
bhagava. . .pe. . . kathahhi nama tvam, moghapurisa, appativekkhitva mamsam paribhuhjissasi.
Manussamamsam kho taya, moghapurisa, paribhuttam Netam, moghapurisa, appasannanam va
pasadaya. . .pe. . . vigarahitva dhammim katham katva bhikkhu amantesi - "santi, bhikkhave, manussa
saddha pasanna, tehi attanopi mamsani pariccattani. Na, bhikkhave, manussamamsam paribhuhjitabbam.
Yo paribhuhjeyya, apatti thullaccayassa. Na ca, bhikkhave, appativekkhitva mamsam paribhuhjitabbam.
Yo paribhuhjeyya, apatti dukkatassa"ti.
Manussamamsapatikkhepakatha nitthita.
169. Hatthimamsadipatikkhepakatha
281. Tena kho pana samayena rahho hatthl maranti. Manussa dubbhikkhe hatthimamsam
paribhuhjanti, bhikkhunam pindaya carantanam hatthimamsam denti. Bhikkhu hatthimamsam
paribhuhjanti. Manussa ujjhayanti khiyyanti vipacenti - "kathahhi nama samana sakyaputtiya
hatthimamsam paribhuhjissanti. Rajahgam hatthl, sace raja janeyya, na nesam attamano assa"ti.
Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave, hatthimamsam paribhuhjitabbam. Yo paribhuhjeyya,
apatti dukkatassati.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 162 sur 269
Tena kho pana samayena ranno assa maranti. Manussa dubbhikkhe assamamsam paribhunjanti,
bhikkhunam pindaya carantanam assamamsam denti. Bhikkhu assamamsam paribhunjanti. Manussa
ujjhayanti khiyyanti vipacenti - "kathanhi nama samana sakyaputtiya assamamsam paribhunjissanti.
Rajahgam assa, sace raja janeyya, na nesam attamano assa"ti. Bhagavato etamattham arocesum. Na,
bhikkhave, assamamsam paribhunjitabbam. Yo paribhunjeyya, apatti dukkatassati.
Tena kho pana samayena manussa dubbhikkhe sunakhamamsam paribhunjanti, bhikkhunam
pindaya carantanam sunakhamamsam denti. Bhikkhu sunakhamamsam paribhunjanti. Manussa
ujjhayanti khiyyanti vipacenti - ' 'kathanhi nama samana sakyaputtiya sunakhamamsam
paribhunjissanti, jeguccho sunakho patikulo"ti. Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave,
sunakhamamsam paribhunjitabbam. Yo paribhunjeyya, apatti dukkatassati.
Tena kho pana samayena manussa dubbhikkhe ahimamsam paribhunjanti, bhikkhunam pindaya
carantanam ahimamsam denti. Bhikkhu ahimamsam paribhunjanti. Manussa ujjhayanti khiyyanti
vipacenti - "kathaflhi nama samana sakyaputtiya ahimamsam paribhunjissanti, jeguccho ahi
patikulo"ti. Supassopi [suphasso (sT.)] nagaraja yena bhagava tenupasahkami, upasahkamitva
bhagavantam abhivadetva ekamantam atthasi. Ekamantam thito kho supasso nagaraja bhagavantam
etadavoca- "santi, bhante, naga assaddha appasanna. Te appamattakehipi bhikkhu vihetheyyum
Sadhu, bhante, ayya ahimamsam na paribhunjeyyu"nti. Atha kho bhagava supassam nagarajanam
dhammiya kathaya sandassesi. . .pe. . . padakkhinam katva pakkami. Atha kho bhagava etasmim nidane
etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhu amantesi - "na, bhikkhave, ahimamsam
paribhunjitabbam. Yo paribhunjeyya, apatti dukkatassa"ti.
Tena kho pana samayena luddaka sTham hantva sThamamsam [mamsam (ka.)] paribhuhjanti,
bhikkhunam pindaya carantanam sThamamsam denti. Bhikkhu sThamamsam paribhuhjitva arahne
viharanti. STha sThamamsagandhena bhikkhu paripatenti. Bhagavato etamattham arocesum. Na,
bhikkhave, sThamamsam paribhuhjitabbam. Yo paribhuhjeyya, apatti dukkatassati.
Tena kho pana samayena luddaka byaggham hantva. . .pe. . . dTpim hantva. . .pe. . . accham hantva. . .
pe. . . taraccham hantva taracchamamsam paribhuhjanti, bhikkhunam pindaya carantanam
taracchamamsam denti. Bhikkhu taracchamamsam paribhuhjitva arahne viharanti. Taraccha
taracchamamsagandhena bhikkhu paripatenti. Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave,
taracchamamsam paribhuhjitabbam. Yo paribhuhjeyya, apatti dukkatassati.
Hatthimamsadipatikkhepakatha nitthita.
Suppiyabhanavaro nitthito dutiyo.
170. Yagumadhugolakanujanana
282. Atha kho bhagava baranasiyam yathabhirantam viharitva yena andhakavindam tena carikam
pakkami, mahata bhikkhusahghena saddhim, addhatelasehi bhikkhusatehi. Tena kho pana samayena
janapada manussa bahum lonampi, telampi, tandulampi, khadanTyampi sakatesu aropetva
buddhappamukhassa bhikkhusahghassa pitthito pitthito anubandha honti - yada patipatim labhissama
tada bhattam karissamati, pahcamattani ca vighasadasatani. Atha kho bhagava anupubbena carikam
caramano yena andhakavindam tadavasari. Atha kho ahnatarassa brahmanassa patipatim alabhantassa
etadahosi - "atTtani [adhikani (sT. sya.)] kho me dve masani buddhappamukham bhikkhusahgham
anubandhantassa 'yada patipatim labhissami tada bhattam karissamT'ti, na ca me patipati labbhati,
ahahcamhi ekattako [ekato (sT. sya.)], bahu ca me gharavasattho hayati. Yamnunaham bhattaggam
olokeyyam; yam bhattagge nassa, tam patiyadeyya' 'nti. Atha kho so brahmano bhattaggam olokento dve
naddasa - yaguhca madhugolakahca. Atha kho so brahmano yenayasma anando tenupasankami,
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 163 sur 269
upasankamitva ayasmantam anandam etadavoca - "idha me, bho ananda, patipatim alabhantassa
etadahosi 'atitani kho me dve masani buddhappamukham bhikkhusahgham anubandhantassa, yada
patipatim labhissami tada bhattam karissamlti. Na ca me patipati labbhati, ahancamhi ekattako, bahu ca
me gharavasattho hayati. Yamnunaham bhattaggam olokeyyam; yam bhattagge nassa, tam
patiyadeyya'nti. So kho aham, bho ananda, bhattaggam olokento dve naddasam - yagunca
madhugolakanca. Sacaham, bho ananda, patiyadeyyam yagunca madhugolakanca, patigganheyya me
bhavam gotamo"ti? "Tena hi, brahmana, bhagavantam patipucchissaml' 'ti. Atha kho ayasma anando
bhagavato etamattham arocesi. Tena hananda, patiyadetuti. Tena hi, brahmana, patiyadehiti. Atha kho so
brahmano tassa rattiya accayena pahutam yagunca madhugolakanca patiyadapetva bhagavato upanamesi
- patigganhatu me bhavam gotamo yagunca madhugolakancati. Tena hi, brahmana, bhikkhunam dehiti.
Bhikkhii kukkuccayanta na patigganhanti. Patigganhatha, bhikkhave, paribhunjathati. Atha kho so
brahmano buddhappamukham bhikkhusahgham pahiitaya yaguya ca madhugolakena ca sahattha
santappetva sampavaretva bhagavantam dhotahattham onitapattapanim ekamantam nisldi. Ekamantam
nisinnam kho tam brahmanam bhagava etadavoca -
"Dasayime, brahmana, anisamsa yaguya. Katame dasa? Yagum dento ayum deti, vannam deti,
sukham deti, balam deti, patibhanam deti, yagu plta khuddam [khudam (si. sya.)] patihanati, pipasam
vineti, vatam anulometi, vatthim sodheti, amavasesam paceti - ime kho, brahmana, dasanisamsa
yaguya"ti [pacchima panca anisamsa a. ni. 5.207].
[a. ni. 4.58-59 thokam visadisam] Yo sanhatanam paradattabhojinam;
Kalena sakkacca dadati yagum;
Dasassa thanani anuppavecchati;
Ayuhca vannahca sukham balahca.
Patibhanamassa upajayate tato;
Khuddam pipasahca byapaneti vatam;
Sodheti vatthim parinameti bhuttam;
Bhesajjametam sugatena vannitam.
Tasma hi yagum alameva datum;
Niccam manussena sukhatthikena;
Dibbani va patthayata sukhani;
Manussasobhagyatamicchata vati.
Atha kho bhagava tam brahmanam imahi gathahi anumoditva utthayasana pakkami. Atha kho
bhagava etasmim nidane etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhu amantesi - "anujanami,
bhikkhave, yaguhca madhugolakahca' 'ti.
Yagumadhugolakanujanana nitthita.
171. Ta runapasanna maham a ttavatth u
283. Assosum kho manussa bhagavata kira yagu anuhhata madhugolakahcati. Te kalasseva,
bhojjayagum patiyadenti madhugolakahca. Bhikkhu kalasseva bhojjayaguya dhata madhugolakena ca
bhattagge na cittarupam paribhuhjanti. Tena kho pana samayena ahhatarena tarunapasannena
mahamattena svatanaya buddhappamukho bhikkhusahgho nimantito hoti. Atha kho tassa
tarunapasannassa mahamattassa etadahosi - "yamnunaham addhatelasannam bhikkhusatanam
addhatelasani mamsapatisatani patiyadeyyam, ekamekassa bhikkhuno ekamekam mamsapatim
upanameyya"nti. Atha kho so tarunapasanno mahamatto tassa rattiya accayena panltam khadanTyam
bhojanTyam patiyadapetva addhatelasani ca mamsapatisatani, bhagavato kalam arocapesi - "kalo,
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 164 sur 269
bhante, nitthitam bhatta"nti. Atha kho bhagava pubbanhasamayam nivasetva pattaclvaramadaya
yena tassa tarunapasannassa mahamattassa nivesanam tenupasahkami, upasahkamitva panhatte asane
nisldi, saddhim bhikkhusahghena. Atha kho so tarunapasanno mahamatto bhattagge bhikkhu parivisati.
Bhikkhii evamahamsu - "thokam, avuso, dehi; thokam, avuso, dehf'ti. "Ma kho tumhe, bhante, -
'ayam tarunapasanno mahamatto'ti - thokam thokam patigganhatha. Bahum me khadanlyam
bhojanlyam patiyattam, addhatelasani ca mamsapatisatani. Ekamekassa bhikkhuno ekamekam
mamsapatim upanamessamlti. Patigganhatha, bhante, yavadattha' 'nti. ' 'Na kho mayam, avuso,
etamkarana thokam thokam patigganhama, api ca mayam kalasseva bhojjayaguya dhata madhugolakena
ca. Tena mayam thokam thokam patigganhama"ti. Atha kho so tarunapasanno mahamatto ujjhayati
khiyyati vipaceti - "kathahhi nama bhadanta maya nimantita ahhassa bhojjayagum paribhuhjissanti, na
caham patibalo yavadattham datu"nti kupito anattamano asadanapekkho bhikkhunam patte purento
agamasi - bhuhjatha va haratha vati. Atha kho so tarunapasanno mahamatto buddhappamukham
bhikkhusahgham panltena khadanlyena bhojanlyena sahattha santappetva sampavaretva bhagavantam
bhuttavim onltapattapanim ekamantam nisldi. Ekamantam nisinnam kho tam tarunapasannam
mahamattam bhagava dhammiya kathaya sandassetva samadapetva samuttejetva sampahamsetva
utthayasana pakkami.
Atha kho tassa tarunapasannassa mahamattassa acirapakkantassa bhagavato ahudeva kukkuccam,
ahu vippatisaro - "alabha vata me, na vata me labha; dulladdham vata me, na vata me suladdham;
yoham kupito anattamano asadanapekkho bhikkhunam patte purento agamasim - 'bhuhjatha va haratha
va'ti. Kim nu kho maya bahum pasutam puhham va apuhham va"ti? Atha kho so tarunapasanno
mahamatto yena bhagava tenupasahkami, upasahkamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisldi.
Ekamantam nisinno kho so tarunapasanno mahamatto bhagavantam etadavoca- "idha mayham, bhante,
acirapakkantassa bhagavato ahudeva kukkuccam, ahu vippatisaro 'alabha vata me, na vata me labha;
dulladdham vata me, na vata me suladdham; yoham kupito anattamano asadanapekkho bhikkhunam
patte purento agamasim - bhuhjatha va haratha vati. Kim nu kho maya bahum pasutam, puhham va
apuhham va'ti. Kim nu kho maya, bhante, bahum pasutam, puhham va apuhham va"ti? "Yadaggena
taya, avuso, svatanaya buddhappamukho bhikkhusahgho nimantito tadaggena te bahum puhham
pasutam. Yadaggena te ekamekena bhikkhuna ekamekam sittham patiggahitam tadaggena te bahum
puhham pasutam, sagga te araddha"ti. Atha kho so tarunapasanno mahamatto - "labha kira me,
suladdham kira me, bahum kira maya puhham pasutam, sagga kira me araddha' 'ti - hattho udaggo
utthayasana bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva pakkami. Atha kho bhagava etasmim nidane
etasmim pakarane bhikkhusahgham sannipatapetva bhikkhu patipucchi - "saccam kira, bhikkhave,
bhikkhu ahhatra nimantita ahhassa bhojjayagum paribhuhjantl"ti? "Saccam, bhagava"ti. Vigarahi
buddho bhagava. . .pe. . . kathahhi nama te, bhikkhave, moghapurisa ahhatra nimantita ahhassa
bhojjayagum paribhuhjissanti. Netam, bhikkhave, appasannanam va pasadaya. . .pe. . . vigarahitva
dhammim katham katva bhikkhu amantesi - ' 'na, bhikkhave, ahhatra nimantitena ahhassa bhojjayagu
paribhuhjitabba. Yo paribhuhjeyya, yathadhammo karetabbo"ti.
Tarunapasannamahamattavatthu nitthitam.
172. Belatthakaccanavatthu
284. Atha kho bhagava andhakavinde yathabhirantam viharitva yena rajagaham tena carikam
pakkami, mahata bhikkhusahghena saddhim, addhatelasehi bhikkhusatehi. Tena kho pana samayena
belattho kaccano rajagaha andhakavindam addhanamaggappatipanno hoti, pahcamattehi sakatasatehi,
sabbeheva gulakumbhapurehi. Addasa kho bhagava belattham kaccanam duratova agacchantam, disvana
magga okkamma ahhatarasmim rukkhamule nisldi. Atha kho belattho kaccano yena bhagava
tenupasahkami, upasahkamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam atthasi. Ekamantam thito kho
belattho kaccano bhagavantam etadavoca - "icchamaham, bhante, ekamekassa bhikkhuno ekamekam
gulakumbham datu"nti. "Tena hi tvam, kaccana, ekamyeva gulakumbham ahara"ti. "Evam, bhante"ti
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 165 sur 269
kho belattho kaccano bhagavato patissunitva ekamyeva gulakumbham adaya yena bhagava
tenupasahkami, upasahkamitva bhagavantam etadavoca- "abhato [ahato (sl. sya. ka.)], bhante,
gulakumbho; kathaham, bhante, patipajjamT"ti? "Tena hi tvam, kaccana, bhikkhunam gulam dehT"ti.
"Evam, bhante"ti kho belattho kaccano bhagavato patissunitva bhikkhunam gulam datva bhagavantam
etadavoca- "dinno, bhante, bhikkhunam gulo, bahu cayam gulo avasittho. Kathaham, bhante,
patipajjamT"ti? "Tena hi tvam, kaccana, bhikkhunam gulam yavadattham dehT"ti. "Evam, bhante"ti
kho belattho kaccano bhagavato patissunitva bhikkhunam gulam yavadattham datva bhagavantam
etadavoca- "dinno, bhante, bhikkhunam gulo yavadattho, bahu cayam gulo avasittho. Kathaham,
bhante, patipajjamF'ti? "Tena hi tvam, kaccana, bhikkhu gulehi santappehf'ti. "Evam, bhante"ti kho
belattho kaccano bhagavato patissunitva bhikkhu gulehi santappesi. Ekacce bhikkhu pattepi puresum
parissavananipi thavikayopi puresum. Atha kho belattho kaccano bhikkhu gulehi santappetva
bhagavantam etadavoca- "santappita, bhante, bhikkhu gulehi, bahu cayam gulo avasittho. Kathaham,
bhante, patipajjamT"ti? "Tena hi tvam, kaccana, vighasadanam gulam dehf'ti. "Evam, bhante"ti kho
belattho kaccano bhagavato patissunitva vighasadanam gulam datva bhagavantam etadavoca - "dinno,
bhante, vighasadanam gulo, bahu cayam gulo avasittho. Kathaham, bhante, patipajjamT"ti? "Tena hi
tvam, kaccana, vighasadanam gulam yavadattham dehT"ti. "Evam, bhante"ti kho belattho kaccano
bhagavato patissunitva vighasadanam gulam yavadattham datva bhagavantam etadavoca - "dinno,
bhante, vighasadanam gulo yavadattho, bahu cayam gulo avasittho. Kathaham, bhante, patipajjamT' 'ti?
"Tena hi tvam, kaccana, vighasade gulehi santappehT"ti. "Evam, bhante"ti kho belattho kaccano
bhagavato patissunitva vighasade gulehi santappesi. Ekacce vighasada kolambepi ghatepi puresum,
pitakanipi ucchahgepi puresum. Atha kho belattho kaccano vighasade gulehi santappetva bhagavantam
etadavoca- "santappita, bhante, vighasada gulehi, bahu cayam gulo avasittho. Kathaham, bhante,
patipajjamT"ti? "Nahamtam, kaccana, passami sadevake loke samarake sabrahmake
sassamanabrahmaniya pajaya sadevamanussaya yassa so gulo paribhutto samma parinamam gaccheyya,
aMatra tathagatassa va tathagatasavakassa va. Tena hi tvam, kaccana, tam gulam appaharite va
chaddehi, appanake va udake opilapehT"ti. "Evam, bhante"ti kho belattho kaccano bhagavato
patissunitva tam gulam appanake udake opilapeti. Atha kho so gulo udake pakkhitto ciccitayati
citicitayati padhupayati [sandhupayati (sT. sya.)] sampadhupayati. Seyyathapi nama phalo
divasamsantatto udake pakkhitto ciccitayati citicitayati padhupayati sampadMpayati, evameva so gulo
udake pakkhitto ciccitayati citicitayati padhupayati sampadhupayati.
Atha kho belattho kaccano samviggo lomahatthajato yena bhagava tenupasahkami, upasahkamitva
bhagavantam abhivadetva ekamantam nisTdi. Ekamantam nisinnassa kho belatthassa kaccanassa
bhagava anupubbim katham kathesi, seyyathidam - "danakatham sTlakatham saggakatham, kamanam
adTnavam okaram samkilesam, nekkhamme anisamsam pakasesi. Yada bhagava aMasi belattham
kaccanam kallacittam, muducittam, vinTvaranacittam, udaggacittam, pasannacittam, atha ya buddhanam
samukkamsika dhammadesana, tam pakasesi. . .pe. . . evameva belatthassa kaccanassa tasmimyeva asane
virajam vTtamalam dhammacakkhum udapadi - yam kihci samudayadhammam sabbam tam
nirodhadhammanti. Atha kho belattho kaccano ditthadhammo pattadhammo viditadhammo
pariyogalhadhammo tinnavicikiccho vigatakathamkatho vesarajjappatto aparappaccayo satthusasane
bhagavantam etadavoca- "abhikkantam, bhante. Abhikkantam, bhante. Seyyathapi, bhante, nikkujjitam
va ukkujjeyya. . .pe. . . evamevam kho bhagavata anekapariyayena dhammo pakasito. Esaham, bhante,
bhagavantam saranam gacchami, dhammahca, bhikkhusahghahca. Upasakam mam bhagava dharetu
ajjatagge panupetam saranagata"nti.
Atha kho bhagava anupubbena carikam caramano yena rajagaham tadavasari. Tatra sudam bhagava
rajagahe viharati veluvane kalandakanivape. Tena kho pana samayena rajagahe gulo ussanno hoti.
Bhikkhu - gilanasseva bhagavata gulo anufflato, no agilanassati - kukkuccayanta gulam na bhuhjanti.
Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, gilanassa gulam, agilanassa gulodakanti.
Belatthakaccanavatthu nitthitam.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 166 sur 269
173. Pataligamavatthu
285. [ito param mahava. 286-287 'tinna medhavino jana'ti patho di. ni. 2.148; uda. 76 adayo] Atha
kho bhagava rajagahe yathabhirantam viharitva yena pataligamo tena carikam pakkami, mahata
bhikkhusahghena saddhim, addhatelasehi bhikkhusatehi. Atha kho bhagava anupubbena carikam
caramano yena pataligamo tadavasari. Assosum kho pataligamika upasaka - ' 'bhagava kira
pataligamam anuppatto"ti. Atha kho pataligamika upasaka yena bhagava tenupasahkamimsu,
upasahkamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisTdimsu. Ekamantam nisinne kho pataligamike
upasake bhagava dhammiya kathaya sandassesi, samadapesi, samuttejesi, sampahamsesi. Atha kho
pataligamika upasaka bhagavata dhammiya kathaya sandassita samadapita samuttejita sampahamsita
bhagavantam etadavocum - "adhivasetu no, bhante, bhagava avasathagaram saddhim
bhikkhusahghena"ti. Adhivasesi bhagava tunhibhavena. Atha kho pataligamika upasaka bhagavato
adhivasanam viditva utthayasana bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva yena avasathagaram
tenupasahkamimsu, upasahkamitva sabbasantharim avasathagaram santharitva, asanani pahhapetva,
udakamanikam patitthapetva, telapadipam aropetva yena bhagava tenupasahkamimsu, upasahkamitva
bhagavantam abhivadetva ekamantam atthamsu. Ekamantam thita kho pataligamika upasaka
bhagavantam etadavocum - "sabbasantharisanthatam, bhante, avasathagaram. Asanani pahhattani.
Udakamaniko patitthapito. TelapadTpo aropito. Yassadani, bhante, bhagava kalam mahhatT"ti.
Atha kho bhagava nivasetva pattacTvaramadaya saddhim bhikkhusahghena yena avasathagaram
tenupasahkami; upasahkamitva pade pakkhaletva avasathagaram pavisitva majjhimam thambham
nissaya puratthabhimukho nisTdi. Bhikkhusahghopi kho pade pakkhaletva avasathagaram pavisitva
pacchimam bhittim nissaya puratthabhimukho nisTdi, bhagavantamyeva purakkhatva. Pataligamikapi
kho upasaka pade pakkhaletva avasathagaram pavisitva puratthimam bhittim nissaya
pacchimabhimukha nisTdimsu, bhagavantamyeva purakkhatva. Atha kho bhagava pataligamike upasake
amantesi -
[dT. ni. 3.316; a. ni. 5.213 adayo], Gahapatayo, adTnava dussTlassa sTlavipattiya. Katame pahca?
Idha, gahapatayo, dussTlo sTlavipanno pamadadhikaranam mahatim bhogajanim nigacchati. Ayam
pathamo adTnavo dussTlassa sTlavipattiya. Puna caparam, gahapatayo, dussTlassa sTlavipannassa papako
kittisaddo abbhuggacchati. Ayam dutiyo adTnavo dussTlassa sTlavipattiya. Puna caparam, gahapatayo,
dussTlo sTlavipanno yahhadeva parisam upasahkamati, yadi khattiyaparisam, yadi brahmanaparisam,
yadi gahapatiparisam, yadi samanaparisam, avisarado upasahkamati mahkubhuto. Ayam tatiyo adTnavo
dussTlassa sTlavipattiya. Puna caparam, gahapatayo, dussTlo sTlavipanno sammulho kalamkaroti. Ayam
catuttho adTnavo dussTlassa sTlavipattiya. Puna caparam, gahapatayo, dussTlo sTlavipanno kayassa bheda
param marana apayam duggatim vinipatam nirayam upapajjati. Ayam pahcamo adTnavo dussTlassa
sTlavipattiya. Ime kho, gahapatayo, pahca adTnava dussTlassa sTlavipattiya.
[dT. ni. 3.316; a. ni. 5.213 adayo] "Pahcime, gahapatayo, anisamsa sTlavato sTlasampadaya. Katame
pahca? Idha, gahapatayo, sTlava sTlasampanno appamadadhikaranam mahantam bhogakkhandham
adhigacchati. Ayam pathamo anisamso sTlavato sTlasampadaya. Puna caparam, gahapatayo, sTlavato
sTlasampannassa kalyano kittisaddo abbhuggacchati. Ayam dutiyo anisamso sTlavato sTlasampadaya.
Puna caparam, gahapatayo, sTlava sTlasampanno yahhadeva parisam upasahkamati, yadi
khattiyaparisam, yadi brahmanaparisam, yadi gahapatiparisam, yadi samanaparisam, visarado
upasahkamati amahkubhuto. Ayam tatiyo anisamso sTlavato sTlasampadaya. Puna caparam, gahapatayo,
sTlava sTlasampanno asammulho kalamkaroti. Ayam catuttho anisamso sTlavato sTlasampadaya. Puna
caparam, gahapatayo, sTlava sTlasampanno kayassa bheda param marana sugatim saggam lokam
upapajjati. Ayam pahcamo anisamso sTlavato sTlasampadaya. Ime kho, gahapatayo, pahca anisamsa
sTlavato sTlasampadayati.
Atha kho bhagava pataligamike upasake bahudeva rattim dhammiya kathaya sandassetva
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 167 sur269
samadapetva samuttejetva sampahamsetva uyyojesi - "abhikkanta kho, gahapatayo, ratti.
Yassadani tumhe kalam mannatha"ti. "Evam, bhante"ti, kho pataligamika upasaka bhagavato
patissunitva utthayasana bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva pakkamimsu. Atha kho bhagava
acirapakkantesu pataligamikesu upasakesu sunnagaram pavisi.
Pataligamavatthu nitthitam.
174. Sunidhavassakaravatthu
286. Tena kho pana samayena sunidhavassakara magadhamahamatta pataligame nagaram mapenti
vajjlnam patibahaya. Addasa kho bhagava rattiya paccusasamayam paccutthaya dibbena cakkhuna
visuddhena atikkantamanusakena sambahula devatayo pataligame vatthuni parigganhantiyo. Yasmim
padese mahesakkha devata vatthuni parigganhanti, mahesakkhanam tattha rajunam rajamahamattanam
cittani namanti nivesanani mapetum. Yasmim padese majjhima devata vatthuni parigganhanti,
majjhimanam tattha rajunam rajamahamattanam cittani namanti nivesanani mapetum. Yasmim padese
nlca devata vatthuni parigganhanti, nTcanam tattha rajunam rajamahamattanam cittani namanti
nivesanani mapetum. Atha kho bhagava ayasmantam anandam amantesi - ' 'ke nu kho te, ananda,
pataligame nagaram mapentF'ti? "Sunidhavassakara, bhante, magadhamahamatta pataligame nagaram
mapenti vajjinam patibahaya' 'ti. Seyyathapi, ananda, devehi tavatimsehi saddhim mantetva, evameva
kho, ananda, sunidhavassakara magadhamahamatta pataligame nagaram mapenti vajjinam patibahaya.
Idhaham, ananda, rattiya paccusasamayam paccutthaya addasam dibbena cakkhuna visuddhena
atikkantamanusakena sambahula devatayo pataligame vatthuni parigganhantiyo. Yasmim padese
mahesakkha devata vatthuni parigganhanti, mahesakkhanam tattha rajunam rajamahamattanam cittani
namanti nivesanani mapetum. Yasmim padese majjhima devata vatthiini parigganhanti, majjhimanam
tattha rajunam rajamahamattanam cittani namanti nivesanani mapetum. Yasmim padese nlca devata
vatthuni parigganhanti, nlcanam tattha rajunam rajamahamattanam cittani namanti nivesanani mapetum.
Yavata, ananda, ariyam ayatanam, yavata vanippatho, idam agganagaram bhavissati pataliputtam
putabhedanam. Pataliputtassa kho, ananda, tayo antaraya bhavissanti - aggito va udakato va
abbhantarato va mithubhedati.
Atha kho sunidhavassakara magadhamahamatta yena bhagava tenupasahkamimsu, upasahkamitva
bhagavata saddhim sammodimsu, sammodanlyam katham saranlyam vltisaretva ekamantam atthamsu.
Ekamantam thita kho sunidhavassakara magadhamahamatta bhagavantam etadavocum - "adhivasetu no
bhavam gotamo ajjatanaya bhattam saddhim bhikkhusahghena"ti. Adhivasesi bhagava tunhlbhavena.
Atha kho sunidhavassakara magadhamahamatta bhagavato adhivasanam viditva pakkamimsu. Atha kho
sunidhavassakara magadhamahamatta panltam khadanlyam bhojanlyam patiyadapetva bhagavato kalam
arocapesum - "kalo, bho gotama, nitthitam bhatta"nti. Atha kho bhagava pubbanhasamayam nivasetva
pattaclvaramadaya yena sunidhavassakaranam magadhamahamattanam parivesana tenupasahkami;
upasahkamitva pannatte asane nisldi saddhim bhikkhusahghena. Atha kho sunidhavassakara
magadhamahamatta buddhappamukham bhikkhusahgham panltena khadanlyena bhojanlyena sahattha
santappetva sampavaretva bhagavantam bhuttavim onltapattapanim ekamantam nisldimsu. Ekamantam
nisinne kho sunidhavassakare magadhamahamatte bhagava imahi gathahi anumodi -
"Yasmim padese kappeti, vasam panditajatiyo;
Sllavantettha bhojetva, sahhate brahmacarayo [brahmacarino (sya.)].
' ' Ya tattha devata asum, tasam dakkhinamadise;
Ta pujita pujayanti, manita manayanti nam.
' 'Tato nam anukampanti, mata puttamva orasam;
Devatanukampito poso, sada bhadrani passatf'ti.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 168 sur269
Atha kho bhagava sunidhavassakare magadhamahamatte imahi gathahi anumoditva utthayasana
pakkami. Tena kho pana samayena sunidhavassakara magadhamahamatta bhagavantam pitthito pitthito
anubandha honti, "yenajja samano gotamo dvarena nikkhamissati, tam gotamadvaram nama bhavissati;
yena titthena gahgam nadim uttarissati, tam gotamatittham nama bhavissatF'ti. Atha kho bhagava yena
dvarena nikkhami, tam gotamadvaram nama ahosi. Atha kho bhagava yena gahga nadT tenupasahkami.
Tena kho pana samayena gahga nadl piira hoti samatittika kakapeyya. Manussa anne navam pariyesanti,
anne ulumpam pariyesanti, anhe kullam bandhanti ora param gantukama. Addasa kho bhagava te
manusse ahne navam pariyesante, ahhe ulumpam pariyesante, ahhe kullam bandhante ora param
gantukame, disvana seyyathapi nama balava puriso samihjitam va baham pasareyya, pasaritam va
baham samihjeyya, evameva kho gahgaya nadiya orimatire antarahito parimatTre paccutthasi saddhim
bhikkhusahghena. Atha kho bhagava etamattham viditva tayam velayam imam udanam udanesi -
"Ye taranti annavam saram;
Setum katvana visajja pallalani;
Kullahhi jano bandhati;
Tinna medhavino jana' 'ti.
Sunidhavassakaravatthu nitthitam.
175. Kotigame saccakatha
287. Atha kho bhagava yena kotigamo tenupasahkami. Tatra sudam bhagava kotigame viharati.
Tatra kho bhagava bhikkhu amantesi - [dl. ni. 2.155] "catunnam, bhikkhave, ariyasaccanam
ananubodha appativedha evamidam dlghamaddhanam sandhavitam samsaritam mamahceva
tumhakahca. Katamesam catunnam? Dukkhassa, bhikkhave, ariyasaccassa ananubodha appativedha
evamidam dlghamaddhanam sandhavitam samsaritam mamahceva tumhakahca. Dukkhasamudayassa
ariyasaccassa. . .pe. . . dukkhanirodhassa ariyasaccassa. . .pe. . . dukkhanirodhagaminiya patipadaya
ariyasaccassa ananubodha appativedha evamidam dlghamaddhanam sandhavitam samsaritam
mamahceva tumhakahca. Tayidam, bhikkhave, dukkham ariyasaccam anubuddham patividdham,
dukkhasamudayam [dukkhasamudayo (sya.)] ariyasaccam anubuddham patividdham, dukkhanirodham
[dukkhanirodho (sya.)] ariyasaccam anubuddham patividdham, dukkhanirodhagaminl patipada
ariyasaccam anubuddham patividdham, ucchinna bhavatanha, khlna bhavanetti, natthidani
punabbhavo"ti.
Catunnam ariyasaccanam, yathabhutam adassana;
Samsitam dlghamaddhanam, tasu tasveva jatisu.
Tani etani ditthani, bhavanetti samuhata;
Ucchinnam mulam dukkhassa, natthidani punabbhavoti.
Kotigame saccakatha nitthita.
176. Ambapallvatthu
288. [di. ni. 2.161 adayo] Assosi kho ambapall ganika - bhagava kira kotigamam anuppattoti. Atha
kho ambapall ganika bhadrani bhadrani yanani yojapetva bhadram bhadram yanam abhiruhitva bhadrehi
bhadrehi yanehi vesaliya niyyasi bhagavantam dassanaya. Yavatika yanassa bhumi, yanena gantva, yana
paccorohitva, pattikava yena bhagava tenupasahkami; upasahkamitva bhagavantam abhivadetva
ekamantam nisldi. Ekamantam nisinnam kho ambapalim ganikam bhagava dhammiya kathaya
sandassesi samadapesi samuttejesi sampahamsesi. Atha kho ambapall ganika bhagavata dhammiya
kathaya sandassita samadapita samuttejita sampahamsita bhagavantam etadavoca- "adhivasetu me,
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 169 sur 269
bhante, bhagava svatanaya bhattam saddhim bhikkhusahghena"ti. Adhivasesi bhagava
tunhlbhavena. Atha kho ambapalT ganika bhagavato adhivasanam viditva utthayasana bhagavantam
abhivadetva padakkhinam katva pakkami.
Ambapallvatthu nitthitam.
177. Licchavlvatthu
289. [dl. ni. 2.161 adayo] Assosum kho vesalika licchavl - bhagava kira kotigamam anuppattoti.
Atha kho vesalika licchavl bhadrani bhadrani yanani yojapetva bhadram bhadram yanam abhiruhitva
bhadrehi bhadrehi yanehi vesaliya niyyasum bhagavantam dassanaya. Appekacce licchavl nlla honti
nllavanna nllavattha nllalahkara, appekacce licchavl plta honti pltavanna pltavattha pltalahkara,
appekacce licchavl lohita honti lohitavanna lohitavattha lohitalahkara, appekacce licchavl odata honti
odatavanna odatavattha odatalahkara. Atha kho ambapall ganika daharanam daharanam licchavlnam
Isaya Isam yugena yugam cakkena cakkam akkhena akkham pativattesi [pativattesi (ka.)]. Atha kho te
licchavl ambapalim ganikam etadavocum - "kissa, je ambapali, daharanam daharanam [amhakam
daharanam daharanam (si. sya.)] licchavlnam Isaya Isam yugena yugam cakkena cakkam akkhena
akkham pativattesl"ti? "Tatha hi pana maya, ayyaputta, svatanaya buddhappamukho bhikkhusahgho
nimantito"ti. "Dehi, je ambapali, amhakam etam bhattam satasahassena"ti. "Sacepi me, ayyaputta,
vesalim saharam dajjeyyatha, neva dajjaham tam bhatta"nti. Atha kho te licchavl ahgulim photesum -
"jitamha vata, bho, ambakaya, parajitamha vata, bho, ambakaya"ti. Atha kho te licchavlyena bhagava
tenupasahkamimsu. Addasa kho bhagava te licchavl diiratova agacchante, disvana bhikkhu amantesi -
"yehi, bhikkhave, bhikkhuhi deva tavatimsa aditthapubba, oloketha, bhikkhave, licchavlparisam;
apaloketha, bhikkhave, licchavlparisam; upasamharatha, bhikkhave, licchavlparisam
tavatimsaparisa' 'nti. Atha kho te licchavl yavatika yanassa bhumi, yanena gantva yana paccorohitva
pattikava yena bhagava tenupasahkamimsu; upasahkamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam
nisldimsu. Ekamantam nisinne kho te licchavl bhagava dhammiya kathaya sandassesi samadapesi
samuttejesi sampahamsesi. Atha kho te licchavl, bhagavata dhammiya kathaya sandassita samadapita
samuttejita sampahamsita bhagavantam etadavocum- "adhivasetu no, bhante, bhagava svatanaya
bhattam saddhim bhikkhusahghena"ti. "Adhivutthomhi, licchavl, svatanaya ambapaliya ganikaya
bhatta"nti. Atha kho te licchavl ahgulim photesum - "jitamha vata, bho, ambakaya, parajitamha vata,
bho, ambakaya"ti. Atha kho te licchavl bhagavato bhasitam abhinanditva anumoditva utthayasana
bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva pakkamimsu.
Atha kho bhagava kotigame yathabhirantam viharitva [mahaparinibbanasutte anusandhi anhatha
agato] yena natika [nadika (sl. sya.)] tenupasahkami. Tatra sudam bhagava natike viharati
gihjakavasathe. Atha kho ambapall ganika tassa rattiya accayena sake arame panltam khadanlyam
bhojanlyam patiyadapetva bhagavato kalam arocapesi - "kalo, bhante, nitthitam bhatta"nti. Atha kho
bhagava pubbanhasamayam nivasetva pattaclvaramadaya yena ambapaliya ganikaya parivesana
tenupasahkami; upasahkamitva pannatte asane nisldi saddhim bhikkhusahghena. Atha kho ambapall
ganika buddhappamukham bhikkhusahgham panltena khadanlyena bhojanlyena sahattha santappetva
sampavaretva bhagavantam bhuttavim onltapattapanim ekamantam nisldi. Ekamantam nisinna kho
ambapall ganika bhagavantam etadavoca - "imaham, bhante, ambavanam buddhappamukhassa
bhikkhusahghassa damml"ti. Patiggahesi bhagava aramam. Atha kho bhagava ambapalim ganikam
dhammiya kathaya sandassetva samadapetva samuttejetva sampahamsetva utthayasana yena
mahavanam tenupasahkami. Tatra sudam bhagava vesaliyam viharati mahavane kutagarasalayam.
Licchavlvatthu nitthitam.
Licchavibhanavaro nitthito tatiyo.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 170 sur269
178. Sihasenapativatthu
290. [a. ni. 8.12 adayo] Tena kho pana samayena abhinnata abhinnata licchavT sandhagare
[santhagare (sl. sya.)] sannisinna sannipatita anekapariyayena buddhassa vannam bhasanti, dhammassa
vannam bhasanti, sahghassa vannam bhasanti. Tena kho pana samayena slho senapati niganthasavako
tassam parisayam nisinno hoti. Atha kho slhassa senapatissa etadahosi - "nissamsayam kho so bhagava
araham sammasambuddho bhavissati, tatha hime abhinnata abhihnata licchavl santhagare sannisinna
sannipatita anekapariyayena buddhassa vannam bhasanti, dhammassa vannam bhasanti, sahghassa
vannam bhasanti. Yamnunaham tam bhagavantam dassanaya upasahkameyyam arahantam
sammasambuddha"nti. Atha kho slho senapati yena nigantho nataputto tenupasahkami, upasahkamitva
nigantham nataputtam etadavoca - ' 'icchamaham, bhante, samanam gotamam dassanaya
upasahkamitu"nti. "Kim pana tvam, slha, kiriyavado samano akiriyavadam samanam gotamam
dassanaya upasahkamissasi? Samano hi, slha, gotamo akiriyavado akiriyaya dhammam deseti, tena ca
savake vinetl"ti. Atha kho slhassa senapatissa yo ahosi gamikabhisahkharo bhagavantam dassanaya, so
patippassambhi. Dutiyampi kho abhihhata abhihhata licchavl sandhagare sannisinna sannipatita
anekapariyanena buddhassa vannam bhasanti, dhammassa vannam bhasanti, sahghassa vannam
bhasanti. Dutiyampi kho slhassa senapatissa etadahosi - ' 'nissamsayam kho so bhagava araham
sammasambuddho bhavissati, tatha hime abhihhata abhihhata licchavl sandhagare sannisinna sannipatita
anekapariyayena buddhassa vannam bhasanti, dhammassa vannam bhasanti, sahghassa vannam
bhasanti. Yamnunaham tam bhagavantam dassanaya upasahkameyyam arahantam
sammasambuddha"nti. Dutiyampi kho slho senapati yena nigantho nataputto tenupasahkami,
upasahkamitva nigantham nataputtam etadavoca - "icchamaham, bhante, samanam gotamam dassanaya
upasahkamitu"nti. "Kim pana tvam, slha, kiriyavado samano akiriyavadam samanam gotamam
dassanaya upasahkamissasi? Samano hi, slha, gotamo akiriyavado akiriyaya dhammam deseti, tena ca
savake vinetl"ti. Dutiyampi kho slhassa senapatissa yo ahosi gamikabhisahkharo bhagavantam
dassanaya, so patippassambhi. Tatiyampi kho abhihhata abhihhata licchavl sandhagare sannisinna
sannipatita anekapariyayena buddhassa vannam bhasanti, dhammassa vannam bhasanti, sahghassa
vannam bhasanti. Tatiyampi kho slhassa senapatissa etadahosi - ' 'nissamsayam kho so bhagava araham
sammasambuddho bhavissati, tatha hime abhihhata abhihhata licchavl sandhagare sannisinna sannipatita
anekapariyayena buddhassa vannam bhasanti, dhammassa vannam bhasanti, sahghassa vannam
bhasanti. Kihhi me karissanti nigantha apalokita va anapalokita va? Yamnunaham anapaloketvava
niganthe tam bhagavantam dassanaya upasahkameyyam arahantam sammasambuddha"nti.
Atha kho slho senapati pahcahi rathasatehi diva divassa vesaliya niyyasi bhagavantam dassanaya.
Yavatika yanassa bhumi, yanena gantva yana paccorohitva pattikova yena bhagava tenupasahkami;
upasahkamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisldi. Ekamantam nisinno kho slho senapati
bhagavantam etadavoca- "sutam me tam, bhante, 'akiriyavado samano gotamo akiriyaya dhammam
deseti, tena ca savake vinetl'ti. Ye te, bhante, evamahamsu 'akiriyavado samano gotamo, akiriyaya
dhammam deseti, tena ca savake vinetl'ti. Kacci te, bhante, bhagavato vuttavadino, na ca bhagavantam
abhutena abbhacikkhanti, dhammassa canudhammam byakaronti, na ca koci sahadhammiko vadanuvado
garayham thanam agacchati? Anabbhakkhatukama hi mayam, bhante, bhagavanta"nti.
291. "Atthi, slha, pariyayo, yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya - akiriyavado
samano gotamo, akiriyaya dhammam deseti, tena ca savake vinetlti. Atthi, slha, pariyayo, yena mam
pariyayena samma vadamano vadeyya - kiriyavado samano gotamo kiriyaya dhammam deseti, tena ca
savake vinetlti. Atthi, slha, pariyayo yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya - ucchedavado
samano gotamo ucchedaya dhammam deseti, tena ca savake vinetlti. Atthi, slha, pariyayo, yena mam
pariyayena samma vadamano vadeyya - jegucchl samano gotamo, jegucchitaya dhammam deseti, tena
ca savake vinetlti. Atthi, slha, pariyayo, yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya - venayiko
samano gotamo, vinayaya dhammam deseti, tena ca savake vinetlti. Atthi, slha, pariyayo, yena mam
pariyayena samma vadamano vadeyya - tapassl samano gotamo, tapassitaya dhammam deseti, tena ca
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 171 sur269
savake vinetlti. Atthi, slha, pariyayo, yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya -
apagabbho samano gotamo, apagabbhataya dhammam deseti, tena ca savake vinetlti. Atthi, slha,
pariyayo, yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya - assattho samano gotamo, assasaya
dhammam deseti, tena ca savake vinetlti.
292. "Katamo ca, slha, pariyayo, yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya - akiriyavado
samano gotamo, akiriyaya dhammam deseti, tena ca savake vinetlti? Ahanhi, slha, akiriyam vadami
kayaduccaritassa vaclduccaritassa manoduccaritassa; anekavihitanam papakanam akusalanam
dhammanam akiriyam vadami. Ayam kho, slha, pariyayo, yena mam pariyayena samma vadamano
vadeyya - akiriyavado samano gotamo, akiriyaya dhammam deseti, tena ca savake vinetlti.
' 'Katamo ca, slha, pariyayo, yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya - kiriyavado samano
gotamo, kiriyaya dhammam deseti, tena ca savake vinetlti? Ahanhi, slha, kiriyam vadami
kayasucaritassa vaclsucaritassa manosucaritassa, anekavihitanam kusalanam dhammanam kiriyam
vadami. Ayam kho, slha, pariyayo, yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya - kiriyavado
samano gotamo, kiriyaya dhammam deseti, tena ca savake vinetlti.
' 'Katamo ca, slha, pariyayo, yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya - ucchedavado
samano gotamo, ucchedaya dhammam deseti, tena ca savake vinetlti? Ahanhi, slha, ucchedam vadami
ragassa dosassa mohassa; anekavihitanam papakanam akusalanam dhammanam ucchedam vadami.
Ayam kho, slha, pariyayo, yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya - ucchedavado samano
gotamo ucchedaya dhammam deseti, tena ca savake vinetlti.
"Katamo ca, slha, pariyayo yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya - jegucchl samano
gotamo, jegucchitaya dhammam deseti, tena ca savake vinetlti? Ahanhi, slha, jigucchami
kayaduccaritena vaclduccaritena manoduccaritena; anekavihitanam papakanam akusalanam
dhammanam samapattiya jigucchami. Ayam kho, slha, pariyayo, yena mam pariyayena samma
vadamano vadeyya - jegucchl samano gotamo, jegucchitaya dhammam deseti, tena ca savake vinetlti.
"Katamo ca, slha, pariyayo, yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya - venayiko samano
gotamo, vinayaya dhammam deseti, tena ca savake vinetlti? Ahanhi, slha, vinayaya dhammam desemi
ragassa dosassa mohassa; anekavihitanam papakanam akusalanam dhammanam vinayaya dhammam
desemi. Ayam kho, slha, pariyayo, yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya - venayiko samano
gotamo, vinayaya dhammam deseti, tena ca savake vinetlti.
' 'Katamo ca, slha, pariyayo, yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya - tapassl samano
gotamo, tapassitaya dhammam deseti, tena ca savake vinetlti? Tapanlyaham, slha, papake akusale
dhamme vadami - kayaduccaritam vaclduccaritam manoduccaritam. Yassa kho, slha, tapanlya papaka
akusala dhamma pahlna ucchinnamula talavatthukata anabhavahkata ayatim anuppadadhamma,
tamaham tapasslti vadami. Tathagatassa kho, slha, tapanlya papaka akusala dhamma pahlna
ucchlnnamiila talavatthukata anabhavamkata ayatim anuppadadhamma. Ayam kho, slha, pariyayo, yena
mam pariyayena samma vadamano vadeyya "tapassl samano gotamo tapassitaya dhammam deseti, tena
ca savake vinetF'ti.
' 'Katamo ca, slha, pariyayo, yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya - apagabbho
samano gotamo apagabbhataya dhammam deseti, tena ca savake vinetlti? Yassa kho, slha, ayatim
gabbhaseyya punabbhavabhinibbatti pahlna ucchinnamula talavatthukata anabhavamkata ayatim
anuppadadhamma, tamaham apagabbhoti vadami. Tathagatassa kho, slha, ayatim gabbhaseyya
punabbhavabhinibbatti pahlna ucchinnamula talavatthukata anabhavamkata ayatim anuppadadhamma.
Ayam kho, slha, pariyayo, yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya - apagabbho samano
gotamo, apagabbhataya dhammam deseti, tena ca savake vinetlti.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 172 sur269
"Katamo ca, slha, pariyayo, yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya - assattho samano
gotamo assasaya dhammam deseti, tena ca savake vinetlti? Ahafihi, slha, assattho paramena assasena,
assasaya dhammam desemi, tena ca savake vinemi. Ayam kho, slha, pariyayo, yena mam pariyayena
samma vadamano vadeyya - assattho samano gotamo assasaya dhammam deseti, tena ca savake
vinetl"ti.
293. Evam vutte slho senapati bhagavantam etadavoca - "abhikkantam, bhante. . .pe. . . upasakam
mam bhagava dharetu ajjatagge panupetam saranam gata"nti. "Anuviccakaram [anuvijjakaram (ka.)]
kho, slha, karohi; anuviccakaro tumhadisanam natamanussanam sadhu hotI"ti. "Iminapaham, bhante,
bhagavato bhiyyosomattaya attamano abhiraddho, yam mam bhagava evamaha - 'anuviccakaram kho,
slha, karohi; anuviccakaro tumhadisanam natamanussanam sadhu hotfti. Mamanhi, bhante, aftnatitthiya
savakam labhitva kevalakappam vesalim patakam parihareyyum - 'slho kho amhakam senapati
savakattam upagato'ti. Atha ca pana mam bhagava evamaha - 'anuviccakaram kho, slha, karohi;
anuviccakaro tumhadisanam natamanussanam sadhu hotl'ti. Esaham, bhante, dutiyampi bhagavantam
saranam gacchami dhammanca bhikkhusahghanca. Upasakam mam bhagava dharetu ajjatagge
panupetam saranam gata"nti. "Dlgharattam kho te, slha, niganthanam opanabhutam kulam, yena nesam
upagatanam pindakam databbam manheyyasl"ti. "Iminapaham, bhante, bhagavato bhiyyosomattaya
attamano abhiraddho, yam mam bhagava evamaha - 'dlgharattam kho te, slha, niganthanam
opanabhutam kulam, yena nesam upagatanam pindakam databbam manneyyasl'ti. Sutam me tam,
bhante, samano gotamo evamaha - 'mayhameva danam databbam, na annesam danam databbam;
mayhameva savakanam danam databbam, na ahhesam savakanam danam databbam; mayhameva
dinnam mahapphalam, na afthesam dinnam mahapphalam; mayhameva savakanam dinnam
mahapphalam, na afiftesam savakanam dinnam mahapphala'nti. Atha ca pana mam bhagava
niganthesupi dane samadapeti. Api ca, bhante, mayamettha kalam janissama. Esaham, bhante, tatiyampi
bhagavantam saranam gacchami dhammaftca bhikkhusahghahca. Upasakam mam bhagava dharetu
ajjatagge panupetam saranam gata"nti.
Atha kho bhagava slhassa senapatissa anupubbim katham kathesi, seyyathidam - danakatham. . .
pe. . . aparappaccayo satthusasane bhagavantam etadavoca - "adhivasetu me, bhante, bhagava svatanaya
bhattam saddhim bhikkhusahghena"ti. Adhivasesi bhagava tunhlbhavena. Atha kho slho senapati
bhagavato adhivasanam viditva utthayasana bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva pakkami.
294. Atha kho slho senapati afiftataram purisam anapesi - "gaccha, bhane, pavattamamsam
janahl"ti. Atha kho slho senapati tassa rattiya accayena panltam khadanlyam bhojanlyam patiyadapetva
bhagavato kalam arocapesi - "kalo, bhante, nitthitam bhatta"nti. Atha kho bhagava pubbanhasamayam
nivasetva pattaclvaramadaya yena slhassa senapatissa nivesanam tenupasahkami; upasankamitva
pafifiatte asane nisldi saddhim bhikkhusafighena.
Tena kho pana samayena sambahula nigantha vesaliyam rathikaya rathikam sifighatakena
sifighatakam baha paggayha kandanti - "ajja slhena senapatina thulam pasum vadhitva samanassa
gotamassa bhattam katam, tam samano gotamo janam uddissakatam mamsam paribhufijati
paticcakamma"nti. Atha kho afifiataro puriso yena slho senapati tenupasahkami, upasahkamitva slhassa
senapatissa upakannake arocesi ' 'yagghe, bhante, janeyyasi, ete sambahula nigantha vesaliyam
rathikaya rathikam sihghatakena singhatakam baha paggayha kandanti - 'ajja slhena senapatina thulam
pasum vadhitva samanassa gotamassa bhattam katam, tam samano gotamo janam uddissakatam
mamsam paribhufijati paticcakamma"'nti. "Alam ayyo, dlgharattampi te ayasmanta avannakama
buddhassa, avannakama dhammassa, avannakama sahghassa; na ca pana te ayasmanta jiridanti tam
bhagavantam asata tuccha musa abhutena abbhacikkhanta; na ca mayam jlvitahetupi saficicca panam
jlvita voropeyyama' 'ti. Atha kho slho senapati buddhappamukham bhikkhusahgham panltena
khadanlyena bhojanlyena sahattha santappetva sampavaretva bhagavantam bhuttavim onltapattapanim
ekamantam nisldi. Ekamantam nisinnam kho slham senapatim bhagava dhammiya kathaya sandassetva
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 173 sur269
samadapetva samuttejetva sampahamsetva utthayasana pakkami. Atha kho bhagava etasmim
nidane etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhu amantesi - "na, bhikkhave, ja nam
uddissakatam mamsam paribhunjitabbam. Yo paribhunjeyya apatti dukkatassa. Anujanami, bhikkhave,
tikotiparisuddham macchamamsam - adittham assutam aparisahkita"nti.
Slhasenapativatthu nitthitam.
179. Kappiyabhumianujanana
295. Tena kho pana samayena vesall subhikkha hoti susassa sulabhapinda, sukara unchena
paggahena yapetum. Atha kho bhagavato rahogatassa patisalllnassa evam cetaso parivitakko udapadi -
"yani tani maya bhikkhunam anunnatani dubbhikkhe dussasse dullabhapinde anto vuttham anto pakkam
samam pakkam uggahitapatiggahitakam tato nlhatam purebhattam patiggahitam vanattham
pokkharattham, ajjapi nu kho tani bhikkhu paribhunjantl"ti. Atha kho bhagava sayanhasamayam
patisallana vutthito ayasmantam anandam amantesi - "yani tani, ananda, maya bhikkhunam anunnatani
dubbhikkhe dussasse dullabhapinde anto vuttham anto pakkam samam pakkam uggahitapatiggahitakam
tato nlhatam purebhattam patiggahitam vanattham pokkharattham, ajjapi nu kho tani bhikkhu
paribhunjantl"ti? "Paribhunjanti bhagava"ti. Atha kho bhagava etasmim nidane etasmim pakarane
dhammim katham katva bhikkhu amantesi - ' 'yani tani, bhikkhave, maya bhikkhunam anunhatani
dubbhikkhe dussasse dullabhapinde anto vuttham anto pakkam samam pakkam uggahitapatiggahitakam
tato nlhatam purebhattam patiggahitam vanattham pokkharattham, tanaham ajjatagge patikkhipami. Na,
bhikkhave, anto vuttham anto pakkam samam pakkam uggahitapatiggahitakam paribhunjitabbam. Yo
paribhunjeyya, apatti dukkatassa. Na ca, bhikkhave, tato nlhatam purebhattam patiggahitam vanattham
pokkharattham bhuttavina pavaritena anatirittam paribhuhjitabbam. Yo paribhuhjeyya, yathadhammo
karetabbo"ti.
Tena kho pana samayena janapada manussa bahum lonampi, telampi, tandulampi, khadanlyampi
sakatesu aropetva baharamakotthake sakataparivattam karitva acchanti - yada patipatim labhissama,
tada bhattam karissamati. Maha ca megho uggato hoti. Atha kho te manussa yenayasma anando
tenupasahkamimsu, upasahkamitva ayasmantam anandam etadavocum - "idha, bhante ananda, bahum
lonampi, telampi, tandulampi, khadanlyampi sakatesu aropita titthanti, maha ca megho uggato; katham
nu kho, bhante ananda, patipajjitabba"nti? Atha kho ayasma anando bhagavato etamattham arocesi.
"Tena hananda, sahgho paccantimam viharam kappiyabhumim sammannitva tattha vasetu, yam sahgho
akahkhati viharam va addhayogam va pasadam va hammiyam va guham va. Evahca pana, bhikkhave,
sammannitabba. Byattena bhikkhuna patibalena sahgho hapetabbo -
"Sunatu me, bhante, sahgho. Yadi sahghassa pattakallam, sahgho itthannamam viharam
kappiyabhumim sammanneyya, esa hatti.
"Sunatu me, bhante, sahgho. Sahgho itthannamam viharam kappiyabhumim sammannati.
Yassayasmato khamati itthannamassa viharassa kappiyabhumiya sammuti, so tunhassa; yassa
nakkhamati, so bhaseyya.
"Sammato sahghena itthannamo viharo kappiyabhumi. Khamati sahghassa, tasma tunhl, evametam
dharayaml' 'ti.
Tena kho pana samayena manussa tattheva sammutiya [sammatikaya (sya.)] kappiyabhumiya
yaguyo pacanti, bhattani pacanti, siipani sampadenti, mamsani kottenti, katthani phalenti. Assosi kho
bhagava rattiya paccusasamayam paccutthaya uccasaddam mahasaddam kakoravasaddam, sutvana
ayasmantam anandam amantesi - "kim nu kho so, ananda, uccasaddo mahasaddo kakoravasaddo"ti?
"Etarahi, bhante, manussa tattheva sammutiya kappiyabhumiya yaguyo pacanti, bhattani pacanti, siipani
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 174 sur 269
sampadenti, mamsani kottenti, katthani phalenti. So eso, bhagava, uccasaddo mahasaddo
kakoravasaddo"ti. Atha kho bhagava etasmim nidane etasmim pakarane dhammim katham katva
bhikkhti amantesi - "na, bhikkhave, sammuti [sammatika (sya.)] kappiyabhtimi paribhunjitabba. Yo
paribhunjeyya, apatti dukkatassa. Anujanami, bhikkhave, tisso kappiyabhumiyo - ussavanantikam
gonisadikam gahapati"nti.
Tena kho pana samayena ayasma yasojo gilano hoti. Tassatthaya bhesajjani ahariyanti. Tani
bhikkhu bahi vasenti. Ukkapindikapi khadanti, corapi haranti. Bhagavato etamattham arocesum.
Anujanami, bhikkhave, sammutim kappiyabhumim paribhuhjitum Anujanami, bhikkhave, catasso
kappiyabhumiyo - ussavanantikam gonisadikam gahapatim sammutinti.
Kappiyabhumianujanana nitthita.
Sihabhanavaro nitthito catuttho.
180. Mendakagahapativatthu
296. Tena kho pana samayena bhaddiyanagare mendako gahapati pativasati. Tassa evarupo
iddhanubhavo hoti - slsam nahayitva dhannagaram sammajjapetva bahidvare nisldati, antalikkha
dhannassa dhara opatitva dhannagaram pureti. Bhariyaya evarupo iddhanubhavo hoti - ekamyeva
alhakathalikam upanisTditva ekanca supabhinjanakam [supabhinjarakam (sT.)] dasakammakaraporisam
bhattena parivisati, na tava tam khiyyati [khTyati (sT. sya.)] yava sa na vutthati. Puttassa evarupo
iddhanubhavo hoti - ekamyeva sahassathavikam gahetva dasakammakaraporisassa chamasikam
vetanam deti, na tava tam khiyyati yavassa hatthagata. Sunisaya evarupo iddhanubhavo hoti - ekamyeva
catudonikam pitakam upanisTditva dasakammakaraporisassa chamasikam bhattam deti, na tava tam
khiyyati yava sa na vutthati. Dasassa evarupo iddhanubhavo hoti - ekena nahgalena kasantassa satta
sTtayo gacchanti.
Assosi kho raja magadho seniyo bimbisaro - "amhakam kira vijite bhaddiyanagare mendako
gahapati pativasati. Tassa evarupo iddhanubhavo - sTsam nahayitva dhanhagaram sammajjapetva
bahidvare nisTdati, antalikkha dhanhassa dhara opatitva dhahhagaram pureti. Bhariyaya evarupo
iddhanubhavo - ekamyeva alhakathalikam upanisTditva ekahca supabhihjanakam
dasakammakaraporisam bhattena parivisati, na tava tam khiyyati yava sa na vutthati. Puttassa evarupo
iddhanubhavo - ekamyeva sahassathavikam gahetva dasakammakaraporisassa chamasikam vetanam
deti, na tava tam khiyyati yavassa hatthagata. Sunisaya evarupo iddhanubhavo - ekamyeva catudonikam
pitakam upanisTditva dasakammakaraporisassa chamasikam bhattam deti, na tava tam khiyyati yava sa
na vutthati. Dasassa evarupo iddhanubhavo - ekena nahgalena kasantassa satta sTtayo gacchantT"ti. Atha
kho raja magadho seniyo bimbisaro ahhataram sabbatthakam mahamattam amantesi - "amhakam kira,
bhane, vijite bhaddiyanagare mendako gahapati pativasati. Tassa evarupo iddhanubhavo - sTsam
nahayitva dhahhagaram sammajjapetva bahidvare nisTdati, antalikkha dhahhassa dhara opatitva
dhahhagaram pureti. Bhariyaya. . .pe. . . puttassa. . . sunisaya. . . dasassa evarupo iddhanubhavo, ekena
nahgalena kasantassa satta sTtayo gacchantTti. Gaccha, bhane, janahi. Yatha maya samam dittho, evam
tava dittho bhavissatT"ti.
297. Evam, devati kho so mahamatto rahho magadhassa seniyassa bimbisarassa patissunitva
caturahginiya senaya yena bhaddiyam tena payasi. Anupubbena yena bhaddiyam yena mendako
gahapati tenupasahkami; upasahkamitva mendakam gahapatim etadavoca - "ahahhi, gahapati, rahha
anatto 'amhakam kira, bhane, vijite bhaddiyanagare mendako gahapati pativasati, tassa evarupo
iddhanubhavo, sTsam nahayitva. . .pe. . . bhariyaya. . . puttassa. . . sunisaya. . . dasassa evarupo
iddhanubhavo, ekena nahgalena kasantassa satta sTtayo gacchantT'ti, gaccha, bhane, janahi. Yatha maya
samam dittho, evam tava dittho bhavissatT'ti. Passama te, gahapati, iddhanubhava"nti. Atha kho
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 175 sur269
mendako gahapati slsam nahayitva dhannagaram sammajjapetva bahidvare nisldi, antalikkha
dhannassa dhara opatitva dhannagaram puresi. "Dittho te, gahapati, iddhanubhavo. Bhariyaya te
iddhanubhavam passissama' 'ti. Atha kho mendako gahapati bhariyam anapesi - ' 'tena hi caturahginim
senam bhattena parivisa"ti. Atha kho mendakassa gahapatissa bhariya ekamyeva alhakathalikam
upanislditva ekanca supabhinjanakam caturahginim senam bhattena parivisi, na tava tam khiyyati, yava
sa na vutthati. "Dittho te, gahapati, bhariyayapi iddhanubhavo. Puttassa te iddhanubhavam
passissama"ti. Atha kho mendako gahapati puttam anapesi - "tena hi caturahginiya senaya chamasikam
vetanam dehl' 'ti. Atha kho mendakassa gahapatissa putto ekamyeva sahassathavikam gahetva
caturahginiya senaya chamasikam vetanam adasi, na tava tam khiyyati, yavassa hatthagata. "Dittho te,
gahapati, puttassapi iddhanubhavo. Sunisaya te iddhanubhavam passissama"ti. Atha kho mendako
gahapati sunisam anapesi - "tena hi caturahginiya senaya chamasikam bhattam dehT"ti. Atha kho
mendakassa gahapatissa sunisa ekamyeva catudonikam pitakam upanisiditva caturahginiya senaya
chamasikam bhattam adasi, na tava tam khiyyati yava sa na vutthati. "Dittho te, gahapati, sunisayapi
iddhanubhavo. Dasassa te iddhanubhavam passissama"ti. "Mayham kho, sami, dasassa iddhanubhavo
khette passitabbo"ti. "Alam, gahapati, dittho te dasassapi iddhanubhavo"ti. Athakho so mahamatto
caturahginiya senaya punadeva rajagaham paccaganchi. Yena raja magadho seniyo bimbisaro
tenupasahkami; upasahkamitva rahno magadhassa seniyassa bimbisarassa etamattham arocesi.
298. Atha kho bhagava vesaliyam yathabhirantam viharitva yena bhaddiyam tena carikam pakkami
mahata bhikkhusahghena saddhim addhatelasehi bhikkhusatehi. Atha kho bhagava anupubbena carikam
caramano yena bhaddiyam tadavasari. Tatra sudam bhagava bhaddiye viharati jatiya vane. Assosi kho
mendako gahapati - "samano khalu bho gotamo sakyaputto sakyakula pabbajito bhaddiyam anuppatto
bhaddiye viharati jatiya vane. Tam kho pana bhagavantam gotamam evam kalyano kittisaddo
abbhuggato - 'itipi so bhagava araham sammasambuddho vijjacaranasampanno sugato lokavidu
anuttaro purisadammasarathi sattha devamanussanam buddho bhagava' [bhagavati (ka.)]. So imam
lokam sadevakam samarakam sabrahmakam sassamanabrahmanim pajam sadevamanussam sayam
abhihha sacchikatva pavedeti. So dhammam deseti adikalyanam majjhekalyanam pariyosanakalyanam
sattham sabyahjanam kevalaparipunnam parisuddham brahmacariyam pakaseti. Sadhu kho pana
tatharupanam arahatam dassanam hotT"ti. Atha kho mendako gahapati bhadrani bhadrani yanani
yojapetva bhadram bhadram yanam abhiruhitva bhadrehi bhadrehi yanehi bhaddiya niyyasi
bhagavantam dassanaya. Addasamsu kho sambahula titthiya mendakam gahapatim duratova
agacchantam, disvana mendakam gahapatim etadavocum - "kaham tvam, gahapati, gacchasf'ti?
"Gacchamaham, bhante, bhagavantam [idam padam sl. sya. potthakesu natthi] samanam gotamam
dassanaya"ti. "Kim pana tvam, gahapati, kiriyavado samano akiriyavadam samanam gotamam
dassanaya upasahkamissasi? Samano hi, gahapati, gotamo akiriyavado akiriyaya dhammam deseti, tena
ca savake vineti"ti. Atha kho mendakassa gahapatissa etadahosi - "nissamsayam, kho so bhagava
araham sammasambuddho bhavissati, yathayime titthiya usuyanti' 'ti. Yavatika yanassa bhumi, yanena
gantva yana paccorohitva pattikova yena bhagava tenupasahkami, upasahkamitva bhagavantam
abhivadetva ekamantam nisidi. Ekamantam nisinnassa kho mendakassa gahapatissa bhagava anupubbim
katham kathesi, seyyathidam - danakatham. . .pe. . . aparappaccayo satthusasane bhagavantam etadavoca
- "abhikkantam, bhante. . .pe. . . upasakam mam bhagava dharetu ajjatagge panupetam saranam gatam.
Adhivasetu ca me, bhante, bhagava svatanaya bhattam saddhim bhikkhusahghena"ti. Adhivasesi
bhagava tunhlbhavena. Atha kho mendako gahapati bhagavato adhivasanam viditva utthayasana
bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva pakkami.
Atha kho mendako gahapati tassa rattiya accayena panltam khadanlyam bhojanlyam patiyadapetva
bhagavato kalam arocapesi - "kalo, bhante, nitthitam bhatta"nti. Atha kho bhagava pubbanhasamayam
nivasetva pattaclvaramadaya yena mendakassa gahapatissa nivesanam tenupasahkami; upasahkamitva
pahhatte asane nisldi saddhim bhikkhusahghena. Atha kho mendakassa gahapatissa bhariya ca putto ca
sunisa ca daso ca yena bhagava tenupasahkamimsu, upasahkamitva bhagavantam abhivadetva
ekamantam nisldimsu. Tesam bhagava anupubbim katham kathesi, seyyathidam - danakatham. . .pe. . .
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 176 sur 269
aparappaccaya satthusasane bhagavantam etadavocum - "abhikkantam, bhante. . .pe. . . ete mayam,
bhante, bhagavantam saranam gacchama dhammanca bhikkhusahghanca. Upasake no bhagava dharetu
ajjatagge panupete saranam gate"ti. Atha kho mendako gahapati buddhappamukham bhilckhusahgham
panltena khadanlyena bhojanlyena sahattha santappetva sampavaretva bhagavantam bhuttavim
onitapattapanim ekamantam nisldi. Ekamantam nisinno kho mendako gahapati bhagavantam etadavoca
- ' 'yava, bhante, bhagava bhaddiye viharati tava aham buddhappamukhassa bhikkhusahghassa
dhuvabhattena' 'ti. Atha kho bhagava mendakam gahapatim dhammiya kathaya sandassetva
samadapetva samuttejetva sampahamsetva utthayasana pakkami.
Mendakagahapativattha nitthitam.
181. Pancagorasadianujanana
299. Atha kho bhagava bhaddiye yathabhirantam viharitva mendakam gahapatim anapuccha yena
ahguttarapo tena carikam pakkami mahata bhikkhusahghena saddhim addhatelasehi bhikkhusatehi.
Assosi kho mendako gahapati - ' 'bhagava kira yena ahguttarapo tena carikam pakkanto mahata
bhikkhusahghena saddhim addhatelasehi bhikkhusatehi"ti. Atha kho mendako gahapati dase ca
kammakare ca anapesi - ' 'tena hi, bhane, bahum lonampi, telampi, tandulampi, khadamyampi sakatesu
aropetva agacchatha, addhatelasani ca gopalakasatani addhatelasani ca dhenusatani adaya agacchantu,
yattha bhagavantam passissama tattha tarunena [dharunhena (sT. sya.)] khTrena bhojessama"ti. Atha kho
mendako gahapati bhagavantam antaramagge kantare sambhavesi. Atha kho mendako gahapati yena
bhagava tenupasahkami; upasahkamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam atthasi. Ekamantam thito
kho mendako gahapati bhagavantam etadavoca- "adhivasetu me, bhante, bhagava svatanaya bhattam
saddhim bhikkhusahghena"ti. Adhivasesi bhagava tunhTbhavena. Atha kho mendako gahapati
bhagavato adhivasanam viditva bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva pakkami.
Atha kho mendako gahapati tassa rattiya accayena panTtam khadanTyam bhojanTyam patiyadapetva
bhagavato kalam arocapesi - "kalo, bhante, nitthitam bhatta"nti. Atha kho bhagava pubbanhasamayam
nivasetva pattacTvaramadaya yena mendakassa gahapatissa parivesana tenupasahkami; upasahkamitva
pahhatte asane nisTdi saddhim bhikkhusahghena. Atha kho mendako gahapati addhatelasani
gopalakasatani anapesi - ' 'tenahi, bhane, ekamekam dhenum gahetva ekamekassa bhikkhuno
upatitthatha tarunena khTrena bhojessama"ti. Atha kho mendako gahapati buddhappamukham
bhikkhusahgham panTtena khadanTyena bhojanTyena sahattha santappesi sampavaresi, tarunena ca
khlrena. Bhikkhu kukkuccayanta khlram na patigganhanti. Patigganhatha, bhikkhave, paribhuhjathati.
Atha kho mendako gahapati buddhappamukham bhikkhusahgham panltena khadanlyena bhojanlyena
sahattha santappetva sampavaretva tarunena ca khlrena bhagavantam bhuttavim onltapattapanim
ekamantam nisldi. Ekamantam nisinno kho mendako gahapati bhagavantam etadavoca- "santi, bhante,
magga kantara, appodaka appabhakkha, na sukara apatheyyena gantum Sadhu, bhante, bhagava
bhikkhunam patheyyam anujanatu"ti. Atha kho bhagava mendakam gahapatim dhammiya kathaya
sandassetva samadapetva samuttejetva sampahamsetva utthayasana pakkami. Atha kho bhagava
etasmim nidane etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhu amantesi - "anujanami, bhikkhave,
pahca gorase - khlram, dadhim, takkam, navanltam, sappim. Santi, bhikkhave, magga kantara appodaka
appabhakkha, na sukara apatheyyena gantum. Anujanami, bhikkhave, patheyyam pariyesitum tandulo
tandulatthikena, muggo muggatthikena, maso masatthikena, lonam lonatthikena, gulo gulatthikena,
telam telatthikena, sappi sappitthikena. Santi, bhikkhave, manussa, saddha pasanna, te
kappiyakarakanam hatthe hirahham upanikkhipanti - 'imina ayyassa yam kappiyam tam detha'ti.
Anujanami, bhikkhave, yam tato kappiyam tam saditum; na tvevaham, bhikkhave, kenaci pariyayena
jataruparajatam saditabbam pariyesitabbanti vadaml"ti.
Pahcagorasadianujanana nitthita.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 177 sur269
182. Keniyajatilavatthu
300. [ma. ni. 2.396 adayo; su. ni. selasuttampi passitabbam] Atha kho bhagava anupubbena
carikam caramano yena apanam tadavasari. Assosi kho keniyo jatilo - "samano khalu bho gotamo
sakyaputto sakyakula pabbajito apanam anuppatto, tam kho pana bhavantam gotamam evam kalyano
kittisaddo abbhuggato. . .pe. . . sadhu kho pana tatharupanam arahatam dassanam hotT"ti. Atha kho
keniyassa jatilassa etadahosi - "kim nu kho aham samanassa gotamassa harapeyya"nti. Atha kho
keniyassa jatilassa etadahosi - "yepi kho te brahmananam [ayam patho dl. ni. 1.285, 526, 536; ma. ni.
2.427; a. ni. 5.191-192 adayo] pubbaka isayo mantanam kattaro mantanam pavattaro, yesamidam etarahi
brahmana poranam mantapadam gltam pavuttam samihitam, tadanugayanti tadanubhasanti,
bhasitamanubhasanti, vacitamanuvacenti, seyyathidam - atthako vamako vamadevo vessamitto
yamataggi [yamadaggi (ka.)] ahglraso bharadvajo vasettho kassapo bhagu [ayam patho dl. ni. 1.285,
526, 536; ma. ni. 2.427; a. ni. 5.191-192 adayo], rattuparata virata vikalabhojana, te evarupani panani
sadiyimsu. Samanopi gotamo rattuparato virato vikalabhojana, arahati samanopi gotamo evarupani
panani sadiyitu"nti pahutam panam patiyadapetva kajehi gahapetva yena bhagava tenupasahkami;
upasahkamitva bhagavata saddhim sammodi; sammodanlyam katham saranlyam vltisaretva ekamantam
atthasi. Ekamantam thito kho keniyo jatilo bhagavantam etadavoca - ' 'patigganhatu me bhavam gotamo
pana"nti. Tena hi, keniya, bhikkhunam dehlti. Atha kho keniyo jatilo bhikkhunam deti. Bhikkhu
kukkuccayanta na patigganhanti. Patigganhatha, bhikkhave, paribhuhjathati. Atha kho keniyo jatilo
buddhappamukham bhikkhusahgham pahutehi panehi sahattha santappetva sampavaretva bhagavantam
dhotahattham onltapattapanim ekamantam nisldi. Ekamantam nisinnam kho keniyam jatilam bhagava
dhammiya kathaya sandassesi samadapesi samuttejesi sampahamsesi. Atha kho keniyo jatilo bhagavata
dhammiya kathaya sandassito samadapito samuttejito sampahamsito bhagavantam etadavoca -
"adhivasetu me bhavam gotamo svatanaya bhattam saddhim bhikkhusahghena"ti. Maha kho, keniya,
bhikkhusahgho addhatelasani bhikkhusatani, tvahca brahmanesu abhippasannoti. Dutiyampi kho keniyo
jatilo bhagavantam etadavoca - "kihcapi kho, bho gotama, maha bhikkhusahgho addhatelasani
bhikkhusatani, ahahca brahmanesu abhippasanno, adhivasetu me bhavam gotamo svatanaya bhattam
saddhim bhikkhusahghena"ti. Maha kho, keniya, bhikkhusahgho addhatelasani bhikkhusatani, tvahca
brahmanesu abhippasannoti. Tatiyampi kho keniyo jatilo bhagavantam etadavoca - ' 'kihcapi kho, bho
gotama, maha bhikkhusahgho addhatelasani bhikkhusatani, ahahca brahmanesu abhippasanno,
adhivasetu bhavam gotamo svatanaya bhattam saddhim bhikkhusahghena"ti. Adhivasesi bhagava
tunhlbhavena. Atha kho keniyo jatilo bhagavato adhivasanam viditva utthayasana pakkami. Atha kho
bhagava etasmim nidane etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhu amantesi - "anujanami,
bhikkhave, attha panani - ambapanam jambupanam cocapanam mocapanam madhukapanam
[madhupanam (si. sya.)] muddikapanam salukapanam pharusakapanam. Anujanami, bhikkhave, sabbam
phalarasam thapetva dhahhaphalarasam. Anujanami, bhikkhave, sabbam pattarasam thapetva
dakarasam. Anujanami, bhikkhave, sabbam puppharasam thapetva madhukapuppharasam. Anujanami,
bhikkhave, ucchurasa' 'nti.
Atha kho keniyo jatilo tassa rattiya accayena sake assame panltam khadanlyam bhojanlyam
patiyadapetva bhagavato kalam arocapesi - "kalo, bho gotama, nitthitam bhatta"nti. Atha kho bhagava
pubbanhasamayam nivasetva pattaclvaramadaya yena keniyassa jatilassa assamo tenupasahkami;
upasahkamitva pahhatte asane nisldi saddhim bhikkhusahghena. Atha kho keniyo jatilo
buddhappamukham bhikkhusahgham panltena khadanlyena bhojanlyena sahattha santappetva
sampavaretva bhagavantam bhuttavim onltapattapanim ekamantam nisldi. Ekamantam nisinnam kho
keniyam jatilam bhagava imahi gathahi anumodi -
' ' Aggihuttamukha yanha, savittl chandaso mukham;
Raja mukham manussanam, nadlnam sagaro mukham.
' 'Nakkhattanam mukham cando, adicco tapatam mukham;
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 178 sur269
Pufifiam akarJdiamananam sarigho, ve yajatam mukha"nti.
Atha kho bhagava keniyam jatilam imahi gathahi anumoditva utthayasana pakkami.
Keniyajatilavatthu nitthitam.
183. Rojamallavatthu
301. Atha kho bhagava apane yathabhirantam viharitva yena kusinara tena carikam pakkami
mahata bhikkhusarighena saddhim addhatelasehi bhikkhusatehi. Assosum kho kosinaraka malla -
"bhagava kira kusinaram agacchati mahata bhikkhusarighena saddhim addhatelasehi bhikkhusatehT"ti.
Te sarigaram [sarikaram (ka.)] akamsu - ' 'yo bhagavato paccuggamanam na karissati, paficasatanissa
dando"ti. Tena kho pana samayena rojo mallo ayasmato anandassa sahayo hoti. Atha kho bhagava
anupubbena carikam caramano yena kusinara tadavasari. Atha kho kosinaraka malla bhagavato
paccuggamanam akamsu. Atha kho rojo mallo bhagavato paccuggamanam karitva yenayasma anando
tenupasarikami, upasarikamitva ayasmantam anandam abhivadetva ekamantam atthasi. Ekamantam
thitam kho rojam mallam ayasma anando etadavoca - "ularam kho te idam, avuso roja, yam tvam
bhagavato paccuggamanam akasi"ti. "Naham, bhante ananda, bahukato buddhe va dhamme va sarighe
va; api ca natlhi sarigaro kato - 'yo bhagavato paccuggamanam na karissati, pancasatanissa dando'"ti;
so kho aham, bhante ananda, natrnam dandabhaya evaham bhagavato paccuggamanam akasinti. Atha
kho ayasma anando anattamano ahosi' kathanhi nama rojo mallo evam vakkhati'ti? Atha kho ayasma
anando yena bhagava tenupasarikami, upasarikamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi.
Ekamantam nisinno kho ayasma anando bhagavantam etadavoca - "ayam, bhante, rojo mallo abhinnato
flatamanusso. Mahatthiko kho pana evarupanam flatamanussanam imasmim dhammavinaye pasado.
Sadhu, bhante, bhagava tatha karotu, yatha rojo mallo imasmim dhammavinaye pasldeyya"ti. "Na kho
tam, ananda, dukkaram tathagatena, yatha rojo mallo imasmim dhammavinaye pasldeyya"ti.
Atha kho bhagava rojam mallam mettena cittena pharitva utthayasana viharam pavisi. Atha kho
rojo mallo bhagavato mettena cittena phuttho, seyyathapi nama gavim tarunavaccho, evameva, viharena
viharam parivenena parivenam upasarikamitva bhikkhu pucchati - ' 'kaham nu kho, bhante, etarahi so
bhagava viharati araham sammasambuddho, dassanakama hi mayam tam bhagavantam arahantam
sammasambuddha"nti. "Esavuso roja, viharo samvutadvaro, tena appasaddo upasarikamitva ataramano
alindam pavisitva ukkasitva aggalam akotehi, vivarissati te bhagava dvara"nti. Atha kho rojo mallo
yena so viharo samvutadvaro, tena appasaddo upasarikamitva ataramano alindam pavisitva ukkasitva
aggalam akotesi. Vivari bhagava dvaram. Atha kho rojo mallo viharam pavisitva bhagavantam
abhivadetva ekamantam nisidi. Ekamantam nisinnassa kho rojassa mallassa bhagava anupubbim katham
kathesi, seyyathidam - danakatham. . .pe. . . aparappaccayo satthusasane bhagavantam etadavoca -
"sadhu, bhante, ayya mamafifleva patigganheyyum
clvarapindapatasenasanagilanappaccayabhesajjaparilddiararn, no afiflesa"nti. "Yesam kho, roja,
sekkhena fianena sekkhena dassanena dhammo dittho seyyathapi taya, tesampi evam hoti - 'aho nuna
ayya amhakafifieva patigganheyyum civarapindapatasenasanagilanappaccayabhesajjaparilddiararn, no
afifiesa'nti. Tena hi, roja, tava ceva patiggahissanti afifiesafica"ti.
302. Tena kho pana samayena kusinarayam panltanam bhattanam bhattapatipati atthita hoti. Atha
kho rojassa mallassa patipatim alabhantassa etadahosi - "yamnunaham bhattaggam olokeyyam, yam
bhattagge nassa, tam patiyadeyya"nti. Atha kho rojo mallo bhattaggam olokento dve naddasa - dakafica
pitthakhadaniyafica. Atha kho rojo mallo yenayasma anando tenupasankami; upasarikamitva
ayasmantam anandam etadavoca - "idha me, bhante ananda, patipatim alabhantassa etadahosi -
'yamnunaham bhattaggam olokeyyam, yam bhattagge nassa, tam patiyadeyya'nti. So kho aham, bhante
ananda, bhattaggam olokento dve naddasam - dakafica pitthakhadanlyafica. Sacaham, bhante ananda,
patiyadeyyam dakafica pitthakhadanlyafica, patigganheyya me bhagava"ti? "Tena hi, roja,
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 179 sur269
bhagavantam patipucchissamF'ti. Atha kho ayasma anando bhagavato etamattham arocesi. "Tena
hananda, patiyadetu"ti. "Tena hi, roja, patiyadehF'ti. Atha kho rojo mallo tassa rattiya accayena
pahutam dakanca pitthakhadamyanca patiyadapetva bhagavato upanamesi "patigganhatu me, bhante,
bhagava dakanca pitthakhadanTyanca"ti. "Tena hi, roja, bhikkhunam dehT"ti. Atha kho rojo mallo
bhikkhunam deti. Bhikkhu kukkuccayanta na patigganhanti. "Patigganhatha, bhikkhave,
paribhunjatha"ti. Atha kho rojo mallo buddhappamukham bhikkhusahgham pahutehi dakehi ca
pitthakhadanTyehi ca sahattha santappetva sampavaretva bhagavantam dhotahattham onTtapattapanim
ekamantam nisTdi. Ekamantam nisinnam kho rojam mallam bhagava dhammiya kathaya sandassetva
samadapetva samuttejetva sampahamsetva utthayasana pakkami. Atha kho bhagava etasmim nidane
etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhu amantesi - "anujanami, bhikkhave, sabbanca
dakam sabbanca pitthakhadanTya"nti.
Rojamallavatthu nitthitam.
184. Vuddhapabbajitavatthu
303. Atha kho bhagava kusinarayam yathabhirantam viharitva yena atuma tena carikam pakkami
mahata bhikkhusahghena saddhim addhatelasehi bhikkhusatehi. Tena kho pana samayena anhataro
vuddhapabbajito atumayam pativasati nahapitapubbo. Tassa dve daraka honti, mahjuka patibhaneyyaka,
dakkha pariyodatasippa sake acariyake nahapitakamme. Assosi kho so vuddhapabbajito - "bhagava kira
atumam agacchati mahata bhikkhusahghena saddhim addhatelasehi bhikkhusatehT"ti. Atha kho so
vuddhapabbajito te darake etadavoca - "bhagava kira, tata, atumam agacchati mahata bhikkhusahghena
saddhim addhatelasehi bhikkhusatehi. Gacchatha tumhe, tata, khurabhandam adaya naliyavapakena
anugharakam anugharakam ahindatha, lonampi, telampi, tandulampi, khadanTyampi samharatha,
bhagavato agatassa yagupanam karissama"ti. "Evam, tata"ti kho te daraka tassa vuddhapabbajitassa
patissunitva khurabhandam adaya naliyavapakena anugharakam anugharakam ahindanti, lonampi,
telampi, tandulampi, khadanTyampi samharanta. Manussa te darake mahjuke patibhaneyyake passitva
yepi na karapetukama tepi karapenti, karapetvapi bahum denti. Atha kho te daraka bahum lonampi,
telampi, tandulampi, khadanTyampi samharimsu.
Atha kho bhagava anupubbena carikam caramano yena atuma tadavasari. Tatra sudam bhagava
atumayam viharati bhusagare. Atha kho so vuddhapabbajito tassa rattiya accayena pahutam yagum
patiyadapetva bhagavato upanamesi - "patigganhatu me, bhante, bhagava yagu"nti. Janantapi tathagata
pucchanti. . .pe. . . savakanam va sikkhapadam pahhapessamati. Atha kho bhagava tam vuddhapabbajitam
etadavoca - "kutayam, bhikkhu yagu"ti? Atha kho so vuddhapabbajito bhagavato etamattham arocesi.
Vigarahi buddho bhagava, "ananucchavikam, moghapurisa, ananulomikam appatirupam assamanakam
akappiyam akaranTyam. Kathahhi nama tvam, moghapurisa, pabbajito akappiye samadapessasi
[samadapesi (ka.)]. Netam, moghapurisa, appasannanam va pasadaya. . .pe. . . vigarahitva dhammim
katham katva bhikkhu amantesi 'na, bhikkhave, pabbajitena akappiye samadapetabbam, yo
samadapeyya, apatti dukkatassa. Na ca, bhikkhave, nahapitapubbena khurabhandam pariharitabbam. Yo
parihareyya, apatti dukkatassa" 'ti.
Atha kho bhagava atumayam yathabhirantam viharitva yena savatthi tena carikam pakkami.
Anupubbena carikam caramano yena savatthi tadavasari. Tatra sudam bhagava savatthiyam viharati
jetavane anathapindikassa arame. Tena kho pana samayena savatthiyam bahum phalakhadanTyam
uppannam hoti. Atha kho bhikkhunam etadahosi - "kim nu kho bhagavata phalakhadanTyam
anuhhatam, kim ananuhhata' 'nti? Bhagavato etamattham arocesum. ' ' Anujanami, bhikkhave, sabbam
phalalchadanTy a " nti .
304. Tena kho pana samayena sahghikani bTjani puggalikaya bhumiya ropiyanti, puggalikani bTjani
sahghikaya bhumiya ropiyanti. Bhagavato etamattham arocesum. Sahghikani, bhikkhave, bTjani
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 180 sur269
puggalikaya bhumiya ropitani bhagam datva paribhunjitabbani. Puggalikani bijani sahghikaya
bhumiya ropitani bhagam datva paribhunjitabbanlti.
Vuddhapabbajitavatthu nitthitam.
185. Catumahapadesakatha
305. Tena kho pana samayena bhikkhunam kisminci kisminci thane kukkuccam uppajjati - "kim
nu kho bhagavata anuhhatam, kim ananuhhata"nti? Bhagavato etamattham arocesum. "Yam,
bhikkhave, maya 'idam na kappatl'ti appatikkhittam tahce akappiyam anulometi, kappiyam patibahati,
tam vo na kappati. Yam, bhikkhave, maya 'idam na kappati'ti appatikkhittam tahce kappiyam
anulometi, akappiyam patibahati, tam vo kappati. Yam, bhikkhave, maya 'idam kappati'ti ananunhatam
tahce akappiyam anulometi, kappiyam patibahati, tam vo na kappati. Yam, bhikkhave, maya 'idam
kappati'ti ananuhhatam, tahce kappiyam anulometi, akappiyam patibahati, tam vo kappati"ti.
Atha kho bhikkhunam etadahosi - "kappati nu kho yavakalikena yamakalikam, na nu kho kappati?
Kappati nu kho yavakalikena sattahakalikam, na nu kho kappati? Kappati nu kho yavakalikena
yavajivikam, na nu kho kappati? Kappati nu kho yamakalikena sattahakalikam, na nu kho kappati?
Kappati nu kho yamakalikena yavajlvikam, na nu kho kappati? Kappati nu kho sattahakalikena
yavajlvikam, na nu kho kappatf'ti? Bhagavato etamattham arocesum. "Yavakalikena, bhikkhave,
yamakalikam, tadahu patiggahitam kale kappati, vikale na kappati. Yavakalikena, bhikkhave,
sattahakalikam, tadahu patiggahitam kale kappati, vikale na kappati. Yavakalikena, bhikkhave,
yavajlvikam, tadahu patiggahitam kale kappati, vikale na kappati. Yamakalikena, bhikkhave,
sattahakalikam, tadahu patiggahitam yame kappati, yamatikkante na kappati. Yamakalikena, bhikkhave,
yavajlvikam, tadahu patiggahitam yame kappati, yamatikkante na kappati. Sattahakalikena, bhikkhave,
yavajlvikam patiggahitam, sattaham kappati, sattahatikkante na kappatl' 'ti.
Catumahapadesakatha nitthita.
Bhesajjakkhandhako chattho.
186. Tassuddanam
Saradike vikalepi, vasam mule pitthehi ca;
Kasavehi pannam phalam, jatu lonam chakanahca.
Cunnam calini mamsahca, ahjanam upapisanl [upapim sanl (sl.), upapim sanam (sya.)];
Ahjanluccaparuta, salaka salakathanim [salakodhanl (sl sya.)].
Thavikamsabaddhakam suttam, muddhanitelanatthu ca;
Natthukaranl dhumahca, nettahcapidhanatthavi.
Telapakesu majjahca, atikkhittam abbhahjanam;
Tumbam sedam sambharahca, maha bhahgodakam tatha.
Dakakottham lohitahca, visanam padabbhahjanam;
Pajjam sattham kasavahca, tilakakkam kabalikam.
Colam sasapakuttahca, dhuma sakkharikaya ca;
Vanatelam vikasikam, vikatahca patiggaham.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 181 sur269
Gutham karonto lolinca, kharam muttaharitakam;
Gandha virecanahceva, acchakatam katakatam.
Paticchadani pabbhara, arama sattahena ca;
Gulam muggam soviranca, samampaka punapace.
Punanunnasi dubbhikkhe, phalanca tilakhadanl;
Purebhattam kayadaho, nibbattanca bhagandalam.
Vatthikammanca suppinca, manussamamsameva ca;
Hatthiassa sunakho ca, ahi sihanca dipikam [hatthiassasunakhahi, sThabyagghanca dipikam
(sT.)].
Acchataracchamamsanca, patipati ca yagu ca;
Tarunam annatra gulam, sunidhavasathagaram.
Gahga kotisaccakatha, ambapalT ca licchavT;
Uddissa katam subhikkham, punadeva patikkhipi.
Megho yaso mendako, ca gorasam patheyyakena ca;
Keni ambo jambu coca, mocamadhumuddikasalukam.
Pharusaka dakapittham, atumayam nahapito;
Savatthiyam phalam bTjam, kismim thane ca kaliketi.
Imamhi khandhake vatthii ekasatam chavatthu.
Bhesajjakkhandhako nitthito.
7. Kathinakkhandhako
187. Kathinanujanana
306. Tena samayena buddho bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame. Tena
kho pana samayena timsamatta paveyyaka [patheyyaka (sT. sya.)] bhikkhu, sabbe aranhika sabbe
pindapatika sabbe pamsukulika sabbe tecTvarika savatthim agacchanta bhagavantam dassanaya
upakatthaya vassupanayikaya nasakkhimsu savatthiyam vassupanayikam sambhavetum; antaramagge
sakete vassam upagacchimsu. Te ukkanthitarupa vassam vasimsu - asanneva no bhagava viharati ito
chasu yojanesu, na ca mayam labhama bhagavantam dassanayati. Atha kho te bhikkhu vassamvuttha,
temasaccayena kataya pavaranaya, deve vassante, udakasahgahe udakacikkhalle okapunnehi cTvarehi
kilantarupa yena savatthi jetavanam anathapindikassa aramo, yena bhagava tenupasahkamimsu;
upasahkamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisTdimsu. Acinnam kho panetam buddhanam
bhagavantanam agantukehi bhikkhuhi saddhim patisammoditum. Atha kho bhagava te bhikkhu
etadavoca- "kacci, bhikkhave, khamanTyam, kacci yapanTyam, kacci samagga sammodamana
avivadamana phasukam vassam vasittha, na ca pindakena kilamittha"ti? "KhamanTyam, bhagava;
yapanTyam, bhagava; samagga ca mayam, bhante, sammodamana avivadamana vassam vasimha, na ca
pindakena kilamimha. Idha mayam, bhante, timsamatta paveyyaka bhikkhu savatthim agacchanta
bhagavantam dassanaya upakatthaya vassupanayikaya nasakkhimha savatthiyam vassupanayikam
sambhavetum, antaramagge sakete vassam upagacchimha. Te mayam, bhante, ukkanthitarupa vassam
vasimha - 'asanneva no bhagava viharati ito chasu yojanesu, na ca mayam labhama bhagavantam
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 182 sur269
dassanaya'ti. Atha kho mayam, bhante, vassamvuttha, temasaccayena kataya pavaranaya, deve
vassante, udakasahgahe udakacikkhalle okapunnehi clvarehi kilantarupa addhanam agatati. Atha kho
bhagava etasmim nidane etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhu amantesi - ' 'anujanami,
bhikkhave, vassamvutthanam bhikkhunam kathinam [kathinam (sl. sya.)] attharitum. Atthatakathinanam
vo, bhikkhave, panca kappissanti - anamantacaro, asamadanacaro, ganabhojanam, yavadatthaclvaram,
yo ca tattha clvaruppado so nesam bhavissatlti. Atthatakathinanam vo, bhikkhave, imani panca
kappissanti. Evanca pana, bhikkhave, kathinam attharitabbam. Byattena bhikkhuna patibalena sahgho
hapetabbo -
307. "Sunatu me, bhante, sahgho. Idam sahghassa kathinadussam uppannam. Yadi sahghassa
pattakallam, sahgho imam kathinadussam itthannamassa bhikkhuno dadeyya kathinam attharitum. Esa
hatti.
"Sunatu me, bhante, sahgho. Idam sahghassa kathinadussam uppannam. Sahgho imam
kathinadussam itthannamassa bhikkhuno deti kathinam attharitum. Yassayasmato khamati imassa
kathinadussassa itthannamassa bhikkhuno danam kathinam attharitum, so tunhassa; yassa nakkhamati,
so bhaseyya.
"Dinnam idam sahghena kathinadussam itthannamassa bhikkhuno kathinam attharitum. Khamati
sahghassa, tasma tunhl, evametam dharayaml"ti.
308. "Evam kho, bhikkhave, atthatam hoti kathinam, evam anatthatam. Kathahca pana, bhikkhave,
anatthatam hoti kathinam? Na ullikhitamattena atthatam hoti kathinam, na dhovanamattena atthatam hoti
kathinam, na clvaravicaranamattena [na gantusakaranamattena (ka.)] atthatam hoti kathinam, na
chedanamattena atthatam hoti kathinam, na bandhanamattena atthatam hoti kathinam, na
ovattiyakaranamattena [na ovatteyyakaranamattena (sl. sya.), na ovadeyyakaranamattena (ka.)] atthatam
hoti kathinam, na kandusakaranamattena atthatam hoti kathinam, na dalhlkammakaranamattena atthatam
hoti kathinam, na anuvatakaranamattena atthatam hoti kathinam, na paribhandakaranamattena atthatam
hoti kathinam, na ovaddheyyakaranamattena atthatam hoti kathinam, na kambalamaddanamattena
atthatam hoti kathinam, na nimittakatena atthatam hoti kathinam, na parikathakatena atthatam hoti
kathinam, na kukkukatena atthatam hoti kathinam, na sannidhikatena atthatam hoti kathinam, na
nissaggiyena atthatam hoti kathinam, na akappakatena atthatam hoti kathinam, na ahhatra sahghatiya
atthatam hoti kathinam, na ahhatra uttarasahgena atthatam hoti kathinam, na ahnatra antaravasakena
atthatam hoti kathinam, na ahhatra pahcakena va atirekapahcakena va tadaheva sahchinnena
samandallkatena atthatam hoti kathinam, na ahhatra puggalassa atthara atthatam hoti kathinam; samma
ceva atthatam hoti kathinam, tahce nisslmattho anumodati, evampi anatthatam hoti kathinam. Evam kho,
bhikkhave, anatthatam hoti kathinam.
309. "Kathahca, bhikkhave, atthatam hoti kathinam? Ahatena atthatam hoti kathinam,
ahatakappena atthatam hoti kathinam, pilotikaya atthatam hoti kathinam, pamsukulena atthatam hoti
kathinam, papanikena atthatam hoti kathinam, animittakatena atthatam hoti kathinam, aparikathakatena
atthatam hoti kathinam, akukkukatena atthatam hoti kathinam, asannidhikatena atthatam hoti kathinam,
anissaggiyena atthatam hoti kathinam, kappakatena atthatam hoti kathinam, sahghatiya atthatam hoti
kathinam, uttarasahgena atthatam hoti kathinam, antaravasakena atthatam hoti kathinam, pahcakena va
atirekapahcakena va tadaheva sahchinnena samandallkatena atthatam hoti kathinam, puggalassa atthara
atthatam hoti kathinam; samma ce atthatam hoti kathinam, tahce slmattho anumodati, evampi atthatam
hoti kathinam. Evam kho, bhikkhave, atthatam hoti kathinam.
310. "Kathahca, bhikkhave, ubbhatam hoti kathinam? Atthima, bhikkhave, matika kathinassa
ubbharaya - pakkamanantika, nitthanantika, sannitthanantika, nasanantika, savanantika, asavacchedika,
slmatikkantika, sahubbhara"ti [saubbharati (ka.)].
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 183 sur269
Kathinanujanana nitthita.
188. Adayasattakam
311. Bhikkhu atthatakathino katacTvaram adaya pakkamati - "na paccessa"nti. Tassa bhikkhuno
pakkamanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino cTvaram adaya pakkamati. Tassa bahisTmagatassa evam hoti - "idhevimam
cTvaram karessam, na paccessa"nti. So tam cTvaram kareti. Tassa bhikkhuno nitthanantiko
kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino cTvaram adaya pakkamati. Tassa bahisTmagatassa evam hoti - "nevimam
cTvaram karessam, na paccessa"nti. Tassa bhikkhuno sannitthanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino cTvaram adaya pakkamati. Tassa bahisTmagatassa evam hoti - "idhevimam
cTvaram karessam, na paccessa"nti. So tam cTvaram kareti. Tassa tam cTvaram kayiramanam nassati.
Tassa bhikkhuno nasanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino cTvaram adaya pakkamati - "paccessa"nti. So bahisTmagato tam cTvaram
kareti. So katacTvaro sunati "ubbhatam kira tasmim avase kathina"nti. Tassa bhikkhuno savanantiko
kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino cTvaram adaya pakkamati - "paccessa"nti. So bahisTmagato tam cTvaram
kareti. So katacTvaro - "paccessam paccessa"nti - bahiddha kathinuddharam vTtinameti. Tassa
bhikkhuno sTmatikkantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino cTvaram adaya pakkamati - "paccessa"nti. So bahisTmagato tam cTvaram
kareti. So katacTvaro - "paccessam paccessa"nti - sambhunati kathinuddharam. Tassa bhikkhuno saha
bhikkhuhi kathinuddharo.
Adayasattakam nitthitam [. . .dutiyam nitthitam (ka.)].
189. Samadayasattakam
312. Bhikkhu atthatakathino katacTvaram samadaya pakkamati "na paccessa"nti. Tassa bhikkhuno
pakkamanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino cTvaram samadaya pakkamati. Tassa bahisTmagatassa evam hoti -
"idhevimam cTvaram karessam, na paccessa"nti. So tam cTvaram kareti. Tassa bhikkhuno nitthanantiko
kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino cTvaram samadaya pakkamati. Tassa bahisTmagatassa evam hoti -
"idhevimam cTvaram karessam, na paccessa"nti. Tassa bhikkhuno sannitthanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino cTvaram samadaya pakkamati. Tassa bahisTmagatassa evam hoti -
"idhevimam cTvaram karessam, na paccessa"nti. So tam cTvaram kareti. Tassa tam cTvaram
kayiramanam nassati. Tassa bhikkhuno nasanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino cTvaram samadaya pakkamati - "paccessa"nti. So bahisTmagato tam
cTvaram kareti. So katacTvaro sunati - "ubbhatam kira tasmim avase kathina"nti. Tassa bhikkhuno
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 184 sur 269
savanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino clvaram samadaya pakkamati - "paccessa"nti. So bahislmagato tam
clvaram kareti. So kataclvaro - "paccessam paccessa"nti - bahiddha kathinuddharam vltinameti. Tassa
bhikkhuno slmatikkantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino clvaram samadaya pakkamati - "paccessa"nti. So bahislmagato tam
clvaram kareti. So kataclvaro - "paccessam paccessa"nti - sambhunati kathinuddharam. Tassa
bhikkhuno saha bhikkhuhi kathinuddharo.
Samadayasattakam nitthitam.
190. Adayachakkam
313. Bhikkhu atthatakathino vippakataclvaram adaya pakkamati. Tassa bahislmagatassa evam hoti
- "idhevimam clvaram karessam, na paccessa"nti. So tam clvaram kareti. Tassa bhikkhuno
nitthanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino vippakataclvaram adaya pakkamati. Tassa bahislmagatassa evam hoti -
"nevimam clvaram karessam, na paccessa"nti. Tassa bhikkhuno sannitthanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino vippakataclvaram adaya pakkamati. Tassa bahislmagatassa evam hoti -
"idhevimam clvaram karessam na paccessa"nti. So tam clvaram kareti. Tassam tam clvaram
kayiramanam nassati. Tassa bhikkhuno nasanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino vippakataclvaram adaya pakkamati "paccessa"nti. So bahislmagato tam
clvaram kareti. So kataclvaro sunati - "ubbhatam kira tasmim avase kathina"nti. Tassa bhikkhuno
savanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino vippakataclvaram adaya pakkamati "paccessa"nti. So bahislmagato tam
clvaram kareti. So kataclvaro "paccessam paccessa"nti bahiddha kathinuddharam vltinameti. Tassa
bhikkhuno slmatikkantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino vippakataclvaram adaya pakkamati ' 'paccessa' 'nti. So bahislmagato tam
clvaram kareti. So kataclvaro "paccessam paccessa"nti sambhunati kathinuddharam. Tassa bhikkhuno
saha bhikkhiihi kathinuddharo.
Adayachakkam nitthitam.
191. Samadayachakkam
314. Bhikkhu atthatakathino vippakataclvaram samadaya pakkamati. Tassa bahislmagatassa evam
hoti - "idhevimam clvaram karessam, na paccessa"nti. So tam clvaram kareti. Tassa bhikkhuno
nitthanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino vippakataclvaram samadaya pakkamati. Tassa bahislmagatassa evam hoti -
"nevimam clvaram karessam, na paccessa"nti. Tassa bhikkhuno sannitthanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino vippakataclvaram samadaya pakkamati. Tassa bahislmagatassa evam hoti -
"idhevimam clvaram karessam, na paccessa"nti. So tam clvaram kareti. Tassa tam clvaram
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 185 sur 269
kayiramanam nassati. Tassa bhikkhuno nasanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino vippakataclvaram samadaya pakkamati "paccessa"nti. So bahislmagato
tam clvaram kareti. So kataclvaro sunati - "ubbhatam kira tasmim avase kathina"nti. Tassa bhikkhuno
savanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino vippakataclvaram samadaya pakkamati "paccessa"nti. So bahislmagato
tam clvaram kareti. So kataclvaro ' 'paccessam paccessa' 'nti bahiddha kathinuddharam vltinameti. Tassa
bhikkhuno slmatikkantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino vippakataclvaram samadaya pakkamati "paccessa"nti. So bahislmagato
tam clvaram kareti. So kataclvaro ' 'paccessam paccessa' 'nti sambhunati kathinuddharam. Tassa
bhikkhuno saha bhikkhuhi kathinuddharo.
Samadayachakkam nitthitam.
192. Adayapannarasakam
315. Bhikkhu atthatakathino clvaram adaya pakkamati. Tassa bahislmagatassa evam hoti -
"idhevimam clvaram karessam, na paccessa"nti. So tam clvaram kareti. Tassa bhikkhuno nitthanantiko
kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino clvaram adaya pakkamati. Tassa bahislmagatassa evam hoti - "nevimam
clvaram karessam, na paccessa"nti. Tassa bhikkhuno sannitthanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino clvaram adaya pakkamati. Tassa bahislmagatassa evam hoti -
"Idhevimam clvaram karessam, na paccessa"nti. So tam clvaram kareti. Tassa tam clvaram
kayiramanam nassati. Tassa bhikkhuno nasanantiko kathinuddharo.
Tikam.
Bhikkhu atthatakathino clvaram adaya pakkamati ' 'na paccessa' 'nti. Tassa bahislmagatassa evam
hoti - "idhevimam clvaram karessa"nti. So tam clvaram kareti. Tassa bhikkhuno nitthanantiko
kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino clvaram adaya pakkamati "na paccessa"nti. Tassa bahislmagatassa evam
hoti - "nevimam clvaram karessa"nti. Tassa bhikkhuno sannitthanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino clvaram adaya pakkamati "na paccessa"nti. Tassa bahislmagatassa evam
hoti - ' 'idhevimam clvaram karessa' 'nti. So tam clvaram kareti. Tassa tam clvaram kayiramanam
nassati. Tassa bhikkhuno nasanantiko kathinuddharo.
Tikam.
Bhikkhu atthatakathino clvaram adaya pakkamati anadhitthitena; nevassa hoti "paccessa"nti, na
panassa hoti "na paccessa"nti. Tassa bahislmagatassa evam hoti - "idhevimam clvaram karessam, na
paccessa"nti. So tam clvaram kareti. Tassa bhikkhuno nitthanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino clvaram adaya pakkamati anadhitthitena; nevassa hoti "paccessa"nti, na
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 186 sur 269
panassa hoti "na paccessa"nti. Tassa bahisimagatassa evam hoti - "nevimam cTvaram karessam,
na paccessa"nti. Tassa bhikkhuno sannitthanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino cTvaram adaya pakkamati anadhitthitena; nevassa hoti "paccessa"nti, na
panassa hoti "na paccessa"nti. Tassa bahisTmagatassa evam hoti - "idhevimam cTvaram karessam, na
paccessa"nti. So tam cTvaram kareti. Tassa tam cTvaram kayiramanam nassati. Tassa bhikkhuno
nasanantiko kathinuddharo.
Tikam.
Bhikkhu atthatakathino cTvaram adaya pakkamati "paccessa"nti. Tassa bahisTmagatassa evam hoti
- "idhevimam cTvaram karessam, na paccessa"nti. So tam cTvaram kareti. Tassa bhikkhuno
nitthanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino cTvaram adaya pakkamati "paccessa"nti. Tassa bahisTmagatassa evam hoti
- "nevimam cTvaram karessam, na paccessa"nti. Tassa bhikkhuno sannitthanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino cTvaram adaya pakkamati "paccessa"nti. Tassa bahisTmagatassa evam hoti
- "idhevimam cTvaram karessam, na paccessa"nti. So tam cTvaram kareti. Tassa tam cTvaram
kayiramanam nassati. Tassa bhikkhuno nasanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino cTvaram adaya pakkamati "paccessa"nti. So bahisTmagato tam cTvaram
kareti. So katacTvaro sunati - "ubbhatam kira tasmim avase kathina"nti. Tassa bhikkhuno savanantiko
kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino cTvaram adaya pakkamati "paccessa"nti. So bahisTmagato tam cTvaram
kareti. So katacTvaro "paccessam paccessa"nti - bahiddha kathinuddharam vTtinameti. Tassa bhikkhuno
sTmatikkantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino cTvaram adaya pakkamati "paccessa"nti. So bahisTmagato tam cTvaram
kareti. So katacTvaro - "paccessam paccessa"nti sambhunati kathinuddharam. Tassa bhikkhuno saha
bhikkhuhi kathinuddharo.
Chakkam.
Adayapannarasakam nitthitam.
193. Samadayapannarasakadi
316. Bhikkhu atthatakathino cTvaram samadaya pakkamati. . .pe. . . .
(Adayavarasadisam evam vittharetabbam.)
Bhikkhu atthatakathino vippakatacTvaram adaya pakkamati. Tassa bahisTmagatassa evam hoti -
"idhevimam cTvaram karessam, na paccessa"nti. So tam cTvaram kareti. Tassa bhikkhuno nitthanantiko
kathinuddharo . . . pe . . . .
(Samadayavarasadisam evam vittharetabbam.)
Samadayapannarasakadi nitthita.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 187 sur 269
194. Vippakatasamadayapannarasakam
317. Bhikkhu atthatakathino vippakatacTvaram samadaya pakkamati. Tassa bahislmagatassa evam
hoti - "idhevimam cTvaram karessam, na paccessa"nti. So tam cTvaram kareti. Tassa bhikkhuno
nitthanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino vippakatacTvaram samadaya pakkamati. Tassa bahisTmagatassa evam hoti -
"nevimam cTvaram karessam, na paccessa"nti. Tassa bhikkhuno sannitthanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino vippakatacTvaram samadaya pakkamati. Tassa bahisTmagatassa evam hoti -
"idhevimam cTvaram karessam, na paccessa"nti. So tam cTvaram kareti. Tassa tam cTvaram
kayiramanam nassati. Tassa bhikkhuno nasanantiko kathinuddharo.
Tikam.
Bhikkhu atthatakathino vippakatacTvaram samadaya pakkamati "na paccessa"nti. Tassa
bahisTmagatassa evam hoti - "idhevimam cTvaram karessa"nti. So tam cTvaram kareti. Tassa bhikkhuno
nitthanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino vippakatacTvaram samadaya pakkamati "na paccessa"nti. Tassa
bahisTmagatassa evam hoti - "nevimam cTvaram karessa"nti. Tassa bhikkhuno sannitthanantiko
kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino vippakatacTvaram samadaya pakkamati "na paccessa"nti. Tassa
bahisTmagatassa evam hoti - ' 'idhevimam cTvaram karessa' 'nti. So tam cTvaram kareti. Tassa tam
cTvaram kayiramanam nassati. Tassa bhikkhuno nasanantiko kathinuddharo.
Tikam.
Bhikkhu atthatakathino vippakatacTvaram samadaya pakkamati anadhitthitena; nevassa hoti -
"paccessa"nti, na panassa hoti - "na paccessa"nti. Tassa bahisTmagatassa evam hoti - "idhevimam
cTvaram karessam, na paccessa"nti. So tam cTvaram kareti. Tassa bhikkhuno nitthanantiko
kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino vippakatacTvaram samadaya pakkamati anadhitthitena; nevassa hoti -
"paccessa"nti, na panassa hoti - "na paccessa"nti. Tassa bahisTmagatassa evam hoti - "nevimam
cTvaram karessam, na paccessa"nti. Tassa bhikkhuno sannitthanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino vippakatacTvaram samadaya pakkamati anadhitthitena; nevassa hoti -
"paccessa"nti, na panassa hoti - "na paccessa"nti. Tassa bahisTmagatassa evam hoti - "idhevimam
cTvaram karessam, na paccessa"nti. So tam cTvaram kareti. Tassa tam cTvaram kayiramanam nassati.
Tassa bhikkhuno nasanantiko kathinuddharo.
Tikam.
Bhikkhu atthatakathino vippakatacTvaram samadaya pakkamati "paccessa"nti. Tassa
bahisTmagatassa evam hoti - "idhevimam cTvaram karessam, na paccessa"nti. So tam cTvaram kareti.
Tassa bhikkhuno nitthanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino vippakatacTvaram samadaya pakkamati "paccessa"nti. Tassa
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 188 sur 269
bahislmagatassa evam hoti - "nevimam civaram karessam, na paccessa"nti. Tassa bhilckhuno
sannitthanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino vippakatacTvaram samadaya pakkamati "paccessa"nti. Tassa
bahisTmagatassa evam hoti - "idhevimam cTvaram karessam, na paccessa"nti. So tam cTvaram kareti.
Tassa tam cTvaram kayiramanam nassati. Tassa bhikkhuno nasanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino vippakatacTvaram samadaya pakkamati "paccessa"nti. So bahisTmagato
tam cTvaram kareti. So katacTvaro sunati - "ubbhatam kira tasmim avase kathina"nti. Tassa bhikkhuno
savanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino vippakatacTvaram samadaya pakkamati "paccessa"nti. So bahisTmagato
tam cTvaram kareti. So katacTvaro - "paccessam paccessa"nti bahiddha kathinuddharam vTtinameti.
Tassa bhikkhuno sTmatikkantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino vippakatacTvaram samadaya pakkamati "paccessa"nti. So bahisTmagato
tam cTvaram kareti. So katacTvaro "paccessam paccessa"nti sambhunati kathinuddharam. Tassa
bhikkhuno saha bhikkhuhi kathinuddharo.
Chakkam.
Vippakatasamadayapannarasakam nitthitam.
Adayabhanavaro.
195. Anasadolasakam
318. Bhikkhu atthatakathino cTvarasaya pakkamati. So bahisTmagato tam cTvarasam payirupasati.
Anasaya labhati, asaya na labhati. Tassa evam hoti - "idhevimam cTvaram karessam, na paccessa"nti.
So tam cTvaram kareti. Tassa bhikkhuno nitthanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino cTvarasaya pakkamati. So bahisTmagato tam cTvarasam payirupasati.
Anasaya labhati, asaya na labhati. Tassa evam hoti - "nevimam cTvaram karessam, na paccessa"nti.
Tassa bhikkhuno sannitthanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino cTvarasaya pakkamati. So bahisTmagato tam cTvarasam payirupasati.
Anasaya labhati, asaya na labhati. Tassa evam hoti - "idhevimam cTvaram karessam, na paccessa"nti.
So tam cTvaram kareti. Tassa tam cTvaram kayiramanam nassati. Tassa bhikkhuno nasanantiko
kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino cTvarasaya pakkamati. Tassa bahisTmagatassa evam hoti - "idhevimam
cTvarasam payirupasissam, na paccessa"nti. So tam cTvarasam payirupasati. Tassa sa cTvarasa
upacchijjati. Tassa bhikkhuno asavacchediko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino cTvarasaya pakkamati "na paccessa"nti. So bahisTmagato tam cTvarasam
payirupasati. Anasaya labhati, asaya na labhati. Tassa evam hoti - "idhevimam cTvaram karessa"nti. So
tam cTvaram kareti. Tassa bhikkhuno nitthanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino cTvarasaya pakkamati "na paccessa"nti. So bahisTmagato tam cTvarasam
payirupasati. Anasaya labhati, asaya na labhati. Tassa evam hoti - "nevimam cTvaram karessa"nti.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 189 sur269
Tassa bhikkhuno sannitthanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino cTvarasaya pakkamati "na paccessa"nti. So bahisTmagato tam cTvarasam
payirupasati. Anasaya labhati, asaya na labhati. Tassa evam hoti - "idhevimam cTvaram karessa"nti. So
tam cTvaram kareti. Tassa tam cTvaram kayiramanam nassati. Tassa bhikkhuno nasanantiko
kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino cTvarasaya pakkamati "na paccessa"nti. Tassa bahisTmagatassa evam hoti
- "idhevimam cTvarasam payirupasissa"nti. So tam cTvarasam payirupasati. Tassa sa cTvarasa
upacchijjati. Tassa bhikkhuno asavacchediko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino cTvarasaya pakkamati anadhitthitena; nevassa hoti - ' 'paccessanti, na
panassa hoti - "na paccessa"nti. So bahisTmagato tam cTvarasam payirupasati. Anasaya labhati, asaya
na labhati. Tassa evam hoti - "idhevimam cTvaram karessam, na paccessa"nti. So tam cTvaram kareti.
Tassa bhikkhuno nitthanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino cTvarasaya pakkamati anadhitthitena; nevassa hoti - "paccessa"nti, na
panassa hoti - "na paccessa"nti. So bahisTmagato tam cTvarasam payirupasati. Anasaya labhati, asaya
na labhati. Tassa evam hoti - "nevimam cTvaram karessam, na paccessa"nti. Tassa bhikkhuno
sannitthanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino cTvarasaya pakkamati anadhitthitena; nevassa hoti - "paccessa"nti, na
panassa hoti - "na paccessa"nti. So bahisTmagato tam cTvarasam payirupasati. Anasaya labhati, asaya
na labhati. Tassa evam hoti - "idhevimam cTvaram karessam, na paccessa"nti. So tam cTvaram kareti.
Tassa tam cTvaram kayiramanam nassati. Tassa bhikkhuno nasanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino cTvarasaya pakkamati anadhitthitena; nevassa hoti - "paccessa"nti, na
panassa hoti - "na paccessa"nti. Tassa bahisTmagatassa evam hoti - "idhevimam cTvarasam
payirupasissam, na paccessa"nti. So tam cTvarasam payirupasati. Tassa sa cTvarasa upacchijjati. Tassa
bhikkhuno asavacchediko kathinuddharo.
Anasadolasakam [anasadvadasakam (sT.)] nitthitam.
196. Asadolasakam
319. Bhikkhu atthatakathino cTvarasaya pakkamati "paccessa"nti. So bahisTmagato tam cTvarasam
payirupasati. Asaya labhati, anasaya na labhati. Tassa evam hoti - "idhevimam cTvaram karessam, na
paccessa"nti. So tam cTvaram kareti. Tassa bhikkhuno nitthanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino cTvarasaya pakkamati "paccessa"nti. So bahisTmagato tam cTvarasam
payirupasati. Asaya labhati, anasaya na labhati. Tassa evam hoti - "nevimam cTvaram karessam, na
paccessa"nti. Tassa bhikkhuno sannitthanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino cTvarasaya pakkamati "paccessa"nti. So bahisTmagato tam cTvarasam
payirupasati. Asaya labhati, anasaya na labhati. Tassa evam hoti - "idhevimam cTvaram karessam, na
paccessa"nti. So tam cTvaram kareti. Tassa tam cTvaram kayiramanam nassati. Tassa bhikkhuno
nasanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino cTvarasaya pakkamati "paccessa"nti. Tassa bahisTmagatassa evam hoti -
"idhevimam cTvarasam payirupasissam, na paccessa"nti. So tam cTvarasam payirupasati. Tassa sa
cTvarasa upacchijjati. Tassa bhikkhuno asavacchediko kathinuddharo.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 190 sur269
Bhikkhu atthatakathino clvarasaya pakkamati "paccessa"nti. So bahislmagato sunati - "ubbhatam
kira tasmim avase kathina"nti. Tassa evam hoti - "yato tasmim avase ubbhatam kathinam, idhevimam
cTvarasam payirupasissa"nti. So tam cTvarasam payirupasati. Asaya labhati, anasaya na labhati. Tassa
evam hoti - "idhevimam cTvaram karessam, na paccessa"nti. So tam cTvaram kareti. Tassa bhikkhuno
nitthanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino cTvarasaya pakkamati "paccessa"nti. So bahisTmagato sunati - "ubbhatam
kira tasmim avase kathina"nti. Tassa evam hoti - "yato tasmim avase ubbhatam kathinam, idhevimam
cTvarasam payirupasissa' 'nti. So tam cTvarasam payirupasati. Asaya labhati, anasaya na labhati. Tassa
evam hoti - "nevimam cTvaram karessam, na paccessa"nti. Tassa bhikkhuno sannitthanantiko
kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino cTvarasaya pakkamati "paccessa"nti. So bahisTmagato sunati - "ubbhatam
kira tasmim avase kathina"nti. Tassa evam hoti - "yato tasmim avase ubbhatam kathinam, idhevimam
cTvarasam payirupasissa' 'nti. So tam cTvarasam payirupasati. Asaya labhati, anasaya na labhati. Tassa
evam hoti - "idhevimam cTvaram karessam, na paccessa"nti. So tam cTvaram kareti. Tassa tam cTvaram
kayiramanam nassati. Tassa bhikkhuno nasanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino cTvarasaya pakkamati "paccessa"nti. So bahisTmagato sunati - "ubbhatam
kira tasmim avase kathina"nti. Tassa evam hoti - "yato tasmim avase ubbhatam kathinam, idhevimam
cTvarasam payirupasissam, na paccessa"nti. So tam cTvarasam payirupasati. Tassa sa cTvarasa
upacchijjati. Tassa bhikkhuno asavacchediko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino cTvarasaya pakkamati "paccessa"nti. So bahisTmagato tam cTvarasam
payirupasati. Asaya labhati, anasaya na labhati. So tam cTvaram kareti. So katacTvaro sunati -
"ubbhatam kira tasmim avase kathina"nti. Tassa bhikkhuno savanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino cTvarasaya pakkamati "paccessa"nti. Tassa bahisTmagatassa evam hoti -
"idhevimam cTvarasam payirupasissam, na paccessa"nti. So tam cTvarasam payirupasati. Tassa sa
cTvarasa upacchijjati. Tassa bhikkhuno asavacchediko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino cTvarasaya pakkamati "paccessa"nti. So bahisTmagato tam cTvarasam
payirupasati. Asaya labhati, anasaya na labhati. So tam cTvaram kareti. So katacTvaro "paccessam
paccessa"nti - bahiddha kathinuddharam vTtinameti. Tassa bhikkhuno sTmatikkantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino cTvarasaya pakkamati "paccessa"nti. So bahisTmagato tam cTvarasam
payirupasati. Asaya labhati, anasaya na labhati. So tam cTvaram kareti. So katacTvaro "paccessam
paccessa"nti - sambhunati kathinuddharam. Tassa bhikkhuno saha bhikkhuhi kathinuddharo.
Asadolasakam nitthitam.
197. Karanlyadolasakam
320. Bhikkhu atthatakathino kenacideva karanTyena pakkamati. Tassa bahisTmagatassa cTvarasa
uppajjati. So tam cTvarasam payirupasati. Anasaya labhati, asaya na labhati. Tassa evam hoti -
"idhevimam cTvaram karessam, na paccessa"nti. So tam cTvaram kareti. Tassa bhikkhuno nitthanantiko
kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino kenacideva karanTyena pakkamati. Tassa bahisTmagatassa cTvarasa
uppajjati. So tam cTvarasam payirupasati. Anasaya labhati, asaya na labhati. Tassa evam hoti -
"nevimam cTvaram karessam, na paccessa"nti. Tassa bhikkhuno sannitthanantiko kathinuddharo.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 191 sur269
Bhikkhu atthatakathino kenacideva karanlyena pakkamati. Tassa bahislmagatassa clvarasa
uppajjati. So tam cTvarasam payirupasati. Anasaya labhati, asaya na labhati. Tassa evam hoti -
"idhevimam cTvaram karessam, na paccessa"nti. So tam cTvaram kareti. Tassa tam cTvaram
kayiramanam nassati. Tassa bhikkhuno nasanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino kenacideva karanlyena pakkamati. Tassa bahisTmagatassa cTvarasa
uppajjati. Tassa evam hoti - "idhevimam cTvarasam payirupasissam, na paccessa"nti. So tam cTvarasam
payirupasati. Tassa sa cTvarasa upacchijjati. Tassa bhikkhuno asavacchediko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino kenacideva karanlyena pakkamati "na paccessa"nti. Tassa bahisTmagatassa
cTvarasa uppajjati. So tam cTvarasam payirupasati. Anasaya labhati, asaya na labhati. Tassa evam hoti -
"idhevimam cTvaram karessa"nti. So tam cTvaram kareti. Tassa bhikkhuno nitthanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino kenacideva karanlyena pakkamati "na paccessa"nti. Tassa bahislmagatassa
clvarasa uppajjati. So tam clvarasam payirupasati. Anasaya labhati, asaya na labhati. Tassa evam hoti -
"nevimam clvaram karessa"nti. Tassa bhikkhuno sannitthanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino kenacideva karanlyena pakkamati "na paccessa"nti. Tassa bahislmagatassa
clvarasa uppajjati. So tam clvarasam payirupasati. Anasaya labhati, asaya na labhati. Tassa evam hoti -
"idhevimam clvaram karessa"nti. So tam clvaram kareti. Tassa tam clvaram kayiramanam nassati.
Tassa bhikkhuno nasanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino kenacideva karanlyena pakkamati "na paccessa"nti. Tassa bahislmagatassa
clvarasa uppajjati. Tassa evam hoti - "idhevimam clvarasam payirupasissa"nti. So tam clvarasam
payirupasati. Tassa sa clvarasa upacchijjati. Tassa bhikkhuno asavacchediko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino kenacideva karanlyena pakkamati anadhitthitena; nevassa hoti -
"paccessa"nti, na panassa hoti - "na paccessa"nti. Tassa bahislmagatassa clvarasa uppajjati. So tam
clvarasam payirupasati. Anasaya labhati, asaya na labhati. Tassa evam hoti - "idhevimam clvaram
karessam, na paccessa"nti. So tam clvaram kareti. Tassa bhikkhuno nitthanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino kenacideva karanlyena pakkamati anadhitthitena; nevassa hoti -
"paccessa"nti, na panassa hoti - "na paccessa"nti. Tassa bahislmagatassa clvarasa uppajjati. So tam
clvarasam payirupasati. Anasaya labhati, asaya na labhati. Tassa evam hoti - "nevimam clvaram
karessam, na paccessa"nti. Tassa bhikkhuno sannitthanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino kenacideva karanlyena pakkamati anadhitthitena; nevassa hoti -
"paccessa"nti, na panassa hoti - "na paccessa"nti. Tassa bahislmagatassa clvarasa uppajjati. So tam
clvarasam payirupasati. Anasaya labhati, asaya na labhati. Tassa evam hoti - "idhevimam clvaram
karessam, na paccessa"nti. So tam clvaram kareti. Tassa tam clvaram kayiramanam nassati. Tassa
bhikkhuno nasanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino kenacideva karanlyena pakkamati anadhitthitena; nevassa hoti -
"paccessa"nti, na panassa hoti - "na paccessa"nti. Tassa bahislmagatassa clvarasa uppajjati. Tassa
evam hoti - "idhevimam clvarasam payirupasissam, na paccessa"nti. So tam clvarasam payirupasati.
Tassa sa clvarasa upacchijjati. Tassa bhikkhuno asavacchediko kathinuddharo.
Karanlyadolasakam nitthitam.
198. Apavilayananavakam
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 192 sur 269
321. Bhikkhu atthatakathino disamgamiko pakkamati cTvarapativTsam apavilayamano
[apavinayamano (sT.), apacinayamano (ka.)]. Tamenam disahgatam bhikkhu pucchanti - "kaham tvam,
avuso, vassamvuttho, kattha ca te cTvarapativTso"ti? So evam vadeti - "amukasmim avase
vassamvutthomhi. Tattha ca me cTvarapativTso"ti. Te evam vadanti - "gacchavuso, tam cTvaram ahara,
mayam te idha cTvaram karissama"ti. So tam avasam gantva bhikkhu pucchati - "kaham me, avuso,
cTvarapativTso"ti? Te evam vadanti - "ayam te, avuso, cTvarapativTso; kaham gamissasT"ti? So evam
vadeti - "amukam nama [amukanca (ka.)] avasam gamissami, tattha me bhikkhu cTvaram karissantT"ti.
Te evam vadanti - "alam, avuso, ma agamasi. Mayam te idha cTvaram karissama"ti. Tassa evam hoti -
"idhevimam cTvaram karessam, na paccessa"nti. So tam cTvaram kareti. Tassa bhikkhuno nitthanantiko
kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino disamgamiko pakkamati. . .pe. . . "nevimam cTvaram karessam, na
paccessa"nti. Tassa bhikkhuno sannitthanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino disamgamiko pakkamati. . .pe. . . "idhevimam cTvaram karessam, na
paccessa"nti. So tam cTvaram kareti. Tassa tam cTvaram kayiramanam nassati. Tassa bhikkhuno
nasanantiko kathinuddharo.
322. Bhikkhu atthatakathino disamgamiko pakkamati cTvarapativTsam apavilayamano. Tamenam
disamgatam bhikkhu pucchanti - "kaham tvam, avuso, vassamvuttho, kattha ca te cTvarapativTso"ti? So
evam vadeti - "amukasmim avase vassamvutthomhi, tattha ca me cTvarapativTso"ti. Te evam vadanti -
"gacchavuso, tam cTvaram ahara, mayam te idha cTvaram karissama"ti. So tam avasam gantva bhikkhu
pucchati - "kaham me, avuso, cTvarapativTso"ti? Te evam vadanti - "ayam te, avuso, cTvarapativTso"ti.
So tam cTvaram adaya tam avasam gacchati. Tamenam antaramagge bhikkhu pucchanti - "avuso,
kaham gamissasT"ti? So evam vadeti - "amukam nama avasam gamissami, tattha me bhikkhu cTvaram
karissantT"ti. Te evam vadanti - "alam, avuso, ma agamasi, mayam te idha cTvaram karissama"ti.
Tassa evam hoti - "idhevimam cTvaram karessam na paccessa"nti. So tam cTvaram kareti. Tassa
bhikkhuno nitthanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino disamgamiko pakkamati cTvarapativTsam apavilayamano. Tamenam
disamgatam bhikkhu pucchanti - "kaham tvam, avuso, vassamvuttho, kattha ca te cTvarapativTso"ti? So
evam vadeti - "amukasmim avase vassamvutthomhi, tattha ca me cTvarapativTso"ti. Te evam vadanti -
"gacchavuso, tam cTvaram ahara, mayam te idha cTvaram karissama"ti. So tam avasam gantva bhikkhu
pucchati - "kaham me, avuso, cTvarapativTso"ti? Te evam vadanti - "ayam te, avuso, cTvarapativTso"ti.
So tam cTvaram adaya tam avasam gacchati. Tamenam antaramagge bhikkhu pucchanti - "avuso,
kaham gamissasT"ti? So evam vadeti - "amukam nama avasam gamissami, tattha me bhikkhu cTvaram
karissantT"ti. Te evam vadanti - "alam, avuso, ma agamasi, mayam te idha cTvaram karissama"ti.
Tassa evam hoti - "nevimam cTvaram karessam, na paccessa"nti. Tassa bhikkhuno sannitthanantiko
kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino disamgamiko pakkamati. . .pe. . . "idhevimam cTvaram karessam, na
paccessa"nti. So tam cTvaram kareti. Tassa tam cTvaram kayiramanam nassati. Tassa bhikkhuno
nasanantiko kathinuddharo.
323. Bhikkhu atthatakathino disamgamiko pakkamati cTvarapativTsam apavilayamano. Tamenam
disamgatam bhikkhu pucchanti - "kaham tvam, avuso, vassamvuttho, kattha ca te cTvarapativTso"ti? So
evam vadeti - "amukasmim avase vassamvutthomhi, tattha ca me cTvarapativTso"ti. Te evam vadanti -
"gacchavuso, tam cTvaram ahara, mayam te idha cTvaram karissama"ti. So tam avasam gantva bhikkhu
pucchati - "kaham me, avuso, cTvarapativTso"ti? Te evam vadanti - "ayam te, avuso, cTvarapativTso"ti.
So tam cTvaram adaya tam avasam gacchati. Tassa tam avasam gatassa evam hoti - "idhevimam
cTvaram karessam, na paccessa"nti. So tam cTvaram kareti. Tassa bhikkhuno nitthanantiko
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 193 sur269
kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino disamgamiko pakkamati. . .pe. . . "nevimam cTvaram karessam, na
paccessa"nti. Tassa bhikkhuno sannitthanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino disamgamiko pakkamati. . .pe. . . "idhevimam cTvaram karessam, na
paccessa"nti. So tam cTvaram kareti. Tassa tam cTvaram kayiramanam nassati. Tassa bhikkhuno
nasanantiko kathinuddharo.
Apavilayananavakam nitthitam.
199. Phasuviharapancakam
324. Bhikkhu atthatakathino phasuvihariko cTvaram adaya pakkamati - "amukam nama avasam
gamissami; tattha me phasu bhavissati vasissami, no ce me phasu bhavissati, amukam nama avasam
gamissami; tattha me phasu bhavissati vasissami, no ce me phasu bhavissati, amukam nama avasam
gamissami; tattha me phasu bhavissati vasissami, no ce me phasu bhavissati, paccessa"nti. Tassa
bahisTmagatassa evam hoti - "idhevimam cTvaram karessam, na paccessa"nti. So tam cTvaram kareti.
Tassa bhikkhuno nitthanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino phasuvihariko cTvaram adaya pakkamati - "amukam nama avasam
gamissami; tattha me phasu bhavissati vasissami, no ce me phasu bhavissati, amukam nama avasam
gamissami; tattha me phasu bhavissati vasissami, no ce me phasu bhavissati, amukam nama avasam
gamissami; tattha me phasu bhavissati vasissami, no ce me phasu bhavissati, paccessa"nti. Tassa
bahisTmagatassa evam hoti - "nevimam cTvaram karessam, na paccessa"nti. Tassa bhikkhuno
sannitthanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino phasuvihariko cTvaram adaya pakkamati - "amukam nama avasam
gamissami; tattha me phasu bhavissati vasissami, no ce me phasu bhavissati, amukam nama avasam
gamissami; tattha me phasu bhavissati vasissami, no ce me phasu bhavissati, amukam nama avasam
gamissami; tattha me phasu bhavissati vasissami, no ce me phasu bhavissati, paccessa"nti. Tassa
bahisTmagatassa evam hoti - "idhevimam cTvaram karessam, na paccessa"nti. So tam cTvaram kareti.
Tassa tam cTvaram kayiramanam nassati. Tassa bhikkhuno nasanantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino phasuvihariko cTvaram adaya pakkamati - "amukam nama avasam
gamissami; tattha me phasu bhavissati vasissami, no ce me phasu bhavissati, amukam nama avasam
gamissami; tattha me phasu bhavissati vasissami, no ce me phasu bhavissati, amukam nama avasam
gamissami; tattha me phasu bhavissati vasissami, no ce me phasu bhavissati, paccessa"nti. So
bahisTmagato tam cTvaram kareti. So katacTvaro - "paccessam paccessa"nti bahiddha kathinuddharam
vTtinameti. Tassa bhikkhuno sTmatikkantiko kathinuddharo.
Bhikkhu atthatakathino phasuvihariko cTvaram adaya pakkamati - "amukam nama avasam
gamissami; tattha me phasu bhavissati vasissami, no ce me phasu bhavissati, amukam nama avasam
gamissami; tattha me phasu bhavissati vasissami, no ce me phasu bhavissati, amukam nama avasam
gamissami; tattha me phasu bhavissati vasissami, no ce me phasu bhavissati, paccessa"nti. So
bahisTmagato tam cTvaram kareti. So katacTvaro ' 'paccessam paccessa' 'nti sambhunati kathinuddharam.
Tassa bhikkhuno saha bhikkhuhi kathinuddharo.
Phasuviharapancakam nitthitam.
200. Palibodhapalibodhakatha
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 194 sur 269
325. Dveme, bhikkhave, kathinassa palibodha, dve apalibodha. Katame ca, bhikkhave, dve
kathinassa palibodha? Avasapalibodho ca clvarapalibodho ca. Kathanca, bhikkhave, avasapalibodho
hoti? Idha, bhikkhave, bhikkhu vasati va tasmim avase, sapekkho va pakkamati "paccessa"nti. Evam
kho, bhikkhave, avasapalibodho hoti. Kathanca, bhikkhave, clvarapalibodho hoti? Idha, bhikkhave,
bhikkhuno cTvaram akatam va hoti vippakatam va, cTvarasa va anupacchinna. Evam kho, bhikkhave,
cTvarapalibodho hoti. Ime kho, bhikkhave, dve kathinassa palibodha.
Katame ca, bhikkhave, dve kathinassa apalibodha? Avasaapalibodho ca cTvaraapalibodho ca.
Kathanca, bhikkhave, avasaapalibodho hoti? Idha, bhikkhave, bhikkhu pakkamati tamha avasa cattena
vantena muttena anapekkho [anapekkhena (ka.)] "na paccessa"nti. Evam kho, bhikkhave,
avasaapalibodho hoti. Kathanca, bhikkhave, cTvaraapalibodho hoti? Idha, bhikkhave, bhikkhuno cTvaram
katam va hoti, nattham va vinattham va daddham va, cTvarasa va upacchinna. Evam kho, bhikkhave,
cTvaraapalibodho hoti. Ime kho, bhikkhave, dve kathinassa apalibodhati.
Palibodhapalibodhakatha nitthita.
Kathinakkhandhako nitthito sattamo.
201. Tassuddanam
Timsa paveyyaka bhikkhfi, saketukkanthita vasum;
Vassamvutthokapunnehi, agamum jinadassanam.
Idam vatthu kathinassa, kappissanti ca pancaka;
Anamanta asamacara, tatheva ganabhojanam.
Yavadatthanca uppado, atthatanam bhavissati;
Natti evatthatanceva, evanceva anatthatam.
Ullikhi dhovana ceva, vicarananca chedanam;
Bandhano vatti kandusa, dalhTkammanuvatika.
Paribhandam ovaddheyyam, maddana nimittam katha;
Kukku sannidhi nissaggi, na kappannatra te tayo.
Annatra pancatireke, sanchinnena samandalT;
Nannatra puggala samma, nissTmatthonumodati.
Kathinanatthatam hoti, evam buddhena desitam;
Ahatakappapiloti, pamsu papanikaya ca.
Animittaparikatha, akukku ca asannidhi;
Anissaggi kappakate, tatha ticTvarena ca.
Pancake vatireke va, chinne samandalTkate;
Puggalassatthara samma, sTmattho anumodati.
Evam kathinattharanam, ubbharassatthamatika;
Pakkamananti nitthanam, sannitthananca nasanam.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 195 sur 269
Savanam asavacchedi, sima sahubbharatthami;
KatacTvaramadaya, "na paccessa"nti gacchati.
Tassa tam kathinuddhara,e hoti pakkamanantiko;
Adaya clvaram yati, nissTme idam cintayi.
"Karessam na paccessa"nti, nitthane kathinuddharo;
Adaya nissTmam neva, "na paccessa"nti manaso.
Tassa tam kathinuddharo, sannitthanantiko bhave;
Adaya cTvaram yati, nissTme idam cintayi.
' 'Karessam na paccessa' 'nti, kayiram tassa nassati;
Tassa tam kathinuddharo, bhavati nasanantiko.
Adaya yati "paccessam", bahi kareti cTvaram;
KatacTvaro sunati, ubbhatam kathinam tahim.
Tassa tam kathinuddharo, bhavati savanantiko;
Adaya yati "paccessam", bahi kareti cTvaram.
KatacTvaro bahiddha, nameti kathinuddharam;
Tassa tam kathinuddharo, sTmatikkantiko bhave.
Adaya yati "paccessam", bahi kareti cTvaram;
KatacTvaro paccessam, sambhoti kathinuddharam.
Tassa tam kathinuddharo, saha bhikkhuhi jayati;
Adaya ca samadaya, satta-sattavidha gati.
Pakkamanantika natthi, chakke vippakate [chatthe vippakata (sT.), chacca vippakatha (ka.)]
gati;
Adaya nissTmagatam, karessam iti jayati.
Nitthanam sannitthananca, nasananca ime tayo;
Adaya "na paccessa"nti, bahisTme karomiti.
Nitthanam sannitthanampi, nasanampi idam tayo;
Anadhitthitena nevassa, hettha tTni nayavidhi.
Adaya yati paccessam, bahisTme karomiti;
"Na paccessa"nti kareti, nitthane kathinuddharo.
Sannitthanam nasananca, savanasTmatikkama;
Saha bhikkhuhi jayetha, evam pannarasam gati.
Samadaya vippakata, samadaya puna tatha;
Ime te caturo vara, sabbe pannarasavidhi.
Anasaya ca asaya, karanTyo ca te tayo;
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 196 sur269
Nayato tam vijaneyya, tayo dvadasa dvadasa.
Apavilana navettha [apavilayamaneva (sya.), apavina nava cettha (sl.)], phasu pancavidha
tahim;
Palibodhapalibodha, uddanam nayato katanti.
Imamhi khandhake vatthu dolasakapeyyalamukhani ekasatam attharasa.
Kathinakkhandhako nitthito.
8. Clvarakkhandhako
202. Jlvakavatthu
326. Tena samayena buddho bhagava rajagahe viharati veluvane kalandakanivape. Tena kho pana
samayena vesali iddha ceva hoti phita [phlta (bahusu)] ca bahujana ca akinnamanussa ca subhikkha ca;
satta ca pasadasahassani satta ca pasadasatani satta ca pasada; satta ca kutagarasahassani satta ca
kutagarasatani satta ca kutagarani; satta ca aramasahassani satta ca aramasatani satta ca arama; satta ca
pokkharanlsahassani satta ca pokkharanlsatani satta ca pokkharaniyo; ambapall ca ganika abhirupa hoti
dassanlya pasadika paramaya vannapokkharataya samannagata, padakkhina [padakkha (sya.)] nacce ca
glte ca vadite ca, abhisata atthikanam atthikanam manussanam panhasaya ca rattim gacchati; taya ca
vesall bhiyyosomattaya upasobhati. Atha kho rajagahako negamo vesalim agamasi kenacideva
karanlyena. Addasa kho rajagahako negamo vesalim iddhanceva phitanca bahujananca
akinnamanussanca subhikkhanca; satta ca pasadasahassani satta ca pasadasatani satta ca pasade; satta ca
kutagarasahassani satta ca kutagarasatani satta ca kutagarani; satta ca aramasahassani satta ca
aramasatani satta ca arame; satta ca pokkharanlsahassani satta ca pokkharanlsatani satta ca
pokkharaniyo; ambapalinca ganikam abhirupam dassanlyam pasadikam paramaya vannapokkharataya
samannagatam, padakkhinam [padakkham (sya.)] nacce ca glte ca vadite ca, abhisatam atthikanam
atthikanam manussanam pannasaya ca rattim gacchantim, taya ca vesalim bhiyyosomattaya
upasobhantim.
327. Atha kho rajagahako negamo vesaliyam tam karanlyam tlretva punadeva rajagaham
paccaganchi. Yena raja magadho seniyo bimbisaro tenupasahkami, upasahkamitva rajanam magadham
seniyam bimbisaram etadavoca - ' 'vesall, deva, iddha ceva phita ca bahujana ca akinnamanussa ca
subhikkha ca; satta ca pasadasahassani. . .pe. . . taya ca vesall bhiyyosomattaya upasobhati. Sadhu, deva,
mayampi ganikam vutthapessama"ti [vutthapeyyama (ka.)]. "Tena hi, bhane, tadisim kumarim janatha
yam tumhe ganikam vutthapeyyatha' 'ti. Tena kho pana samayena rajagahe salavatl nama kumarl
abhirupa hoti dassanlya pasadika paramaya vannapokkharataya samannagata. Atha kho rajagahako
negamo salavatim kumarim ganikam vutthapesi. Atha kho salavatl ganika nacirasseva padakkhina ahosi
nacce ca glte ca vadite ca, abhisata atthikanam atthikanam manussanam patisatena ca rattim gacchati.
Atha kho salavatl ganika nacirasseva gabbhinl ahosi. Atha kho salavatiya ganikaya etadahosi - "itthl
kho gabbhinl purisanam amanapa. Sace mam koci janissati salavatl ganika gabbhinlti, sabbo me sakkaro
bhanjissati [ parihayissati (sT. sya.)]. Yamnunaham gilanam pativedeyya"nti. Atha kho salavatl ganika
dovarikam anapesi - "ma, bhane dovarika, koci puriso pavisi. Yo ca mam pucchati, 'gilana'ti
pativedehl"ti. "Evam, ayye"ti kho so dovariko salavatiya ganikaya paccassosi. Atha kho salavatl
ganika tassa gabbhassa paripakamanvaya puttam vijayi. Atha kho salavatl ganika dasim anapesi -
"handa, je, imam darakam kattarasuppe pakkhipitva nlharitva sahkarakute chaddehf'ti. "Evam,
ayye"ti kho sa dasl salavatiya ganikaya patissutva tam darakam kattarasuppe pakkhipitva nlharitva
sahkarakute chaddesi.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 197 sur269
328. Tena kho pana samayena abhayo nama rajakumaro kalasseva rajupatthanam gacchanto addasa
tam darakam kakehi samparikinnam, disvana manusse pucchi - "kim etam, bhane, kakehi
samparikinna"nti? "Darako, deva"ti. "JTvati, bhane"ti? "Jlvati, deva"ti. "Tenahi, bhane, tam
darakam amhakam antepuram netva dhatlnam detha posetu"nti. "Evam, deva"ti kho te manussa
abhayassa rajakumarassa patissutva tam darakam abhayassa rajakumarassa antepuram netva dhatlnam
adamsu - "posetha"ti. Tassa jlvatlti 'jlvako'ti namam akamsu. Kumarena posapitoti 'komarabhacco'ti
namam akamsu. Atha kho jlvako komarabhacco nacirasseva vinnutam papuni. Atha kho jlvako
komarabhacco yena abhayo rajakumaro tenupasahkami; upasahkamitva abhayam rajakumaram
etadavoca - ' 'ka me, deva, mata, ko pita' 'ti? ' ' Ahampi kho te, bhane jlvaka, mataram na janami; api
caham te pita; mayasi [mayapi (ka.)] posapito"ti. Atha kho jTvakassa komarabhaccassa etadahosi -
"imani kho rajakulani na sukarani asippena upajlvitum. Yamnunaham sippam sikkheyya"nti.
329. Tena kho pana samayena takkasilayam [takkasllayam (ka.)] disapamokkho vejjo pativasati.
Atha kho jivako komarabhacco abhayam rajakumaram anapuccha yena takkasila tena pakkami.
Anupubbena yena takkasila, yena vejjo tenupasahkami; upasahkamitva tam vejjam etadavoca -
"icchamaham, acariya, sippam sikkhitu"nti. "Tena hi, bhane jlvaka, sikkhassu"ti. Atha kho jivako
komarabhacco bahunca ganhati lahunca ganhati sutthu ca upadhareti, gahitancassa na sammussati [na
pamussati (sl. sya.)]. Atha kho jivakassa komarabhaccassa sattannam vassanam accayena etadahosi -
"aham, kho bahunca ganhami lahunca ganhami sutthu ca upadharemi, gahitanca me na sammussati,
satta ca me vassani adhiyantassa, nayimassa sippassa anto panhayati. Kada imassa sippassa anto
pahhayissati' 'ti. Atha kho jivako komarabhacco yena so vejjo tenupasahkami, upasahkamitva tam
vejjam etadavoca - "aham kho, acariya, bahuhca ganhami lahuhca ganhami sutthu ca upadharemi,
gahitahca me na sammussati, satta ca me vassani adhiyantassa, nayimassa sippassa anto panhayati. Kada
imassa sippassa anto pahhayissati"ti? "Tena hi, bhane jivaka, khanittim adaya takkasilaya samanta
yojanam ahinditva yam kihci abhesajjam passeyyasi tam ahara"ti. "Evam, acariya"ti kho jTvako
komarabhacco tassa vejjassa patissutva khanittim adaya takkasilaya samanta yojanam ahindanto na kihci
abhesajjam addasa. Atha kho jivako komarabhacco yena so vejjo tenupasahkami, upasahkamitva tam
vejjam etadavoca - "ahindantomhi, acariya, takkasilaya samanta yojanam, na kihci [ahintanto na kihci
(ka.)] abhesajjam addasa"nti. "Susikkhitosi, bhanejivaka. Alamte ettakam jivikaya"ti jivakassa
komarabhaccassa parittam patheyyam padasi. Atha kho jlvako komarabhacco tam parittam patheyyam
adaya yena rajagaham tena pakkami. Atha kho jlvakassa komarabhaccassa tam parittam patheyyam
antaramagge sakete parikkhayam agamasi. Atha kho jlvakassa komarabhaccassa etadahosi - ' 'ime kho
magga kantara appodaka appabhakkha, na sukara apatheyyena gantum. Yamnunaham patheyyam
pariyeseyya"nti.
Jivakavatthu nitthitam.
203. Setthibhariyavatthu
330. Tena kho pana samayena sakete setthibhariyaya sattavassiko slsabadho hoti. Bahu mahanta
mahanta disapamokkha vejja agantva nasakkhimsu arogam katum. Bahum hirahham adaya agamamsu.
Atha kho jlvako komarabhacco saketam pavisitva manusse pucchi - "ko, bhane, gilano, kam
tikicchaml"ti? "Etissa, acariya, setthibhariyaya sattavassiko slsabadho; gaccha, acariya, setthibhariyam
tikicchahl' 'ti. Atha kho jlvako komarabhacco yena setthissa gahapatissa nivesanam tenupasahkami;
upasahkamitva dovarikam anapesi - "gaccha, bhane dovarika, setthibhariyaya pavada- 'vejjo, ayye,
agato, so tam datthukamo"'ti. "Evam, acariya"ti kho so dovariko jlvakassa komarabhaccassa
patissutva yena setthibhariya tenupasahkami, upasahkamitva setthibhariyam etadavoca - "vejjo, ayye,
agato; so tam datthukamo"ti. "Kldiso, bhane dovarika, vejjo"ti? "Daharako, ayye"ti. "Alam, bhane
dovarika, kim me daharako vejjo karissati? Bahu mahanta mahanta disapamokkha vejja agantva
nasakkhimsu arogam katum. Bahum hirahnam adaya agamamsu"ti. Atha kho so dovariko yena jlvako
komarabhacco tenupasahkami; upasahkamitvajlvakam komarabhaccam etadavoca- "setthibhariya,
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 198 sur269
acariya, evamaha - 'alam, bhane dovarika, kim me daharako vejjo karissati? Bahvi mahanta
mahanta disapamokkha vejja agantva nasakkhimsu arogam katum. Bahum hirarifiam adaya
agamamsu' ' 'ti. "Gaccha, bhane dovarika, setthibhariyaya pavada - 'vejjo, ayye, evamaha - ma kira,
ayye, pure kihci adasi. Yada aroga ahosi tada yam iccheyyasi tam dajjeyyasl"'ti. "Evam, acariya"ti kho
so dovariko jlvakassa komarabhaccassa patissutva yena setthibhariya tenupasahkami; upasarikamitva
setthibhariyam etadavoca - "vejjo, ayye, evamaha - 'ma kira, ayye, pure kirici adasi. Yada aroga ahosi
tada yam iccheyyasi tam dajjeyyasl'"ti. "Tena hi, bhane dovarika, vejjo agacchattT'ti. "Evam, ayye"ti
kho so dovariko setthibhariyaya patissutva yena jivako komarabhacco tenupasarikami, upasarikamitva
jrvakam komarabhaccam etadavoca - "setthibhariya tam, acariya, pakkosatF'ti.
Atha kho jivako komarabhacco yena setthibhariya tenupasarikami, upasarikamitva setthibhariyaya
vikaram sallakkhetva setthibhariyam etadavoca- "pasatena, ayye, sappina attho"ti. Atha kho
setthibhariya jlvakassa komarabhaccassa pasatam sappim dapesi. Atha kho jivako komarabhacco tam
pasatam sappim nanabhesajjehi nippacitva setthibhariyam maflcake uttanam nipatetva [nipajjapetva (sT.
sya.)] natthuto adasi. Atha kho tam sappim natthuto dinnam mukhato uggaflchi. Atha kho setthibhariya
patiggahe nitthubhitva dasim anapesi - ' 'handa, je, imam sappim picuna ganhahl' 'ti. Atha kho jlvakassa
komarabhaccassa etadahosi - "acchariyam [acchariyam vata bho (sya.)] yava lukhayam gharani, yatra
hi nama imam chaddanlyadhammam sappim picuna gahapessati. Bahukani ca me mahagghani
[mahagghani mahagghani (sT. sya.)] bhesajjani upagatani. Kimpi mayam kirici [kafici (sya.)]
deyyadhammam dassatF'ti. Atha kho setthibhariya jlvakassa komarabhaccassa vikaram sallakkhetva
jivakam komarabhaccam etadavoca - "kissa tvam, acariya, vimanosT"ti? Idha me etadahosi -
"acchariyam yava lukhayam dharanT, yatra hi nama imam chaddanTyadhammam sappim picuna
gahapessati. Bahukani ca me mahagghani sajjani upagatani. Kimpi mayam kiftci deyyadhammam
dassatT"ti. "Mayam kho, acariya, agarika nama upajanametassa samyamassa. Varametam sappi
dasanam va kammakaranam va padabbharijanam va padTpakarane va asittam. Ma kho tvam, acariya,
vimano ahosi. Na te deyyadhammo hayissatl' 'ti. Atha kho jlvako komarabhacco setthibhariyaya
sattavassikam slsabadham ekeneva natthukammena apakaddhi. Atha kho setthibhariya aroga samana
jlvakassa komarabhaccassa cattari sahassani padasi. Putto - mata me aroga thitati cattari sahassani
padasi. Sunisa - sassu me aroga thitati cattari sahassani padasi. Setthi gahapati - bhariya me aroga thitati
cattari sahassani padasi dasaftca dasiftca assaratharica.
Atha kho jlvako komarabhacco tani solasasahassani adaya dasarica dasiftca assarathaftca yena
rajagaham tena pakkami. Anupubbena yena rajagaham yena abhayo rajakumaro tenupasarikami,
upasarikamitva abhayam rajakumaram etadavoca - "idam me, deva, pathamakammam solasasahassani
daso ca dasl ca assaratho ca. Patigganhatu me devo posavanika"nti. "Alam, bhane jlvaka; tuyhameva
hotu. Amhakarifleva antepure nivesanam mapehl"ti. "Evam, deva"ti kho jlvako komarabhacco
abhayassa rajakumarassa patissutva abhayassa rajakumarassa antepure nivesanam mapesi.
Setthibhariyavatthu nitthitam.
204. Bimbisararajavatthu
331. Tena kho pana samayena rariflo magadhassa seniyassa bimbisarassa bhagandalabadho hoti.
Sataka lohitena makkhiyanti. Deviyo disva uppandenti - ' 'utunl dani devo, puppham devassa
uppannam, na ciram [nacirasseva (sya.)] devo vijayissatl"ti. Tena raja mariku hoti. Atha kho raja
magadho seniyo bimbisaro abhayam rajakumaram etadavoca - "mayham kho, bhane abhaya, tadiso
abadho, sataka lohitena makkhiyanti, deviyo mam disva uppandenti - 'utunl dani devo, puppham
devassa uppannam, na ciram devo vijayissatl'ti. Irigha, bhane abhaya, tadisam vejjam janahi yo mam
tikiccheyya"ti. "Ayam, deva, amhakam jlvako vejjo taruno bhadrako. So devam tikicchissatF'ti. "Tena
hi, bhane abhaya, jlvakam vejjam anapehi; so mam tikicchissatl"ti. Atha kho abhayo rajakumaro
jlvakam komarabhaccam anapesi - "gaccha, bhane jlvaka, rajanam tikicchahF'ti. "Evam, deva"ti kho
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 199 sur 269
jlvako komarabhacco abhayassa rajakumarassa patissutva nakhena bhesajjam adaya yena raja
magadho seniyo bimbisaro tenupasahkami, upasahkamitva rajanam magadham seniyam bimbisaram
etadavoca- "abadham te, deva, passama"ti [passamlti (sya.)]. Atha kho jlvako komarabhacco ranho
magadhassa seniyassa bimbisarassa bhagandalabadham ekeneva alepena apakaddhi. Atha kho raja
magadho seniyo bimbisaro arogo samano pahca itthisatani sabbalahkaram bhusapetva omuhcapetva
punjam karapetva jlvakam komarabhaccam etadavoca - "etam, bhane jlvaka, pahcannam itthisatanam
sabbalahkaram tuyham hotu"ti. "Alam, deva, adhikaram me devo saratu"ti. "Tena hi, bhane jlvaka,
mam upatthaha, itthagarahca, buddhappamukhahca bhikkhusahgha"nti. "Evam, deva"ti kho jlvako
komarabhacco rahho magadhassa seniyassa bimbisarassa paccassosi.
Bimbisararajavatthu nitthitam.
205. Rajagahasetthivatthu
332. Tena kho pana samayena rajagahakassa setthissa sattavassiko slsabadho hoti. Bahu mahanta
mahanta disapamokkha vejja agantva nasakkhimsu arogam katum. Bahum hirahham adaya agamamsu.
Api ca, vejjehi paccakkhato hoti. Ekacce vejja evamahamsu - "pahcamam divasam setthi gahapati
kalam karissatF'ti. Ekacce vejja evamahamsu - "sattamam divasam setthi gahapati kalam karissatl"ti.
Atha kho rajagahakassa negamassa etadahosi - "ayam kho setthi gahapati bahupakaro rahho ceva
negamassa ca. Api ca, vejjehi paccakkhato. Ekacce vejja evamahamsu - 'pahcamam divasam setthi
gahapati kalam karissatl'ti. Ekacce vejja evamahamsu - 'sattamam divasam setthi gahapati kalam
karissatl'ti. Ayahca rahho jlvako vejjo taruno bhadrako. Yamnuna mayam rajanam jlvakam vejjam
yaceyyama setthim gahapatim tikicchitu"nti. Atha kho rajagahako negamo yena raja magadho seniyo
bimbisaro tenupasahkami; upasahkamitva rajanam magadham seniyam bimbisaram etadavoca - "ayam,
deva, setthi gahapati bahupakaro devassa ceva negamassa ca; api ca, vejjehi paccakkhato. Ekacce vejja
evamahamsu - pahcamam divasam setthi gahapati kalam karissatlti. Ekacce vejja evamahamsu -
sattamam divasam setthi gahapati kalam karissatlti. Sadhu devo jlvakam vejjam anapetu setthim
gahapatim tikicchitu' 'nti.
Atha kho raja magadho seniyo bimbisaro jlvakam komarabhaccam anapesi - "gaccha, bhane
jlvaka, setthim gahapatim tikicchahl"ti. ' 'Evam, deva' 'ti kho jlvako komarabhacco rahho magadhassa
seniyassa bimbisarassa patissutva yena setthi gahapati tenupasahkami; upasahkamitva setthissa
gahapatissa vikaram sallakkhetva setthim gahapatim etadavoca - "sace tvam, gahapati, arogo
bhaveyyasi [sacaham tam gahapati arogapeyyam (sl.), sacaham tam gahapati arogam kareyyam (sya.)]
kim me assa deyyadhammo"ti? "Sabbam sapateyyahca te, acariya, hotu, ahahca te daso"ti.
"Sakkhissasi pana tvam, gahapati, ekena passena sattamase nipajjitu"nti? "Sakkomaham, acariya,
ekena passena sattamase nipajjitu"nti. "Sakkhissasi pana tvam, gahapati, dutiyena passena sattamase
nipajjitu"nti? "Sakkomaham, acariya, dutiyena passena sattamase nipajjitu"nti. "Sakkhissasi pana
tvam, gahapati, uttano sattamase nipajjitu"nti? "Sakkomaham, acariya, uttano sattamase nipajjitu"nti.
Atha kho jlvako komarabhacco setthim gahapatim mahcake nipatetva [nipajjapetva (sl. sya.)]
mahcake [mahcakena (sl.)] sambandhitva slsacchavim uppatetva [phaletva (sl.)] sibbinim vinametva dve
panake nlharitva mahajanassa dassesi - "passathayye [passesyatha (sl.), passatha (sya.), passathayyo
(ka.)], ime dve panake, ekam khuddakam ekam mahallakam. Ye te acariya evamahamsu - pahcamam
divasam setthi gahapati kalam karissatlti - tehayam mahallako panako dittho. Pahcamam divasam
setthissa gahapatissa matthaluhgam pariyadiyissati. Matthaluhgassa pariyadana setthi gahapati kalam
karissati. Sudittho tehi acariyehi. Ye te acariya evamahamsu - sattamam divasam setthi gahapati kalam
karissatlti - tehayam khuddako panako dittho. Sattamam divasam setthissa gahapatissa matthaluhgam
pariyadiyissati. Matthaluhgassa pariyadana setthi gahapati kalam karissati. Sudittho tehi acariyehl"ti.
Sibbinim sampatipatetva slsacchavim sibbitva alepam adasi. Atha kho setthi gahapati sattahassa
accayena jlvakam komarabhaccam etadavoca - "naham, acariya, sakkomi ekena passena sattamase
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 200 sur 269
nipajjitu"nti. "Nanu me tvam, gahapati, patissuni - sakkomaham, acariya, ekena passena
sattamase nipajjitu"nti? "Saccaham, acariya, patissunim, apaham marissami, naham sakkomi ekena
passena sattamase nipajjitu"nti. "Tena hi tvam, gahapati, dutiyena passena sattamase nipajjahf'ti. Atha
kho setthi gahapati sattahassa accayena jivakam komarabhaccam etadavoca - "naham, acariya, sakkomi
dutiyena passena sattamase nipajjitu"nti. "Nanu me tvam, gahapati, patissuni - sakkomaham, acariya,
dutiyena passena sattamase nipajjitu"nti? "Saccaham, acariya, patissunim, apaham marissami, naham,
acariya, sakkomi dutiyena passena sattamase nipajjitu"nti. "Tena hi tvam, gahapati, uttano sattamase
nipajjahf 'ti. Atha kho setthi gahapati sattahassa accayena jlvakam komarabhaccam etadavoca -
"naham, acariya, sakkomi uttano sattamase nipajjitu"nti. "Nanu me tvam, gahapati, patissuni -
sakkomaham, acariya, uttano sattamase nipajjitu"nti? "Saccaham, acariya, patissunim, apaham
marissami, naham sakkomi uttano sattamase nipajjitu"nti. "Aham ce tam, gahapati, na vadeyyam,
ettakampi tvam na nipajjeyyasi, api ca patikacceva maya ftato - tThi sattahehi setthi gahapati arogo
bhavissatlti. Utthehi, gahapati, arogosi. Janasi kim me deyyadhammo"ti? "Sabbam sapateyyanca te,
acariya, hotu, ahanca te daso"ti. "Alam, gahapati, ma me tvam sabbam sapateyyam adasi, ma ca me
daso. Ranno satasahassam dehi, mayham satasahassa"nti. Atha kho setthi gahapati arogo samano ranno
satasahassam adasi, jlvakassa komarabhaccassa satasahassam.
Rajagahasetthivatthu nitthitam.
206. Setthiputtavatthu
333. Tena kho pana samayena baranaseyyakassa setthiputtassa mokkhacikaya kllantassa
antaganthabadho hoti, yena yagupi pita na samma parinamam gacchati, bhattampi bhuttam na samma
parinamam gacchati, uccaropi passavopi na paguno. So tena kiso hoti lukho dubbanno
uppanduppandukajato dhamanisanthatagatto. Atha kho baranaseyyakassa setthissa etadahosi -
"mayham kho puttassa tadiso abadho, yena yagupi plta na samma parinamam gacchati, bhattampi
bhuttam na samma parinamam gacchati, uccaropi passavopi na paguno. So tena kiso lukho dubbanno
uppanduppandukajato dhamanisanthatagatto. Yamnunaham rajagaham gantva rajanam jivakam vejjam
yaceyyam puttam me tikicchitu"nti. Atha kho baranaseyyako setthi rajagaham gantva yena raja
magadho seniyo bimbisaro tenupasahkami, upasaftkamitva rajanam magadham seniyam bimbisaram
etadavoca - "mayham kho, deva, puttassa tadiso abadho, yena yagupi pita na samma parinamam
gacchati, bhattampi bhuttam na samma parinamam gacchati, uccaropi passavopi na paguno. So tena kiso
lukho dubbanno uppanduppandukajato dhamanisanthatagatto. Sadhu devo jivakam vejjam anapetu
puttam me tikicchitu"nti.
Atha kho raja magadho seniyo bimbisaro jlvakam komarabhaccam anapesi - "gaccha, bhane
jlvaka, baranasim gantva baranaseyyakam setthiputtam tikicchahi"ti. "Evam, deva"ti kho jivako
komarabhacco rafifio magadhassa seniyassa bimbisarassa patissutva baranasim gantva yena
baranaseyyako setthiputto tenupasafikami, upasafikamitva baranaseyyakassa setthiputtassa vikaram
sallakkhetva janam ussaretva tirokaraniyam parikkhipitva thambhe ubbandhitva [upanibandhitva (si.
sya.)] bhariyam purato thapetva udaracchavim uppatetva antaganthim mharitva bhariyaya dassesi -
"passa te samikassa abadham, imina yagupi pita na samma parinamam gacchati, bhattampi bhuttam na
samma parinamam gacchati, uccaropi passavopi na paguno; iminayam kiso lukho dubbanno
uppanduppandukajato dhamanisanthatagatto"ti. Antaganthim vinivethetva antani patipavesetva
udaracchavim sibbitva alepam adasi. Atha kho baranaseyyako setthiputto nacirasseva arogo ahosi. Atha
kho baranaseyyako setthi 'putto me arogo thito'ti [arogapitoti (si.)] jlvakassa komarabhaccassa
solasasahassani padasi. Atha kho jivako komarabhacco tani solasasahassani adaya punadeva rajagaham
paccagafichi.
Setthiputtavatthu nitthitam.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 201 sur269
207. Pajjotarajavatthu
334. Tena kho pana samayena ranno [ujjeniyam rahho (sya.)] pajjotassa pandurogabadho hoti.
Bahu mahanta mahanta disapamokkha vejja agantva nasakkhimsu arogam katum Bahum hirannam
adaya agamamsu. Atha kho raja pajjoto ranno magadhassa seniyassa bimbisarassa santike dutam pahesi
- "mayham kho tadiso abadho, sadhu devo jlvakam vejjam anapetu, so mam tikicchissatT"ti. Atha kho
raja magadho seniyo bimbisaro jlvakam komarabhaccam anapesi - "gaccha, bhane jlvaka; ujjenim
gantva rajanam pajjotam tikicchahl' 'ti. ' 'Evam, deva' 'ti kho jlvako komarabhacco ranno magadhassa
seniyassa bimbisarassa patissutva ujjenim gantva yena raja pajjoto tenupasahkami; upasahkamitva ranho
pajjotassa vikaram sallakkhetva rajanam pajjotam etadavoca - "sappim dehi [idam padadvayam sl. sya.
potthakesu natthi], sappim deva, nippacissami. Tam devo pivissati"ti. "Alam, bhane jivaka, yam te
sakka vina sappina arogam katum tam karohi. Jeguccham me sappi, patikula"nti. Atha kho jivakassa
komarabhaccassa etadahosi - "imassa kho rahho tadiso abadho, na sakka vina sappina arogam katum.
Yamnunaham sappim nippaceyyam kasavavannam kasavagandham kasavarasa"nti. Atha kho jivako
komarabhacco nanabhesajjehi sappim nippaci kasavavannam kasavagandham kasavarasam. Atha kho
jivakassa komarabhaccassa etadahosi - "imassa kho ranno sappi pitam parinamentam uddekam dassati.
Candoyam raja ghatapeyyapi mam. Yamnunaham patikacceva apuccheyya"nti. Atha kho jTvako
komarabhacco yena raja pajjoto tenupasahkami, upasahkamitva rajanam pajjotam etadavoca - "mayam
kho, deva, vejja nama tadisena muhuttena mulani uddharama bhesajjani samharama. Sadhu devo
vahanagaresu ca dvaresu ca anapetu - yena vahanena jlvako icchati tena vahanena gacchatu, yena
dvarena icchati tena dvarena gacchatu, yam kalam icchati tam kalam gacchatu, yam kalam icchati tam
kalam pavisatu"ti. Atha kho raja pajjoto vahanagaresu ca dvaresu ca anapesi - "yena vahanena jlvako
icchati tena vahanena gacchatu, yena dvarena icchati tena dvarena gacchatu, yam kalam icchati tam
kalam gacchatu, yam kalam icchati tam kalam pavisatu' 'ti.
Tena kho pana samayena rahho pajjotassa bhaddavatika nama hatthinika panhasayojanika hoti.
Atha kho jlvako komarabhacco rahho pajjotassa sappim [tam sappim (sya.)] upanamesi - "kasavam
devo pivatu"ti. Atha kho jlvako komarabhacco rajanam pajjotam sappim payetva hatthisalam gantva
bhaddavatikaya hatthinikaya nagaramha nippati.
Atha kho rahho pajjotassa tam sappi pltam parinamentam uddekam adasi. Atha kho raja pajjoto
manusse etadavoca - ' 'dutthena, bhane, jlvakena sappim payitomhi. Tena hi, bhane, jlvakam vejjam
vicinatha"ti. "Bhaddavatikaya, deva, hatthinikaya nagaramha nippatito"ti. Tena kho pana samayena
rahho pajjotassa kako nama daso satthiyojaniko hoti, amanussena paticca jato. Atha kho raja pajjoto
kakam dasam anapesi - "gaccha, bhane kaka, jlvakam vejjam nivattehi - raja tam, acariya, nivattapetlti.
Ete kho, bhane kaka, vejja nama bahumaya. Ma cassa kihci patiggahesf'ti.
Atha kho kako daso jlvakam komarabhaccam antaramagge kosambiyam sambhavesi
Patarasam karontam. Atha kho kako daso jlvakam komarabhaccam etadavoca - "raja tam, acariya,
nivattapetl"ti. "Agamehi, bhane kaka, yava bhuhjama [bhuhjami (sl. sya.)]. Handa, bhane kaka,
bhuhjassu"ti. "Alam, acariya, rahhamhi anatto - ete kho, bhane kaka, vejja nama bahumaya, ma cassa
kihci patiggahesF'ti. Tena kho pana samayena jlvako komarabhacco nakhena bhesajjam olumpetva
amalakahca khadati panlyahca pivati. Atha kho jlvako komarabhacco kakam dasam etadavoca -
"handa, bhane kaka, amalakahca khada panlyahca pivassu"ti. Atha kho kako daso - ayam kho vejjo
amalakahca khadati panlyahca pivati, na arahati kihci papakam hotunti - upaddhamalakahca khadi
panlyahca apayi. Tassa tam upaddhamalakam khaditam tattheva niccharesi. Atha kho kako daso jlvakam
komarabhaccam etadavoca- "atthi me, acariya, jlvita"nti? "Ma, bhane kaka, bhayi, tvam ceva arogo
bhavissasi raja ca. Cando so raja ghatapeyyapi mam, tenaham na nivattaml"ti bhaddavatikam
hatthinikam kakassa niyyadetva yena rajagaham tena pakkami. Anupubbena yena raja magadho seniyo
bimbisaro tenupasahkami; upasahkamitva rahho magadhassa seniyassa bimbisarassa etamattham
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 202 sur 269
arocesi. "Sutthu, bhane jlvaka, akasi yampi na nivatto, cando so raja ghatapeyyapi ta"nti. Atha kho
raja pajjoto arogo samano jlvakassa komarabhaccassa santike dutarn pahesi - "agacchatu jlvako, varam
dassamF'ti. "Alam, ayyo [deva (sya.)], adhikaram me devo saratu"ti.
Pajjotarajavatthu nitthitam.
208. Siveyyakadussayugakatha
335. Tena kho pana samayena ranno pajjotassa siveyyakam dussayugam uppannam hoti - bahunam
[bahunnam (si. sya.)] dussanam bahunam dussayuganam bahunam dussayugasatanam bahunam
dussayugasahassanam bahunam dussayugasatasahassanam agganca setthanca mokkhanca uttamanca
pavaranca. Atha kho raja pajjoto tam siveyyakam dussayugam jivakassa komarabhaccassa pahesi. Atha
kho jivakassa komarabhaccassa etadahosi - "idam kho me siveyyakam dussayugam rafiha pajjotena
pahitam - bahunam dussanam bahunam dussayuganam bahunam dussayugasatanam bahiinam
dussayugasahassanam bahunam dussayugasatasahassanam agganca setthanca mokkhanca uttamanca
pavaranca. Nayidam anno koci paccarahati annatra tena bhagavata arahata sammasambuddhena, ranna
va magadhena seniyena bimbisarena"ti.
Siveyyakadussayugakatha nitthita.
209. Samattimsavirecanakatha
336. Tena kho pana samayena bhagavato kayo dosabhisanno hoti. Atha kho bhagava ayasmantam
anandam amantesi - "dosabhisanno kho, ananda, tathagatassa kayo. Icchati tathagato virecanam
patu"nti. Atha kho ayasma anando yena jlvako komarabhacco tenupasahkami; upasahkamitva jivakam
komarabhaccam etadavoca- "dosabhisanno kho, avuso jlvaka, tathagatassa kayo. Icchati tathagato
virecanam patu"nti. "Tena hi, bhante ananda, bhagavato kayam katipaham sinehetha"ti. Atha kho
ayasma anando bhagavato kayam katipaham sinehetva yena jivako komarabhacco tenupasahkami;
upasahkamitva jivakam komarabhaccam etadavoca - "siniddho kho, avuso jlvaka, tathagatassa kayo.
Yassa dani kalam mahhasl"ti. Atha kho jlvakassa komarabhaccassa etadahosi - "na kho metam
patirupam yoham bhagavato olarikam virecanam dadeyya"nti. Tlni uppalahatthani nanabhesajjehi
paribhavetva yena bhagava tenupasahkami, upasahkamitva ekam uppalahattham bhagavato upanamesi -
"imam, bhante, bhagava pathamam uppalahattham upasihghatu. Idam bhagavantam dasakkhattum
virecessatl"ti. Dutiyam uppalahattham bhagavato upanamesi - "imam, bhante, bhagava dutiyam
uppalahattham upasihghatu. Idam bhagavantam dasakkhattum virecessatl"ti. Tatiyam uppalahattham
bhagavato upanamesi - "imam, bhante, bhagava tatiyam uppalahattham upasihghatu. Idam
bhagavantam dasakkhattum virecessatl"ti. Evam bhagavato samattimsaya virecanam bhavissatlti. Atha
kho jlvako komarabhacco bhagavato samattimsaya virecanam datva bhagavantam abhivadetva
padakkhinam katva pakkami. Atha kho jlvakassa komarabhaccassa bahi dvarakotthaka nikkhantassa
etadahosi - ' 'maya kho bhagavato samattimsaya virecanam dinnam. Dosabhisanno tathagatassa kayo.
Na bhagavantam samattimsakkhattum virecessati, ekunattimsakkhattum bhagavantam virecessati. Api
ca, bhagava viritto nahayissati. Nahatam bhagavantam sakim virecessati. Evam bhagavato samattimsaya
virecanam bhavissatl"ti.
Atha kho bhagava jlvakassa komarabhaccassa cetasa cetoparivitakkamahhaya ayasmantam
anandam amantesi - "idhananda, jlvakassa komarabhaccassa bahi dvarakotthaka nikkhantassa etadahosi
- 'maya kho bhagavato samattimsaya virecanam dinnam. Dosabhisanno tathagatassa kayo. Na
bhagavantam samatimsakkhattum virecessati, ekunatimsakkhattum bhagavantam virecessati. Api ca,
bhagava viritto nahayissati. Nahatam bhagavantam sakim virecessati. Evam bhagavato samattimsaya
virecanam bhavissatl'ti. Tena hananda, unhodakam patiyadehl"ti. "Evam, bhante"ti kho ayasma
anando bhagavato patissunitva unhodakam patiyadesi.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 203 sur 269
Atha kho jlvako komarabhacco yena bhagava tenupasahkami, upasahkamitva bhagavantam
abhivadetva ekamantam nisldi. Ekamantam nisinno kho jlvako komarabhacco bhagavantam etadavoca -
"viritto, bhante, bhagava"ti? "Virittomhi, jivaka"ti. Idha mayham, bhante, bahi dvarakotthaka
nikkhantassa etadahosi - ' 'maya kho bhagavato samattimsaya virecanam dinnam. Dosabhisanno
tathagatassa kayo. Na bhagavantam samattimsakkhattum virecessati, ekunattimsakkhattum bhagavantam
virecessati. Api ca, bhagava viritto nahayissati. Nahatam bhagavantam sakim virecessati. Evam
bhagavato samattimsaya virecanam bhavissatF'ti. Nahayatu, bhante, bhagava, nahayatu sugatoti. Atha
kho bhagava unhodakam nahayi. Nahatam bhagavantam sakim virecesi. Evam bhagavato samattimsaya
virecanam ahosi. Atha kho jlvako komarabhacco bhagavantam etadavoca - ' 'yava, bhante, bhagavato
kayo pakatatto hoti, alam [aham tava yusapintapatenati (sl.), alam yusapintakenati (sya.)]
yusapindapatena' 'ti.
Samattimsavirecanakatha nitthita.
210. Varayacanakatha
337. Atha kho bhagavato kayo nacirasseva pakatatto ahosi. Atha kho jlvako komarabhacco tam
siveyyakam dussayugam adaya yena bhagava tenupasahkami, upasahkamitva bhagavantam abhivadetva
ekamantam nisldi. Ekamantam nisinno kho jlvako komarabhacco bhagavantam etadavoca - "ekaham,
bhante, bhagavantam varam yacaml"ti. "Atikkantavara kho, jlvaka, tathagata"ti. "Yahca, bhante,
kappati yahca anavajja"nti. "Vadehi, jlvaka"ti. "Bhagava, bhante, pamsukuliko, bhikkhusahgho ca.
Idam me, bhante, siveyyakam dussayugam rahha pajjotena pahitam - bahunam dussanam bahunam
dussayuganam bahunam dussayugasatanam bahunam dussayugasahassanam bahunam
dussayugasatasahassanam aggahca setthahca mokkhahca uttamahca pavarahca. Patigganhatu me,
bhante, bhagava siveyyakam dussayugam; bhikkhusahghassa ca gahapaticlvaram anujanatu"ti.
Patiggahesi bhagava siveyyakam dussayugam. Atha kho bhagava jlvakam komarabhaccam dhammiya
kathaya sandassesi samadapesi samuttejesi sampahamsesi. Atha kho jlvako komarabhacco bhagavata
dhammiya kathaya sandassito samadapito samuttejito sampahamsito utthayasana bhagavantam
abhivadetva padakkhinam katva pakkami. Atha kho bhagava etasmim nidane etasmim pakarane
dhammim katham katva bhikkhu amantesi - "anujanami, bhikkhave, gahapaticlvaram. Yo icchati,
pamsukuliko hotu. Yo icchati, gahapaticlvaram sadiyatu. Itarltarenapaham [paham (sl.), caham (sya.)],
bhikkhave, santutthim vanneml' 'ti.
Assosum kho rajagahe manussa - "bhagavata kira bhikkhunam gahapaticlvaram anuhhata"nti. Te
ca manussa hattha ahesum udagga "idani kho mayam danani dassama puhhani karissama, yato
bhagavata bhikkhunam gahapaticlvaram anuhhata"nti. Ekaheneva rajagahe bahuni clvarasahassani
uppajjimsu.
Assosum kho janapada manussa - ' 'bhagavata kira bhikkhunam gahapaticlvaram anuhhata"nti. Te
ca manussa hattha ahesum udagga - "idani kho mayam danani dassama puhhani karissama, yato
bhagavata bhikkhunam gahapaticlvaram anuhhata"nti. Janapadepi ekaheneva bahuni clvarasahassani
uppajjimsu.
Tena kho pana samayena sahghassa pavaro uppanno hoti. Bhagavato etamattham arocesum.
Anujanami, bhikkhave, pavaranti.
Koseyyapavaro uppanno hoti. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave,
ko sey y apavar anti .
Kojavam uppannam hoti. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, kojavanti.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 204 sur 269
Varayacanakatha nitthita.
Pathamabhanavaro nitthito.
211. Kambalanujananadikatha
338. Tena kho pana samayena kasiraja jivakassa komarabhaccassa addhakasikam kambalam pahesi
upaddhakasinam khamamanam. Atha kho jlvako komarabhacco tam addhakasikam kambalam adaya
yena bhagava tenupasahkami, upasahkamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisTdi. Ekamantam
nisinno kho jivako komarabhacco bhagavantam etadavoca - "ayam me, bhante, addhakasiko kambalo
kasiranna pahito upaddhakasinam khamamano. Patigganhatu me, bhante, bhagava kambalam, yam
mamassa dlgharattam hitaya sukhaya"ti. Patiggahesi bhagava kambalam. Atha kho bhagava jlvakam
komarabhaccam dhammiya kathaya sandassesi. . .pe. . . padakkhinam katva pakkami. Atha kho bhagava
etasmim nidane etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhu amantesi - ' 'anujanami, bhikkhave,
kambala"nti.
339. Tena kho pana samayena sahghassa uccavacani civarani uppannani honti. Atha kho
bhikkhunam etadahosi - "kim nu kho bhagavata civaram anuhhatam, kim ananuhhata"nti? Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, cha cTvarani - khomam kappasikam koseyyam kambalam
sanam bhahganti.
340. Tena kho pana samayena ye te bhikkhu gahapaticivaram sadiyanti te kukkuccayanta
pamsukulam na sadiyanti - ekamyeva bhagavata clvaram anuhhatam, na dveti. Bhagavato etamattham
arocesum. Anujanami, bhikkhave, gahapaticTvaram sadiyantena pamsukulampi sadiyitum;
tadubhayenapaham, bhikkhave, santutthim vannemTti.
Kambalanujananadikatha nitthita.
212. Pamsukulapariyesanakatha
341. Tena kho pana samayena sambahula bhikkhu kosalesu janapade addhanamaggappatipanna
honti. Ekacce bhikkhii susanam okkamimsu pamsukulaya, ekacce bhikkhii nagamesum. Ye te bhikkhu
susanam okkamimsu pamsukulaya te pamsukulani labhimsu. Ye te bhikkhu nagamesum te evamahamsu
- "amhakampi, avuso, bhagam detha"ti. Te evamahamsu - "na mayam, avuso, tumhakam bhagam
dassama. Kissa tumhe nagamittha"ti? Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave,
nagamentanam nakama bhagam datunti.
Tena kho pana samayena sambahula bhikkhu kosalesu janapade addhanamaggappatipanna honti.
Ekacce bhikkhu susanam okkamimsu pamsukulaya, ekacce bhikkhu agamesum. Ye te bhikkhu susanam
okkamimsu pamsukulaya te pamsukulani labhimsu. Ye te bhikkhu agamesum te evamahamsu -
"amhakampi, avuso, bhagam detha"ti. Te evamahamsu - "na mayam, avuso, tumhakam bhagam
dassama. Kissa tumhe na okkamittha"ti? Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave,
agamentanam akama bhagam datunti.
Tena kho pana samayena sambahula bhikkhu kosalesu janapade addhanamaggappatipanna honti.
Ekacce bhikkhu pathamam susanam okkamimsu pamsukulaya, ekacce bhikkhu paccha okkamimsu. Ye
te bhikkhu pathamam susanam okkamimsu pamsukulaya te pamsukulani labhimsu. Ye te bhikkhii
paccha okkamimsu te na labhimsu. Te evamahamsu - "amhakampi, avuso, bhagam detha"ti. Te
evamahamsu - "na mayam, avuso, tumhakam bhagam dassama. Kissa tumhe paccha okkamittha"ti?
Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, paccha okkantanam nakama bhagam datunti.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 205 sur 269
Tena kho pana samayena sambahula bhikkhu kosalesu janapade addhanamaggappatipanna honti.
Te sadisa susanam okkamimsu pamsukulaya. Ekacce bhikkhu pamsukulani labhimsu, ekacce bhikkhu
na labhimsu. Ye te bhikkhu na labhimsu, te evamahamsu - "amhakampi, avuso, bhagam detha"ti. Te
evamahamsu - ' 'na mayam, avuso, tumhakam bhagam dassama. Kissa tumhe na labhittha' 'ti?
Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, sadisanam okkantanam akama bhagam
datunti.
Tena kho pana samayena sambahula bhikkhii kosalesu janapade addhanamaggappatipanna honti.
Te katikam katva susanam okkamimsu pamsukulaya. Ekacce bhikkhu pamsukulani labhimsu, ekacce
bhikkhu na labhimsu. Ye te bhikkhu na labhimsu te evamahamsu - "amhakampi, avuso, bhagam
detha' 'ti. Te evamahamsu - ' 'na mayam, avuso, tumhakam bhagam dassama. Kissa tumhe na
labhittha"ti? Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, katikam katva okkantanam
akama bhagam datunti.
Pamsukulapariyesanakatha nitthita.
213. Clvarapatiggahakasammutikatha
342. Tena kho pana samayena manussa clvaram adaya aramam agacchanti. Te patiggahakam
alabhamana patiharanti. Civaram parittam uppajjati. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami,
bhikkhave, pancahahgehi samannagatam bhikkhum civarapatiggahakam sammannitum - yo na
chandagatim gaccheyya, na dosagatim gaccheyya, na mohagatim gaccheyya, na bhayagatim gaccheyya,
gahitagahitanca janeyya. Evanca pana, bhikkhave, sammannitabbo. Pathamam bhikkhu yacitabbo;
yacitva byattena bhikkhuna patibalena sahgho napetabbo -
"Sunatu me, bhante, sahgho. Yadi sahghassa pattakallam sahgho itthannamam bhikkhum
clvarapatiggahakam sammanneyya. Esa hatti.
"Sunatu me, bhante, sahgho. Sahgho itthannamam bhikkhum clvarapatiggahakam sammannati.
Yassayasmato khamati itthannamassa bhikkhuno clvarapatiggahakassa sammuti, so tunhassa; yassa
nakkhamati, so bhaseyya.
"Sammato sahghena itthannamo bhikkhu clvarapatiggahako. Khamati sahghassa, tasma tunhl,
evametam dharayamf'ti.
Tena kho pana samayena clvarapatiggahaka bhikkhii clvaram patiggahetva tattheva ujjhitva
pakkamanti. Clvaram nassati. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, pancahahgehi
samannagatam bhikkhum clvaranidahakam sammannitum - yo na chandagatim gaccheyya, na
dosagatim gaccheyya, na mohagatim gaccheyya, na bhayagatim gaccheyya, nihitanihitahca janeyya.
Evahca pana, bhikkhave, sammannitabbo. Pathamam bhikkhu yacitabbo; yacitva byattena bhikkhuna
patibalena sahgho hapetabbo -
"Sunatu me, bhante, sahgho. Yadi sahghassa pattakallam, sahgho itthannamam bhikkhum
clvaranidahakam sammanneyya. Esa hatti. "Sunatu me, bhante, sahgho. Sahgho itthannamam bhikkhum
clvaranidahakam sammannati. Yassayasmato khamati itthannamassa bhikkhuno clvaranidahakassa
sammuti, so tunhassa; yassa nakkhamati, so bhaseyya.
"Sammato sahghena itthannamo bhikkhu clvaranidahako. Khamati sahghassa, tasma tunhl,
evametam dharayamf'ti.
Clvarapatiggahakasammutikatha nitthita.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 206 sur 269
214. Bhandagarasammutiadikatha
343. Tena kho pana samayena clvaranidahako bhikkhu mandapepi rukkhamiilepi nibbakosepi
clvaram nidahati, undurehipi upacikahipi khajjanti. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami,
bhikkhave, bhandagaram sammannitum, yam sahgho akahkhati viharam va addhayogam va pasadam va
hammiyam va guham va. Evanca pana, bhikkhave, sammannitabbo. Byattena bhikkhuna patibalena
sahgho hapetabbo -
"Sunatu me, bhante, sahgho. Yadi sahghassa pattakallam, sahgho itthannamam viharam
bhandagaram sammanneyya. Esa hatti.
"Sunatu me, bhante, sahgho. Sahgho itthannamam viharam bhandagaram sammannati.
Yassayasmato khamati itthannamassa viharassa bhandagarassa sammuti, so tunhassa; yassa nakkhamati,
so bhaseyya.
"Sammato sahghena itthannamo viharo bhandagaram. Khamati sahghassa, tasma tunhi, evametam
dharayami' 'ti.
Tena kho pana samayena sahghassa bhandagare civaram aguttam hoti. Bhagavato etamattham
arocesum. Anujanami, bhikkhave, pahcahahgehi samannagatam bhikkhum bhandagarikam
sammannitum - yo na chandagatim gaccheyya, na dosagatim gaccheyya, na mohagatim gaccheyya, na
bhayagatim gaccheyya, guttaguttahcajaneyya. Evahca pana, bhikkhave, sammannitabbo. Pathamam
bhikkhu yacitabbo; yacitva byattena bhikkhuna patibalena sahgho hapetabbo -
"Sunatu me, bhante, sahgho. Yadi sahghassa pattakallam, sahgho itthannamam bhikkhum
bhandagarikam sammanneyya. Esa hatti.
"Sunatu me, bhante, sahgho. Sahgho itthannamam bhikkhum bhandagarikam sammannati.
Yassayasmato khamati itthannamassa bhikkhuno bhandagarikassa sammuti, so tunhassa; yassa
nakkhamati, so bhaseyya.
"Sammato sahghena itthannamo bhikkhu bhandagariko. Khamati sahghassa, tasma tunhi,
evametam dharayamf'ti.
Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhii bhandagarikam vutthapenti. Bhagavato etamattham
arocesum. Na, bhikkhave, bhandagariko vutthapetabbo. Yo vutthapeyya, apatti dukkatassati.
Tena kho pana samayena sahghassa bhandagare civaram ussannam hoti. Bhagavato etamattham
arocesum. Anujanami, bhikkhave, sammukhlbhutena sahghena bhajetunti.
Tena kho pana samayena sahgho clvaram bhajento kolahalam akasi. Bhagavato etamattham
arocesum. Anujanami, bhikkhave, pahcahahgehi samannagatam bhikkhum clvarabhajakam
sammannitum - yo na chandagatim gaccheyya, na dosagatim gaccheyya, na mohagatim gaccheyya, na
bhayagatim gaccheyya, bhajitabhajitahca janeyya. Evahca pana, bhikkhave, sammannitabbo. Pathamam
bhikkhu yacitabbo; yacitva byattena bhikkhuna patibalena sahgho hapetabbo -
"Sunatu me, bhante, sahgho. Yadi sahghassa pattakallam, sahgho itthannamam bhikkhum
clvarabhajakam sammanneyya. Esa hatti.
"Sunatu me, bhante, sahgho. Sahgho itthannamam bhikkhum clvarabhajakam sammannati.
Yassayasmato khamati itthannamassa bhikkhuno clvarabhajakassa sammuti, so tunhassa; yassa
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 207 sur 269
nakkhamati, so bhaseyya.
"Sammato sahghena itthannamo bhikkhu clvarabhajako. Khamati sahghassa, tasma tunhl,
evametam dharayarrif'ti.
Atha kho clvarabhajakanam bhikkhunam etadahosi - ' 'katham nu kho clvaram bhajetabba' 'nti?
Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, pathamam uccinitva tulayitva vannavannam
katva bhikkhu ganetva vaggam bandhitva clvarapativlsam thapetunti.
Atha kho clvarabhajakanam bhikkhunam etadahosi - "katham nu kho samaneranam clvarapativlso
databbo"ti? Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, samaneranam upaddhapativlsam
datunti.
Tena kho pana samayena annataro bhikkhu sakena bhagena uttaritukamo hoti. Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, uttarantassa sakam bhagam datunti.
Tena kho pana samayena annataro bhikkhu atirekabhagena uttaritukamo hoti. Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, anukkhepe dinne atirekabhagam datunti.
Atha kho clvarabhajakanam bhikkhunam etadahosi - "katham nu kho clvarapativlso databbo,
agatapatipatiya [agatagatapatipatiya (ka.)] nu kho udahu yathavuddha"nti? Bhagavato etamattham
arocesum. Anujanami, bhikkhave, vikalake tosetva kusapatam katunti.
Bhandagarasammutiadikatha nitthita.
215. Clvararajanakatha
344. Tena kho pana samayena bhikkhu chakanenapi pandumattikayapi clvaram rajanti. Clvaram
dubbannam hoti. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, cha rajanani - mularajanam,
khandharajanam, tacarajanam, pattarajanam, puppharajanam, phalarajananti.
Tena kho pana samayena bhikkhu sltudakaya [sltundikaya (sl.), sltudakaya (sya.)] clvaram rajanti.
Clvaram duggandham hoti. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, rajanam pacitum
cullam rajanakumbhinti. Rajanam uttariyati. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave,
uttaralumpam [uttaralupam (yojana), uttaralupam (sya.)] bandhitunti.
Tena kho pana samayena bhikkhu na jananti rajanam pakkam va apakkam va. Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, udake va nakhapitthikaya va thevakam datunti.
Tena kho pana samayena bhikkhii rajanam oropenta kumbhim avinchanti [avinjanti (sL), avattanti
(sya.)]. Kumbhl bhijjati. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, rajanulunkam
[rajanaluhkam (yojana)] dandakathalakanti.
Tena kho pana samayena bhikkhunam rajanabhajanam na samvijjati. Bhagavato etamattham
arocesum. Anujanami, bhikkhave, rajanakolambam rajanaghatanti.
Tena kho pana samayena bhikkhu patiyapi pattepi clvaram omaddanti. Clvaram paribhijjati.
Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, rajanadonikanti.
Tena kho pana samayena bhikkhu chamaya clvaram pattharanti. Clvaram pamsukitam hoti.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 208 sur 269
Bhagavato etamattham arocesum Anujanami, bhikkhave, tinasantharakanti.
Tinasantharako upacikahi khajjati. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave,
cTvaravamsam cTvararajjunti.
Majjhena laggenti. Rajanam ubhato galati. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami,
bhikkhave, kanne bandhitunti.
Kanno jirati. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, kannasuttakanti.
Rajanam ekato galati. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, samparivattakam
samparivattakam rajetum, na ca acchinne theve pakkamitunti.
Tena kho pana samayena cTvaram patthinnam hoti. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami,
bhikkhave, udake osaretunti.
Tena kho pana samayena clvaram pharusam hoti. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami,
bhikkhave, panina akotetunti.
Tena kho pana samayena bhikkhii acchinnakani cTvarani dharenti dantakasavani. Manussa
ujjhayanti khiyyanti vipacenti - seyyathapi nama [seyyathapi (?)] gihT kamabhoginoti. Bhagavato
etamattham arocesum. Na, bhikkhave, acchinnakani cTvarani dharetabbani. Yo dhareyya, apatti
dukkatassati.
CTvararajanakatha nitthita.
216. Chinnakaclvaranujanana
345. Atha kho bhagava rajagahe yathabhirantam viharitva yena dakkhinagiri tena carikam pakkami.
Addasa kho bhagava magadhakhettam acchibaddham [accibaddham (sT. sya.), acchibandham (ka.)]
palibaddham mariyadabaddham sihghatakabaddham, disvana ayasmantam anandam amantesi - "passasi
no tvam, ananda, magadhakhettam acchibaddham palibaddham mariyadabaddham
sihghatakabaddha"nti? "Evam, bhante"ti. "Ussahasi tvam, ananda, bhikkhunam evarupani cTvarani
samvidahitu"nti? "Ussahami, bhagava"ti. Atha kho bhagava dakMiinagirismim yathabhirantam
viharitva punadeva rajagaham paccaganchi. Atha kho ayasma anando sambahulanam bhikkhunam
cTvarani samvidahitva yena bhagava tenupasahkami; upasahkamitva bhagavantam etadavoca - "passatu
me [passatha tumhe (ka.)], bhante, bhagava cTvarani samvidahitanT"ti. Atha kho bhagava etasmim
nidane etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhu amantesi - "pandito, bhikkhave, anando;
mahapanno, bhikkhave, anando; yatra hi nama maya samkhittena bhasitassa vittharena attham ajanissati,
kusimpi nama karissati, addhakusimpi nama karissati, mandalampi nama karissati, addhamandalampi
nama karissati, vivattampi nama karissati, anuvivattampi nama karissati, gTveyyakampi nama karissati,
jahgheyyakampi nama karissati, bahantampi nama karissati, chinnakam bhavissati, satthalukham
samanasaruppam paccatthikananca anabhicchitam. Anujanami, bhikkhave, chinnakam sahghatim
chinnakam uttarasahgam chinnakam antaravasaka"nti.
ChinnakacTvaranujanana nitthita.
217. Ticivaranujanana
346. Atha kho bhagava rajagahe yathabhirantam viharitva yena vesalT tena carikam pakkami.
Addasa kho bhagava antara ca rajagaham antara ca vesalim addhanamaggappatipanno sambahule
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 209 sur 269
bhikkhu clvarehi ubbhandite [ubbhandikate (sya.)] slsepi clvarabhisim karitva khandhepi
clvarabhisim karitva katiyapi clvarabhisim karitva agacchante, disvana bhagavato etadahosi - "atilahum
kho ime moghapurisa clvare bahullaya avatta. Yamnunaham bhikkhunam clvare slmam bandheyyam,
mariyadam thapeyya"nti. Atha kho bhagava anupubbena carikam caramano yena vesall tadavasari.
Tatra sudam bhagava vesaliyam viharati gotamake cetiye. Tena kho pana samayena bhagava sltasu
hemantikasu rattlsu antaratthakasu himapatasamaye rattim ajjhokase ekaclvaro nisldi. Na bhagavantam
sltam ahosi. Nikkhante pathame yame sltam bhagavantam ahosi. Dutiyam bhagava clvaram parupi. Na
bhagavantam sltam ahosi. Nikkhante majjhime yame sitam bhagavantam ahosi. Tatiyam bhagava
clvaram parupi. Na bhagavantam sltam ahosi. Nikkhante pacchime yame uddhaste arune nandimukhiya
rattiya sltam bhagavantam ahosi. Catuttham bhagava clvaram parupi. Na bhagavantam sltam ahosi. Atha
kho bhagavato etadahosi - "yepi kho te kulaputta imasmim dhammavinaye sltaluka sltabhlruka tepi
sakkonti ticlvarena yapetum. Yamnunaham bhikkhunam clvare slmam bandheyyam, mariyadam
thapeyyam, ticlvaram anujaneyya"nti. Atha kho bhagava etasmim nidane etasmim pakarane dhammim
katham katva bhikkhu amantesi - ' 'idhaham, bhikkhave, antara ca rajagaham antara ca vesalim
addhanamaggappatipanno addasam sambahule bhikkhu clvarehi ubbhandite slsepi clvarabhisim karitva
khandhepi clvarabhisim karitva katiyapi clvarabhisim karitva agacchante, disvana me etadahosi -
'atilahum kho ime moghapurisa clvare bahullaya avatta. Yamnunaham bhikkhunam clvare slmam
bandheyyam, mariyadam thapeyya'nti. Idhaham, bhikkhave, sltasu hemantikasu rattlsu antaratthakasu
himapatasamaye rattim ajjhokase ekaclvaro nisldim. Na mam sltam ahosi. Nikkhante pathame yame
sltam mam ahosi. Dutiyaham clvaram parupim. Na mam sltam ahosi. Nikkhante majjhime yame sltam
mam ahosi. Tatiyaham clvaram parupim. Na mam sltam ahosi. Nikkhante pacchime yame uddhaste
arune nandimukhiya rattiya sltam mam ahosi. Catutthaham clvaram parupim. Na mam sltam ahosi.
Tassa mayham, bhikkhave, etadahosi - "yepi kho te kulaputta imasmim dhammavinaye sltaluka
sltabhlruka tepi sakkonti ticlvarena yapetum. Yamnunaham bhikkhunam clvare slmam bandheyyam,
mariyadam thapeyyam, ticlvaram anujaneyya'nti. Anujanami, bhikkhave, ticlvaram - digunam
sahghatim, ekacciyam uttarasahgam, ekacciyam antaravasaka"nti.
Ticlvaranujanana nitthita.
218. Atirekaclvarakatha
347. [para. 461] Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu bhagavata ticlvaram anunhatanti
ahheneva ticlvarena gamam pavisanti, ahhena ticlvarena arame acchanti, ahhena ticlvarena nahanam
otaranti. Ye te bhikkhu appiccha te ujjhayanti khiyyanti vipacenti - "kathahhi nama chabbaggiya
bhikkhu atirekaclvaram dharessantl"ti. Atha kho te bhikkhu bhagavato etamattham arocesum. Atha kho
bhagava etasmim nidane etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhu amantesi - ' 'na,
bhikkhave, atirekaclvaram dharetabbam. Yo dhareyya, yathadhammo karetabbo"ti.
[para. 461] Tena kho pana samayena ayasmato anandassa atirekaclvaram uppannam hoti. Ayasma
ca anando tam clvaram ayasmato sariputtassa datukamo hoti. Ayasma ca sariputto sakete viharati. Atha
kho ayasmato anandassa etadahosi - "bhagavata sikkhapadam pahhattam 'na atirekaclvaram
dharetabba'nti. Idahca me atirekaclvaram uppannam. Ahahcimam clvaram ayasmato sariputtassa
datukamo. Ayasma ca sariputto sakete viharati. Katham nu kho maya patipajjitabba"nti? Bhagavato
etamattham arocesi. "Klvaciram panananda, sariputto agacchissatl"ti? "Navamam va, bhagava,
divasam, dasamam va"ti. Atha kho bhagava etasmim nidane etasmim pakarane dhammim katham katva
bhikkhu amantesi - "anujanami, bhikkhave, dasahaparamam atirekaclvaram dharetu"nti.
Tena kho pana samayena bhikkhunam atirekaclvaram uppannam hoti. Atha kho bhikkhunam
etadahosi - "katham nu kho amhehi atirekaclvare patipajjitabba"nti? Bhagavato etamattham arocesum.
Anujanami, bhikkhave, atirekaclvaram vikappetunti.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page210 sur269
348. Atha kho bhagava vesaliyam yathabhirantam viharitva yena baranasT tena carikam pakkami.
Anupubbena carikam caramano yena baranasi tadavasari. Tatra sudam bhagava baranasiyam viharati
isipatane migadaye. Tena kho pana samayena annatarassa bhikkhuno antaravasako chiddo hoti. Atha
kho tassa bhikkhuno etadahosi - "bhagavata ticTvaram anunhatam - diguna sahghati, ekacciyo
uttarasahgo, ekacciyo antaravasako. Ayanca me antaravasako chiddo. Yamnunaham aggalam
acchupeyyam, samantato dupattam bhavissati, majjhe ekacciya"nti. Atha kho so bhikkhu aggalam
acchupesi. Addasa kho bhagava senasanacarikam ahindanto tam bhikkhum aggalam acchupentam
[acchupantam (ka.)], disvana yena so bhikkhu tenupasahkami, upasahkamitva tam bhikkhum etadavoca
- "kim tvam, bhikkhu, karosF'ti? "Aggalam, bhagava, acchupemF'ti. "Sadhu sadhu, bhikkhu; sadhu
kho tvam, bhikkhu, aggalam acchupesT' 'ti. Atha kho bhagava etasmim nidane etasmim pakarane
dhammim katham katva bhikkhu amantesi - "anujanami, bhikkhave, ahatanam dussanam
ahatakappanam digunam sahghatim, ekacciyam uttarasahgam, ekacciyam antaravasakam; utuddhatanam
dussanam catuggunam sahghatim, digunam uttarasahgam, digunam antaravasakam; pamsukule
yavadattham; papanike ussaho karanTyo. Anujanami, bhikkhave, aggalam tunnam ovattikam
kandusakam dalhTkamma"nti.
AtirekacTvarakatha nitthita.
219. Visakhavatthu
349. Atha kho bhagava baranasiyam yathabhirantam viharitva yena savatthi tena carikam pakkami.
Anupubbena carikam caramano yena savatthi tadavasari. Tatra sudam bhagava savatthiyam viharati
jetavane anathapindikassa arame. Atha kho visakha migaramata yena bhagava tenupasahkami;
upasahkamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisTdi. Ekamantam nisinnam kho visakham
migaramataram bhagava dhammiya kathaya sandassesi samadapesi samuttejesi sampahamsesi. Atha kho
visakha migaramata, bhagavata dhammiya kathaya sandassita samadapita samuttejita sampahamsita,
bhagavantam etadavoca- "adhivasetu me, bhante, bhagava svatanaya bhattam saddhim
bhikkhusahghena"ti. Adhivasesi bhagava tunhTbhavena. Atha kho visakha migaramata bhagavato
adhivasanam viditva utthayasana bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva pakkami.
Tena lcho pana samayena tassa rattiya accayena catuddTpiko mahamegho pavassi. Atha kho
bhagava bhikkhu amantesi - "yatha, bhikkhave, jetavane vassati evam catiisu dTpesu vassati.
Ovassapetha, bhikkhave, kayam. Ayam pacchimako catuddTpiko mahamegho"ti. "Evam, bhante"ti kho
te bhikkhu bhagavato patissunitva nikkhittacTvara kayam ovassapenti. Atha kho visakha migaramata
panTtam khadanTyam bhojanTyam patiyadapetva dasim anapesi - ' 'gaccha, je. Aramam gantva kalam
arocehi - kalo, bhante, nitthitam bhatta"nti. "Evam, ayye"ti kho sa dasT visakhaya migaramatuya
patissunitva aramam gantva addasa bhikkhu nikkhittacTvare kayam ovassapente, disvana 'natthi arame
bhikkhu, ajTvaka kayam ovassapentT'ti yena visakha migaramata tenupasankami; upasahkamitva
visakham migaramataram etadavoca - "natthayye, arame bhikkhu, ajTvaka kayam ovassapentT"ti. Atha
kho visakhaya migaramatuya panditaya viyattaya medhaviniya etadahosi - "nissamsayam kho ayya
nikkhittacTvara kayam ovassapenti. Sayam bala manhittha - natthi arame bhikkhu, ajTvaka kayam
ovassapentT' 'ti, puna dasim anapesi - "gaccha, je. Aramam gantva kalam arocehi - kalo, bhante,
nitthitam bhatta' 'nti. Atha kho te bhikkhu gattani sTtim karitva [sTtTkaritva (sya.)] kallakaya cTvarani
gahetva yathaviharam pavisimsu. Atha kho sa dasT aramam gantva bhikkhu apassantT 'natthi arame
bhikkhu, suhho aramo'ti yena visakha migaramata tenupasahkami; upasahkamitva visakham
migaramataram etadavoca- "natthayye, arame bhikkhu, suhho aramo"ti. Atha kho visakhaya
migaramatuya panditaya viyattaya medhaviniya etadahosi - ' 'nissamsayam kho ayya gattani sTtim
karitva kallakaya cTvarani gahetva yathaviharam pavittha. Sayam bala mahhittha - natthi arame bhikkhu,
suhno aramo"ti, puna dasim anapesi - "gaccha, je. Aramam gantva kalam arocehi - kalo, bhante,
nitthitam bhatta"nti.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page211 sur269
350. Atha kho bhagava bhikkhii amantesi - "sandahatha [sannahatha (sT. sya.)], bhikkhave,
pattacTvaram; kalo bhattassa"ti. "Evam, bhante"ti kho te bhikkhu bhagavato paccassosum. Atha kho
bhagava pubbanhasamayam nivasetva pattacTvaramadaya - seyyathapi nama balava puriso samminjitam
va baham pasareyya, pasaritam va baham saminjeyya, evameva - jetavane antarahito visakhaya
migaramatuya kotthake paturahosi. NisTdi bhagava pannatte asane saddhim bhikkhusahghena. Atha kho
visakha migaramata - "acchariyam vata bho! Abbhutam vata bho! Tathagatassa mahiddhikata
mahanubhavata, yatra hi nama jannukamattesupi oghesu pavattamanesu, katimattesupi oghesu
pavattamanesu, na hi nama ekabhikkhussapi [pavattamanesu na ekabhikkhussapi (?)] pada va cTvarani
va allani bhavissantT' 'ti - hattha udagga buddhappamukham bhikkhusahgham panTtena khadanTyena
bhojanTyena sahattha santappetva sampavaretva bhagavantam bhuttavim onTtapattapanim ekamantam
nisTdi. Ekamantam nisinna kho visakha migaramata bhagavantam etadavoca - "atthaham, bhante,
bhagavantam varani yacamT"ti. "Atikkantavara kho, visakhe, tathagata"ti. "Yani ca, bhante, kappiyani
yani ca anavajjahf'ti. "Vadehi, visakhe"ti. "Icchamaham, bhante, sahghassa yavajTvam vassikasatikam
datum, agantukabhattam datum, gamikabhattam datum, gilanabhattam datum, gilanupatthakabhattam
datum, gilanabhesajjam datum, dhuvayagum datum, bhikkhunisahghassa udakasatikam datu"nti. "Kim
pana tvam, visakhe, atthavasam sampassamana tathagatam attha varani yacasT'Ti?
"Idhaham, bhante, dasim anapesim - 'gaccha, je. Aramam gantva kalam arocehi - kalo, bhante,
nitthitam bhatta' "nti. Atha kho sa, bhante, dasT aramam gantva addasa bhikkhu nikkhittacTvare kayam
ovassapente, disvana "natthi arame bhikkhu, ajTvaka kayam ovassapentT"ti yenaham tenupasahkami;
upasahkamitva mam etadavoca - "natthayye, arame bhikkhu, ajTvaka kayam ovassapentT"ti. Asuci,
bhante, naggiyam jeguccham patikulam. Imaham, bhante, atthavasam sampassamana icchami sahghassa
yavajTvam vassikasatikam datum.
"Puna caparam, bhante, agantuko bhikkhu na vTthikusalo na gocarakusalo kilanto pindaya carati.
So me agantukabhattam bhunjitva vTthikusalo gocarakusalo akilanto pindaya carissati. Imaham, bhante,
atthavasam sampassamana icchami sahghassa yavajTvam agantukabhattam datum.
"Puna caparam, bhante, gamiko bhikkhu attano bhattam pariyesamano sattha va vihayissati, yattha
va vasam gantukamo bhavissati tattha vikale upagacchissati, kilanto addhanam gamissati. So me
gamikabhattam bhunjitva sattha na vihayissati, yattha vasam gantukamo bhavissati tattha kale
upagacchissati, akilanto addhanam gamissati. Imaham, bhante, atthavasam sampassamana icchami
sahghassa yavajTvam gamikabhattam datum.
"Puna caparam, bhante, gilanassa bhikkhuno sappayani bhojanani alabhantassa abadho va
abhivaddhissati, kalamkiriya va bhavissati. Tassa me gilanabhattam bhuttassa abadho na
abhivaddhissati, kalamkiriya na bhavissati. Imaham, bhante, atthavasam sampassamana icchami
sahghassa yavajTvam gilanabhattam datum. "Puna caparam, bhante, gilanupatthako bhikkhu attano
bhattam pariyesamano gilanassa ussure bhattam nTharissati, bhattacchedam karissati. So me
gilanupatthakabhattam bhunjitva gilanassa kalena bhattam nTharissati, bhattacchedam na karissati.
Imaham, bhante, atthavasam sampassamana icchami sahghassa yavajTvam gilanupatthakabhattam
datum
"Puna caparam, bhante, gilanassa bhikkhuno sappayani bhesajjani alabhantassa abadho va
abhivaddhissati, kalamkiriya va bhavissati. Tassa me gilanabhesajjam paribhuttassa abadho na
abhivaddhissati, kalamkiriya na bhavissati. Imaham, bhante, atthavasam sampassamana icchami
sahghassa yavajTvam gilanabhesajjam datum.
"Puna caparam, bhante, bhagavata andhakavinde dasanisamse sampassamanena yagu anuhhata.
Tyaham, bhante, anisamse sampassamana icchami sahghassa yavajTvam dhuvayagum datum.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page212 sur 269
"Idha, bhante, bhikkhuniyo aciravatiya nadiya vesiyahi saddhim nagga ekatitthe nahayanti. Ta,
bhante, vesiya bhikkhuniyo uppandesum - 'kim nu kho nama tumhakam, ayye, daharanam [daharanam
daharanam (sT.)] brahmacariyam cinnena, nanu nama kama paribhunjitabba; yada jinna bhavissatha tada
brahmacariyam carissatha. Evam tumhakam ubho attha pariggahita bhavissantT'ti. Ta, bhante,
bhikkhuniyo vesiyahi uppandiyamana mahku ahesum. Asuci, bhante, matugamassa naggiyam
jeguccham patikulam. Imaham, bhante, atthavasam sampassamana icchami bhikkhunisahghassa
yavajivam udakasatikam datu"nti.
351. "Kim pana tvam, visakhe, anisamsam sampassamana tathagatam attha varani yacasT"ti?
"Idha, bhante, disasu vassamvuttha bhikkhu savatthim agacchissanti bhagavantam dassanaya. Te
bhagavantam upasahkamitva pucchissanti - 'itthannamo, bhante, bhikkhu kalahkato, tassa ka gati ko
abhisamparayo'ti? Tam bhagava byakarissati sotapattiphale va sakadagamiphale va anagamiphale va
arahatte va. Tyaham upasahkamitva pucchissami - 'agatapubba nu kho, bhante, tena ayyena savatthT'ti?
Sace me vakkhanti - 'agatapubba tena bhikkhuna savatthT'ti nitthamettha gacchissami - nissamsayam
me paribhuttam tena ayyena vassikasatika va agantukabhattam va gamikabhattam va gilanabhattam va
gilanupatthakabhattam va gilanabhesajjam va dhuvayagu vati. Tassa me tadanussarantiya pamujjam
jayissati, pamuditaya pTti jayissati, pTtimanaya kayo passambhissati, passaddhakaya sukham
vediyissami, sukhiniya cittam samadhiyissati. Sa me bhavissati indriyabhavana balabhavana
bojjhahgabhavana. Imaham, bhante, anisamsam sampassamana tathagatam attha varani yacamT' 'ti.
"Sadhu sadhu, visakhe; sadhu kho tvam, visakhe, imam anisamsam sampassamana tathagatam attha
varani yacasi. Anujanami te, visakhe, attha varanT"ti. Atha kho bhagava visakham migaramataram
imahi gathahi anumodi -
"Ya annapanam dadatippamodita;
STlupapanna sugatassa savika;
Dadati danam abhibhuyya maccharam;
Sovaggikam sokanudam sukhavaham.
"Dibbam sa labhate ayum [dibbam balam sa labhate ca ayum (sT. sya.)];
Agamma maggam virajam anahganam;
Sa punnakama sukhinT anamaya;
Saggamhi kayamhi ciram pamodatT"ti.
352. Atha kho bhagava visakham migaramataram imahi gathahi anumoditva utthayasana pakkami.
Atha kho bhagava etasmim nidane etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhu amantesi -
"anujanami, bhikkhave, vassikasatikam, agantukabhattam, gamikabhattam, gilanabhattam,
gilanupatthakabhattam, gilanabhesajjam, dhuvayagum, bhikkhunisahghassa udakasatika"nti.
Visakhavatthu nitthitam.
Visakhabhanavaro nitthito.
220. Nisldanadianujanana
353. Tena kho pana samayena bhikkhu panTtani bhojanani bhunjitva mutthassatT asampajana
niddam okkamanti. Tesam mutthassatTnam asampajananam niddam okkamantanam supinantena asuci
muccati, senasanam asucina makkhiyati. Atha kho bhagava ayasmata anandena pacchasamanena
senasanacarikam ahindanto addasa senasanam asucina makkhitam, disvana ayasmantam anandam
amantesi - "kim etam, ananda, senasanam makkhita"nti? "Etarahi, bhante, bhikkhu panTtani bhojanani
bhunjitva mutthassatT asampajana niddam okkamanti. Tesam mutthassatTnam asampajananam niddam
okkamantanam supinantena asuci muccati; tayidam, bhagava, senasanam asucina makkhita"nti.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page213 sur 269
"Evametam, ananda, evametam, ananda. Muccati hi, ananda, mutthassatlnam asampajananam
niddam okkamantanam supinantena asuci. Ye te, ananda, bhikkhu upatthitassati sampajana niddam
okkamanti, tesam asuci na muccati. Yepi te, ananda, puthujjana kamesu vTtaraga, tesampi asuci na
muccati. Atthanametam, ananda, anavakaso yam arahato asuci mucceyya"ti. Atha kho bhagava etasmim
nidane etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhu amantesi - "idhaham, bhikkhave, anandena
pacchasamanena senasanacarikam ahindanto addasam senasanam asucina makkhitam, disvana anandam
amantesim 'kim etam, ananda, senasanam makkhita'nti? 'Etarahi, bhante, bhikkhu panltani bhojanani
bhunjitva mutthassati asampajana niddam okkamanti. Tesam mutthassatinam asampajananam niddam
okkamantanam supinantena asuci muccati; tayidam, bhagava, senasanam asucina makkhita'nti.
'Evametam, ananda, evametam, ananda, muccati hi, ananda, mutthassatinam asampajananam niddam
okkamantanam supinantena asuci. Ye te, ananda, bhikkhu upatthitassatl sampajana niddam okkamanti,
tesam asuci na muccati. Yepi te, ananda, puthujjana kamesu vitaraga tesampi asuci na muccati.
Atthanametam, ananda, anavakaso yam arahato asuci mucceyya"'ti.
"Pancime, bhikkhave, adlnava mutthassatissa asampajanassa niddam okkamato - dukkham supati,
dukkham patibujjhati, papakam supinam passati, devata na rakkhanti, asuci muccati. Ime kho,
bhikkhave, panca adinava mutthassatissa asampajanassa niddam okkamato.
"Pancime, bhikkhave, anisamsa upatthitassatissa sampajanassa niddam okkamato - sukham supati,
sukham patibujjhati, na papakam supinam passati, devata rakkhanti, asuci na muccati. Ime kho,
bhikkhave, panca anisamsa upatthitassatissa sampajanassa niddam okkamato.
"Anujanami, bhikkhave, kayaguttiya clvaraguttiya senasanaguttiya nisidana"nti.
Tena kho pana samayena atikhuddakam nisidanam na sabbam senasanam samgopeti. Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, yavamahantam paccattharanam akahkhati tavamahantam
paccattharanam katunti.
354. Tena kho pana samayena ayasmato anandassa upajjhayassa ayasmato belatthasTsassa
thullakacchabadho hoti. Tassa lasikaya cTvarani kaye lagganti. Tani bhikkhu udakena temetva temetva
apakaddhanti. Addasa kho bhagava senasanacarikam ahindanto te bhikkhu tani cTvarani udakena
temetva temetva apakaddhante, disvana yena te bhikkhu tenupasahkami, upahkamitva te bhikkhii
etadavoca- "kim imassa, bhikkhave, bhikkhuno abadho"ti? "Imassa, bhante, ayasmato
thullakacchabadho. Lasikaya cTvarani kaye lagganti. Tani mayam udakena temetva temetva
apakaddhama"ti. Atha kho bhagava etasmim nidane etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhu
amantesi - "anujanami, bhikkhave, yassa kandu va pilaka va assavo va thullakacchu va abadho
kanduppaticchadi " nti .
355. Atha kho visakha migaramata mukhapunchanacolam [mukhapunjanacolam (ka.)] adaya yena
bhagava tenupasahkami; upasahkamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisTdi. Ekamantam
nisinna kho visakha migaramata bhagavantam etadavoca - ' 'patigganhatu me, bhante, bhagava
mukhapuhchanacolam, yam mamassa dTgharattam hitaya sukhaya"ti. Patiggahesi bhagava
mukhapuhchanacolam. Atha kho bhagava visakham migaramataram dhammiya kathaya sandassesi
samadapesi samuttejesi sampahamsesi. Atha kho visakha migaramata bhagavata dhammiya kathaya
sandassita samadapita samuttejita sampahamsita utthayasana bhagavantam abhivadetva padakkhinam
katva pakkami. Atha kho bhagava etasmim nidane etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhii
amantesi - "anujanami, bhikkhave, mukhapuhchanacolaka"nti [mukhapuhchanacolanti (sya.)].
356. Tena kho pana samayena rojo mallo ayasmato anandassa sahayo hoti. Rojassa mallassa
khomapilotika ayasmato anandassa hatthe nikkhitta hoti. Ayasmato ca anandassa khomapilotikaya attho
hoti. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, pahcahahgehi samannagatassa vissasam
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page214 sur 269
gahetum - sandittho ca hoti, sambhatto ca, alapito ca, jivati ca, janati ca, gahite me attamano
bhavissatlti. Anujanami, bhikkhave, imehi pancahahgehi samannagatassa vissasam gahetunti.
357. Tena kho pana samayena bhikkhunam paripunnam hoti ticlvaram. Attho ca hoti
parissavanehipi thavikahipi. Bhagavato etamattham arocesum Anujanami, bhikkhave,
parikkharacolakanti.
Nisldanadianujanana nitthita.
22 1 . Pacchimavikappanupagaclvaradikatha
358. Atha kho bhikkhunam etadahosi - "yani tani bhagavata anunhatani ticlvaranti va
vassikasatikati va nisldananti va paccattharananti va kanduppaticchadlti va mukhapunchanacolanti va
parikkharacolanti va, sabbani tani adhitthatabbani nu kho, udahu, vikappetabbanl"ti? Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, ticlvaram adhitthatum na vikappetum; vassikasatikam
vassanam catumasam adhitthatum, tato param vikappetum; nisldanam adhitthatum na vikappetum;
paccattharanam adhitthatum na vikappetum; kanduppaticchadim yavaabadha adhitthatum tato param
vikappetum; mukhapunchanacolam adhitthatum na vikappetum; parikkharacolam adhitthatum na
vikappetunti.
Atha kho bhikkhunam etadahosi - "kittakam pacchimam nu kho clvaram vikappetabba"nti?
Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, ayamena atthahgulam sugatahgulena
caturahgulavitthatam pacchimam clvaram vikappetunti.
359. Tena kho pana samayena ayasmato mahakassapassa pamsukulakato garuko hoti. Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, suttalukham katunti. Vikanno hoti. Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, vikannam uddharitunti. Sutta okiriyanti. Bhagavato
etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, anuvatam paribhandam aropetunti.
Tena kho pana samayena sahghatiya patta lujjanti. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami,
bhikkhave, atthapadakam katunti.
360. Tena kho pana samayena anhatarassa bhikkhuno ticlvare kayiramane sabbam chinnakam
nappahoti. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, dve chinnakani ekam
acchinnakanti.
Dve chinnakani ekam acchinnakam nappahoti. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami,
bhikkhave, dve acchinnakani ekam chinnakanti.
Dve acchinnakani ekam chinnakam nappahoti. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami,
bhikkhave, anvadhikampi aropetum, na ca, bhikkhave, sabbam acchinnakam dharetabbam. Yo dhareyya,
apatti dukkatassati.
361. Tena kho pana samayena ahhatarassa bhikkhuno bahum clvaram uppannam hoti. So ca tam
clvaram matapitunam datukamo hoti. Bhagavato etamattham arocesum. Matapitaroti [matapitunam kho
(si.)] kho, bhikkhave, dadamane [vadamano (ka.), vadamane (?)] kim vadeyyama? Anujanami,
bhikkhave, matapitunam datum. Na ca, bhikkhave, saddhadeyyam vinipatetabbam. Yo vinipateyya,
apatti dukkatassati.
362. Tena kho pana samayena ahhataro bhikkhu andhavane clvaram nikkhipitva santaruttarena
gamam pindaya pavisi. Cora tam clvaram avaharimsu. So bhikkhu duccolo hoti lukhaclvaro. Bhikkhu
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page215 sur 269
evamahamsu- "kissatvam, avuso, duccolo lukhacTvarosF'ti? "Idhaham [so aham (katthaci)],
avuso, andhavane cTvaram nikkhipitva santaruttarena gamam pindaya pavisim. Cora tam cTvaram
avaharimsu. Tenaham duccolo lukhacTvaro"ti. Bhagavato etamattham arocesum. Na, bhikkhave,
santaruttarena gamo pavisitabbo. Yo paviseyya, apatti dukkatassati.
Tena kho pana samayena ayasma anando assatiya santaruttarena gamam pindaya pavisi. Bhikkhu
ayasmantam anandam etadavocum - ' 'nanu, avuso ananda, bhagavata pahnattam - 'na santaruttarena
gamo pavisitabbo'ti? Kissa tvam, avuso ananda, santaruttarena gamam pavittho"ti? "Saccam, avuso,
bhagavata pannattam - 'na santaruttarena gamo pavisitabbo'ti. Api caham assatiya pavittho"ti.
Bhagavato etamattham arocesum.
Pancime, bhikkhave, paccaya sahghatiya nikkhepaya - gilano va hoti, vassikasahketam va hoti,
nadTparam gantum va hoti, aggalaguttiviharo va hoti, atthatakathinam va hoti. Ime kho, bhikkhave,
pahca paccaya sahghatiya nikkhepaya.
Pahcime, bhikkhave, paccaya uttarasahgassa nikkhepaya. . .pe. . . antaravasakassa nikkhepaya -
gilano va hoti, vassikasahketam va hoti, nadTparam gantum va hoti, aggalaguttiviharo va hoti,
atthatakathinam va hoti. Ime kho, bhikkhave, pahca paccaya uttarasahgassa antaravasakassa nikkhepaya.
Pahcime, bhikkhave, paccaya vassikasatikaya nikkhepaya - gilano va hoti, nissTmam gantum va
hoti, nadTparam gantum va hoti, aggalaguttiviharo va hoti, vassikasatika akata va hoti vippakata va. Ime
kho, bhikkhave, pahca paccaya vassikasatikaya nikkhepayati.
PacchimavikappanupagacTvaradikatha nitthita.
222. Sanghikaclvaruppadakatha
363. Tena kho pana samayena ahhataro bhikkhu eko vassam vasi. Tattha manussa sahghassa
demati cTvarani adamsu. Atha kho tassa bhikkhuno etadahosi - "bhagavata pahhattam 'catuvaggo
pacchimo sahgho'ti. Ahahcamhi ekako. Ime ca manussa sahghassa demati cTvarani adamsu.
Yamnunaham imani sahghikani cTvarani savatthim hareyya"nti. Atha kho so bhikkhu tani cTvarani
adaya savatthim gantva bhagavato etamattham arocesi. "Tuyheva, bhikkhu, tani cTvarani yava
kathinassa ubbharaya' 'ti. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu eko vassam vasati. Tattha manussa sahghassa
demati cTvarani denti. Anujanami, bhikkhave, tasseva tani cTvarani yava kathinassa ubbharayati.
Tena kho pana samayena ahhataro bhikkhu utukalam eko vasi. Tattha manussa sahghassa demati
cTvarani adamsu. Atha kho tassa bhikkhuno etadahosi - "bhagavata pahhattam 'catuvaggo pacchimo
sahgho'ti. Ahahcamhi ekako. Ime ca manussa sahghassa demati cTvarani adamsu. Yamnunaham imani
sahghikani cTvarani savatthim hareyya"nti. Atha kho so bhikkhu tani cTvarani adaya savatthim gantva
bhikkhunam etamattham arocesi. Bhikkhu bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave,
sammukhTbhutena sahghena bhajetum. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu utukalam eko vasati. Tattha
manussa sahghassa demati cTvarani denti. Anujanami, bhikkhave, tena bhikkhuna tani cTvarani
adhitthatum - "mayhimani cTvaranT"ti. Tassa ce, bhikkhave, bhikkhuno tam cTvaram anadhitthite ahho
bhikkhu agacchati, samako databbo bhago. Tehi ce, bhikkhave, bhikkhuhi tam cTvaram bhajiyamane,
apatite kuse, ahho bhikkhu agacchati, samako databbo bhago. Tehi ce, bhikkhave, bhikkhuhi tam
cTvaram bhajiyamane, patite kuse, ahho bhikkhu agacchati, nakama databbo bhagoti.
Tena kho pana samayena dve bhatika thera, ayasma ca isidaso ayasma ca isibhato, savatthiyam
vassamvuttha ahhataram gamakavasam agamamsu. Manussa cirassapi thera agatati sacTvarani bhattani
adamsu. Avasika bhikkhu there pucchimsu - "imani, bhante, sahghikani cTvarani there agamma
uppannani, sadiyissanti thera bhaga"nti. Thera evamahamsu - "yatha kho mayam, avuso, bhagavata
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 216 sur 269
dhammam desitam ajanama, tumhakamyeva tani clvarani yava kathinassa ubbharaya"ti.
Tena kho pana samayena tayo bhikkhu rajagahe vassam vasanti. Tattha manussa sahghassa
Demati cTvarani denti. Atha kho tesam bhikkhunam etadahosi - "bhagavata pannattam 'catuvaggo
pacchimo sahgho'ti. Mayancamha tayo jana. Ime ca manussa sahghassa demati cTvarani denti. Katham
nu kho amhehi patipajjitabba"nti? Tena kho pana samayena sambahula thera, ayasma ca nilavasT
ayasma ca sanavasT ayasma ca gotako ayasma ca bhagu ayasma ca phalikasantano, pataliputte viharanti
kukkutarame. Atha kho te bhikkhti pataliputtam gantva there pucchimsu. Thera evamahamsu - "yatha
kho mayam avuso bhagavata dhammam desitam ajanama, tumhakamyeva tani cTvarani yava kathinassa
ubbharaya"ti.
SahghikacTvaruppadakathanitthita.
223. Upanandasakyaputtavatthu
364. Tena kho pana samayena ayasma upanando sakyaputto savatthiyam vassamvuttho ahnataram
gamakavasam agamasi. Tattha ca bhikkhu cTvaram bhajetukama sannipatimsu. Te evamahamsu -
"imani kho, avuso, sahghikani cTvarani bhajiyissanti, sadiyissasi bhaga"nti? "Amavuso,
sadiyissamF'ti. Tato cTvarabhagam gahetva ahham avasam agamasi. Tatthapi bhikkhii cTvaram
bhajetukama sannipatimsu. Tepi evamahamsu - "imani kho, avuso, sahghikani cTvarani bhajiyissanti,
sadiyissasi bhaga"nti? "Amavuso, sadiyissamT"ti. Tatopi cTvarabhagam gahetva ahham avasam
agamasi. Tatthapi bhikkhu cTvaram bhajetukama sannipatimsu. Tepi evamahamsu - "imani kho, avuso,
sahghikani cTvarani bhajiyissanti, sadiyissasi bhaga"nti? "Amavuso, sadiyissamT"ti. Tatopi
cTvarabhagam gahetva mahantam cTvarabhandikam adaya punadeva savatthim paccagahchi. Bhikkhu
evamahamsu - "mahapuhhosi tvam, avuso upananda, bahum te cTvaram uppanna"nti. "Kuto me,
avuso, puhham? Idhaham, avuso, savatthiyam vassamvuttho ahhataram gamakavasam agamasim. Tattha
bhikkhu cTvaram bhajetukama sannipatimsu. Te mam evamahamsu - 'imani kho, avuso, sahghikani
cTvarani bhajiyissanti, sadiyissasi bhaga'nti? ' Amavuso, sadiyissamT'ti. Tato cTvarabhagam gahetva
ahham avasam agamasim. Tatthapi bhikkhu cTvaram bhajetukama sannipatimsu. Tepi mam evamahamsu
- 'imani kho, avuso, sahghikani cTvarani bhajiyissanti, sadiyissasi bhaga"'nti? 'Amavuso,
sadiyissamT'ti. Tatopi cTvarabhagam gahetva ahham avasam agamasim. Tatthapi bhikkhu cTvaram
bhajetukama sannipatimsu. Tepi mam evamahamsu - 'imani kho, avuso, sahghikani cTvarani
bhajiyissanti, sadiyissasi bhaga'nti? 'Amavuso, sadiyissamT'ti. Tatopi cTvarabhagam aggahesim. Evam
me bahum cTvaram uppannanti. "Kim pana tvam, avuso upananda, ahhatra vassamvuttho ahhatra
cTvarabhagam sadiyF'ti? "Evamavuso"ti. Ye te bhikkhu appiccha. ..pe... te ujjhayanti khiyyanti
vipacenti - "kathahhi nama ayasma upanando sakyaputto ahhatra vassamvuttho ahhatra cTvarabhagam
sadiyissatF'ti. Bhagavato etamattham arocesum. . .pe. . . "saccam kira tvam, upananda, ahhatra
vassamvuttho ahhatra cTvarabhagam sadiyF'ti? "Saccam bhagava"ti. Vigarahi buddho bhagava...pe...
kathahhi nama tvam, moghapurisa, ahhatra vassamvuttho ahhatra cTvarabhagam sadiyissasi. Netam,
moghapurisa, appasannanam va pasadaya. . .pe. . . vigarahitva. . .pe. . . dhammim katham katva bhikkhu
amantesi - ' 'na, bhikkhave, ahhatra vassamvutthena ahhatra cTvarabhago saditabbo. Yo sadiyeyya,
apatti dukkatassa"ti.
Tena kho pana samayena ayasma upanando sakyaputto eko dvTsu avasesu vassam vasi - "evam me
bahum cTvaram uppajjissatT"ti. Atha kho tesam bhikkhunam etadahosi - "katham nu kho ayasmato
upanandassa sakyaputtassa cTvarapativTso databbo"ti? Bhagavato etamattham arocesum. Detha,
bhikkhave, moghapurisassa ekadhippayam. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu eko dvTsu avasesu vassam
vasati - "evam me bahum cTvaram uppajjissatT"ti. Sace amutra upaddham amutra upaddham vasati,
amutra upaddho amutra upaddho cTvarapativTso databbo. Yattha va pana bahutaram vasati, tato
cTvarapativTso databboti.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page217 sur 269
Upanandasakyaputtavatthu nitthitam
224. Gilanavatthukatha
365. Tena kho pana samayena annatarassa bhikkhuno kucchivikarabadho hoti. So sake muttakarlse
palipanno seti. Atha kho bhagava ayasmata anandena pacchasamanena senasanacarikam ahindanto yena
tassa bhikkhuno viharo tenupasahkami. Addasa kho bhagava tam bhikkhum sake muttakarise
palipannam sayamanam, disvana yena so bhikkhu tenupasahkami, upasahkamitva tam bhikkhum
etadavoca - ' 'kim te, bhikkhu, abadho' 'ti? ' 'Kucchivikaro me, bhagava' 'ti. ' ' Atthi pana te, bhikkhu,
upatthako"ti? "Natthi, bhagava"ti. "Kissa tam bhikkhu na upatthentF'ti? "Aham kho, bhante,
bhikkhunam akarako; tena mam bhikkhu na upatthentF'ti. Atha kho bhagava ayasmantam anandam
amantesi - "gacchananda, udakam ahara, imam bhikkhum nahapessama"ti. "Eyam, bhante"ti kho
ayasma anando bhagavato patissunitva udakam ahari. Bhagava udakam asinci. Ayasma anando
paridhovi. Bhagava slsato aggahesi. Ayasma anando padato uccaretva mancake nipatesum. Atha kho
bhagava etasmim nidane etasmim pakarane bhikkhusahgham sannipatapetva bhikkhu patipucchi -
"atthi, bhikkhave, amukasmim vihare bhikkhu gilano"ti? "Atthi, bhagava"ti. "Kim tassa, bhikkhave,
bhikkhuno abadho"ti? "Tassa, bhante, ayasmato kucchivikarabadho"ti. "Atthi pana, bhikkhave, tassa
bhikkhuno upatthako"ti? "Natthi, bhagava"ti. "Kissa tam bhikkhu na upatthentf'ti? "Eso, bhante,
bhikkhu bhikkhunam akarako; tena tam bhikkhii na upatthentl"ti. "Natthi vo, bhikkhave, mata, natthi
pita, ye vo upatthaheyyum. Tumhe ce, bhikkhave, annamannam na upatthahissatha, atha ko carahi
upatthahissati? Yo, bhikkhave, mam upatthaheyya so gilanam upatthaheyya. Sace upajjhayo hoti,
upajjhayena yavajlvam upatthatabbo; vutthanamassa agametabbam. Sace acariyo hoti, acariyena
yavajlvam upatthatabbo; vutthanamassa agametabbam. Sace saddhivihariko hoti, saddhiviharikena
yavajlvam upatthatabbo; vutthanamassa agametabbam. Sace antevasiko hoti, antevasikena yavajlvam
upatthatabbo; vutthanamassa agametabbam. Sace samanupajjhayako hoti, samanupajjhayakena
yavajlvam upatthatabbo; vutthanamassa agametabbam. Sace samanacariyako hoti, samanacariyakena
yavajlvam upatthatabbo; vutthanamassa agametabbam. Sace na hoti upajjhayo va acariyo va
saddhivihariko va antevasiko va samanupajjhayako va samanacariyako va sahghena upatthatabbo. No ce
upatthaheyya, apatti dukkatassa' ' .
366. Pancahi, bhikkhave, ahgehi samannagato gilano dupattho hoti - asappayakarl hoti, sappaye
mattam na janati, bhesajjam na patisevita hoti, atthakamassa gilanupatthakassa yathabhutam abadham
navikatta hoti 'abhikkamantam va abhikkamatlti, patikkamantam va patikkamatlti, thitam va thito'ti,
uppannanam sarlrikanam vedananam dukkhanam tibbanam kharanam katukanam asatanam
amanapanam panaharanam anadhivasakajatiko hoti. Imehi kho, bhikkhave, pancahahgehi samannagato
gilano dupattho hoti.
Pancahi, bhikkhave, ahgehi samannagato gilano supattho hoti - sappayakarl hoti, sappaye mattam
janati, bhesajjam patisevita hoti, atthakamassa gilanupatthakassa yathabhutam abadham avikatta hoti
'abhikkamantam va abhikkamatlti, patikkamantam va patikkamatlti, thitam va thito'ti, uppannanam
sarlrikanam vedananam dukkhanam tibbanam kharanam katukanam asatanam amanapanam
panaharanam adhivasakajatiko hoti. Imehi kho, bhikkhave, pancahahgehi samannagato gilano supattho
hoti.
Pancahi, bhikkhave, ahgehi samannagato gilanupatthako nalam gilanam upatthatum - na patibalo
hoti bhesajjam samvidhatum, sappayasappayam na janati, asappayam upanameti sappayam apanameti,
amisantaro gilanam upatthati no mettacitto, jegucchl hoti uccaram va passavam va khelam va vantam va
nlhatum, na patibalo hoti gilanam kalena kalam dhammiya kathaya sandassetum samadapetum
samuttejetum sampahamsetum. Imehi kho, bhikkhave, pancahahgehi samannagato gilanupatthako nalam
gilanam upatthatum.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page218 sur 269
Pancahi, bhikkhave, ahgehi samannagato gilanupatthako alam gilanam upatthatum - patibalo hoti
bhesajjam samvidhatum, sappayasappayam janati, asappayam apanameti sappayam upanameti,
mettacitto gilanam upatthati no amisantaro, ajegucchi hoti uccaram va passavam va khelam va vantam
va nlhatum, patibalo hoti gilanam kalena kalam dhammiya kathaya sandassetum samadapetum
samuttejetum sampahamsetum. Imehi kho, bhikkhave, pancahahgehi samannagato gilanupatthako alam
gilanam upatthatunti.
Gilanavatthukatha nitthita.
225. Matasantakakatha
367. Tena kho pana samayena dve bhikkhu kosalesu janapade addhanamaggappatipanna honti. Te
annataram avasam upagacchimsu. Tattha annataro bhikkhu gilano hoti. Atha kho tesam bhikkhiinam
etadahosi - "bhagavata kho, avuso, gilanupatthanam vannitam. Handa, mayam, avuso, imam bhikkhum
upatthahema"ti. Te tam upatthahimsu. So tehi upatthahiyamano kalamakasi. Atha kho te bhikkhii tassa
bhikkhuno pattaclvaramadaya savatthim gantva bhagavato etamattham arocesum. "Bhikkhussa,
bhikkhave, kalahkate sahgho sami pattaclvare, apica gilanupatthaka bahupakara. Anujanami, bhikkhave,
sahghena ticTvarahca pattahca gilanupatthakanam datum. Evanca pana, bhikkhave, databbam. Tena
gilanupatthakena bhikkhuna sahgham upasahkamitva evamassa vacanTyo - 'itthannamo, bhante,
bhikkhu kalahkato. Idam tassa ticTvarahca patto ca"'ti. Byattena bhikkhuna patibalena sahgho
hapetabbo -
"Sunatu me, bhante, sahgho. Itthannamo bhikkhu kalahkato. Idam tassa ticTvarahca patto ca. Yadi
sahghassa pattakallam, sahgho imam ticTvarahca pattahca gilanupatthakanam dadeyya. Esa hatti.
"Sunatu me, bhante, sahgho. Itthannamo bhikkhu kalahkato. Idam tassa ticTvarahca patto ca.
Sahgho imam ticTvarahca pattahca gilanupatthakanam deti. Yassayasmato khamati imassa ticTvarassa ca
pattassa ca gilanupatthakanam danam, so tunhassa; yassa nakkhamati, so bhaseyya.
"Dinnam idam sahghena ticTvarahca patto ca gilanupatthakanam. Khamati sahghassa, tasma tunhT,
evametam dharayamT"ti.
368. Tena kho pana samayena ahhataro samanero kalahkato hoti. Bhagavato etamattham arocesum.
Samanerassa, bhikkhave, kalahkate sahgho samT pattacTvare, api ca gilanupatthaka bahupakara.
Anujanami, bhikkhave, sahghena cTvarahca pattahca gilanupatthakanam datum Evahca pana,
bhikkhave, databbam. Tena gilanupatthakena bhikkhuna sahgham upasahkamitva evamassa vacanTyo -
"itthannamo, bhante, samanero kalahkato, idam tassa cTvarahca patto ca"ti. Byattena bhikkhuna
patibalena sahgho hapetabbo -
"Sunatu me, bhante, sahgho. Itthannamo samanero kalahkato. Idam tassa cTvarahca patto ca. Yadi
sahghassa pattakallam, sahgho imam cTvarahca pattahca gilanupatthakanam dadeyya. Esa hatti.
"Sunatu me, bhante, sahgho. Itthannamo samanero kalahkato. Idam tassa cTvarahca patto ca.
Sahgho imam cTvarahca pattahca gilanupatthakanam deti. Yassayasmato khamati imassa cTvarassa ca
pattassa ca gilanupatthakanam danam, so tunhassa; yassa nakkhamati, so bhaseyya.
"Dinnam idam sahghena cTvarahca patto ca gilanupatthakanam. Khamati sahghassa, tasma tunhT,
evametam dharayamT"ti.
369. Tena kho pana samayena ahhataro bhikkhu ca samanero ca gilanam upatthahimsu. So tehi
upatthahiyamano kalamakasi. Atha kho tassa gilanupatthakassa bhikkhuno etadahosi - "katham nu kho
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page219 sur 269
gilanupatthakassa samanerassa cTvarapativTso databbo"ti? Bhagavato etamattham arocesum
Anujanami, bhikkhave, gilanupatthakassa samanerassa samakam pativTsam datunti.
Tena kho pana samayena annataro bhikkhu bahubhando bahuparikkharo kalahkato hoti. Bhagavato
etamattham arocesum. Bhikkhussa, bhikkhave, kalahkate sahgho samT pattacTvare, api ca gilanupatthaka
bahiipakara. Anujanami, bhikkhave, sahghena ticTvaranca pattanca gilanupatthakanam datum. Yam
tattha lahubhandam lahuparikkharam tam sammukhTbhutena sahghena bhajetum Yam tattha
garubhandam garuparikkharam tam agatanagatassa catuddisassa sahghassa avissajjikam avebhahgikanti.
Matasantakakatha nitthita.
226. Naggiyapatikkhepakatha
370. Tena kho pana samayena anhataro bhikkhu naggo hutva yena bhagava tenupasahkami,
upasahkamitva bhagavantam etadavoca - "bhagava, bhante, anekapariyayena appicchassa santutthassa
sallekhassa dhutassa pasadikassa apacayassa vTriyarambhassa vannavadT. Idam, bhante, naggiyam
anekapariyayena appicchataya santutthitaya sallekhaya dhutataya [dhutattaya (ka.)] pasadikataya
apacayaya vTriyarambhaya samvattati. Sadhu, bhante, bhagava bhikkhunam naggiyam anujanatu"ti.
Vigarahi buddho bhagava - "ananucchavikam, moghapurisa, ananulomikam appatirupam assamanakam
akappiyam akaranTyam. Kathahhi nama tvam, moghapurisa, naggiyam titthiyasamadanam
samadiyissasi. Netam, moghapurisa, appasannanam va pasadaya. . . pe . . . " vigarahitva dhammim katham
katva bhikkhu amantesi - ' 'na, bhikkhave, naggiyam titthiyasamadanam samadiyitabbam. Yo
samadiyeyya, apatti thullaccayassa' 'ti.
Naggiyapatikkhepakatha nitthita.
227. Kusaclradipatikkhepakatha
371. Tena kho pana samayena ahhataro bhikkhu kusacTram nivasetva. . .pe. . . vakacTram
nivasetva. . .pe. . . phalakacTram nivasetva. . .pe. . . kesakambalam nivasetva. . .pe. . . valakambalam
nivasetva. . .pe. . . ulukapakkham nivasetva. . .pe. . . ajinakkhipam nivasetva yena bhagava tenupasahkami;
upasahkamitva bhagavantam etadavoca - "bhagava, bhante, anekapariyayena appicchassa santutthassa
sallekhassa dhutassa pasadikassa apacayassa vTriyarambhassa vannavadT. Idam, bhante, ajinakkhipam
anekapariyayena appicchataya santutthitaya sallekhaya dhutataya pasadikataya apacayaya
vTriyarambhaya samvattati. Sadhu, bhante, bhagava bhikkhunam ajinakkhipam anujanatu"ti. Vigarahi
buddho bhagava - "ananucchavikam, moghapurisa, ananulomikam appatirupam assamanakam
akappiyam akaranTyam. Kathahhi nama tvam, moghapurisa, ajinakkhipam titthiyadhajam dharessasi.
Netam, moghapurisa, appasannanam va pasadaya. . .pe. . . vigarahitva. . .pe. . . dhammim katham katva
bhikkhu amantesi - "na, bhikkhave, ajinakkhipam titthiyadhajam dharetabbam. Yo dhareyya, apatti
thullaccayassa"ti.
Tena kho pana samayena ahhataro bhikkhu akkanalam nivasetva. . .pe. . . potthakam nivasetva yena
bhagava tenupasahkami, upasahkamitva bhagavantam etadavoca - "bhagava, bhante, anekapariyayena
appicchassa santutthassa sallekhassa dhutassa pasadikassa apacayassa vTriyarambhassa, vannavadT.
Ayam, bhante, potthako anekapariyayena appicchataya santutthitaya sallekhaya dhutataya pasadikataya
apacayaya vTriyarambhaya samvattati. Sadhu, bhante, bhagava bhikkhunam potthakam anujanatu"ti.
Vigarahi buddho bhagava - "ananucchavikam, moghapurisa, ananulomikam appatirupam assamanakam
akappiyam akaranTyam. Kathahhi nama tvam, moghapurisa, potthakam nivasessasi. Netam,
moghapurisa, appasannanam va pasadaya. . .pe. . . vigarahitva. . .pe. . . dhammim katham katva bhikkhu
amantesi - ' 'na, bhikkhave, potthako nivasetabbo. Yo nivaseyya, apatti dukkatassa' 'ti.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 220 sur 269
Kusaciradipatikkhepakatha nitthita.
228. Sabbanllakadipatikkhepakatha
372. Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu sabbanTlakani cTvarani dharenti. . .pe. . .
sabbapTtakani cTvarani dharenti. . .pe. . . sabbalohitakani cTvarani dharenti. . .pe. . . sabbamafijitthakani
[sabbamanjetthakani (sT. sya.)] cTvarani dharenti. . .pe. . . sabbakanhani cTvarani dharenti . . .pe. . .
sabbamaharafigarattani cTvarani dharenti. . .pe. . . sabbamahanamarattani cTvarani dharenti. . .pe. . .
acchinnadasani cTvarani dharenti. . .pe. . . dTghadasani cTvarani dharenti. . .pe. . . pupphadasani cTvarani
dharenti. . .pe. . . phanadasani [phaladasani (ka.)] cTvarani dharenti. . .pe. . . kancukam dharenti. . .pe. . .
tirTtakam dharenti. . .pe. . . vethanam dharenti. Manussa ujjhayanti khiyyanti vipacenti - "kathafthi nama
samana sakyaputtiya vethanam dharessanti, seyyathapi gihTkamabhogino"ti. Bhagavato etamattham
arocesum. Na, bhikkhave, sabbanTlakani cTvarani dharetabbani, na sabbapTtakani cTvarani dharetabbani,
na sabbalohitakani cTvarani dharetabbani, na sabbamanjitthakani cTvarani dharetabbani, na sabbakanhani
cTvarani dharetabbani, na sabbamaharahgarattani cTvarani dharetabbani, na sabbamahanamarattani
cTvarani dharetabbani, na acchinnadasani cTvarani dharetabbani, na dTghadasani cTvarani dharetabbani,
na pupphadasani cTvarani dharetabbani, na phanadasani cTvarani dharetabbani, na kancukam
dharetabbam, na tintakam dharetabbam, na vethanam dharetabbam. Yo dhareyya, apatti dukkatassati.
SabbanTlakadipatikkhepakatha nitthita.
229. Vassamvutthanam anuppannaclvarakatha
373. Tena kho pana samayena vassamvuttha bhikkhu anuppanne cTvare pakkamantipi,
vibbhamantipi, kalampi karonti, samanerapi patijananti, sikkham paccakkhatakapi patijananti,
antimavatthum ajjhapannakapi patijananti, ummattakapi patijananti, khittacittapi patijananti, vedanattapi
patijananti, apattiya adassane ukkhittakapi patijananti, apattiya appatikamme ukkhittakapi patijananti,
papikaya ditthiya appatinissagge ukkhittakapi patijananti, pandakapi patijananti, theyyasamvasakapi
patijananti, titthiyapakkantakapi patijananti, tiracchanagatapi patijananti, matughatakapi patijananti,
pitughatakapi patijananti, arahantaghatakapi patijananti, bhikkhunidusakapi patijananti,
sahghabhedakapi patijananti, lohituppadakapi patijananti, ubhatobyaftjanakapi patijananti. Bhagavato
etamattham arocesum.
374. Idha pana, bhikkhave, vassamvuttho bhikkhu anuppanne cTvare pakkamati, sante patirupe
gahake databbam.
Idha pana, bhikkhave, vassamvuttho bhikkhu anuppanne cTvare vibbhamati, kalam karoti, samanero
patijanati, sikkham paccakkhatako patijanati, antimavatthum ajjhapannako patijanati, sahgho samT.
Idha pana, bhikkhave, vassamvuttho bhikkhu anuppanne cTvare ummattako patijanati, khittacitto
patijanati, vedanatto patijanati, apattiya adassane ukkhittako patijanati, apattiya appatikamme ukkhittako
patijanati, papikaya ditthiya appatinissagge ukkhittako patijanati, sante patirupe gahake databbam.
Idha pana, bhikkhave, vassamvuttho bhikkhu anuppanne cTvare pandako patijanati,
theyyasamvasako patijanati, titthiyapakkantako patijanati, tiracchanagato patijanati, matughatako
patijanati, pitughatako patijanati, arahantaghatako patijanati, bhikkhunidusako patijanati, saftghabhedako
patijanati, lohituppadako patijanati, ubhatobyaftjanako patijanati, saftgho samT.
375. Idha pana, bhikkhave, vassamvuttho bhikkhu uppanne cTvare abhajite pakkamati, sante
patirupe gahake databbam.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 221 sur 269
Idha pana, bhikkhave, vassamvuttho bhikkhu uppanne clvare abhajite vibbhamati, kalam karoti,
samanero patijanati, sikkham paccakkhatako patijanati, antimavatthum ajjhapannako patijanati, sahgho
saml.
Idha pana, bhikkhave, vassamvuttho bhikkhu uppanne clvare abhajite ummattako patijanati.
Khittacitto patijanati, vedanatto patijanati, apattiya adassane ukkhittako patijanati, apattiya appatikamme
ukkhittako patijanati, papikaya ditthiya appatinissagge ukkhittako patijanati, sante patiriipe gahake
databbam.
Idha pana, bhikkhave, vassamvuttho bhikkhu uppanne cTvare abhajite pandako patijanati,
theyyasamvasako patijanati, titthiyapakkantako patijanati, tiracchanagato patijanati, matughatako
patijanati, pitughatako patijanati, arahantaghatako patijanati, bhikkhunidusako patijanati, sahghabhedako
patijanati, lohituppadako patijanati, ubhatobyanjanako patijanati, sahgho saml.
Vassam vutthanam anuppannaclvarakatha nitthita.
230. Sahghe bhinne clvaruppadakatha
376. Idha pana, bhikkhave, vassamvutthanam bhikkhunam anuppanne clvare sahgho bhijjati. Tattha
manussa ekasmim pakkhe udakam denti, ekasmim pakkhe clvaram denti - sahghassa demati.
Sahghassevetam.
Idha pana, bhikkhave, vassamvutthanam bhikkhunam anuppanne clvare sahgho bhijjati. Tattha
manussa ekasmim pakkhe udakam denti, tasmimyeva pakkhe clvaram denti - sahghassa demati.
Sahghassevetam.
Idha pana, bhikkhave, vassamvutthanam bhikkhunam anuppanne clvare sahgho bhijjati. Tattha
manussa ekasmim pakkhe udakam denti, ekasmim pakkhe clvaram denti - pakkhassa demati.
Pakkhassevetam.
Idha pana, bhikkhave, vassamvutthanam bhikkhunam anuppanne clvare sahgho bhijjati. Tattha
manussa ekasmim pakkhe udakam denti, tasmimyeva pakkhe clvaram denti - pakkhassa demati.
Pakkhassevetam.
Idha pana, bhikkhave, vassamvutthanam bhikkhunam uppanne clvare abhajite sahgho bhijjati.
Sabbesam samakam bhajetabbanti.
Sahghe bhinne clvaruppadakatha nitthita.
231. Duggahitasuggahitadikatha
377. Tena kho pana samayena ayasma revato annatarassa bhikkhuno hatthe ayasmato sariputtassa
clvaram pahesi - "imam clvaram therassa dehl"ti. Atha kho so bhikkhu antaramagge ayasmato
revatassa vissasa tam clvaram aggahesi. Atha kho ayasma revato ayasmata sariputtena samagantva
pucchi - "aham, bhante, therassa clvaram pahesim. Sampattam tam clvara"nti? "Naham tam, avuso,
clvaram passaml"ti. Atha kho ayasma revato tam bhikkhum etadavoca - "aham, avuso, ayasmato
hatthe therassa clvaram pahesim. Kaham tam clvara"nti? "Aham, bhante, ayasmato vissasa tam
clvaram aggahesi"nti. Bhagavato etamattham arocesum.
378. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu bhikkhussa hatthe clvaram pahinati - "imam clvaram
itthannamassa dehl"ti. So antaramagge yo pahinati tassa vissasa ganhati. Suggahitam. Yassa pahiyyati
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 222 sur 269
tassa vissasa ganhati. Duggahitam.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhu bhikkhussa hatthe cTvaram pahinati - ' 'imam cTvaram
itthannamassa dehT"ti. So antaramagge yassa pahiyyati tassa vissasa ganhati. Duggahitam. Yo pahinati
tassa vissasa ganhati. Suggahitam.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhu bhikkhussa hatthe cTvaram pahinati - ' 'imam cTvaram
itthannamassa dehT"ti. So antaramagge sunati - yo pahinati so kalahkatoti. Tassa matakacTvaram
adhitthati. Svadhitthitam. Yassa pahiyyati tassa vissasa ganhati. Duggahitam.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhu bhikkhussa hatthe cTvaram pahinati - ' 'imam cTvaram
itthannamassa dehT"ti. So antaramagge sunati - yassa pahiyyati so kalahkatoti. Tassa matakacTvaram
adhitthati. Dvadhitthitam. Yo pahinati tassa vissasa ganhati. Suggahitam.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhu bhikkhussa hatthe cTvaram pahinati - ' 'imam cTvaram
itthannamassa dehT"ti. So antaramagge sunati - ubho kalahkatati. Yo pahinati tassa matakacTvaram
adhitthati. Svadhitthitam. Yassa pahiyyati tassa matakacTvaram adhitthati. Dvadhitthitam.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhu bhikkhussa hatthe cTvaram pahinati - ' 'imam cTvaram
itthannamassa damnTf'ti. So antaramagge yo pahinati tassa vissasa ganhati. Duggahitam. Yassa
pahiyyati tassa vissasa ganhati. Suggahitam.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhu bhikkhussa hatthe cTvaram pahinati - ' 'imam cTvaram
itthannamassa dammT"ti. So antaramagge yassa pahiyyati tassa vissasa ganhati. Suggahitam. Yo
pahinati tassa vissasa ganhati. Duggahitam.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhu bhikkhussa hatthe cTvaram pahinati - ' 'imam cTvaram
itthannamassa dammT"ti. So antaramagge sunati - "yo pahinati so kalahkato"ti. Tassa matakacTvaram
adhitthati. Dvadhitthitam. Yassa pahiyyati tassa vissasa ganhati. Suggahitam.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhu bhikkhussa hatthe cTvaram pahinati - "imam cTvaram
itthannamassa dammT"ti. So antaramagge sunati - "yassa pahiyyati so kalahkato"ti. Tassa
matakacTvaram adhitthati. Svadhitthitam. Yo pahinati tassa vissasa ganhati. Duggahitam.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhu bhikkhussa hatthe cTvaram pahinati - ' 'imam cTvaram
itthannamassa dammT"ti. So antaramagge sunati "ubho kalahkata"ti. Yo pahinati tassa matakacTvaram
adhitthati. Dvadhitthitam. Yassa pahiyyati tassa matakacTvaram adhitthati. Svadhitthitam.
Duggahitasuggahitadikatha nitthita.
232. Atthaclvaramatika
379. Atthima, bhikkhave, matika cTvarassa uppadaya - sTmaya deti, katikaya deti,
bhilddiapannattiya deti, sahghassa deti, ubhatosahghassa deti, vassamvutthasahghassa deti, adissa deti,
puggalassa deti.
STmaya deti - yavatika bhikkhii antosTmagata tehi bhajetabbam. Katikaya deti - sambahula avasa
samanalabha honti ekasmim avase dinne sabbattha dinnam hoti. Bhikkhapannattiya deti, yattha
sahghassa dhuvakara kariyyanti, tattha deti. Sahghassa deti, sammukhTbhutena sahghena bhajetabbam.
Ubhatosahghassa deti, bahukapi bhikkhii honti, eka bhikkhunT hoti, upaddham databbam, bahukapi
bhikkhuniyo honti, eko bhikkhu hoti, upaddham databbam. Vassamvutthasahghassa deti, yavatika
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 223 sur 269
bhikkhu tasmim avase vassamvuttha, tehi bhajetabbam Adissa deti, yaguya va bhatte va khadanlye
va clvare va senasane va bhesajje va. Puggalassa deti, "imam cTvaram itthannamassa dammT"ti.
AtthacTvaramatika nitthita.
CTvarakkhandhako atthamo.
233. Tassuddanam
Rajagahako negamo, disva vesaliyam ganim;
Puna rajagaham gantva, ranno tam pativedayi.
Putto salavatikaya, abhayassa hi atrajo;
JTvatTti kumarena, sahkhato jTvako iti.
So hi takkasTlam gantva, uggahetva mahabhiso;
Sattavassikaabadham, natthukammena nasayi.
Ranho bhagandalabadham, alepena apakaddhi;
Mamahca itthagaranca, buddhasahgham cupatthahi.
Rajagahako ca setthi, antaganthi tikicchitam;
Pajjotassa maharogam, ghatapanena nasayi.
Adhikarahca siveyyam, abhisannam sinehati;
TThi uppalahatthehi, samattimsavirecanam.
Pakatattam varam yaci, siveyyahca patiggahi;
CTvarahca gihidanam, anuhhasi tathagato.
Rajagahe janapade bahum, uppajji cTvaram;
Pavaro kosiyahceva, kojavo addhakasikam.
Uccavaca ca santutthi, nagamesagamesum ca;
Pathamam paccha sadisa, katika ca patiharum.
Bhandagaram aguttahca, vutthapenti tatheva ca;
Ussannam kolahalahca, katham bhaje katham dade.
Sakatirekabhagena, pativTso katham dade;
Chakanena sTtudaka [sTtundT ca (sT.), sTtunhi ca (katthaci)], uttaritu na janare.
Aropenta bhajanahca, patiya ca chamaya ca;
Upacikamajjhe jTranti, ekato patthinnena ca.
Pharusacchinnacchibandha, addasasi ubbhandite;
VTmamsitva sakyamuni, anuhhasi ticTvaram.
Ahhena atirekena, uppajji chiddameva ca;
CatuddTpo varam yaci, datum vassikasatikam.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 224 sur 269
Agantugamigilanam, upatthakanca bhesajjam;
Dhuvam udakasatinca, panTtam atikhuddakam.
Thullakacchumukham khomam, paripunnam adhitthanam;
Pacchimam kato garuko, vikanno suttamokiri.
Lujjanti nappahonti, ca anvadhikam bahuni ca;
Andhavane assatiya, eko vassam utumhi ca.
Dve bhatuka rajagahe, upanando puna dvisu;
Kucchivikaro gilano, ubho ceva gilanaka [gilayana (ka.)].
Nagga kusa vakacTram, phalako kesakambalam;
Valaulukapakkhanca, ajinam akkanalakam.
Potthakam mlapitanca, lohitam manjitthena ca;
Kanha maharahganama, acchinnadasika tatha.
DTghapupphaphanadasa, kancutirTtavethanam;
Anuppanne pakkamati, sahgho bhijjati tavade.
Pakkhe dadanti sahghassa, ayasma revato pahi;
Vissasagahadhitthati, attha cTvaramatikati.
Imamhi khandhake vatthu channavuti.
CTvarakkhandhako nitthito.
9. Campeyyakkhandhako
234. Kassapagottabhikkhuvatthu
380. Tena samayena buddho bhagava campayam viharati gaggaraya pokkharaniya tTre. Tena kho
pana samayena kasTsu janapade vasabhagamo nama hoti. Tattha kassapagotto nama bhikkhu avasiko
hoti tantibaddho ussukkam apanno - kinti anagata ca pesala bhikkhu agaccheyyum, agata ca pesala
bhikkhu phasu vihareyyum, ayanca avaso vuddhim virulhim vepullam apajjeyyati. Tena kho pana
samayena sambahula bhikkhu kasTsu carikam caramana yena vasabhagamo tadavasarum. Addasa kho
kassapagotto bhikkhu te bhikkhu duratova agacchante, disvana asanam pahnapesi, padodakam
padapTtham padakathalikam upanikkhipi, paccuggantva pattacTvaram patiggahesi, panTyena apucchi,
nahane ussukkam akasi, ussukkampi akasi yaguya khadanTye bhattasmim. Atha kho tesam agantukanam
bhikkhunam etadahosi - "bhaddako kho ayam, avuso, avasiko bhikkhu nahane ussukkam karoti,
ussukkampi karoti yaguya khadanTye bhattasmim. Handa, mayam, avuso, idheva vasabhagame nivasam
kappema"ti. Atha kho te agantuka bhikkhu tattheva vasabhagame nivasam kappesum.
Atha kho kassapagottassa bhikkhuno etadahosi - "yo kho imesam agantukanam bhikkhunam
agantukakilamatho so patippassaddho. Yepime gocare appakatahhuno tedanime gocare pakatahhuno.
Dukkaram kho pana parakulesu yavajTvam ussukkam katum, vihhatti ca manussanam amanapa.
Yamnunaham na ussukkam kareyyam yaguya khadanTye bhattasmi"nti. So na ussukkam akasi yaguya
khadanTye bhattasmim. Atha kho tesam agantukanam bhikkhunam etadahosi - ' 'pubbe khvayam, avuso,
avasiko bhikkhu nahane ussukkam akasi, ussukkampi akasi yaguya khadanTye bhattasmim. Sodanayam
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 225 sur 269
na ussukkam karoti yaguya khadanlye bhattasmim. Dutthodanayam, avuso, avasiko bhikkhu.
Handa, mayam, avuso, avasikam [imam avasikam (sya.)] bhikkhum ukkhipama"ti. Atha kho te
agantuka bhikkhu sannipatitva kassapagottam bhikkhum etadavocum - "pubbe kho tvam, avuso,
nahane ussukkam karosi, ussukkampi karosi yaguya khadanlye bhattasmim. Sodani tvam na ussukkam
karosi yaguya khadamye bhattasmim. Apattim tvam, avuso, apanno. Passasetam apatti"nti? "Natthi me,
avuso, apatti, yamaham passeyya' 'nti. Atha kho te agantuka bhikkhu kassapagottam bhikkhum apattiya
adassane ukkhipimsu.
Atha kho kassapagottassa bhikkhuno etadahosi - "aham kho etam na janami 'apatti va esa anapatti
va, apanno camhi [vamhi (?)] anapanno va, ukkhitto camhi anukkhitto va, dhammikena va
adhammikena va, kuppena va akuppena va, thanarahena va atthanarahena va' . Yamnunaham campam
gantva bhagavantam etamattham puccheyya"nti. Atha kho kassapagotto bhikkhu senasanam
samsametva pattacivaramadaya yena campa tena pakkami. Anupubbena yena campa yena bhagava
tenupasahkami, upasahkamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi. Acinnam kho panetam
buddhanam bhagavantanam agantukehi bhikkhuhi saddhim patisammoditum. Atha kho bhagava
kassapagottam bhikkhum etadavoca- "kacci, bhikkhu, khamanlyam, kacci yapanlyam, kacci
appakilamathena addhanam agato, kuto ca tvam, bhikkhu, agacchasT"ti? "Khamaniyam, bhagava;
yapanlyam, bhagava; appakilamathena caham, bhante, addhanam agato. Atthi, bhante, kasTsu janapade
vasabhaganio nama. Tatthaham, bhagava, avasiko tantibaddho ussukkam apanno - 'kinti anagata ca
pesala bhikkhu agaccheyyum, agata ca pesala bhikkhu phasu vihareyyum, ayanca avaso vuddhim
virulhim vepullam apajjeyya'ti. Atha kho, bhante, sambahula bhikkhu kasTsu carikam caramana yena
vasabhagamo tadavasarum. Addasam kho aham, bhante, te bhikkhu duratova agacchante, disvana
asanam pannapesim, padodakam padapTtham padakathalikam upanikkhipim, paccuggantva pattacTvaram
patiggahesim, panTyena apucchim, nahane ussukkam akasim, ussukkampi akasim yaguya khadanTye
bhattasmim. Atha kho tesam, bhante, agantukanam bhikkhunam etadahosi - 'bhaddako kho ayam avuso
avasiko bhikkhu nahane ussukkam karoti, ussukkampi karoti yaguya khadanTye bhattasmim. Handa,
mayam, avuso, idheva vasabhagame nivasam kappema'ti. Atha kho te, bhante, agantuka bhikkhu
tattheva vasabhagame nivasam kappesum. Tassa mayham, bhante, etadahosi - 'yo kho imesam
agantukanam bhikkhunam agantukakilamatho so patippassaddho. Yepime gocare appakatannuno
tedanime gocare pakatannuno. Dukkaram kho pana parakulesu yavajTvam ussukkam katum, vinnatti ca
manussanam amanapa. Yamnunaham na ussukkam kareyyam yaguya khadanTye bhattasmi'nti. So kho
aham, bhante, na ussukkam akasim yaguya khadanTye bhattasmim. Atha kho tesam, bhante,
agantukanam bhikkhunam etadahosi - 'pubbe khvayam, avuso, avasiko bhikkhu nahane ussukkam
karoti, ussukkampi karoti yaguya khadanTye bhattasmim. Sodanayam na ussukkam karoti yaguya
khadanTye bhattasmim. Dutthodanayam, avuso, avasiko bhikkhu. Handa, mayam, avuso, avasikam
bhikkhum ukkhipama'ti. Atha kho te, bhante, agantuka bhikkhii sannipatitva mam etadavocum - 'pubbe
kho tvam, avuso, nahane ussukkam karosi, ussukkampi karosi yaguya khadanTye bhattasmim. Sodani
tvam na ussukkam karosi yaguya khadanTye bhattasmim. Apattim tvam, avuso, apanno. Passasetam
apatti'nti? 'Natthi me, avuso, apatti yamaham passeyya'nti. Atha kho te, bhante, agantuka bhikkhu mam
apattiya adassane ukkhipimsu. Tassa mayham, bhante, etadahosi - 'aham kho etam na janami 'apatti va
esa anapatti va, apanno camhi anapanno va, ukkhitto camhi anukkhitto va, dhammikena va
adhammikena va, kuppena va akuppena va, thanarahena va atthanarahena va' . Yamnunaham campam
gantva bhagavantam etamattham puccheyya'nti. Tato aham, bhagava, agacchamT"ti. "Anapatti esa,
bhikkhu, nesa apatti. Anapannosi, nasi apanno. Anukkhittosi, nasi ukkhitto. Adhammikenasi kammena
ukkhitto kuppena atthanarahena. Gaccha tvam, bhikkhu, tattheva vasabhagame nivasam kappehT"ti.
"Evam, bhante"ti kho kassapagotto bhikkhu bhagavato patissunitva utthayasana bhagavantam
abhivadetva padakkhinam katva yena vasabhagamo tena pakkami.
381. Atha kho tesam agantukanam bhikkhunam ahudeva kukkuccam, ahu vippatisaro - "alabha
vata no, na vata no labha, dulladdham vata no, na vata no suladdham, ye mayam suddham bhikkhum
anapattikam avatthusmim akarane ukkhipimha. Handa, mayam, avuso, campam gantva bhagavato
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 226 sur 269
santike accayam accayato desema"ti. Atha kho te agantuka bhikkhu senasanam samsametva
pattaclvaramadaya yena campa tena pakkamimsu. Anupubbena yena campa yena bhagava
tenupasahkamimsu, upasahkamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisldimsu. Acinnam kho
panetam buddhanam bhagavantanam agantukehi bhikkhuhi saddhim patisammoditum. Atha kho
bhagava te bhikkhu etadavoca- "kacci, bhikkhave, khamanlyam, kacci yapanlyam, kaccittha
appakilamathena addhanam agata, kuto ca tumhe, bhikkhave, agacchatha"ti? "Khamanlyam, bhagava;
yapanlyam, bhagava; appakilamathena ca mayam, bhante, addhanam agata. Atthi, bhante, kaslsu
janapade vasabhagamo nama. Tato mayam, bhagava, agacchama"ti. "Tumhe, bhikkhave, avasikam
bhikkhum ukkhipittha' 'ti? "Evam, bhante"ti. "Kismim, bhikkhave, vatthusmim karane"ti?
"Avatthusmim, bhagava, akarane"ti. Vigarahi buddho bhagava- "ananucchavikam, moghapurisa,
ananulomikam appatirupam assamanakam akappiyam akaranlyam. Kathanhi nama tumhe, moghapurisa,
suddham bhikkhum anapattikam avatthusmim akarane ukkhipissatha. Netam, moghapurisa,
appasannanam va pasadaya. . .pe. . . " vigarahitva dhammim katham katva bhikkhu amantesi - ' 'na,
bhikkhave, suddho bhikkhu anapattiko avatthusmim akarane ukkhipitabbo. Yo ukkhipeyya, apatti
dukkatassa' 'ti.
Atha kho te bhikkhu utthayasana ekamsam uttarasahgam karitva bhagavato padesu sirasa nipatitva
bhagavantam etadavocum - "accayo no, bhante, accagama yathabale yathamulhe yathaakusale, ye
mayam suddham bhikkhum anapattikam avatthusmim akarane ukkhipimha. Tesam no, bhante, bhagava
accayam accayato patigganhatu ayatim samvaraya"ti. "Taggha, tumhe, bhikkhave, accayo accagama
yathabale yathamulhe yathaakusale, ye tumhe suddham bhikkhum anapattikam avatthusmim akarane
ukkhipittha. Yato ca kho tumhe, bhikkhave, accayam accayato disva yathadhammam patikarotha, tam
vo mayam patigganhama. Vuddhihesa, bhikkhave, ariyassa vinaye yo accayam accayato disva
yathadhammam patikaroti, ayatim [ayatim ca (sl.)] samvaram apajjatl"ti.
Kassapagottabhikkhuvatthu nitthitam.
235. Adhammena vaggadikammakatha
382. Tena kho pana samayena campayam bhikkhu evarupani kammani karonti - adhammena
vaggakammam karonti, adhammena samaggakammam karonti; dhammena vaggakammam karonti,
dhammapatirupakena vaggakammam karonti; dhammapatirupakena samaggakammam karonti; ekopi
ekam ukkhipati, ekopi dve ukkhipati, ekopi sambahule ukkhipati, ekopi sahgham ukkhipati; dvepi ekam
ukkhipanti, dvepi dve ukkhipanti, dvepi sambahule ukkhipanti, dvepi sahgham ukkhipanti; sambahulapi
ekam ukkhipanti; sambahulapi dve ukkhipanti, sambahulapi sambahule ukkhipanti, sambahulapi
sahgham ukkhipanti; sahghopi sahgham ukkhipati. Ye te bhikkhu appiccha. . .pe. . . te ujjhayanti
khiyyanti vipacenti - ' 'kathahhi nama campayam bhikkhii evarupani kammani karissanti - adhammena
vaggakammam karissanti, adhammena samaggakammam karissanti, dhammena vaggakammam
karissanti, dhammapatirupakena vaggakammam karissanti, dhammapatirupakena samaggakammam
karissanti, ekopi ekam ukkhipissati, ekopi dve ukkhipissati, ekopi sambahule ukkhipissati, ekopi
sahgham ukkhipissati, dvepi ekam ukkhipissanti, dvepi dve ukkhipissanti, dvepi sambahule
ukkhipissanti, dvepi sahgham ukkhipissanti, sambahulapi ekam ukkhipissanti, sambahulapi dve
ukkhipissanti, sambahulapi sambahule ukkhipissanti, sambahulapi sahgham ukkhipissanti, sahghopi
sahgham ukkhipissatl' 'ti. Atha kho te bhikkhu bhagavato etamattham arocesum. . .pe. . . "saccam kira,
bhikkhave, campayam bhikkhu evarupani kammani karonti - adhammena vaggakammam karonti. . .pe. . .
sahghopi sahgham ukkhipatl"ti? "Saccam, bhagava"ti. Vigarahi buddho bhagava- "ananucchavikam,
bhikkhave, tesam moghapurisanam ananulomikam appatimpam assamanakam akappiyam akaranlyam.
Kathahhi nama te, bhikkhave, moghapurisa evarupani kammani karissanti - adhammena vaggakammam
karissanti. . .pe. . . sahghopi sahgham ukkhipissati. Netam, bhikkhave, appasannanam va pasadaya. . .pe. . .
vigarahitva. . .pe. . . dhammim katham katva bhikkhu amantesi -
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 227 sur 269
383. "Adhammena ce, bhikkhave, vaggakammam akammam na ca karanlyam, adhammena
[adhammena ce bhikkhave (sya.)] samaggakammam akammam na ca karanlyam, dhammena
vaggakammam akammam na ca karaniyam; dhammapatirupakena vaggakammam akammam na ca
karanlyam, dhammapatirupakena samaggakammam akammam na ca karanlyam; ekopi ekam ukkhipati
akammam na ca karanlyam, ekopi dve ukkhipati akammam na ca karanlyam, ekopi sambahule ukkhipati
akammam na ca karanlyam, ekopi sahgham ukkhipati akammam na ca karanlyam; dvepi ekam
ukkhipanti akammam na ca karanlyam, dvepi dve ukkhipanti akammam na ca karanlyam, dvepi
sambahule ukkhipanti akammam na ca karanlyam, dvepi sahgham ukkhipanti akammam na ca
karanlyam; sambahulapi ekam ukkhipanti akammam na ca karanlyam, sambahulapi dve ukkhipanti
akammam na ca karanlyam, sambahulapi sambahule ukkhipanti akammam na ca karanlyam,
sambahulapi sahgham ukkhipanti akammam na ca karanlyam; sahghopi sahgham ukkhipati akammam
na ca karanlyam.
384. "Cattarimani, bhikkhave, kammani - adhammena vaggakammam, adhammena
samaggakammam, dhammena vaggakammam, dhammena samaggakammam. Tatra, bhikkhave,
yadidam adhammena vaggakammam, idam, bhikkhave, kammam adhammatta vaggatta kuppam
atthanaraham; na, bhikkhave, evarupam kammam katabbam, na ca maya evarupam kammam
anunnatam. Tatra, bhikkhave, yadidam adhammena samaggakammam, idam, bhikkhave, kammam
adhammatta kuppam atthanaraham; na, bhikkhave, evampam kammam katabbam, na ca maya evarupam
kammam anunhatam. Tatra, bhikkhave, yadidam dhammena vaggakammam, idam, bhikkhave, kammam
vaggatta kuppam atthanaraham; na, bhikkhave, evarupam kammam katabbam, na ca maya evarupam
kammam anuhhatam. Tatra, bhikkhave, yadidam dhammena samaggakammam, idam, bhikkhave,
kammam dhammatta samaggatta akuppam thanaraham; evarupam, bhikkhave, kammam katabbam,
evarupahca maya kammam anuhhatam. Tasmatiha, bhikkhave, evarupam kammam karissama yadidam
dhammena samagganti - evahhi vo, bhikkhave, sikkhitabba' 'nti.
Adhammena vaggadikammakatha nitthita.
236. Nattivipannakammadikatha
385. Tena kho pana samayena chabbaggiya bhikkhu evarupani kammani karonti - adhammena
vaggakammam karonti, adhammena samaggakammam karonti; dhammena vaggakammam karonti,
dhammapatirupakena vaggakammam karonti, dhammapatirupakena samaggakammam karonti;
hattivipannampi kammam karonti anussavanasampannam, anussavanavipannampi kammam karonti
hattisampannam, hattivipannampi anussavanavipannampi kammam karonti; ahhatrapi dhamma
kammam karonti, ahhatrapi vinaya kammam karonti, ahhatrapi satthusasana kammam karonti;
patikutthakatampi kammam karonti adhammikam kuppam atthanaraham. Ye te bhikkhu appiccha. . .pe. . .
te ujjhayanti khiyyanti vipacenti - ' 'kathahhi nama chabbaggiya bhikkhu evarupani kammani karissanti
- adhammena vaggakammam karissanti, adhammena samaggakammam karissanti; dhammena
vaggakammam karissanti, dhammapatirupakena vaggakammam karissanti, dhammapatirupakena
samaggakammam karissanti; hattivipannampi kammam karissanti anussavanasampannam,
anussavanavipannampi kammam karissanti hattisampannam, hattivipannampi anussavanavipannampi
kammam karissanti; ahhatrapi dhamma kammam karissanti, ahhatrapi vinaya kammam karissanti,
ahhatrapi satthusasana kammam karissanti; patikutthakatampi kammam karissanti adhammikam kuppam
atthanaraha"nti. Atha kho te bhikkhu bhagavato etamattham arocesum. . .pe. . . "saccam kira, bhikkhave,
chabbaggiya bhikkhu evarupani kammani karonti - adhammena vaggakammam karonti. . .pe. . .
patikutthakatampi kammam karonti adhammikam kuppam atthanaraha"nti? "Saccam, bhagava"ti.
Vigarahi buddho bhagava. . .pe. . . vigarahitva dhammim katham katva bhikkhu amantesi -
386. "Adhammena ce, bhikkhave, vaggakammam akammam na ca karanlyam; adhammena
samaggakammam akammam na ca karanlyam; dhammena vaggakammam akammam na ca karanlyam;
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 228 sur 269
dhammapatirupakena vaggakammam akammam na ca karanlyam; dhammapatirupakena
samaggakammam akammam na ca karanlyam. Nattivipannance, bhikkhave, kammam
anussavanasampannam akammam na ca karanlyam; anussavanavipannance, bhikkhave, kammam
nattisampannam akammam na ca karanlyam; nattivipannance, bhikkhave, kammam
anussavanavipannam akammam na ca karanlyam; annatrapi dhamma kammam akammam na ca
karanlyam; anhatrapi vinaya kammam akammam na ca karanlyam; annatrapi satthusasana kammam
akammam na ca karanlyam; patikutthakatance, bhikkhave, kammam adhammikam kuppam
atthanaraham akammam na ca karanlyam.
387. Chayimani, bhikkhave, kammani - adhammakammam, vaggakammam, samaggakammam,
dhammapatirupakena vaggakammam, dhammapatirupakena samaggakammam, dhammena
samaggakammam.
Katamanca, bhikkhave, adhammakammam? Nattidutiye ce, bhikkhave, kamme ekaya nattiya
kammam karoti, na ca kammavacam anussaveti - adharnmakarnmam. Nattidutiye ce, bhikkhave, kamme
dvlhi nattlhi kammam karoti, na ca kammavacam anussaveti - adhammakammam. Nattidutiye ce,
bhikkhave, kamme ekaya kammavacaya kammam karoti, na ca nattim thapeti - adhammakammam.
Nattidutiye ce, bhikkhave, kamme dvlhi kammavacahi kammam karoti, na ca nattim thapeti -
adhammakarnmam. Natticatutthe ce, bhikkhave, kamme ekaya nattiya kammam karoti, na ca
kammavacam anussaveti - adhammakammam. Natticatutthe ce, bhikkhave, kamme dvlhi nattlhi
kammam karoti, na ca kammavacam anussaveti - adhammakarnmam. Natticatutthe ce, bhikkhave,
kamme tlhi nattlhi kammam karoti, na ca kammavacam anussaveti - adhammakammam. Natticatutthe
ce, bhikkhave, kamme catuhi nattlhi kammam karoti, na ca kammavacam anussaveti -
adhammakammam. Natticatutthe ce, bhikkhave, kamme ekaya kammavacaya kammam karoti, na ca
nattim thapeti - adhammakammam. Natticatutthe ce, bhikkhave, kamme dvlhi kammavacahi kammam
karoti, na ca nattim thapeti - adhammakammam. Natticatutthe ce, bhikkhave, kamme tlhi kammavacahi
kammam karoti, na ca nattim thapeti - adharnmakammam. Natticatutthe ce, bhikkhave, kamme catuhi
kammavacahi kammam karoti, na ca nattim thapeti - adhammakammam. Idam vuccati, bhikkhave,
adhammakammam .
Katamanca, bhikkhave, vaggakammam? Nattidutiye ce, bhikkhave, kamme yavatika bhikkhii
kammappatta te anagata honti, chandarahanam chando anahato hoti, sammukhlbhuta patikkosanti -
vaggakammam. Nattidutiye ce, bhikkhave, kamme yavatika bhikkhu kammappatta te agata honti,
chandarahanam chando anahato hoti, sammukhlbhuta patikkosanti - vaggakammam. Nattidutiye ce,
bhikkhave, kamme yavatika bhikkhu kammappatta te agata honti, chandarahanam chando ahato hoti,
sammukhlbhiita patikkosanti - vaggakammam. Natticatutthe ce, bhikkhave, kamme yavatika bhikkhii
kammappatta te anagata honti, chandarahanam chando anahato hoti, sammukhlbhuta patikkosanti -
vaggakammam. Natticatutthe ce, bhikkhave, kamme yavatika bhikkhu kammappatta te agata honti,
chandarahanam chando anahato hoti, sammukhlbhuta patikkosanti - vaggakammam. Natticatutthe ce,
bhikkhave, kamme yavatika bhikkhu kammappatta te agata honti, chandarahanam chando ahato hoti,
sammukhlbhiita patikkosanti - vaggakammam. Idam vuccati, bhikkhave, vaggakammam.
Katamanca, bhikkhave, samaggakammam? Nattidutiye ce, bhikkhave, kamme yavatika bhikkhu
kammappatta, te agata honti, chandarahanam chando ahato hoti, sammukhlbhiita na patikkosanti -
samaggakammam. Natticatutthe ce, bhikkhave, kamme yavatika bhikkhii kammappatta, te agata honti,
chandarahanam chando ahato hoti, sammukhlbhuta na patikkosanti - samaggakammam. Idam vuccati,
bhikkhave, samaggakammam.
Katamanca, bhikkhave, dhammapatirupakena vaggakammam? Nattidutiye ce, bhikkhave, kamme
pathamam kammavacam anussaveti, paccha nattim thapeti, yavatika bhikkhii kammappatta te anagata
honti, chandarahanam chando anahato hoti, sammukhlbhuta patikkosanti - dhammapatiriipakena
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 229 sur 269
vaggakammam. Nattidutiye ce, bhikkhave, kamme pathamam kammavacam anussaveti, paccha
hattim thapeti, yavatika bhikkhu kammappatta te agata honti, chandarahanam chando anahato hoti,
sammukhlbhuta patikkosanti - dhammapatirupakena vaggakammam. Nattidutiye ce, bhikkhave, kamme
pathamam kammavacam anussaveti, paccha nattim thapeti, yavatika bhikkhii kammappatta te agata
honti, chandarahanam chando ahato hoti, sammukhlbhuta patikkosanti - dhammapatirupakena
vaggakammam. Natticatutthe ce, bhikkhave, kamme pathamam kammavacam anussaveti, paccha nattim
thapeti, yavatika bhikkhu kammappatta te anagata honti, chandarahanam chando anahato hoti,
sammukhlbhuta patikkosanti - dhammapatirupakena vaggakammam. Natticatutthe ce, bhikkhave,
kamme pathamam kammavacam anussaveti, paccha nattim thapeti, yavatika bhikkhii kammappatta te
agata honti, chandarahanam chando anahato hoti, sammukhlbhuta patikkosanti - dhammapatirupakena
vaggakammam. Natticatutthe ce, bhikkhave, kamme pathamam kammavacam anussaveti, paccha nattim
thapeti, yavatika bhikkhu kammappatta te agata honti, chandarahanam chando ahato hoti,
sammukhlbhuta patikkosanti - dhammapatirupakena vaggakammam. Idam vuccati, bhikkhave,
dhammapatirupakena vaggakammam.
Katamanca, bhikkhave, dhammapatirupakena samaggakammam? Nattidutiye ce, bhikkhave,
kamme pathamam kammavacam anussaveti, paccha nattim thapeti, yavatika bhikkhii kammappatta, te
agata honti, chandarahanam chando ahato hoti, sammukhlbhiita na patikkosanti - dhammapatirupakena
samaggakammam. Natticatutthe ce, bhikkhave, kamme pathamam kammavacam anussaveti, paccha
nattim thapeti, yavatika bhikkhu kammappatta te agata honti, chandarahanam chando ahato hoti,
sammukhlbhiita na patikkosanti - dhammapatirupakena samaggakammam. Idam vuccati, bhikkhave,
dhammapatirupakena samaggakammam.
Katamanca, bhikkhave, dhammena samaggakammam? Nattidutiye ce, bhikkhave, kamme
pathamam nattim thapeti, paccha ekaya kammavacaya kammam karoti, yavatika bhikkhii kammappatta
te agata honti, chandarahanam chando ahato hoti, sammukhlbhiita na patikkosanti - dhammena
samaggakammam. Natticatutthe ce, bhikkhave, kamme pathamam nattim thapeti, paccha tlhi
kammavacahi kammam karoti, yavatika bhikkhu kammappatta, te agata honti, chandarahanam chando
ahato hoti, sammukhlbhuta na patikkosanti, dhammena samaggakammam. Idam vuccati, bhikkhave,
dhammena samaggakammam.
Nattivipannakammadikathanitthita.
237. Catuvaggakaranadikatha
388. Panca sahgha - catuvaggo bhikkhusahgho pancavaggo bhikkhusahgho, dasavaggo
bhikkhusahgho, vlsativaggo bhikkhusahgho, atirekavlsativaggo bhikkhusahgho. Tatra, bhikkhave,
yvayam catuvaggo bhikkhusahgho, thapetva tlni kammani - upasampadam pavaranam abbhanam,
dhammena samaggo sabbakammesu kammappatto. Tatra, bhikkhave, yvayam pancavaggo
bhikkhusahgho, thapetva dve kammani - majjhimesu janapadesu upasampadam abbhanam, dhammena
samaggo sabbakammesu kammappatto. Tatra, bhikkhave, yvayam dasavaggo bhikkhusahgho, thapetva
ekam kammam - abbhanam, dhammena samaggo sabbakammesu kammappatto. Tatra, bhikkhave,
yvayam vlsativaggo bhikkhusahgho dhammena samaggo sabbakammesu kammappatto. Tatra,
bhikkhave, yvayam atirekavlsativaggo bhikkhusahgho dhammena samaggo sabbakammesu
kammappatto.
389. Catuvaggakaranance, bhikkhave, kammam bhikkhunicatuttho kammam kareyya - akammam
na ca karanlyam. Catuvaggakaranance, bhikkhave, kammam sikkhamanacatuttho kammam kareyya. . .
akammam na ca karanlyam. . .pe. . . . Samaneracatuttho kammam kareyya. . . akammam na ca karanlyam.
Samanericatuttho kammam kareyya. . . akammam na ca karanlyam. Sikkham paccakkhatakacatuttho
kammam kareyya. . . akammam na ca karanlyam. Antimavatthum ajjhapannakacatuttho kammam
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 230 sur 269
kareyya. . . akammam na ca karanlyam. Apattiya adassane ukkhittakacatuttho kammam kareyya. . .
akammam na ca karanlyam. Apattiya appatikamme ukkhittakacatuttho kammam kareyya. . . akammam
na ca karanlyam. Papikaya ditthiya appatinissagge ukkhittakacatuttho kammam kareyya. . . akammam na
ca karanlyam. Pandakacatuttho kammam kareyya. . . akammam na ca karanlyam.
Theyyasamvasakacatuttho kammam kareyya. . . akammam na ca karanlyam. Titthiyapakkantakacatuttho
kammam kareyya. . . akammam na ca karanlyam. Tiracchanagatacatuttho kammam kareyya. . . akammam
na ca karanlyam. Matughatakacatuttho kammam kareyya. . . akammam na ca karanlyam.
Pitughatakacatuttho kammam kareyya. . . akammam na ca karanlyam. Arahantaghatakacatuttho
kammam kareyya. . . akammam na ca karanlyam. Bhikkhunidusakacatuttho kammam kareyya. . .
akammam na ca karanlyam. Sahghabhedakacatuttho kammam kareyya. . . akammam na ca karanlyam.
Lohituppadakacatuttho kammam kareyya. . . akammam na ca karanlyam. Ubhatobyanjanakacatuttho
kammam kareyya. . . akammam na ca karanlyam. Nanasamvasakacatuttho kammam kareyya. . .
akammam na ca karanlyam. Nanaslmaya thitacatuttho kammam kareyya. . . akammam na ca karanlyam.
Iddhiya vehase thitacatuttho kammam kareyya. . . akammam na ca karanlyam. Yassa sahgho kammam
karoti, tamcatuttho kammam kareyya . . . akammam na ca karanlyam.
Catuvaranam.
390. Pancavaggakaranance, bhikkhave, kammam bhikkhunipancamo kammam kareyya. . .
akammam na ca karanlyam. Pancavaggakaranance, bhikkhave, kammam sikkhamanapancamo kammam
kareyya. . .pe. . . . Samanerapancamo kammam kareyya. . . samaneripancamo kammam kareyya . . .
sikkham paccakkhatakapancamo kammam kareyya. . . antimavatthum ajjhapannakapancamo kammam
kareyya. . . apattiya adassane ukkhittakapancamo kammam kareyya. . . apattiya appatikamme
ukkhittakapancamo kammam kareyya. . . papikaya ditthiya appatinissagge ukkhittakapancamo kammam
kareyya. . . pandakapancamo kammam kareyya. . . theyyasamvasakapancamo kammam kareyya. . .
titthiyapakkantakapancamo kammam kareyya. . . tiracchanagatapancamo kammam kareyya. . .
matughatakapancamo kammam kareyya. . . pitughatakapancamo kammam kareyya. . .
arahantaghatakapancamo kammam kareyya. . . bhikkhunidusakapancamo kammam kareyya. . .
sahghabhedakapancamo kammam kareyya. . . lohituppadakapancamo kammam kareyya. . .
ubhatobyanjanakapancamo kammam kareyya. . . nanasamvasakapancamo kammam kareyya. . .
nanaslmaya thitapancamo kammam kareyya. . . iddhiya vehase thitapancamo kammam kareyya. . . yassa
sahgho kammam karoti, tampancamo kammam kareyya - akammam na ca karanlyam.
Pancavaggakaranam.
391. Dasavaggakaranance, bhikkhave, kammam bhikkhunidasamo kammam kareyya, akammam na
ca karanlyam. Dasavaggakaranance, bhikkhave, kammam sikkhamanadasamo kammam kareyya,
akammam na ca karanlyam. . .pe. . . . Dasavaggakaranance, bhikkhave, kammam yassa sahgho kammam
karoti, tamdasamo kammam kareyya - akammam na ca karanlyam.
Dasavaggakaranam.
392. Vlsativaggakaranance, bhikkhave, kammam bhikkhunivlso kammam kareyya - akammam na
ca karanlyam. Vlsativaggakaranance, bhikkhave, kammam sikkhamanavlso kammam kareyya . . .pe. . .
samaneravlso kammam kareyya. . . samanerivlso kammam kareyya. . . sikkham paccakkhatakavlso
kammam kareyya. . . antimavatthum ajjhapannakavlso kammam kareyya. . . apattiya adassane
ukkhittakavlso kammam kareyya. . . apattiya appatikamme ukkhittakavlso kammam kareyya. . . papikaya
ditthiya appatinissagge ukkhittakavlso kammam kareyya. . . pandakavlso kammam kareyya. . .
theyyasamvasakavlso kammam kareyya. . . titthiyapakkantakavlso kammam kareyya. . .
tiracchanagatavlso kammam kareyya. . . matughatakavlso kammam kareyya. . . pitughatakavlso kammam
kareyya. . . arahantaghatakavlso kammam kareyya. . . bhikkhunidusakavlso kammam kareyya. . .
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 231 sur 269
sanghabhedakavlso kammam kareyya. . . lohituppadakavlso kammam kareyya. . .
ubhatobyanjanakavlso kammam kareyya. . . nanasamvasakavlso kammam kareyya. . . nanaslmaya
thitavlso kammam kareyya. . . iddhiya vehase thitavlso kammam kareyya. . . yassa sahgho kammam
karoti, tamvlso kammam kareyya - akammam na ca karanlyam.
Vlsativaggakaranam.
Catuvaggakaranadikatha nitthita.
238. Parivasikadikatha
393. Parivasikacatuttho ce, bhikkhave, parivasam dadeyya, mulaya patikasseyya, manattam
dadeyya, tamvlso abbheyya - akammam na ca karanlyam. Mulaya patikassanarahacatuttho ce,
bhikkhave, parivasam dadeyya, mulaya patikasseyya, manattam dadeyya, tamvlso abbheyya -
akammam na ca karanlyam. Manattarahacatuttho ce, bhikkhave, parivasam dadeyya, mulaya
patikasseyya, manattam dadeyya, tamvlso abbheyya - akammam na ca karanlyam
Manattacarikacatuttho ce, bhikkhave, parivasam dadeyya, mulaya patikasseyya, manattam dadeyya,
tamvlso abbheyya - akammam na ca karanlyam. Abbhanarahacatuttho ce, bhikkhave, parivasam
dadeyya, miilaya patikasseyya, manattam dadeyya, tamvlso abbheyya - akammam na ca karanlyam.
394. Ekaccassa, bhikkhave, sahghamajjhe patikkosana ruhati, ekaccassa na ruhati. Kassa ca,
bhikkhave, sahghamajjhe patikkosana na ruhati? Bhikkhuniya, bhikkhave, sahghamajjhe patikkosana na
ruhati. Sikkhamanaya, bhikkhave. . .pe. . . samanerassa, bhikkhave. . . samaneriya, bhikkhave. . .
sikkhapaccakkhatakassabhikkhave... antimavatthum ajjhapannakassa, bhikkhave ... ummattakassa,
bhikkhave. . . khittacittassa, bhikkhave. . . vedanattassa, bhikkhave. . . apattiya adassane ukkhittakassa,
bhikkhave. . . apattiya appatikamme ukkhittakassa, bhikkhave. . . papikaya ditthiya appatinissagge
ukkhittakassa, bhikkhave. . . pandakassa, bhikkhave. . . theyyasamvasakassa, bhikkhave. . .
titthiyapakkantakassa, bhikkhave ... tiracchanagatassabhikkhave... matughatakassa, bhikkhave...
pitughatakassa, bhikkhave... arahantaghatakassa, bhikkhave... bhikkhunidiisakassa, bhikkhave...
sahghabhedakassa, bhikkhave. . . lohituppadakassa, bhikkhave. . . ubhatobyanjanakassa, bhikkhave. . .
nanasamvasakassa, bhikkhave. . . nanaslmaya thitassa, bhikkhave. . . iddhiya vehase thitassa, bhikkhave,
yassa sahgho kammam karoti, tassa ca [tassa (sya.)], bhikkhave, sahghamajjhe patikkosana na ruhati.
Imesam kho, bhikkhave, sahghamajjhe patikkosana na ruhati.
Kassa ca, bhikkhave, sahghamajjhe patikkosana ruhati? Bhikkhussa, bhikkhave, pakatattassa
Samanasamvasakassa samanaslmaya thitassa antamaso anantarikassapi [anantarikassapi (sya.)]
bhikkhuno vihnapentassa sahghamajjhe patikkosana ruhati. Imassa kho, bhikkhave, sahghamajjhe
patikkosana ruhati.
Parivasikadikatha nitthita.
239. Dvenissaranadikatha
395. Dvema, bhikkhave, nissarana. Atthi, bhikkhave, puggalo appatto nissaranam. Tahce sahgho
nissareti, ekacco sunissarito, ekacco dunnissarito. Katamo ca, bhikkhave, puggalo appatto nissaranam,
tahce sahgho nissareti - dunnissarito? Idha pana, bhikkhave, bhikkhu suddho hoti anapattiko. Tahce
sahgho nissareti - dunnissarito. Ayam vuccati, bhikkhave, puggalo appatto nissaranam, tahce sahgho
nissareti - dunnissarito.
Katamo ca, bhikkhave, puggalo appatto nissaranam, tahce sahgho nissareti - sunissarito? Idha
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 232 sur 269
pana, bhikkhave, bhikkhu balo hoti abyatto apattibahulo anapadano, gihisamsattho viharati
ananulomikehi gihisamsaggehi, tance sahgho nissareti - sunissarito. Ayam vuccati, bhikkhave, puggalo
appatto nissaranam, tance sahgho nissareti - sunissarito.
396. Dvema, bhikkhave, osarana. Atthi, bhikkhave, puggalo appatto osaranam tance sahgho osareti,
ekacco sosarito, ekacco dosarito. Katamo ca, bhikkhave, puggalo appatto osaranam, tance sahgho osareti
- dosarito? Pandako, bhikkhave, appatto osaranam, tance sahgho osareti - dosarito. Theyyasamvasako,
bhikkhave, appatto osaranam, tance sahgho osareti - dosarito. Titthiyapakkantako, bhikkhave. . .pe. . .
tiracchanagato, bhikkhave... matughatako, bhikkhave... pitughatako, bhikkhave... arahantaghatako,
bhikkhave. . . bhikkhunidusako, bhikkhave. . . sahghabhedako, bhikkhave. . . lohituppadako, bhikkhave. . .
ubhatobyanjanako, bhikkhave, appatto, osaranam, tance sahgho osareti - dosarito. Ayam vuccati,
bhikkhave, puggalo appatto osaranam, tance sahgho osareti - dosarito. Ime vuccanti, bhikkhave,
puggala appatta osaranam, te ce sahgho osareti - dosarita.
Katamo ca, bhikkhave, puggalo appatto osaranam, tance sahgho osareti - sosarito? Hatthacchinno,
bhikkhave, appatto osaranam, tance sahgho osareti, sosarito. Padacchinno, bhikkhave...pe...
hatthapadacchinno, bhikkhave... kannacchinno, bhikkhave... nasacchinno, bhikkhave...
kannanasacchinno, bhikkhave... ahgulicchinno, bhikkhave... alacchinno, bhikkhave... kandaracchinno,
bhikkhave... phanahatthako, bhikkhave... khujjo, bhikkhave... vamano, bhikkhave... galagandl,
bhikkhave... lakkhanahato, bhikkhave... kasahato, bhikkhave... likhitako, bhikkhave... sipadiko,
bhikkhave. . . paparogl, bhikkhave. . . parisadusako, bhikkhave. . . kano, bhikkhave. . . kunl, bhikkhave. . .
khahjo, bhikkhave. . . pakkhahato, bhikkhave. . . chinniriyapatho, bhikkhave. . . jaradubbalo, bhikkhave. . .
andho, bhikkhave. . . mugo, bhikkhave. . . badhiro, bhikkhave. . . andhamugo, bhikkhave. . . andhabadhiro,
bhikkhave... mugabadhiro, bhikkhave... andhamugabadhiro, bhikkhave, appatto osaranam, tahce
sahgho osareti - sosarito. Ayam vuccati, bhikkhave, puggalo appatto osaranam, tahce sahgho osareti -
sosarito. Ime vuccanti, bhikkhave, puggala appatta osaranam, te ce sahgho osareti - sosarita.
Dvenissaranadikatha nitthita.
Vasabhagamabhanavaro nitthito pathamo.
240. Adhammakammadikatha
397. Idha pana, bhikkhave, bhikkhussa na hoti apatti datthabba. Tamenam codeti sahgho va
sambahula va ekapuggalo va - "apattim tvam, avuso, apanno, passasetam apatti"nti? So evam vadeti -
"natthi me, avuso, apatti, yamaham passeyya"nti. Tam sahgho apattiya adassane ukkhipati -
adhammakammam.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhussa na hoti apatti patikatabba. Tamenam codeti sahgho va sambahula
va ekapuggalo va - "apattim tvam, avuso, apanno, patikarohi tam apatti' 'nti. So evam vadeti - "natthi
me, avuso, apatti, yamayam patikareyya"nti. Tam sahgho apattiya appatikamme ukkhipati -
adhammakammam.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhussa na hoti papika ditthi patinissajjeta. Tamenam codeti sahgho va
sambahula va ekapuggalo va - "papika te, avuso, ditthi, patinissajjetam papikam ditthi"nti. So evam
vadeti - "natthi me, avuso, papika ditthi, yamaham patinissajjeyya"nti. Tam sahgho papikaya ditthiya
appatinissagge ukkhipati - adhammakammam.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhussa na hoti apatti datthabba, na hoti apatti patikatabba. Tamenam
codeti sahgho va sambahula va ekapuggalo va - "apattim tvam, avuso, apanno, passasetam apatti?
Patikarohi tam apatti"nti. So evam vadeti - "natthi me, avuso, apatti, yamaham passeyyam. Natthi me,
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 233 sur 269
avuso, apatti, yamaham patikareyya"nti. Tam sangho adassane va appatikamme va ukkhipati -
adhammakammam .
Idha pana, bhikkhave, bhikkhussa na hoti apatti datthabba, na hoti papika ditthi patinissajjeta.
Tamenam codeti sahgho va sambahula va ekapuggalo va - ' 'apattim tvam, avuso, apanno, passasetam
apattim? Papika te ditthi, patinissajjetam papikam ditthi"nti. So evam vadeti - "natthi me, avuso, apatti,
yamaham passeyyam; natthi me, avuso, papika ditthi, yamaham patinissajjeyya"nti. Tam sahgho
adassane va appatinissagge va ukkhipati - adhammakammam.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhussa na hoti apatti patikatabba, na hoti papika ditthi patinissajjeta.
Tamenam codeti sahgho va sambahula va ekapuggalo va- "apattim tvam, avuso, apanno, patikarohi
tam apattim; papika te ditthi, patinissajjetam papikam ditthi"nti. So evam vadeti - "natthi me, avuso,
apatti, yamaham patikareyyam. Natthi me, avuso, papika ditthi, yamaham patinissajjeyya"nti. Tam
sahgho appatikamme va appatinissagge va ukkhipati - adhammakarnmam.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhussa na hoti apatti datthabba, na hoti apatti patikatabba, na hoti papika
ditthi patinissajjeta. Tamenam codeti sahgho va sambahula va ekapuggalo va— "apattim tvam, avuso,
apanno, passasetam apattim? Patikarohi tam apattim; papika te ditthi, patinissajjetam papikam ditthi"nti.
So evam vadeti - "natthi me, avuso, apatti, yamaham passeyyam. Natthi me, avuso, apatti, yamaham
patikareyyam. Natthi me, avuso, papika ditthi, yamaham patinissajjeyya"nti. Tam sahgho adassane va
appatikamme va appatinissagge va ukkhipati - adharnmakarnmam.
398. Idha pana, bhikkhave, bhikkhussa hoti apatti datthabba. Tamenam codeti. Sahgho va
sambahula va ekapuggalo va - "apattim tvam, avuso, apanno, passasetam apatti"nti? So evam vadeti -
"amavuso, passami"ti. Tam sahgho apattiya adassane ukkhipati - adhammakammam.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhussa hoti apatti patikatabba. Tamenam codeti sahgho va sambahula va
ekapuggalo va - "apattim tvam, avuso, apanno, patikarohi tam apatti"nti. So evam vadeti - "amavuso,
patikarissamT' 'ti. Tam sahgho apattiya appatikamme ukkhipati - adharnmakammam.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhussa hoti papika ditthi patinissajjeta. Tamenam codeti sahgho va
sambahula va ekapuggalo va - "papika te, avuso, ditthi; patinissajjetam papikam ditthi' 'nti. So evam
vadeti - "amavuso, patinissajjissaml"ti. Tam sahgho papikaya ditthiya appatinissagge ukkhipati -
adhammakammam.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhussa hoti apatti datthabba, hoti apatti patikatabba. . .pe. . . hoti apatti
datthabba, hoti papika ditthi patinissajjeta. . .pe. . . hoti apatti patikatabba, hoti papika ditthi
patinissajjeta. . .pe. . . hoti apatti datthabba, hoti apatti patikatabba, hoti papika ditthi patinissajjeta.
Tamenam codeti sahgho va sambahula va ekapuggalo va- "apattim tvam, avuso, apanno, passasetam
apattim? Patikarohi tam apattim; papika te ditthi, patinissajjetam papikam ditthi"nti. So evam vadeti -
"amavuso, passami, ama patikarissami, ama patinissajjissamT"ti. Tam sahgho adassane va appatikamme
va appatinissagge va ukkhipati - adhammakammam.
399. Idha pana, bhikkhave, bhikkhussa hoti apatti datthabba. Tamenam codeti sahgho va sambahula
va ekapuggalo va - "apattim tvam, avuso, apanno, passasetam apatti"nti? So evam vadeti - "natthi me,
avuso, apatti, yamaham passeyya' 'nti. Tam sahgho apattiya adassane ukkhipati - dharnmakarnmam.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhussa hoti apatti patikatabba. Tamenam codeti sahgho va sambahula va
ekapuggalo va - "apattim tvam, avuso, apanno, patikarohi tam apatti"nti. So evam vadeti - "natthi me,
avuso, apatti, yamaham patikareyya"nti. Tam sahgho apattiya appatikamme ukkhipati -
dhammakammam.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 234 sur 269
Idha pana, bhikkhave, bhikkhussa hoti papika ditthi patinissajjeta. Tamenam codeti sahgho va
sambahula va ekapuggalo va - "papika te, avuso, ditthi, patinissajjetam papikam ditthi"nti. So evam
vadeti - "natthi me, avuso, papika ditthi, yamaham patinissajjeyya"nti. Tam sahgho papikaya ditthiya
appatinissagge ukkhipati - dhammakammam.
Idha pana, bhikkhave, bhikkhussa hoti apatti datthabba, hoti apatti patikatabba. . .pe. . .
Hoti apatti datthabba, hoti papika ditthi patinissajjeta. . .pe. . . hoti apatti patikatabba, hoti papika
ditthi patinissajjeta . . .pe. . . hoti apatti datthabba, hoti apatti patikatabba, hoti papika ditthi patinissajjeta.
Tamenam codeti sahgho va sambahula va ekapuggalo va— "apattim tvam, avuso, apanno, passasetam
apattim? Patikarohi tam apattim. Papika te ditthi, patinissajjetam papikam ditthi"nti. So evam vadeti -
"natthi me, avuso, apatti, yamaham passeyyam. Natthi me, avuso, apatti yamaham patikareyyam. Natthi
me, avuso, papika ditthi, yamaham patinissajjeyya"nti. Tam sahgho adassane va appatikamme va
appatinissagge va ukkhipati - dhammakammanti.
Adhammakammadikatha nitthita.
241. Upalipucchakatha
400. Atha kho ayasma upali yena bhagava tenupasahkami, upasahkamitva bhagavantam
abhivadetva ekamantam nisidi. Ekamantam nisinno kho ayasma upali bhagavantam etadavoca - "yo nu
kho, bhante, samaggo sahgho sammukMkaranlyam kammam asammukha karoti, dhammakammam nu
kho tam, bhante, vinayakamma"nti? "Adhammakammam tam, upali, avinayakamma"nti. "Yo nu kho,
bhante, samaggo sahgho patipucchakaranlyam kammam appatipuccha karoti. . .pe. . . patinnayakaranlyam
kammam apatihnaya karoti. . . sativinayarahassa amulhavinayam deti. . . amulhavinayarahassa
tassapapiyasikakammam karoti. . . tassapapiyasikakammarahassa tajjanlyakammam karoti. . .
tajjanlyakammarahassa niyassakammam karoti . . . niyassakammarahassa pabbajanlyakammam karoti. . .
pabbajanlyakammarahassa patisaranlyakammam karoti. . . patisaranlyakammarahassa
ukkhepanlyakammam karoti. . . ukkhepanlyakammarahassa parivasam deti. . . parivasaraham mulaya
patikassati. . . mulayapatikassanarahassa manattam deti. . . manattaraham abbheti. . . abbhanaraham
upasampadeti, dhammakammam nu kho tam, bhante, vinayakamma"nti? "Adhammakammam tam,
upali, avinayakammam' ' .
"Yo kho, upali, samaggo sahgho sammukhakaranlyam kammam asammukha karoti, evam kho,
upali, adhammakammam hoti avinayakammam, evahca pana sahgho satisaro hoti. Yo kho, upali,
samaggo sahgho patipucchakaranlyam kammam appatipuccha karoti. . .pe. . . patihhayakaranlyam
kammam apatihhaya karoti. . . sativinayarahassa amulhavinayam deti. . . amulhavinayarahassa
tassapapiyasikakammam karoti. . . tassapapiyasikakammarahassa tajjanlyakammam karoti. . .
tajjanlyakammarahassa niyassakammam karoti. . . niyassakammarahassa pabbajanlyakammam karoti. . .
pabbajanlyakammarahassa patisaranlyakammam karoti. . . patisaranlyakammarahassa
ukkhepanlyakammam karoti. . . ukkhepanlyakammarahassa parivasam deti. . . parivasaraham mulaya
patikassati. . . mulayapatikassanarahassa manattam deti. . . manattaraham abbheti. . . abbhanaraham
upasampadeti, evam kho, upali, adhammakammam hoti avinayakammam. Evahca pana sahgho satisaro
hotI"ti.
401. "Yo nu kho, bhante, samaggo sahgho sammukMkaranlyam kammam sammukha karoti,
dhammakammam nu kho tam, bhante, vinayakamma"nti? "Dhammakammam tam, upali,
vinayakamma"nti. "Yo nu kho, bhante, samaggo sahgho patipucchakaranlyam kammam patipuccha
karoti. . .pe. . . patihhayakaranlyam kammam patihhaya karoti. . . sativinayarahassa sativinayam deti. . .
amulhavinayarahassa amulhavinayam deti. . . tassapapiyasikakammarahassa tassapapiyasikakammam
karoti. . . tajjanlyakammarahassa tajjanlyakammam karoti. . . niyassakammarahassa niyassakammam
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 235 sur 269
karoti. . . pabbajanlyakammarahassa pabbajanlyakammam karoti. . . patisaranlyakammarahassa
patisaranlyakammam karoti. . . ukkhepanlyakammarahassa ukkhepanlyakammam karoti. . .
parivasarahassa parivasam deti mulayapatikassanaraham miilaya patikassati. . . manattarahassa manattam
deti. . . abbhanaraham abbheti. . . upasampadaraham upasampadeti, dhammakammam nu kho tam,
bhante, vinayakamma"nti? "Dhammakammam tam, upali, vinayakammam.
"Yo kho, upali, samaggo sahgho sammukhakaranlyam kammam sammukha karoti, evam kho,
upali, dhammakammam hoti vinayakammam. Evanca pana sahgho anatisaro hoti. Yo kho, upali,
samaggo sahgho patipucchakaranlyam kammam patipuccha karoti. . . patinnayakaranlyam kammam
patifinaya karoti. . . sativinayarahassa sativinayam deti. . . amulhavinayarahassa amulhavinayam deti. . .
tassapapiyasikakammarahassa tassapapiyasikakammam karoti. . . tajjanlyakammarahassa
tajjanlyakammam karoti. . . niyassakammarahassa niyassakammam karoti. . . pabbajanlyakammarahassa
pabbajanlyakammam karoti . . . patisaranlyakammarahassa patisaranlyakammam karoti. . .
ukkhepanlyakammarahassa ukkhepanlyakammam karoti. . . parivasarahassa parivasam deti. . .
mulayapatikassanaraham mulaya patikassati. . . manattarahassa manattam deti. . . abbhanaraham
abbheti. . . upasampadaraham upasampadeti, evam kho, upali, dhammakammam hoti vinayakammam.
Evanca pana sahgho anatisaro hotI"ti.
402. "Yo nu kho, bhante, samaggo sahgho sativinayarahassa amulhavinayam deti,
amulhavinayarahassa sativinayam deti, dhammakammam nu kho tam, bhante, vinayakamma' 'nti?
"Adhammakammam tam, upali, avinayakamma"nti. "Yo nu kho, bhante, samaggo sahgho
amulhavinayarahassa tassapapiyasikakammam karoti, tassapapiyasikakammarahassa amulhavinayam
deti. . .pe. . . tassapapiyasikakammarahassa tajjanlyakammam karoti, tajjanlyakammarahassa
tassapapiyasikakarnmam karoti. . . tajjanlyakammarahassa niyassakammam karoti, niyassakammarahassa
tajjanlyakammam karoti. . . niyassakammarahassa pabbajanlyakammam karoti,
pabbajanlyakammarahassa niyassakammam karoti. . . pabbajanlyakammarahassa patisaranlyakammam
karoti, patisaranlyakammarahassa pabbajanlyakammam karoti. . . patisaranlyakammarahassa
ukkhepanlyakammam karoti, ukkhepanlyakammarahassa patisaranlyakammam karoti. . .
ukkhepanlyakammarahassa parivasam deti, parivasarahassa ukkhepanlyakammam karoti. . .
parivasaraham mulaya patikassati, miilayapatikassanarahassa parivasam deti. . .
mulayapatikassanarahassa manattam deti, manattaraham miilaya patikassati. . . manattaraham abbheti,
abbhanarahassa manattam deti. . . abbhanaraham upasampadeti, upasampadaraham abbheti,
dhammakammam nu kho tam, bhante, vinayakamma' 'nti? ' ' Adhammakammam tam, upali,
avinayakamma' 'nti.
"Yo kho, upali, samaggo sahgho sativinayarahassa amulhavinayam deti, amiilhavinayarahassa
sativinayam deti, evam kho, upali, adharnmakarnmam hoti avinayakammam. Evanca pana sahgho
satisaro hoti. Yo kho, upali, samaggo sahgho amulhavinayarahassa tassapapiyasikakammam karoti,
tassapapiyasikakammarahassa amulhavinayam deti. . .pe. . . tassapapiyasikakammarahassa
tajjanlyakammam karoti, tajjanlyakammarahassa tassapapiyasikakammam karoti. . .
tajjanlyakammarahassa niyassakammam karoti, niyassakammarahassa tajjanlyakammam karoti. . .
niyassakammarahassa pabbajanlyakammam karoti, pabbajanlyakammarahassa niyassakammam karoti. . .
pabbajanlyakammarahassa patisaranlyakammam karoti, patisaranlyakammarahassa
pabbajanlyakammam karoti. . . patisaranlyakammarahassa ukkhepanlyakammam karoti,
ukkhepanlyakammarahassa patisaranlyakammam karoti. . . ukkhepanlyakammarahassa parivasam deti,
parivasarahassa ukkhepanlyakammam karoti. . . parivasaraham mulaya patikassati,
mulayapatikassanarahassa parivasam deti. . . mulayapatikassanarahassa manattam deti, manattaraham
mulaya patikassati - manattaraham abbheti, abbhanarahassa manattam deti. . . abbhanaraham
upasampadeti, upasampadaraham abbheti, evam kho, upali, adhammakammam hoti avinayakammam.
Evanca pana sahgho satisaro hotI"ti.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 236 sur 269
403. "Yo nu kho, bhante, samaggo sahgho sativinayarahassa sativinayam deti,
amulhavinayarahassa amulhavinayam deti, dhammakammam nu kho tam, bhante, vinayakamma' 'nti?
"Dhammakammam tam, upali, vinayakamma"nti. "Yo nu kho, bhante, samaggo sahgho
amulhavinayarahassa amulhavinayam deti. . .pe. . . tassapapiyasikakammarahassa
tassapapiyasikakammam karoti. . .pe. . . tajjanlyakammarahassa tajjanlyakammam karoti. . .pe. . .
niyassakammarahassa niyassakammam karoti. . .pe. . . pabbajanlyakammarahassa pabbajanlyakammam
karoti. . .pe. . . patisaranlyakammarahassa patisaranlyakammam karoti. . .pe. . . ukkhepanlyakammarahassa
ukkhepanlyakammam karoti. . .pe. . . parivasarahassa parivasam deti. . .pe. . . mulayapatikassanaraham
mulaya patikassati. . .pe. . . manattarahassa manattam deti. . .pe. . . abbhanaraham abbheti,
upasampadaraham upasampadeti, dhammakammam nu kho tam, bhante, vinayakamma"nti?
"Dhammakammam tam, upali, vinayakammam" .
"Yo kho, upali, samaggo sahgho sativinayarahassa sativinayam deti, amulhavinayarahassa
amulhavinayam deti, evam kho, upali, dhammakammam hoti vinayakammam. Evahca pana sahgho
anatisaro hoti. Yo kho, upali, samaggo sahgho amulhavinayarahassa amulhavinayam deti . . .pe. . .
tassapapiyasikakammarahassa tassapapiyasikakammam karoti. . .pe. . . tajjanlyakammarahassa
tajjanlyakammam karoti. . .pe. . . niyassakammarahassa niyassakammam karoti. . .pe. . .
pabbajanlyakammarahassa pabbajanlyakammam karoti. . .pe. . . patisaranlyakammarahassa
patisaranlyakammam karoti. . .pe. . . ukkhepanlyakammarahassa ukkhepanlyakammam karoti. . .pe. . .
parivasarahassa parivasam deti. . .pe. . . mulaya patikassanaraham mulaya patikassati. . .pe. . .
manattarahassa manattam deti. . .pe. . . abbhanaraham abbheti, upasampadaraham upasampadeti, evam
kho, upali, dharnmakarnmam hoti vinayakammam. Evahca pana sahgho anatisaro hotF'ti.
404. Atha kho bhagava bhikkhu amantesi - yo kho, bhikkhave, samaggo sahgho sativinayarahassa
amulhavinayam deti, evam kho, bhikkhave, adharnmakarnmam hoti avinayakammam. Evahca pana
sahgho satisaro hoti. Yo kho, bhikkhave, samaggo sahgho sativinayarahassa tassapapiyasikakammam
karoti. . .pe. . . sativinayarahassa tajjanlyakammam karoti. . . sativinayarahassa niyassakammam karoti. . .
sativinayarahassa pabbajanlyakammam karoti. . . sativinayarahassa patisaranlyakammam karoti. . .
sativinayarahassa ukkhepanlyakammam karoti ... sativinayarahassa parivasam deti... sativinayaraham
mulaya patikassati... sativinayarahassa manattam deti... sativinayaraham abbheti... sativinayaraham
upasampadeti, evam kho, bhikkhave, adhammakammam hoti avinayakammam. Evahca pana sahgho
satisaro hoti.
405. Yo kho, bhikkhave, samaggo sahgho amulhavinayarahassa tassapapiyasikakammam karoti,
evam kho, bhikkhave, adhammakammam hoti avinayakammam. Evahca pana sahgho satisaro hoti. Yo
kho, bhikkhave, samaggo sahgho amulhavinayarahassa tajjanlyakammam karoti. . .pe. . .
amiilhavinayarahassa niyassakammam karoti. . . amulhavinayarahassa pabbajanlyakammam karoti. . .
amiilhavinayarahassa patisaranlyakammam karoti. . . amulhavinayarahassa ukkhepanlyakammam
karoti. . . amiilhavinayarahassa parivasam deti. . . amiilhavinayaraham miilaya patikassati. . .
amiilhavinayarahassa manattam deti. . . amiilhavinayaraham abbheti. . . amulhavinayaraham
upasampadeti. . . amulhavinayarahassa sativinayam deti, evam kho, bhikkhave, adhammakammam hoti
avinayakammam. Evahca pana sahgho satisaro hoti.
406. Yo kho, bhikkhave, samaggo sahgho tassapapiyasikakammarahassa tajjanlyakammam
karoti...pe... tajjanlyakammarahassa... niyassakammarahassa... pabbajanlyakammarahassa...
patisaranlyakammarahassa. . . ukkhepanlyakammarahassa. . . parivasaraham. . .
mulayapatikassanarahassa. . . manattaraham. . . abbhanaraham. . . upasampadarahassa sativinayam deti,
evam kho, bhikkhave, adhammakammam hoti avinayakammam. Evahca pana sahgho satisaro hoti. Yo
kho, bhikkhave, samaggo sahgho upasampadarahassa amtilhavinayam deti. . .pe. . . upasampadarahassa
tassapapiyasikakarnmam karoti. . . upasampadarahassa tajjanlyakammam karoti. . . upasampadarahassa
niyassakammam karoti. . . upasampadarahassa pabbajanlyakammam karoti. . . upasampadarahassa
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 237 sur 269
patisaranlyakammam karoti. . . upasampadarahassa ukkhepanlyakammam karoti. . .
upasampadarahassa parivasam deti. . . upasampadaraham mulaya patikassati. . . upasampadarahassa
manattam deti. . . upasampadaraham abbheti, evam kho, bhikkhave, adhammakammam hoti
avinayakammam. Evanca pana sahgho satisaro hotlti.
Upalipucchakatha nitthita.
Upalipucchabhanavaro nitthito dutiyo.
242. Tajjanlyakammakatha
407. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu bhandanakarako hoti kalahakarako vivadakarako bhassakarako
sahghe adhikaranakarako. Tatra ce bhikkhunam evam hoti - "ayam kho, avuso, bhikkhu
bhandanakarako kalahakarako vivadakarako bhassakarako sahghe adhikaranakarako. Handassa mayam
tajjanlyakammam karoma"ti. Te tassa tajjanlyakammam karonti - adhammena vagga. So tamha avasa
annam avasam gacchati. Tatthapi bhikkhunam evam hoti - "ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena
tajjanlyakammakato adhammena vaggehi. Handassa mayam tajjanlyakammam karoma"ti. Te tassa
tajjanlyakammam karonti - adhammena samagga. So tamhapi avasa annam avasam gacchati. Tatthapi
bhikkhunam evam hoti - "ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena tajjanlyakammakato adhammena
samaggehi. Handassa mayam tajjanlyakammam karoma"ti. Te tassa tajjanlyakammam karonti -
dhammena vagga. So tamhapi avasa annam avasam gacchati. Tatthapi bhikkhunam evam hoti - "ayam
kho, avuso, bhikkhu sahghena tajjanlyakammakato dhammena vaggehi. Handassa mayam
tajjanlyakammam karoma"ti. Te tassa tajjanlyakammam karonti - dhammapatiriipakena vagga. So
tamhapi avasa annam avasam gacchati. Tatthapi bhikkhunam evam hoti - "ayam kho, avuso, bhikkhu
sahghena tajjanlyakammakato dhammapatirupakena vaggehi. Handassa mayam tajjanlyakammam
karoma"ti. Te tassa tajjanlyakammam karonti - dhammapatirupakena samagga.
408. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu bhandanakarako hoti kalahakarako vivadakarako bhassakarako
sahghe adhikaranakarako. Tatra ce bhikkhunam evam hoti - "ayam kho, avuso, bhikkhu
bhandanakarako kalahakarako vivadakarako bhassakarako sahghe adhikaranakarako. Handassa mayam
tajjanlyakammam karoma"ti. Te tassa tajjanlyakammam karonti - adhammena samagga. So tamha
avasa annam avasam gacchati. Tatthapi bhikkhunam evam hoti - "ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena
tajjanlyakammakato adhammena samaggehi. Handassa mayam tajjanlyakammam karoma"ti. Te tassa
tajjanlyakammam karonti - dhammena vagga. So tamhapi avasa annam avasam gacchati. Tatthapi
bhikkhunam evam hoti - "ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena tajjanlyakammakato dhammena
vaggehi. Handassa mayam tajjanlyakammam karoma' 'ti. Te tassa tajjanlyakammam karonti -
dhammapatirupakena vagga. So tamhapi avasa annam avasam gacchati. Tatthapi bhikkhunam evam hoti
- "ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena tajjanlyakammakato dhammapatirupakena vaggehi. Handassa
mayam tajjanlyakammam karoma"ti. Te tassa tajjanlyakammam karonti - dhammapatirupakena
samagga. So tamhapi avasa annam avasam gacchati. Tatthapi bhikkhunam evam hoti - "ayam kho,
avuso, bhikkhu sahghena tajjanlyakammakato dhammapatirupakena samaggehi. Handassa mayam
tajjanlyakammam karoma'ti. Te tassa tajjanlyakammam karonti - adhammena vagga.
409. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu bhandanakarako hoti kalahakarako vivadakarako bhassakarako
sahghe adhikaranakarako. Tatra ce bhikkhunam evam hoti - "ayam kho, avuso, bhikkhu
bhandanakarako kalahakarako vivadakarako bhassakarako sahghe adhikaranakarako. Handassa mayam
tajjanlyakammam karoma' 'ti. Te tassa tajjanlyakammam karonti - dhammena vagga. So tamha avasa
annam avasam gacchati. Tatthapi bhikkhunam evam hoti - "ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena
tajjanlyakammakato dhammena vaggehi. Handassa mayam tajjanlyakammam karoma"ti. Te tassa
tajjanlyakammam karonti - dhammapatirupakena vagga. So tamhapi avasa annam avasam gacchati.
Tatthapi bhikkhunam evam hoti - "ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena tajjanlyakammakato
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 238 sur 269
dhammapatirupakena vaggehi. Handassa mayam tajjanlyakammam karoma"ti. Te tassa
tajjanlyakammam karonti - dhammapatirupakena samagga. So tamhapi avasa annarn avasam gacchati.
Tatthapi bhikkhunam evam hoti - ' 'ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena tajjanlyakammakato
dhammapatirupakena samaggehi. Handassa mayam tajjanlyakammam karoma"ti. Te tassa
tajjanlyakammam karonti - adhammena vagga. So tamhapi avasa annam avasam gacchati. Tatthapi
bhikkhunam evam hoti - ' 'ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena tajjanlyakammakato adhammena
vaggehi. Handassa mayam tajjanlyakammam karoma' 'ti. Te tassa tajjanlyakammam karonti -
adhammena samagga.
410. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu bhandanakarako hoti kalahakarako vivadakarako bhassakarako
sahghe adhikaranakarako. Tatra ce bhikkhunam evam hoti - "ayam kho, avuso, bhikkhu
bhandanakarako kalahakarako vivadakarako bhassakarako sahghe adhikaranakarako. Handassa mayam
tajjanlyakammam karoma"ti. Te tassa tajjanlyakammam karonti - dhammapatirupakena vagga. So
tamha avasa ahham avasam gacchati. Tatthapi bhikkhunam evam hoti - ' 'ayam kho, avuso, bhikkhu
sahghena tajjanlyakammakato dhammapatirupakena vaggehi. Handassa mayam tajjanlyakammam
karoma"ti. Te tassa tajjanlyakammam karonti - dhammapatirupakena samagga. So tamhapi avasa
ahham avasam gacchati. Tatthapi bhikkhunam evam hoti - "ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena
tajjanlyakammakato dhammapatirupakena samaggehi. Handassa mayam tajjanlyakammam karoma"ti.
Te tassa tajjanlyakammam karonti - adhammena vagga. So tamhapi avasa ahham avasam gacchati.
Tatthapi bhikkhunam evam hoti - "ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena tajjanlyakammakato
adhammena vaggehi. Handassa mayam tajjanlyakammam karoma"ti. Te tassa tajjanlyakammam karonti
- adhammena samagga. So tamhapi avasa ahham avasam gacchati. Tatthapi bhikkhunam evam hoti -
"ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena tajjanlyakammakato adhammena samaggehi. Handassa mayam
tajjanlyakammam karoma' 'ti. Te tassa tajjanlyakammam karonti - dhammena vagga.
411. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu bhandanakarako hoti kalahakarako vivadakarako bhassakarako
sahghe adhikaranakarako. Tatra ce bhikkhunam evam hoti - "ayam kho, avuso, bhikkhu
bhandanakarako kalahakarako vivadakarako bhassakarako sahghe adhikaranakarako. Handassa mayam
tajjanlyakammam karoma"ti. Te tassa tajjanlyakammam karonti - dhammapatirupakena samagga. So
tamha avasa ahham avasam gacchati. Tatthapi bhikkhunam evam hoti - "ayam kho, avuso, bhikkhu
sahghena tajjanlyakammakato dhammapatirupakena samaggehi. Handassa mayam tajjanlyakammam
karoma"ti. Te tassa tajjanlyakammam karonti - adhammena vagga. So tamhapi avasa ahham avasam
gacchati. Tatthapi bhikkhunam evam hoti - "ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena tajjanlyakammakato
adhammena vaggehi. Handassa mayam tajjanlyakammam karoma"ti. Te tassa tajjanlyakammam karonti
- adhammena samagga. So tamhapi avasa ahham avasam gacchati. Tatthapi bhikkhunam evam hoti -
"ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena tajjanlyakammakato adhammena samaggehi. Handassa mayam
tajjanlyakammam karoma"ti. Te tassa tajjanlyakammam karonti - dhammena vagga. So tamhapi avasa
ahham avasam gacchati. Tatthapi bhikkhunam evam hoti - "ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena
tajjanlyakammakato dhammena vaggehi. Handassa mayam tajjanlyakammam karoma"ti. Te tassa
tajjanlyakammam karonti - dhammapatirupakena vagga.
Tajjanlyakammakatha nitthita.
243. Niyassakammakatha
412. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu balo hoti abyatto apattibahulo anapadano, gihisamsattho
viharati ananulomikehi gihisamsaggehi. Tatra ce bhikkhunam evam hoti - "ayam kho, avuso, bhikkhu
balo abyatto apattibahulo anapadano, gihisamsattho viharati ananulomikehi gihisamsaggehi. Handassa
mayam niyassakammam karoma' 'ti. Te tassa niyassakammam karonti - adhammena vagga. So tamha
avasa ahham avasam gacchati. Tatthapi bhikkhunam evam hoti - "ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena
niyassakammakato adhammena vaggehi. Handassa mayam niyassakammam karoma"ti. Te tassa
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 239 sur 269
niyassakammam karonti - adhammena samagga. . .pe. . . dhammena vagga. . . dhammapatirupakena
vagga. . . dhammapatirupakena samagga. . .pe. . . .
Yatha hettha, tatha cakkam katabbam.
Niyassakammakatha nitthita.
244. Pabbajanlyakammakatha
413. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu kuladusako hoti papasamacaro. Tatra ce bhikkhunam evam
hoti - "ayam kho, avuso, bhikkhu kuladusako papasamacaro. Handassa mayam pabbajanlyakammam
karoma"ti. Te tassa pabbajanlyakammam karonti - adhammena vagga. So tamha avasa annam avasam
gacchati. Tatthapi bhikkhiinam evam hoti - "ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena
pabbajanlyakammakato adhammena vaggehi. Handassa mayam pabbajanlyakammam karoma"ti. Te
tassa pabbajanlyakammam karonti - adhammena samagga. . .pe. . . dhammena vagga. . .
dhammapatirupakena vagga. . . dhammapatiriipakena samagga. . .pe. . . .
Cakkam katabbam.
Pabbajanlyakammakata nitthita.
245. Patisaranlyakammakatha
414. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu gihl akkosati paribhasati. Tatra ce bhikkhunam evam hoti -
"ayam kho, avuso, bhikkhu gihl akkosati paribhasati. Handassa mayam patisaranlyakammam
karoma' 'ti. Te tassa patisaranlyakammam karonti - adhammena vagga. So tamha avasa annam avasam
gacchati. Tatthapi bhikkhunam evam hoti - "ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena
patisaranlyakammakato adhammena vaggehi. Handassa mayam patisaranlyakammam karoma"ti. Te
tassa patisaranlyakarnmam karonti - adhammena samagga. . .pe. . . dhammena vagga. . .
dhammapatirupakena vagga. . . dhammapatiriipakena samagga. . .pe. . . .
Cakkam katabbam.
Patisaranlyakammakatha nitthita.
246. Adassane ukkhepanlyakammakatha
415. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu apattim apajjitva na icchati apattim passitum. Tatra ce
bhikkhunam evam hoti - "ayam kho, avuso, bhikkhu apattim apajjitva na icchati apattim passitum.
Handassa mayam apattiya adassane ukkhepanlyakammam karoma"ti. Te tassa apattiya adassane
ukkhepanlyakammam karonti - adhammena vagga. So tamha avasa annam avasam gacchati. Tatthapi
bhikkhunam evam hoti - "ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena apattiya adassane
ukkhepanlyakammakato adhammena vaggehi. Handassa mayam apattiya adassane
ukkhepanlyakammam karoma"ti. Te tassa apattiya adassane ukkhepanlyakammam karonti -
adhammena samagga. . .pe. . . dhammena vagga. . . dhammapatirupakena vagga. . . dhammapatirupakena
samagga...pe....
Cakkam katabbam.
Adassane ukkhepanlyakammakatha nitthita.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 240 sur 269
247. Appatikamme ukkhepanlyakammakatha
416. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu apattim apajjitva na icchati apattim patikatum. Tatra ce
bhikkhunam evam hoti - "ayam kho, avuso, bhikkhu apattim apajjitva na icchati apattim patikatum.
Handassa mayam apattiya appatikamme ukkhepanlyakammam karoma' 'ti. Te tassa apattiya
appatikamme ukkhepanlyakarnmam karonti - adhammena vagga. So tamha avasa annam avasam
gacchati. Tatthapi bhikkhunam evam hoti - "ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena apattiya appatikamme
ukkhepanlyakammakato adhammena vaggehi. Handassa mayam apattiya appatikamme
ukkhepanlyakammam karoma"ti. Te tassa apattiya appatikamme ukkhepanlyakammam karonti -
adhammena samagga. . .pe. . . dhammena vagga. . . dhammapatirupakena vagga. . . dhammapatirupakena
samagga...pe....
Cakkam katabbam.
Appatikamme ukkhepanlyakammakatha nitthita.
248. Appatinissagge ukkhepanlyakammakatha
417. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu na icchati papikam ditthim patinissajjitum. Tatra ce
bWkkhunam evam hoti - "ayam kho, avuso, bhikkhu na icchati papikam ditthim patinissajjitum.
Handassa mayam papikaya ditthiya appatinissagge ukkhepanlyakammam karoma"ti. Te tassa papikaya
ditthiya appatinissagge ukkhepanlyakammam karonti - adhammena vagga. So tamha avasa annam
avasam gacchati. Tatthapi bhikkhunam evam hoti - ' 'ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena papikaya
ditthiya appatinissagge ukkhepanlyakammakato adhammena vaggehi. Handassa mayam papikaya
ditthiya appatinissagge ukkhepanlyakammam karoma"ti. Te tassa papikaya ditthiya appatinissagge
ukkhepanlyakammam karonti - adhammena samagga. . .pe. . . dhammena vagga. . . dhammapatirupakena
vagga. . . dhammapatirupakena samagga. . .pe. . . .
Cakkam katabbam.
Appatinissagge ukkhepanlyakammakatha nitthita.
249. Tajjanlyakammapatippassaddhikatha
418. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu sahghena tajjanlyakammakato samma vattati, lomam pateti,
nettharam vattati, tajjanlyassa kammassa patippassaddhim yacati. Tatra ce bhikkhunam evam hoti -
"ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena tajjanlyakammakato samma vattati, lomam pateti, nettharam
vattati, tajjanlyassa kammassa patippassaddhim yacati. Handassa mayam tajjanlyakammam
patippassambhema"ti. Te tassa tajjanlyakammam patippassambhenti - adhammena vagga. So tamha
avasa annam avasam gacchati. Tatthapi bhikkhunam evam hoti - "imassa kho, avuso, bhikkhuno
sahghena tajjanlyakammam patippassaddham adhammena samaggehi. Handassa mayam
tajjanlyakammam patippassambhema"ti. Te tassa tajjanlyakammam patippassambhenti - adhammena
samagga. So tamhapi avasa annam avasam gacchati. Tatthapi bhikkhunam evam hoti - "imassa kho,
avuso, bhikkhuno sahghena tajjanlyakammam patippassaddham adhammena vaggehi. Handassa mayam
tajjanlyakammam patippassambhema"ti. Te tassa tajjanlyakammam patippassambhenti - dhammena
vagga. So tamhapi avasa anham avasam gacchati. Tatthapi bhikkhunam evam hoti - "imassa kho,
avuso, bhikkhuno sahghena tajjanlyakammam patippassaddham dhammena vaggehi. Handassa mayam
tajjanlyakammam patippassambhema"ti. Te tassa tajjanlyakammam patippassambhenti -
dhammapatirupakena vagga. So tamhapi avasa ahham avasam gacchati. Tatthapi bhikkhunam evam hoti
- "imassa kho, avuso, bhikkhuno sahghena tajjanlyakammam patippassaddham dhammapatirupakena
vaggehi. Handassa mayam tajjanlyakammam patippassambhema"ti. Te tassa tajjanlyakammam
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 241 sur 269
patippassambhenti - dhammapatirupakena samagga.
419. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu sahghena tajjanlyakammakato samma vattati, lomam pateti,
nettharam vattati, tajjanlyassa kammassa patippassaddhim yacati. Tatra ce bhikkhunam evam hoti -
"ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena tajjanlyakammakato samma vattati, lomam pateti, nettharam
vattati, tajjanlyassa kammassa patippassaddhim yacati. Handassa mayam tajjanlyakammam
patippassambhema"ti. Te tassa tajjanlyakammam patippassambhenti - adhammena samagga. So tamha
avasa annam avasam gacchati. Tatthapi bhikkhunam evam hoti - "imassa kho, avuso, bhikkhuno
sahghena tajjanlyakammam patippassaddham adhammena samaggehi. Handassa mayam
tajjanlyakammam patippassambhema' 'ti. Te tassa tajjanlyakammam patippassambhenti - dhammena
vagga. So tamhapi avasa anham avasam gacchati. Tatthapi bhikkhunam evam hoti - "imassa kho,
avuso, bhikkhuno sahghena tajjanlyakammam patippassaddham dhammena vaggehi. Handassa mayam
tajjanlyakammam patippassambhema' 'ti. Te tassa tajjanlyakammam patippassambhenti -
dhammapatirupakena vagga. So tamhapi avasa ahham avasam gacchati. Tatthapi bhikkhunam evam hoti
- "imassa kho, avuso, bhikkhuno sahghena tajjanlyakammam patippassaddham dhammapatirupakena
vaggehi. Handassa mayam tajjanlyakammam patippassambhema"ti. Te tassa tajjanlyakammam
patippassambhenti - dhammapatirupakena samagga. So tamhapi avasa ahham avasam gacchati. Tatthapi
bhikkhunam evam hoti - "imassa kho, avuso, bhikkhuno sahghena tajjanlyakammam patippassaddham
dhammapatirupakena samaggehi. Handassa mayam tajjanlyakammam patippassambhema"ti. Te tassa
tajjanlyakammam patippassambhenti - adhammena vagga.
420. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu sahghena tajjanlyakammakato samma vattati, lomam pateti,
nettharam vattati, tajjanlyassa kammassa patippassaddhim yacati. Tatra ce bhikkhunam evam hoti -
"ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena tajjanlyakammakato samma vattati, lomam pateti, nettharam
vattati, tajjanlyassa kammassa patippassaddhim yacati. Handassa mayam tajjanlyakammam
patippassambhema"ti. Te tassa tajjanlyakammam patippassambhenti - dhammena vagga. So tamha
avasa ahham avasam gacchati. Tatthapi bhikkhunam evam hoti - "imassa kho, avuso, bhikkhuno
sahghena tajjanlyakammam patippassaddham dhammena vaggehi. Handassa mayam tajjanlyakammam
patippassambhema"ti. Te tassa tajjanlyakammam patippassambhenti - dhammapatirupakena vagga. So
tamhapi avasa ahham avasam gacchati. Tatthapi bhikkhunam evam hoti - "imassa kho, avuso,
bhikkhuno sahghena tajjanlyakammam patippassaddham dhammapatirupakena vaggehi. Handassa
mayam tajjanlyakammam patippassambhema"ti. Te tassa tajjanlyakammam patippassambhenti -
dhammapatirupakena samagga. So tamhapi avasa ahham avasam gacchati. Tatthapi bhikkhunam evam
hoti - "imassa kho, avuso, bhikkhuno sahghena tajjanlyakammam patippassaddham
dhammapatirupakena samaggehi. Handassa mayam tajjanlyakammam patippassambhema"ti. Te tassa
tajjanlyakammam patippassambhenti - adhammena vagga. So tamhapi avasa ahham avasam gacchati.
Tatthapi bhikkhunam evam hoti - "imassa kho, avuso, bhikkhuno sahghena tajjanlyakammam
patippassaddham adhammena vaggehi. Handassa mayam tajjanlyakammam patippassambhema"ti. Te
tassa tajjanlyakammam patippassambhenti - adhammena samagga.
421. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu sahghena tajjanlyakammakato samma vattati, lomam pateti,
nettharam vattati, tajjanlyassa kammassa patippassaddhim yacati. Tatra ce bhikkhunam evam hoti -
"ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena tajjanlyakammakato samma vattati, lomam pateti, nettharam
vattati, tajjanlyassa kammassa patippassaddhim yacati. Handassa mayam tajjanlyakammam
patippassambhema"ti. Te tassa tajjanlyakammam patippassambhenti - dhammapatirupakena vagga. So
tamha avasa ahham avasam gacchati. Tatthapi bhikkhunam evam hoti - "imassa kho, avuso, bhikkhuno
sahghena tajjanlyakammam patippassaddham dhammapatirupakena vaggehi. Handassa mayam
tajjanlyakammam patippassambhema"ti. Te tassa tajjanlyakammam patippassambhenti -
dhammapatirupakena samagga. So tamhapi avasa ahham avasam gacchati. Tatthapi bhikkhunam evam
hoti - "imassa kho, avuso, bhikkhuno sahghena tajjanlyakammam patippassaddham
dhammapatirupakena samaggehi. Handassa mayam tajjanlyakammam patippassambhema"ti. Te tassa
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 242 sur 269
tajjanlyakammam patippassambhenti - adhammena vagga. So tamhapi avasa annam avasam
gacchati. Tatthapi bhikkhunam evam hoti - "imassa kho, avuso, bhikkhuno sahghena tajjanlyakammam
patippassaddham adhammena vaggehi. Handassa mayam tajjanlyakammam patippassambhema"ti. Te
tassa tajjanlyakammam patippassambhenti - adhammena samagga. So tamhapi avasa annam avasam
gacchati. Tatthapi bhikkhunam evam hoti - "imassa kho, avuso, bhikkhuno sahghena tajjanlyakammam
patippassaddham adhammena samaggehi. Handassa mayam tajjanlyakammam patippassambhema"ti.
Te tassa tajjanlyakammam patippassambhenti - dhammena vagga.
422. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu sahghena tajjanlyakammakato samma vattati, lomam pateti,
nettharam vattati, tajjanlyassa kammassa patippassaddhim yacati. Tatra ce bhikkhunam evam hoti -
"ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena tajjanlyakammakato samma vattati, lomam pateti, nettharam
vattati, tajjanlyassa kammassa patippassaddhim yacati. Handassa mayam tajjanlyakammam
patippassambhema"ti. Te tassa tajjanlyakammam patippassambhenti - dhammapatirupakena samagga.
So tamha avasa annam avasam gacchati. Tatthapi bhikkiiunarn evam hoti - "imassa kho, avuso,
bhikkhuno sahghena tajjanlyakammam patippassaddham dhammapatirupakena samaggehi. Handassa
mayam tajjanlyakammam patippassambhema"ti. Te tassa tajjanlyakammam patippassambhenti -
adhammena vagga. So tamhapi avasa annam avasam gacchati. Tatthapi bhikkhunam evam hoti -
"imassa kho, avuso, bhikkhuno sahghena tajjanlyakammam patippassaddham adhammena vaggehi.
Handassa mayam tajjanlyakammam patippassambhema"ti. Te tassa tajjanlyakammam
patippassambhenti - adhammena samagga. So tamhapi avasa annam avasam gacchati. Tatthapi
bhikkhunam evam hoti - "imassa kho, avuso, bhikkhuno sahghena tajjanlyakammam patippassaddham
adhammena samaggehi. Handassa mayam tajjanlyakammam patippassambhema"ti. Te tassa
tajjanlyakammam patippassambhenti - dhammena vagga. So tamhapi avasa annam avasam gacchati.
Tatthapi bhikkhunam evam hoti - "imassa kho, avuso, bhikkhuno sahghena tajjanlyakammam
patippassaddham dhammena vaggehi. Handassa mayam tajjanlyakammam patippassambhema"ti. Te
tassa tajjanlyakammam patippassambhenti - dhammapatirupakena vagga.
Tajj anlyakammapatippassaddhikatha nitthita.
250. Niyassakammapatippassaddhikatha
423. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu sahghena niyassakammakato samma vattati, lomam pateti,
nettharam vattati, niyassassa kammassa patippassaddhim yacati. Tatra ce bhikkhunam evam hoti -
"ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena niyassakammakato samma vattati, lomam pateti, nettharam
vattati, niyassassa kammassa patippassaddhim yacati. Handassa mayam niyassakammam
patippassambhema"ti. Te tassa niyassakammam patippassambhenti - adhammena vagga. So tamha
avasa anham avasam gacchati. Tatthapi bhikkhunam evam hoti - "imassa kho, avuso, bhikkhuno
sahghena niyassakammam patippassaddham adhammena vaggehi. Handassa mayam niyassakammam
patippassambhema' 'ti. Te tassa niyassakammam patippassambhenti - adhammena samagga. . .pe. . .
dhammena vagga. . . dhammapatiriipakena vagga. . . dhammapatirupakena samagga. . .pe. . . .
Cakkam katabbam.
Niyassakammapatippassaddhikatha nitthita.
251. Pabbajanlyakammapatippassaddhikatha
424. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu sahghena pabbajanlyakammakato samma vattati, lomam pateti,
nettharam vattati, pabbajanlyassa kammassa patippassaddhim yacati. Tatra ce bhikkhunam evam hoti -
"ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena pabbajanlyakammakato samma vattati, lomam pateti, nettharam
vattati, pabbajanlyassa kammassa patippassaddhim yacati. Handassa mayam pabbajanlyakammam
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 243 sur 269
patippassambhema"ti. Te tassa pabbajanlyakammam patippassambhenti - adhammena vagga. So
tamha avasa annam avasam gacchati. Tatthapi bhikJdiunam evam hoti - "imassa kho, avuso, bhikkhuno
sahghena pabbajanlyakarnmam patippassaddham adhammena vaggehi. Handassa mayam
pabbajanlyakammam patippassambhema"ti. Te tassa pabbajanlyakammam patippassambhenti -
adhammena samagga. . .pe. . . dhammena vagga. . . dhammapatirupakena vagga. . . dhammapatirupakena
samagga...pe....
Cakkam katabbam.
Pabbaj anlyakammapatippassaddhikatha nitthita.
252. Patisaranlyakammapatippassaddhikatha
425. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu sahghena patisaranlyakammakato samma vattati, lomam pateti,
nettharam vattati, patisaranlyassa kammassa patippassaddhim yacati. Tatra ce bhikkhunam evam hoti -
"ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena patisaranlyakammakato samma vattati, lomam pateti, nettharam
vattati, patisaranlyassa kammassa patippassaddhim yacati. Handassa mayam patisaranlyakammam
patippassambhema"ti. Te tassa patisaranlyakammam patippassambhenti - adhammena vagga. So tamha
avasa annam avasam gacchati. Tatthapi bhikkhunam evam hoti - "imassa kho, avuso, bhikkhuno
sahghena patisaranlyakammam patippassaddham adhammena vaggehi. Handassa mayam
patisaranlyakammam patippassambhema"ti. Te tassa patisaranlyakammam patippassambhenti -
adhammena samagga. . .pe. . . dhammena vagga. . . dhammapatirupakena vagga. . . dhammapatirupakena
samagga...pe....
Cakkam katabbam.
Patisaranlyakammapatippassaddhikatha nitthita.
253. Adassane ukkhepanlyakammapatippassaddhikatha
426. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu sahghena apattiya adassane ukkhepanlyakammakato samma
vattati, lomam pateti, nettharam vattati, apattiya adassane ukkhepanlyassa kammassa patippassaddhim
yacati. Tatra ce bhikkhunam evam hoti - "ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena apattiya adassane
ukkhepanlyakammakato samma vattati, lomam pateti, nettharam vattati, apattiya adassane
ukkhepanlyassa kammassa patippassaddhim yacati. Handassa mayam apattiya adassane
ukkhepanlyakammam patippassambhema"ti. Te tassa apattiya adassane ukkhepanlyakammam
patippassambhenti - adhammena vagga. So tamha avasa anham avasam gacchati. Tatthapi bhikkhunam
evam hoti - "imassa kho, avuso, bhikkhuno sahghena apattiya adassane ukJdiepanlyakammam
patippassaddham adhammena vaggehi. Handassa mayam apattiya adassane ukkhepanlyakammam
patippassambhema"ti. Te tassa apattiya adassane ukkhepanlyakammam patippassambhenti -
adhammena samagga. . .pe. . . dhammena vagga. . . dhammapatirupakena vagga. . . dhammapatirupakena
samagga...pe....
Cakkam katabbam.
Adassane ukkhepanlyakammapatippassaddhikatha nitthita.
254. Appatikamme ukkhepanlyakammapatippassaddhikatha
427. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu sahghena apattiya appatikamme ukkhepanlyakammakato
samma vattati, lomam pateti, nettharam vattati, apattiya appatikamme ukkhepanlyassa kammassa
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 244 sur 269
patippassaddhim yacati. Tatra ce bhikkhunam evam hoti - "ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena
apattiya appatikamme ukkhepaniyakammakato samma vattati, lomam pateti, nettharam vattati, apattiya
appatikamme ukkhepamyassa kammassa patippassaddhim yacati. Handassa mayam apattiya
appatikamme ukkhepaniyakammam patippassambhema' 'ti. Te tassa apattiya appatikamme
ukkhepanTyakammam patippassambhenti - adhammena vagga. So tamha avasa annam avasam gacchati.
Tatthapi bhikkhunam evam hoti - "imassa kho, avuso, bhikkhuno sahghena apattiya appatikamme
ukkhepamyakammam patippassaddham - adhammena vaggehi. Handassa mayam apattiya appatikamme
ukkhepanlyakammam patippassambhema"ti. Te tassa apattiya appatikamme ukJdiepanlyakammam
patippassambhenti - adhammena samagga. . .pe. . . dhammena vagga. . . dhammapatirupakena vagga. . .
dhammapatirupakena samagga. . .pe. . . .
Cakkam katabbam.
Appatikamme ukkhepanlyakammapatippassaddhikatha nitthita.
255. Appatinissagge ukkhepanlyakammapatippassaddhikatha
428. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu sahghena papikaya ditthiya appatinissagge
ukkhepanTyakammakato samma vattati, lomam pateti, nettharam vattati, papikaya ditthiya
appatinissagge ukkhepanTyassa kammassa patippassaddhim yacati. Tatra ce bhikkhunam evam hoti -
"ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena papikaya ditthiya appatinissagge ukkhepanTyakammakato samma
vattati, lomam pateti, nettharam vattati, papikaya ditthiya appatinissagge ukkhepanTyassa kammassa
patippassaddhim yacati. Handassa mayam papikaya ditthiya appatinissagge ukkhepanTyakammam
patippassambhema"ti. Te tassa papikaya ditthiya appatinissagge ukkhepanTyakammam
patippassambhenti - adhammena vagga. So tamha avasa ahnam avasam gacchati. Tatthapi bhikkhunam
evam hoti - "imassa kho, avuso, bhikkhuno sahghena papikaya ditthiya appatinissagge
ukkhepanTyakammam patippassaddham - adhammena vaggehi. Handassa mayam papikaya ditthiya
appatinissagge ukkhepanTyakammam patippassambhema' 'ti. Te tassa papikaya ditthiya appatinissagge
ukkhepanTyakammam patippassambhenti. . . adhammena samagga. . .pe. . . dhammena vagga. . .
dhammapatirupakena vagga. . . dhammapatiriipakena samagga. . .pe. . . .
Cakkam katabbam.
Appatinissagge ukkhepanTyakammapatippassaddhikatha nitthita.
256. Tajjaniyakammavivadakatha
429. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu bhandanakarako hoti kalahakarako vivadakarako bhassakarako
sahghe adhikaranakarako. Tatra ce bhikkhunam evam hoti - "ayam kho, avuso, bhikkhu
bhandanakarako. . .pe. . . sahghe adhikaranakarako. Handassa mayam tajjanTyakammam karoma"ti. Te
tassa tajjanTyakammam karonti - adhammena vagga. Tatrattho sahgho vivadati - "adhammena
vaggakammam, adhammena samaggakammam, dhammena vaggakammam, dhammapatirupakena
vaggakammam, dhammapatirupakena samaggakammam, akatam kammam dukkatam kammam puna
katabbam kamma"nti. Tatra, bhikkhave, ye te bhikkhu evamahamsu - "adhammena vaggakamma"nti,
ye ca te bhikkhii evamahamsu - "akatam kammam dukkatam kammam puna katabbam kamma"nti, ime
tattha bhikkhii dhammavadino.
430. Idhapana, bhikkhave, bhikkhu bhandanakarako hoti...pe... sahghe adhikaranakarako. Tatra
ce bhikkhunam evam hoti - ' 'ayam kho, avuso, bhikkhu bhandanakarako. . .pe. . . sahghe
adhikaranakarako. Handassa mayam tajjanTyakammam karoma"ti. Te tassa tajjanTyakammam karonti -
adhammena samagga. Tatrattho sahgho vivadati - "adhammena vaggakammam, adhammena
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 245 sur 269
samaggakammam, dhammena vaggakammam, dhammapatirupakena vaggakammam,
dhammapatirupakena samaggakammam, akatam kammam dukkatam kammam puna katabbam
kamma"nti. Tatra, bhikkhave, ye te bhikkhii evamahamsu - "adhammena samaggakamma"nti, ye ca te
bhikkhu evamahamsu - "akatam kammam dukkatam kammam puna katabbam kamma"nti, ime tattha
bhikkhu dhammavadino.
431. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu bhandanakarako hoti. . .pe. . . sahghe adhikaranakarako. Tatra
ce bhikkhunam evam hoti - ' 'ayam kho, avuso, bhikkhu bhandanakarako. . .pe. . . sahghe
adhikaranakarako handassa mayam tajjanlyakammam karoma"ti. Te tassa tajjanlyakammam karonti -
dhammena vagga. Tatrattho sahgho vivadati - "adhammena vaggakammam, adhammena
samaggakammam, dhammena vaggakammam, dhammapatirupakena vaggakammam,
dhammapatirupakena samaggakammam, akatam kammam dukkatam kammam puna katabbam
kamma"nti. Tatra, bhikkhave, ye te bhikkhii evamahamsu - "dhammena vaggakamma"nti, ye ca te
bhikkhu evamahamsu - "akatam kammam dukkatam kammam puna katabbam kamma"nti, ime tattha
bhikkhu dhammavadino.
432. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu bhandanakarako hoti. . .pe. . . sahghe adhikaranakarako. Tatra
ce bhikkhunam evam hoti - "ayam kho, avuso, bhikkhu bhandanakarako. . .pe. . . sahghe
adhikaranakarako. Handassa mayam tajjanryakammam karoma"ti. Te tassa tajjanlyakammam karonti -
dhammapatirupakena vagga. Tatrattho sahgho vivadati - "adhammena vaggakammam, adhammena
samaggakammam, dhammena vaggakammam, dhammapatirupakena vaggakammam,
dhammapatirupakena samaggakammam, akatam kammam dukkatam kammam puna katabbam
kamma"nti. Tatra, bhikkhave, ye te bhikkhii evamahamsu - "dhammapatirupakena
samaggakamma"nti, ye ca te bhikkhu evamahamsu - "akatam kammam dukkatam kammam puna
katabbam kamma"nti, ime tattha bhikkhu dhammavadino.
433. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu bhandanakarako hoti. . .pe. . . sahghe adhikaranakarako. Tatra
ce bhikkhunam evam hoti - "ayam kho, avuso, bhikkhu bhandanakarako hoti. . .pe. . . sahghe
adhikaranakarako. Handassa mayam tajjanlyakammam karoma"ti. Te tassa tajjanlyakammam karonti -
dhammapatirupakena samagga. Tatrattho sahgho vivadati - "adhammena vaggakammam, adhammena
samaggakammam, dhammena vaggakammam, dhammapatirupakena vaggakammam,
dhammapatirupakena samaggakammam, akatam kammam dukkatam kammam puna katabbam
kamma"nti. Tatra, bhikkhave, ye te bhikkhu evamahamsu - "dhammapatiriipakena
samaggakamma"nti, ye ca te bhikkhii evamahamsu - ' 'akatam kammam dukkatam kammam puna
katabbam kamma' 'nti, ime tattha bhikkhu dhammavadino.
Taj j aniy akammavivadakatha nitthita.
257. Niyassakammavivadakatha
434. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu balo hoti abyatto apattibahulo anapadano, gihisamsattho
viharati ananulomikehi gihisamsaggehi. Tatra ce bhikkhiinam evam hoti - "ayam kho, avuso, bhikkhu
balo abyatto apattibahulo anapadano, gihisamsattho viharati ananulomikehi gihisamsaggehi. Handassa
mayam niyassakammam karoma' 'ti. Te tassa niyassakammam karonti - adhammena vagga. . .pe. . .
adhammena samagga. . . dhammena vagga. . . dhammapatirupakena vagga. . . dhammapatiriipakena
samagga. Tatrattho sahgho vivadati - "adhammena vaggakammam, adhammena samaggakammam,
dhammena vaggakammam, dhammapatirupakena vaggakammam, dhammapatiriipakena
samaggakammam, akatam kammam dukkatam kammam puna katabbam kamma' 'nti. Tatra, bhikkhave,
ye te bhikkhii evamahamsu - "dhammapatirupakena samaggakamma"nti, ye ca te bhikkhu
evamahamsu - ' 'akatam kammam dukkatam kammam puna katabbam kamma' 'nti, ime tattha bhikkhii
dhammavadino. Ime panca vara samkhitta.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 246 sur 269
Niyassakammavivadakatha nitthita.
258. Pabbajanlyakammavivadakatha
435. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu kuladiisako hoti papasamacaro. Tatra ce bhikkhunam evam
hoti - "ayam kho, avuso, bhikkhu kuladusako papasamacaro. Handassa mayam pabbajanlyakammam
karoma' 'ti. Te tassa pabbajanlyakammam karonti - adhammena vagga. . .pe. . . adhammena samagga. . .
dhammena vagga. . . dhammapatiriipakena vagga. . . dhammapatirupakena samagga. Tatrattho sahgho
vivadati - "adhammena vaggakammam, adhammena samaggakammam, dhammena vaggakammam,
dhammapatirupakena vaggakammam, dhammapatirupakena samaggakammam, akatam kammam
dukkatam kammam puna katabbam kamma"nti. Tatra, bhikkhave, ye te bhikkhu evamahamsu -
"dhammapatirupakena samaggakamma"nti ye ca te bhikkhu evamahamsu - "akatam kammam
dukkatam kammam puna katabbam kamma"nti, ime tattha bhikkhu dhammavadino. Ime panca vara
samkhitta.
Pabbaj anly akammavivadakatha nitthita.
259. Patisaranlyakammavivadakatha
436. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu gihl akkosati paribhasati. Tatra ce bhikkhunam evam hoti -
"ayam kho, avuso, bhikkhu gihl akkosati paribhasati. Handassa mayam patisaranlyakammam
karoma' 'ti. Te tassa patisaranlyakammam karonti - adhammena vagga. . .pe. . . adhammena samagga. . .
dhammena vagga. . . dhammapatirupakena vagga. . . dhammapatirupakena samagga. Tatrattho sahgho
vivadati - "adhammena vaggakammam, adhammena samaggakammam, dhammena vaggakammam,
dhammapatirupakena vaggakammam, dhammapatirupakena samaggakammam, akatam kammam
dukkatam kammam puna katabbam kamma"nti. Tatra, bhikkhave, ye te bhikkhu evamahamsu -
"dhammapatirupakena samaggakamma"nti, ye ca te bhikkhu evamahamsu - "akatam kammam
dukkatam kammam puna katabbam kamma"nti, ime tattha bhikkhu dhammavadino. Ime panca vara
samkhitta.
Patisaranlyakammavivadakatha nitthita.
260. Adassane ukkhepanlyakammavivadakatha
437. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu apattim apajjitva na icchati apattim passitum. Tatra ce
bhikkhunam evam hoti - "ayam kho, avuso, bhikkhu apattim apajjitva na icchati apattim passitum.
Handassa mayam apattiya adassane ukkhepanlyakammam karoma"ti. Te tassa apattiya adassane
ukkhepanlyakammam karonti - adhammena vagga. . .pe. . . adhammena samagga. . . dhammena vagga. . .
dhammapatirupakena vagga. . . dhammapatiriipakena samagga. Tatrattho sahgho vivadati -
"adhammena vaggakammam, adhammena samaggakammam, dhammena vaggakammam,
dhammapatirupakena vaggakammam, dhammapatirupakena samaggakammam, akatam kammam
dukkatam kammam puna katabbam kamma"nti. Tatra, bhikkhave, ye te bhikkhu evamahamsu -
"dhammapatirupakena samaggakamma"nti, ye ca te bhikkhii evamahamsu - "akatam kammam
dukkatam kammam puna katabbam kamma"nti, ime tattha bhikkhu dhammavadino. Ime panca vara
samkhitta.
Adassane ukkhepanlyakammavivadakatha nitthita.
261. Appatikamme ukkhepanlyakammavivadakatha
438. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu apattim apajjitva na icchati apattim patikatum. Tatra ce
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 247 sur 269
bhikJdiunam evam hoti - ' 'ayam kho, avuso, bhikkhu apattim apajjitva na icchati apattim
patikatum. Handassa mayam apattiya appatikamme ukkhepaniyakammam karoma' 'ti. Te tassa apattiya
appatikamme ukkJiepanlyakammam karonti - adhammena vagga. . .pe. . . adhammena samagga. . .
dhammena vagga. . . dhammapatiriipakena vagga. . . dhammapatirupakena samagga. Tatrattho sahgho
vivadati - "adhammena vaggakammam, adhammena samaggakammam, dhammena vaggakammam,
dhammapatirupakena vaggakammam, dhammapatirupakena samaggakammam, akatam kammam
dukkatam kammam puna katabbam kamma"nti. Tatra, bhikkhave, ye te bhikkhu evamahamsu -
"dhammapatirupakena samaggakamma"nti; ye ca te bhikkhu evamahamsu - "akatam kammam
dukkatam kammam puna katabbam kamma"nti, ime tattha bhikkhu dhammavadino. Ime panca vara
samkhitta.
Appatikamme ukkhepanTyakammavivadakatha nitthita.
262. Appatinissagge ukkhepanlyakammavivadakatha
439. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu na icchati papikam ditthim patinissajjitum. Tatra ce
bWkkhunam evam hoti - "ayam kho, avuso, bhikkhu na icchati papikam ditthim patinissajjitum.
Handassa mayam papikaya ditthiya appatinissagge ukkliepanTyakammam karoma"ti. Te tassa papikaya
ditthiya appatinissagge ukJdiepanTyakammam karonti - adhammena vagga. . .pe. . . adhammena
samagga. . . dhammena vagga. . . dhammapatirupakena vagga. . . dhammapatirupakena samagga.
Tatrattho sahgho vivadati - "adhammena vaggakammam, adhammena samaggakammam, dhammena
vaggakammam, dhammapatirupakena vaggakammam, dhammapatiriipakena samaggakammam, akatam
kammam dukkatam kammam puna katabbam kamma"nti. Tatra, bhikkhave, ye te bhikkhii evamahamsu
- "dhammapatirupakena samaggakamma"nti, ye ca te bhikkhu evamahamsu - "akatam kammam
dukkatam kammam puna katabbam kamma"nti, ime tattha bhikkhu dhammavadino. Ime panca vara
samkhitta.
Appatinissagge ukkhepanTyakammavivadakatha nitthita.
263. Tajjanlyakammapatippassaddhikatha
440. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu sahghena tajjanTyakammakato samma vattati, lomam pateti,
nettharam vattati, tajjanTyassa kammassa patippassaddhim yacati. Tatra ce bhikkhunam evam hoti -
"ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena tajjanTyakammakato samma vattati, lomam pateti, nettharam
vattati, tajjanTyassa kammassa patippassaddhim yacati. Handassa mayam tajjanTyakammam
patippassambhema"ti. Te tassa tajjanlyakammam patippassambhenti - adhammena vagga. Tatrattho
sahgho vivadati - "adhammena vaggakammam, adhammena samaggakammam, dhammena
vaggakammam, dhammapatirupakena vaggakammam, dhammapatirupakena samaggakammam, akatam
kammam dukkatam kammam puna katabbam kamma"nti. Tatra, bhikkhave, ye te bhikkhii evamahamsu
- "adhammena vaggakamma"nti, ye ca te bhikkhti evamahamsu - "akatam kammam dukkatam
kammam puna katabbam kamma"nti, ime tattha bhikkhii dhammavadino.
441. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu sahghena tajjanlyakammakato samma vattati, lomam pateti,
nettharam vattati, tajjanlyassa kammassa patippassaddhim yacati. Tatra ce bhikkhiinam evam hoti -
"ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena tajjanlyakammakato samma vattati, lomam pateti, nettharam
vattati, tajjanlyassa kammassa patippassaddhim yacati. Handassa mayam tajjanlyakammam
patippassambhema"ti. Te tassa tajjanlyakammam patippassambhenti - adhammena samagga. Tatrattho
sahgho vivadati - "adhammena vaggakammam, adhammena samaggakammam, dhammena
vaggakammam, dhammapatiriipakena vaggakammam, dhammapatirupakena samaggakammam, akatam
kammam dukkatam kammam puna katabbam kamma"nti. Tatra, bhikkhave, ye te bhikkhti evamahamsu
- "adhammena samaggakamma"nti, ye ca te bhikkhu evamahamsu - "akatam kammam dukkatam
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 248 sur 269
kammam puna katabbam kamma"nti, ime tattha bhikkhu dhammavadino.
442. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu sahghena tajjanlyakammakato samma vattati, lomam pateti,
nettharam vattati, tajjanlyassa kammassa patippassaddhim yacati. Tatra ce bhikkhunam evam hoti -
"ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena tajjanlyakammakato samma vattati, lomam pateti, nettharam
vattati, tajjanlyassa kammassa patippassaddhim yacati. Handassa mayam tajjanlyakammam
patippassambhema"ti. Te tassa tajjanlyakammam patippassambhenti - dhammena vagga. Tatrattho
sahgho vivadati - "adhammena vaggakammam, adhammena samaggakammam, dhammena
vaggakammam, dhammapatirupakena vaggakammam, dhammapatirupakena samaggakammam, akatam
kammam dukkatam kammam puna katabbam kamma"nti. Tatra, bhikkhave, ye te bhikkhu evamahamsu
- "dhammena vaggakamma"nti ye ca te bhikkhu evamahamsu - "akatam kammam dukkatam
kammam puna katabbam kamma"nti, ime tattha bhikkhu dhammavadino.
443. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu sahghena tajjanlyakammakato samma vattati, lomam pateti,
nettharam vattati, tajjanlyassa kammassa patippassaddhim yacati. Tatra ce bhikkhunam evam hoti -
"ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena tajjanlyakammakato samma vattati, lomam pateti, nettharam
vattati, tajjanlyassa kammassa patippassaddhim yacati. Handassa mayam tajjanlyakammam
patippassambhema"ti. Te tassa tajjanlyakammam patippassambhenti - dhammapatirupakena vagga.
Tatrattho sahgho vivadati - "adhammena vaggakammam, adhammena samaggakammam, dhammena
vaggakammam, dhammapatirupakena vaggakammam, dhammapatirupakena samaggakammam, akatam
kammam dukkatam kammam puna katabbam kamma"nti. Tatra, bhikkhave, ye te bhikkhu evamahamsu
- "dhammapatirupakena vaggakamma"nti, ye ca te bhikkhu evamahamsu - "akatam kammam
dukkatam kammam puna katabbam kamma"nti, ime tattha bhikkhu dhammavadino.
444. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu sahghena tajjanlyakammakato samma vattati, lomam pateti,
nettharam vattati, tajjanlyassa kammassa patippassaddhim yacati. Tatra ce bhikkhunam evam hoti -
"ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena tajjanlyakammakato samma vattati, lomam pateti, nettharam
vattati, tajjanlyassa kammassa patippassaddhim yacati. Handassa mayam tajjanlyakammam
patippassambhema"ti. Te tassa tajjanlyakammam patippassambhenti - dhammapatirupakena samagga.
Tatrattho sahgho vivadati - "adhammena vaggakammam, adhammena samaggakammam, dhammena
vaggakammam, dhammapatirupakena vaggakammam, dhammapatirupakena samaggakammam, akatam
kammam dukkatam kammam puna katabbam kamma' 'nti. Tatra, bhikkhave, ye te bhikkhu evamahamsu
- "dhammapatirupakena samaggakamma"nti, ye ca te bhikkhu evamahamsu - "akatam kammam
dukkatam kammam puna katabbam kamma"nti, ime tattha bhikkhu dhammavadino.
Tajj anlyakammapatippassaddhikatha nitthita.
264. Niyassakammapatippassaddhikatha
445. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu sahghena niyassakammakato samma vattati, lomam pateti,
nettharam vattati, niyassassa kammassa patippassaddhim yacati. Tatra ce bhikkhunam evam hoti -
"ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena niyassakammakato samma vattati, lomam pateti, nettharam
vattati, niyassassa kammassa patippassaddhim yacati. Handassa mayam niyassakammam
patippassambhema' 'ti. Te tassa niyassakammam patippassambhenti - adhammena vagga. . .pe. . .
adhammena samagga. . . dhammena vagga. . . dhammapatirupakena vagga. . . dhammapatirupakena
samagga. Tatrattho sahgho vivadati - "adhammena vaggakammam, adhammena samaggakammam,
dhammena vaggakammam, dhammapatirupakena vaggakammam, dhammapatirupakena
samaggakammam, akatam kammam dukkatam kammam puna katabbam kamma' 'nti. Tatra, bhikkhave,
ye te bhikkhu evamahamsu - "dhammapatirupakena samaggakamma"nti, ye ca te bhikkhu
evamahamsu - ' 'akatam kammam dukkatam kammam puna katabbam kamma' 'nti, ime tattha bhikkhu
dhammavadino. Imepi [ime (si. sya. evamuparipi)] panca vara samkhitta.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 249 sur 269
Niyassakammapatippassaddhikatha nitthita.
265. Pabbajanlyakammapatippassaddhikatha
446. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu sahghena pabbajanlyakammakato samma vattati, lomam pateti,
nettharam vattati, pabbajanlyassa kammassa patippassaddhim yacati. Tatra ce bhikkhunam evam hoti -
"ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena pabbajanlyakammakato samma vattati, lomam pateti, nettharam
vattati, pabbajanlyassa kammassa patippassaddhim yacati. Handassa mayam pabbajanlyakammam
patippassambhema' 'ti. Te tassa pabbajanlyakammam patippassambhenti - adhammena vagga. . .pe. . .
adhammena samagga. . . dhammena vagga... dhammapatirupakena vagga... dhammapatiriipakena
samagga. Tatrattho sahgho vivadati - "adhammena vaggakammam, adhammena samaggakammam,
dhammena vaggakammam, dhammapatirupakena vaggakammam, dhammapatirupakena
samaggakammam, akatam kammam dukkatam kammam puna katabbam kamma' 'nti. Tatra, bhikkhave,
ye te bhikkhii evamahamsu - "dhammapatirupakena samaggakamma"nti, ye ca te bhikkhu
evamahamsu - "akatam kammam dukkatam kammam puna katabbam kamma"nti, ime tattha bhikkhu
dhammavadino. Imepi panca vara samkhitta.
Pabbaj anlyakammapatippassaddhikatha nitthita.
266. Patisaranlyakammapatippassaddhikatha
447. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu sahghena patisaranlyakammakato samma vattati, lomam pateti,
nettharam vattati, patisaranlyassa kammassa patippassaddhim yacati. Tatra ce bhikkhunam evam hoti -
"ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena patisaranlyakammakato samma vattati, lomam pateti, nettharam
vattati, patisaranlyassa kammassa patippassaddhim yacati. Handassa mayam patisaranlyakammam
patippassambhema"ti. Te tassa patisaranlyakammam patippassambhenti - adhammena vagga. . .pe. . .
adhammena samagga. . . dhammena vagga. . . dhammapatirupakena vagga. . . dhammapatiriipakena
samagga. Tatrattho sahgho vivadati - "adhammena vaggakammam, adhammena samaggakammam,
dhammena vaggakammam, dhammapatirupakena vaggakammam, dhammapatirupakena
samaggakammam, akatam kammam dukkatam kammam puna katabbam kamma' 'nti. Tatra, bhikkhave,
ye te bhikkhii evamahamsu - "dhammapatirupakena samaggakamma"nti, ye ca te bhikkhu
evamahamsu - "akatam kammam dukkatam kammam puna katabbam kamma"nti. Ime tattha bhikkhu
dhammavadino. Imepi panca vara samkhitta.
Patisaranlyakammapatippassaddhikatha nitthita.
267. Adassane ukkhepanlyakammapatippassaddhikatha
448. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu sahghena apattiya adassane ukkhepanlyakammakato samma
vattati, lomam pateti, nettharam vattati, apattiya adassane ukkhepanlyassa kammassa patippassaddhim
yacati. Tatra ce bhikkhtinam evam hoti - "ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena apattiya adassane
ukkhepanlyakammakato samma vattati, lomam pateti, nettharam vattati, apattiya adassane
ukkhepanlyassa kammassa patippassaddhim yacati. Handassa mayam apattiya adassane
ukkhepanlyakammam patippassambhema"ti. Te tassa apattiya adassane ukkhepanlyakammam
patippassambhenti - adhammena vagga. . .pe. . . adhammena samagga. . . dhammena vagga. . .
dhammapatirupakena vagga. . . dhammapatiriipakena samagga. Tatrattho sahgho vivadati -
"adhammena vaggakammam, adhammena samaggakammam, dhammena vaggakammam,
dhammapatirupakena vaggakammam, dhammapatirupakena samaggakammam, akatam kammam
dukkatam kammam puna katabbam kamma"nti. Tatra, bhikkhave, ye te bhikkhu evamahamsu -
"dhammapatirupakena samaggakamma"nti, ye ca te bhikkhii evamahamsu - "akatam kammam
dukkatam kammam puna katabbam kamma"nti, ime tattha bhikkhu dhammavadino. Imepi panca vara
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 250 sur 269
samkhitta.
Adassane ukkhepanTyakammapatippassaddhikatha nitthita.
268. Appatikamme ukkhepanlyakammapatippassaddhikatha
449. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu sahghena apattiya appatikamme ukkhepaniyakammakato
samma vattati, lomam pateti, nettharam vattati, apattiya appatikamme ukkhepanlyassa kammassa
patippassaddhim yacati. Tatra ce bhikkhunam evam hoti - "ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena
apattiya appatikamme ukkhepanTyakammakato samma vattati, lomam pateti, nettharam vattati, apattiya
appatikamme ukkhepanTyassa kammassa patippassaddhim yacati. Handassa mayam apattiya
appatikamme ukkhepanTyakammam patippassambhema' 'ti. Te tassa apattiya appatikamme
ukJchepanTyakammam patippassambhenti - adhammena vagga. . .pe. . . adhammena samagga. . .
dhammena vagga. . . dhammapatirupakena vagga. . . dhammapatirupakena samagga. Tatrattho sahgho
vivadati - "adhammena vaggakammam, adhammena samaggakammam, dhammena vaggakammam,
dhammapatirupakena vaggakammam, dhammapatirupakena samaggakammam, akatam kammam
dukkatam kammam puna katabbam kamma"nti. Tatra, bhikkhave, ye te bhikkhu evamahamsu -
"dhammapatimpakena samaggakamma"nti, ye ca te bhikkhu evamahamsu - "akatam kammam
dukkatam kammam puna katabbam kamma"nti, ime tattha bhikkhu dhammavadino. Imepi panca vara
samkhitta.
Appatikamme ukkhepanTyakammapatippassaddhikatha nitthita.
269. Appatinissagge ukkhepanlyakammapatippassaddhikatha
450. Idha pana, bhikkhave, bhikkhu sahghena papikaya ditthiya appatinissagge
ukkhepanTyakammakato samma vattati, lomam pateti, nettharam vattati, papikaya ditthiya
appatinissagge ukkhepanTyassa kammassa patippassaddhim yacati. Tatra ce bhikkhunam evam hoti -
"ayam kho, avuso, bhikkhu sahghena papikaya ditthiya appatinissagge ukkhepanTyakammakato samma
vattati, lomam pateti, nettharam vattati, papikaya ditthiya appatinissagge ukkhepanTyassa kammassa
patippassaddhim yacati. Handassa mayam papikaya ditthiya appatinissagge ukkhepanTyakammam
patippassambhema"ti. Te tassa papikaya ditthiya appatinissagge ukkhepanTyakammam
patippassambhenti - adhammena vagga. . .pe. . . adhammena samagga. . . dhammena vagga. . .
dhammapatirupakena vagga. . . dhammapatirupakena samagga. Tatrattho sahgho vivadati -
"adhammena vaggakammam, adhammena samaggakammam, dhammena vaggakammam,
dhammapatirupakena vaggakammam, dhammapatirupakena samaggakammam, akatam kammam
dukkatam kammam puna katabbam kamma"nti. Tatra, bhikkhave, ye te bhikkhu evamahamsu -
"dhammapatimpakena samaggakamma"nti, ye ca te bhikkhii evamahamsu - "akatam kammam
dukkatam kammam puna katabbam kamma"nti, ime tattha bhikkhu dhammavadino. Imepi panca vara
samkhitta.
Appatinissagge ukkhepanTyakammapatippassaddhikatha nitthita.
Campeyyakkhandhako navamo.
270. Tassuddanam
Campayam bhagava asi, vatthu vasabhagamake;
Agantukanamussukkam, akasi icchitabbake [icchitabbako (ka.)].
Pakatannunoti natva, ussukkam na karT tada;
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 251 sur269
Ukkhitto na karotiti, sagama jinasantike.
Adhammena vaggakammam, samaggam adhammena ca;
Dhammena vaggakammanca, patirupakena vaggikam.
Patirupakena samaggam, eko ukkhipatekakam;
Eko ca dve sambahule, sahgham ukkhipatekako.
Duvepi sambahulapi, sahgho sahghanca ukkhipi;
Sabbannupavaro sutva, adhammanti patikkhipi.
Nattivipannam yam kammam, sampannam anusavanam;
Anussavanavipannam, sampannam nattiya ca yam.
Ubhayena vipannanca, ahhatra dhammameva ca;
Vinaya satthu patikuttham, kuppam atthanarahikam.
Adhammavaggam samaggam, dhamma patirupani ye duve;
Dhammeneva ca samaggim, anunhasi tathagato.
Catuvaggo pahcavaggo, dasavaggo ca vlsati;
Parovlsativaggo ca [atirekavlsativaggo (sya.)], sahgho pahcavidho tatha.
Thapetva upasampadam, yahca kammam pavaranam;
Abbhanakammena saha, catuvaggehi kammiko.
Duve kamme thapetvana, majjhadesupasampadam;
Abbhanam pahcavaggiko, sabbakammesu kammiko.
Abbhanekam thapetvana, ye bhikkhu dasavaggika;
Sabbakammakaro sahgho, vlso sabbattha kammiko.
Bhikkhuni sikkhamana, ca samanero samanerl;
Paccakkhatantimavatthu, ukkhittapattidassane.
Appatikamme ditthiya, pandako theyyasamvasakam;
Titthiya tiracchanagatam, matu pitu ca ghatakam.
Araham bhikkhunldusi, bhedakam lohituppadam;
Byahjanam nanasamvasam, nanaslmaya iddhiya.
Yassa sahgho kare kammam, hontete catuvlsati;
Sambuddhena patikkhitta, na hete ganapuraka.
Parivasikacatuttho, parivasam dadeyya va;
Mula manattamabbheyya, akammam na ca karanam.
Mula arahamanatta, abbhanarahameva ca;
Na kammakaraka pahca, sambuddhena pakasita.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 252 sur 269
BhikkhunT sikkhamana ca, samanero samanerika;
Paccakkhantimaummatta, khittavedanadassane.
Appatikamme ditthiya, pandakapi ca byanjana [ito param syamamule diyaddhagathahi
abhabbapuggala samattam dassita];
Nanasamvasaka sTma, vehasam yassa kamma ca.
Attharasannametesam, patikkosam na ruhati;
Bhikkhussa pakatattassa, ruhati patikkosana.
Suddhassa dunnisarito, balo hi sunissarito;
Pandako theyyasamvaso, pakkanto tiracchanagato.
Matu pitu arahanta, dusako sahghabhedako;
Lohituppadako ceva, ubhatobyanjano ca yo.
Ekadasannam etesam, osaranam na yujjati;
Hatthapadam tadubhayam, kannanasam tadubhayam.
Ahguli alakandaram, phanam khujjo ca vamano;
GandT lakkhanakasa, ca likhitako ca sTpadT.
Papa parisakano ca, kunTkhanjo hatopi ca;
Iriyapathadubbalo, andho mugo ca badhiro.
Andhamugandhabadhiro mugabadhirameva ca;
Andhamugabadhiro ca, dvattimsete aniinaka.
Tesam osaranam hoti, sambuddhena pakasitam;
Datthabba patikatabba, nissajjeta na vijjati.
Tassa ukkhepana kamma, satta honti adhammika;
Apannam anuvattantam, satta tepi adhammika.
Apannam nanuvattantam, satta kamma sudhammika;
Sammukha patipuccha ca, patinnaya ca karana.
Sati amulhapapika, tajjanTniyassena ca;
PabbajanTya patisaro, ukkhepaparivasa ca.
Mula manattaabbhana, tatheva upasampada;
Annam kareyya annassa, solasete adhammika.
Tam tam kareyya tam tassa, solasete sudhammika;
Paccaropeyya aflnannam, solasete adhammika.
Dve dve tammulakam tassa [dve dve mula kata kassa (sya.), dodotamulakantassa (ka.)], tepi
solasa dhammika;
Ekekamulakam cakkam, "adhamma"nti jinobrvi.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 253 sur 269
Akasi tajjanlyam kammam, sangho bhandanakarako;
Adhammena vaggakammam, annam avasam gacchi so.
Tatthadhammena samagga, tassa tajjanlyam karum;
Annattha vaggadhammena, tassa tajjanlyam karum.
Patirupena vaggapi, samaggapi tatha karum;
Adhammena samagga ca, dhammena vaggameva ca.
Patirupakena vagga ca, samagga ca ime pada;
Ekekamulakam katva, cakkam bandhe vicakkhano.
Bala byattassa niyassam, pabbaje kuladusakam;
Patisaraniyam kammam, kare akkosakassa ca.
Adassanappatikamme, yo ca ditthim na nissajje;
Tesam ukkhepanlyakammam, satthavahena bhasitam.
Upari nayakammanam [upavinayakammanam (sya.), ukkhepanlyakammanam (ka.)] panno
tajjanlyam naye;
Tesamyeva anulomam, samma vattati yacite [yacati (sya.), yacito (sl.)].
Passaddhi tesam kammanam, hettha kammanayena ca;
Tasmim tasmim tu kammesu, tatrattho ca vivadati.
Akatam dukkatanceva, punakatabbakanti ca;
Kamme passaddhiya capi, te bhikkhu dhammavadino.
Vipattibyadhite disva, kammappatte mahamuni;
Patippassaddhimakkhasi, sallakattova osadhanti.
Imamhi khandhake vatthuni chattimsati.
Campeyyakkhandhako nitthito.
10. Kosambakakkhandhako
271. Kosambakavivadakatha
451. Tena samayena buddho bhagava kosambiyam viharati ghositarame. Tena kho pana samayena
annataro bhikkhu apattim apanno hoti. So tassa apattiya apattiditthi [apattiditthl (sl.)] hoti; anne bhikkhu
tassa apattiya anapattiditthino honti. So aparena samayena tassa apattiya ana pattiditthi hoti; aniie
bhikkhu tassa apattiya apattiditthino honti. Atha kho te bhikkhu tam bhikkhum etadavocum - "apattim
tvam, avuso, apanno, passasetam apatti"nti? "Natthi me, avuso, apatti yamaham passeyya"nti. Atha
kho te bhikkhu samaggim labhitva tam bhikkhum apattiya adassane ukkhipimsu. So ca bhikkhu
bahussuto hoti agatagamo dhammadharo vinayadharo matikadharo pandito byatto medhavl lajjl
kukkuccako sikkhakamo. Atha kho so bhikkhu sanditthe sambhatte bhikkhu upasahkamitva etadavoca -
"anapatti esa, avuso, nesa apatti. Anapannomhi, namhi apanno. Anukkhittomhi, namhi ukkhitto.
Adhammikenamhi kammena ukkhitto kuppena atthanarahena. Hotha me ayasmanto dhammato vinayato
pakkha"ti. Alabhi kho so bhikkhu sanditthe sambhatte bhikkhu pakkhe. Janapadanampi sanditthanam
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 254 sur 269
sambhattanam bhikkhunam santike dutam pahesi - anapatti esa, avuso, nesa apatti. Anapannomhi,
namhi apanno. Anukkhittomhi, namhi ukkhitto. Adhammikenamhi kammena ukkhitto kuppena
atthanarahena. Hontu me ayasmanto dhammato vinayato pakkha"ti. Alabhi kho so bhikkhu janapadepi
sanditthe sambhatte bhikkhu pakkhe. Atha kho te ukkhittanuvattaka bhikkhii yena ukkhepaka bhikkhii
tenupasahkamimsu, upasahkamitva ukkhepake bhikkhii etadavocum - "anapatti esa, avuso, nesa apatti.
Anapanno eso bhikkhu, neso bhikkhu apanno. Anukkhitto eso bhikkhu, neso bhikkhu ukkhitto.
Adhammikena kammena ukkhitto kuppena atthanarahena' 'ti. Evam vutte ukkhepaka bhikkhu
ukkhittanuvattake bhikkhii etadavocum - "apatti esa avuso, nesa anapatti. Apanno eso bhikkhu, neso
bhikkhu anapanno. Ukkhitto eso bhikkhu, neso bhikkhu anukkhitto. Dhammikena kammena ukkhitto
akuppena thanarahena. Ma kho tumhe ayasmanto etam ukkhittakam bhikkhum anuvattittha
anuparivaretha' 'ti. Evampi kho te ukkhittanuvattaka bhikkhu ukkhepakehi bhikkhuhi vuccamana tatheva
tam ukkhittakam bhikkhum anuvattimsu anuparivaresum.
452. Atha kho annataro bhikkhu yena bhagava tenupasahkami, upasahkamitva bhagavantam
abhivadetva ekamantam nisidi. Ekamantam nisinno kho so bhikkhu bhagavantam etadavoca - "idha,
bhante, anhataro bhikkhu apattim apanno ahosi. So tassa apattiya apattiditthi ahosi, ahhe bhikkhu tassa
apattiya anapattiditthino ahesum. So aparena samayena tassa apattiya anapattiditthi ahosi, ahhe bhikkhii
tassa apattiya apattiditthino ahesum. Atha kho te, bhante, bhikkhii tam bhikkhum etadavocum - 'apattim
tvam, avuso, apanno, passasetam apatti'nti? "Natthi me, avuso, apatti yamaham passeyya"nti. Atha kho
te, bhante, bhikkhii samaggim labhitva tam bhikkhum apattiya adassane ukkhipimsu. So ca, bhante,
bhikkhu bahussuto agatagamo dhammadharo vinayadharo matikadharo pandito byatto medhavi lajji
kukkuccako sikkhakamo. Atha kho so, bhante, bhikkhu sanditthe sambhatte bhikkhu upasahkamitva
etadavoca- 'anapatti esa, avuso; nesa apatti. Anapannomhi, namhi apanno. Anukkhittomhi, namhi
ukkhitto. Adhammikenamhi kammena ukkhitto kuppena atthanarahena. Hotha me ayasmanto dhammato
vinayato pakkha'ti. Alabhi kho so, bhante, bhikkhu sanditthe sambhatte bhikkhii pakkhe.
Janapadanampi sanditthanam sambhattanam bhikkhunam santike diitam pahesi - 'anapatti esa, avuso;
nesa apatti. Anapannomhi, namhi apanno. Anukkhittomhi, namhi ukkhitto. Adhammikenamhi kammena
ukkhitto kuppena atthanarahena. Hontu me ayasmanto dhammato vinayato pakkha'ti. Alabhi kho so,
bhante, bhikkhu janapadepi sanditthe sambhatte bhikkhu pakkhe. Atha kho te, bhante, ukkhittanuvattaka
bhikkhu yena ukkhepaka bhikkhii tenupasahkamimsu, upasahkamitva ukkhepake bhikkhu etadavocum -
'anapatti esa, avuso; nesa apatti. Anapanno eso bhikkhu, neso bhikkhu apanno. Anukkhitto eso bhikkhu,
neso bhikkhu ukkhitto. Adhammikena kammena ukkhitto kuppena atthanarahena'ti. Evam vutte te,
bhante, ukkhepaka bhikkhii ukkhittanuvattake bhikkhii etadavocum - 'apatti esa, avuso; nesa anapatti.
Apanno eso bhikkhu, neso bhikkhu anapanno. Ukkhitto eso bhikkhu, neso bhikkhu anukkhitto.
Dhammikena kammena ukkhitto akuppena thanarahena. Ma kho tumhe ayasmanto etam ukkhittakam
bhikkhum anuvattittha anuparivaretha'ti. Evampi kho te, bhante, ukkhittanuvattaka bhikkhu
ukkhepakehi bhikkhuhi vuccamana tatheva tam ukkhittakam bhikkhum anuvattanti anuparivarentT"ti.
453. Atha kho bhagava 'bhinno bhikkhusahgho, bhinno bhikkhusahgho'ti - utthayasana yena
ukkhepaka bhikkhu tenupasahkami, upasahkamitva pahhatte asane nisidi, nisajja kho bhagava
ukkhepake bhikkhu etadavoca - "ma kho tumhe, bhikkhave, 'patibhati no, patibhati no'ti yasmim va
tasmim va bhikkhum ukkhipitabbam mahhittha' ' .
"Idha pana, bhikkhave, bhikkhu apattim apanno hoti. So tassa apattiya anapattiditthi hoti, ahhe
bhikkhu tassa apattiya apattiditthino honti. Te ce, bhikkhave, bhikkhii tam bhikkhum evam jananti -
'ayam kho ayasma bahussuto agatagamo dhammadharo vinayadharo matikadharo pandito byatto
medhavi lajji kukkuccako sikkhakamo. Sace mayam imam bhikkhum apattiya adassane ukkhipissama,
na mayam imina bhikkhuna saddhim uposatham karissama, vina imina bhikkhuna uposatham karissama,
bhavissati sahghassa tatonidanam bhandanam kalaho viggaho vivado sahghabhedo sahgharaji
sahghavavatthanam sahghananakarana'nti, bhedagarukehi, bhikkhave, bhikkhuhi na so bhikkhu apattiya
adassane ukkhipitabbo.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 255 sur 269
"Idha pana, bhikkhave, bhikkhu apattim apanno hoti. So tassa apattiya anapattiditthi hoti, anne
bhikkhu tassa apattiya apattiditthino honti. Te ce, bhikkhave, bhikkhu tam bhikkhum evam jananti -
'ayam kho ayasma bahussuto agatagamo dhammadharo vinayadharo matikadharo pandito byatto
medhavl lajjl kukkuccako sikkhakamo. Sace mayam imam bhikkhum apattiya adassane ukkhipissama,
na mayam imina bhikkhuna saddhim pavaressama, vina imina bhikkhuna pavaressama. Na mayam
imina bhikkhuna saddhim sahghakammam karissama, vina imina bhikkhuna sahghakammam karissama.
Na mayam imina bhikkhuna saddhim asane nisldissama, vina imina bhikkhuna asane nisidissama. Na
mayam imina bhikkhuna saddhim yagupane nisidissama, vina imina bhikkhuna yagupane nisidissama.
Na mayam imina bhikkhuna saddhim bhattagge nisidissama, vina imina bhikkhuna bhattagge
nisidissama. Na mayam imina bhikkhuna saddhim ekacchanne vasissama, vina imina bhikkhuna
ekacchanne vasissama. Na mayam imina bhikkhuna saddhim yathavuddham abhivadanam paccutthanam
anjalikammam samrcikammam karissama, vina imina bhikkhuna yathavuddham abhivadanam
paccutthanam anjalikammam samlcikammam karissama. Bhavissati sahghassa tatonidanam bhandanam
kalaho viggaho vivado sahghabhedo sahgharaji sahghavavatthanam sahghananakarana'nti,
bhedagarukehi, bhikkhave, bhikkhuhi na so bhikkhu apattiya adassane ukkhipitabbo"ti.
454. Atha kho bhagava ukkhepakanam bhikkhunam etamattham bhasitva utthayasana yena
ukkhittanuvattaka bhikkhu tenupasahkami, upasahkamitva pahnatte asane nisidi, nisajja kho bhagava
ukkhittanuvattake bhikkhu etadavoca - ' 'ma kho tumhe, bhikkhave, apattim apajjitva 'namha apanna,
namha apanna'ti apattim na patikatabbam mahhittha' ' .
"Idha pana, bhikkhave, bhikkhu apattim apanno hoti. So tassa apattiya anapattiditthi hoti, ahhe
bhikkhu tassa apattiya apattiditthino honti. So ce, bhikkhave, bhikkhu te bhikkhu evam janati - 'ime kho
ayasmanto [ayasmanta (ka.)] bahussuta agatagama dhammadhara vinayadhara matikadhara pandita
byatta medhavino lajjino kukkuccaka sikkhakama, nalam mamam va karana ahhesam va karana chanda
dosa moha bhaya agatim gantum. Sace mam ime bhikkhu apattiya adassane ukkhipissanti, na maya
saddhim uposatham karissanti, vina maya uposatham karissanti, bhavissati sahghassa tatonidanam
bhandanam kalaho viggaho vivado sahghabhedo sahgharaji sahghavavatthanam sahghananakarana'nti,
bhedagarukena, bhikkhave, bhikkhuna paresampi saddhaya sa apatti desetabba.
"Idha pana, bhikkhave, bhikkhu apattim apanno hoti. So tassa apattiya anapattiditthi hoti, ahhe
bhikkhu tassa apattiya apattiditthino honti. So ce, bhikkhave, bhikkhu te bhikkhu evam janati - 'ime kho
ayasmanto bahussuta agatagama dhammadhara vinayadhara matikadhara pandita byatta medhavino
lajjino kukkuccaka sikkhakama, nalam mamam va karana ahhesam va karana chanda dosa moha bhaya
agatim gantum. Sace mam ime bhikkhu apattiya adassane ukkhipissanti, na maya saddhim pavaressanti,
vina maya pavaressanti. Na maya saddhim sahghakammam karissanti, vina maya sahghakammam
karissanti. Na maya saddhim asane nisldissanti, vina maya asane nisldissanti. Na maya saddhim
yagupane nisldissanti, vina maya yagupane nisldissanti. Na maya saddhim bhattagge nisldissanti vina
maya bhattagge nisldissanti. Na maya saddhim ekacchanne vasissanti, vina maya ekacchanne vasissanti.
Na maya saddhim yathavuddham abhivadanam paccutthanam ahjalikammam samlcikammam karissanti,
vina maya yathavuddham abhivadanam paccutthanam ahjalikammam samlcikammam karissanti,
bhavissati sahghassa tatonidanam bhandanam kalaho viggaho vivado sahghabhedo sahgharaji
sahghavavatthanam sahghananakarana'nti, bhedagarukena, bhikkhave, bhikkhuna paresampi saddhaya
sa apatti desetabba"ti. Atha kho bhagava ukkhittanuvattakanam bhikkhunam etamattham bhasitva
utthayasana pakkami.
455. Tena kho pana samayena ukkhittanuvattaka bhikkhu tattheva antoslmaya uposatham karonti,
sahghakammam karonti. Ukkhepaka pana bhikkhu nisslmam gantva uposatham karonti, sahghakammam
karonti. Atha kho ahhataro ukkhepako bhikkhu yena bhagava tenupasahkami, upasahkamitva
bhagavantam abhivadetva ekamantam nisldi. Ekamantam nisinno kho so bhikkhu bhagavantam
etadavoca - "te, bhante, ukkhittanuvattaka bhikkhu tattheva antoslmaya uposatham karonti,
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 256 sur 269
sanghakammam karonti. Mayam pana ukkhepaka bhikkhu nissmiam gantva uposatham karoma,
sahghakammam karoma"ti. "Te ce, bhikkhu, ukkhittanuvattaka bhikkhu tattheva antoslmaya
uposatham karissanti, sahghakammam karissanti, yatha maya natti ca anussavana ca panhatta, tesam tani
kammani dhammikani kammani bhavissa"nti akuppani thanarahani. Tumhe ce, bhikkhu, ukkhepaka
bhikkhu tattheva antoslmaya uposatham karissatha, sahghakammam karissatha, yatha maya hatti ca
anussavana ca pahhatta, tumhakampi tani kammani dhammikani kammani bhavissanti akuppani
thanarahani. Tam kissa hetu? Nanasamvasaka ete [te (sya.)] bhikkhu [bhikkhu (si. sya.)] tumhehi, tumhe
ca tehi nanasamvasaka.
"Dvema, bhikkhu, nanasamvasakabhumiyo - attana va attanam nanasamvasakam karoti, samaggo
va nam sahgho ukkhipati adassane va appatikamme va appatinissagge va. Ima kho, bhikkhu, dve
nanasamvasakabhumiyo. Dvema, bhikkhu, samanasamvasakabhumiyo - attana va attanam
samanasamvasam karoti, samaggo va nam sahgho ukkhittam osareti adassane va appatikamme va
appatinissagge va. Ima kho, bhikkhu, dve samanasamvasakabhumiyo"ti.
456. Tena kho pana samayena bhikkhu bhattagge antaraghare bhandanajata kalahajata vivadapanna
ahnamahham ananulomikam kayakammam vaclkammam upadamsenti, hatthaparamasam karonti.
Manussa ujjhayanti khiyyanti vipacenti - "kathahhi nama samana sakyaputtiya bhattagge antaraghare
bhandanajata kalahajata vivadapanna ahnamahham ananulomikam kayakammam vaclkammam
upadamsessanti, hatthaparamasam karissantl"ti. Assosum kho bhikkhu tesam manussanam
ujjhayantanam khiyyantanam vipacentanam. Ye te bhikkhu appiccha te ujjhayanti khiyyanti vipacenti -
"kathahhi nama bhikkhu bhattagge antaraghare bhandanajata kalahajata vivadapanna ahhamahham
ananulomikam kayakammam vaclkammam upadamsessanti, hatthaparamasam karissantl"ti. Atha kho te
bhikkhii bhagavato etamattham arocesum. . .pe. . . "saccam kira, bhikkhave, bhikkhu bhattagge
antaraghare bhandanajata...pe... hatthaparamasam karontI"ti? "Saccam, bhagava"ti. Vigarahi buddho
bhagava. . .pe. . . vigarahitva dhammim katham katva bhikkhu amantesi - "bhinne, bhikkhave, sahghe
adhammiyayamane [adhammiyamane (si. sya. katthaci) adhammlyamane (ka.)] asammodikaya
vattamanaya [-"asammodikavattamanaya" iti atthakathayam samvannetabbapatho] 'ettavatana
ahnamahham ananulomikam kayakammam vaclkammam upadamsessama, hatthaparamasam
karissama'ti asane nislditabbam. Bhinne, bhikkhave, sahghe dhammiyayamane sammodikaya
vattamanaya asanantarikaya nislditabba' 'nti.
457. [ma. ni. 3.236 thokam visadisam] Tena kho pana samayena bhikkhu sahghamajjhe
bhandanajata kalahajata vivadapanna ahnamahham mukhasattlhi vitudanta viharanti. Te na sakkonti tam
adhikaranam vupasametum. Atha kho ahhataro bhikkhu yena bhagava tenupasahkami, upasahkamitva
bhagavantam abhivadetva ekamantam atthasi. Ekamantam thito kho so bhikkhu bhagavantam etadavoca
- "idha, bhante, bhikkhu sahghamajjhe bhandanajata kalahajata vivadapanna ahnamahham mukhasattlhi
vitudanta viharanti. Te na sakkonti tam adhikaranam vupasametum. Sadhu, bhante, bhagava yena te
bhikkhu tenupasahkamatu anukampam upadaya"ti. Adhivasesi bhagava tunhlbhavena. Atha kho
bhagava yena te bhikkhu tenupasahkami, upasahkamitva pahhatte asane nisldi, nisajja kho bhagava te
bhikkhu etadavoca - "alam, bhikkhave, ma bhandanam ma kalaham ma viggaham ma vivada"nti.
Evam vutte ahhataro adhammavadl bhikkhu bhagavantam etadavoca - "agametu, bhante, bhagava
dhammassaml; appossukko, bhante, bhagava ditthadhammasukhaviharamanuyutto viharatu.
Mayametena bhandanena kalahena viggahena vivadena pahhayissama' 'ti. Dutiyampi kho bhagava te
bhikkhu etadavoca - "alam, bhikkhave, ma bhandanam ma kalaham ma viggaham ma vivada"nti.
Dutiyampi kho so adhammavadl bhikkhu bhagavantam etadavoca- "agametu, bhante, bhagava
dhammassaml; appossukko, bhante, bhagava ditthadhammasukhaviharamanuyutto viharatu.
Mayametena bhandanena kalahena viggahena vivadena pahhayissama"ti.
Kosambakavivadakatha nitthita.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 257 sur 269
272. Dlghavuvatthu
458. Atha kho bhagava bhikkhu amantesi - "bhutapubbam, bhikkhave, baranasiyam
[vajirabuddhitlka oloketabba] brahmadatto nama kasiraja ahosi addho mahaddhano mahabhogo
mahabbalo mahavahano mahavijito paripunnakosakotthagaro. Dlghlti nama kosalaraja ahosi daliddo
appadhano appabhogo appabalo appavahano appavijito aparipunnakosakotthagaro. Atha kho,
bhikkhave, brahmadatto kasiraja caturahginim senam sannayhitva dlghltim kosalarajanam abbhuyyasi.
Assosi kho, bhikkhave, dlghlti kosalaraja - ' 'brahmadatto kira kasiraja caturahginim senam sannayhitva
mamam abbhuyyato"ti. Atha kho, bhikkhave, dlghltissa kosalaranno etadahosi - "brahmadatto kho
kasiraja addho mahaddhano mahabhogo mahabbalo mahavahano mahavijito paripunnakosakotthagaro,
aham panamhi daliddo appadhano appabhogo appabalo appavahano appavijito
aparipunnakosakotthagaro, naham patibalo brahmadattena kasiranna ekasahghatampi sahitum.
Yamnunaham patikacceva nagaramha nippateyya"nti.
Atha kho, bhikkhave, dlghlti kosalaraja mahesim adaya patikacceva nagaramha nippati. Atha kho,
bhikkhave, brahmadatto kasiraja dlghltissa kosalaranno balanca vahananca janapadanca kosanca
kotthagaranca abhivijiya ajjhavasati. Atha kho, bhikkhave, dlghlti kosalaraja sapajapatiko yena varanasl
tena pakkami. Anupubbena yena baranasl tadavasari. Tatra sudam, bhikkhave, dlghlti kosalaraja
sapajapatiko baranasiyam anhatarasmim paccantime okase kumbhakaranivesane anhatakavesena
paribbajakacchannena pativasati. Atha kho, bhikkhave, dlghltissa kosalarahho mahesl nacirasseva
gabbhinl ahosi. Tassa evarupo dohalo uppanno hoti - "icchati suriyassa uggamanakale caturahginim
senam sannaddham vammikam subhume thitam passitum, khagganahca dhovanam patum' ' . Atha kho,
bhikkhave, dlghltissa kosalarahho mahesl dlghltim kosalarajanam etadavoca - "gabbhinlmhi, deva.
Tassa me evarupo dohalo uppanno - icchami suriyassa uggamanakale caturahginim senam sannaddham
vammikam [vammitam (sl.)] subhume thitam passitum, khagganahca dhovanam patu"nti. "Kuto, devi,
amhakam duggatanam caturahginl sena sannaddha vammika subhume thita, khagganahca dhovanam
patu"nti [khagganahca dhovananti (sl. sya.)] "sacaham, deva, na labhissami, marissaml"ti.
459. Tena kho pana samayena, brahmadattassa kasirahho purohito brahmano dlghltissa kosalarahho
sahayo hoti. Atha kho, bhikkhave, dlghlti kosalaraja yena brahmadattassa kasirahho purohito brahmano
tenupasahkami, upasahkamitva brahmadattassa kasirahho purohitam brahmanam etadavoca - "sakhl te,
samma, gabbhinl. Tassa evarupo dohalo uppanno - icchati suriyassa uggamanakale caturahginim senam
sannaddham vammikam subhume thitam passitum, khagganahca dhovanam patu"nti. "Tena hi, deva,
mayampi devim passama"ti. Atha kho, bhikkhave, dlghltissa kosalarahho maheslyena brahmadattassa
kasirahho purohito brahmano tenupasahkami. Addasa kho, bhikkhave, brahmadattassa kasirahho
purohito brahmano dlghltissa kosalarahho mahesim duratova agacchantim, disvana utthayasana
ekamsam uttarasahgam karitva yena dlghltissa kosalarahho mahesltenahjalim panametva tikkhattum
udanam udanesi - "kosalaraja vata bho kucchigato, kosalaraja vata bho kucchigato"ti. Attamana
[avimana (si. sya. katthaci], devi, hohi. Lacchasi suriyassa uggamanakale caturahginim senam
sannaddham vammikam subhume thitam passitum, khagganahca dhovanam patunti.
Atha kho, bhikkhave, brahmadattassa kasirahho purohito brahmano yena brahmadatto kasiraja
tenupasahkami, upasahkamitva brahmadattam kasirajanam etadavoca - ' 'tatha, deva, nimittani dissanti,
sve suriyuggamanakale caturahginl sena sannaddha vammika subhume titthatu, khagga ca
dhoviyantu"ti. Atha kho, bhikkhave, brahmadatto kasiraja manusse anapesi - "yatha, bhane, purohito
brahmano aha tatha karotha"ti. Alabhi kho, bhikkhave, dlghltissa kosalarahho mahesl suriyassa
uggamanakale caturahginim senam sannaddham vammikam subhume thitam passitum, khagganahca
dhovanam patum. Atha kho, bhikkhave, dlghltissa kosalarahho mahesl tassa gabbhassa
paripakamanvaya puttam vijayi. Tassa dlghavuti namam akamsu. Atha kho, bhikkhave, dlghavu kumaro
nacirasseva vihhutam papuni. Atha kho, bhikkhave, dlghltissa kosalarahho etadahosi - "ayam kho
brahmadatto kasiraja bahuno amhakam anatthassa karako, imina amhakam balahca vahanahca janapado
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 258 sur 269
ca koso ca kotthagarafica acchinnam, sacayam amhe janissati, sabbeva tayo ghatapessati,
yamnunaham dlghavum kumaram bahinagare vaseyya"nti. Atha kho bhikkhave dlghlti kosalaraja
dlghavum kumaram bahinagare vasesi. Atha kho bhikkhave dlghavu kumaro bahinagare pativasanto
nacirasseva sabbasippani sikkhi.
460. Tena kho pana samayena dlghltissa kosalarafifio kappako brahmadatte kasirafifie pativasati.
Addasa kho, bhikkhave, dlghltissa kosalarafifio kappako dlghltim kosalarajanam sapajapatikam
baranasiyam aftfiatarasmim paccantime okase kumbhakaranivesane annatakavesena
paribbajakacchannena pativasantam, disvana yena brahmadatto kasiraja tenupasahkami, upasafikamitva
brahmadattam kasirajanam etadavoca - "dlghlti, deva, kosalaraja sapajapatiko baranasiyam
afifiatarasmim paccantime okase kumbhakaranivesane afifiatakavesena paribbajakacchannena
pativasatf'ti. Atha kho, bhikkhave, brahmadatto kasiraja manusse anapesi - "tena hi, bhane, dlghltim
kosalarajanam sapajapatikam anetha"ti. "Evam, deva"ti kho, bhikkhave, te manussa brahmadattassa
kasirafifio patissutva dlghltim kosalarajanam sapajapatikam anesum Atha kho, bhikkhave, brahmadatto
kasiraja manusse anapesi - "tena hi, bhane, dlghltim kosalarajanam sapajapatikam dalhaya rajjuya
pacchabaham galhabandhanam bandhitva khuramundam karitva kharassarena panavena rathikaya
rathikam singhatakena singhatakam parinetva dakkhinena dvarena nikkhametva dakkhinato nagarassa
catudha chinditva catuddisa bilani nikkhipatha"ti. "Evam, deva"ti kho, bhikkhave, te manussa
brahmadattassa kasirafifio patissutva dlghltim kosalarajanam sapajapatikam dalhaya rajjuya
pacchabaham galhabandhanam bandhitva khuramundam karitva kharassarena panavena rathikaya
rathikam singhatakena singhatakam parinenti.
Atha kho, bhikkhave, dlghavussa kumarassa etadahosi - "ciramdittha kho me matapitaro.
Yamnunaham matapitaro passeyya"nti. Atha kho, bhikkhave, dlghavu kumaro baranasim pavisitva
addasa matapitaro dalhaya rajjuya pacchabaham galhabandhanam bandhitva khuramundam karitva
kharassarena panavena rathikaya rathikam singhatakena singhatakam parinente, disvana yena matapitaro
tenupasankami. Addasa kho, bhikkhave, dlghlti kosalaraja dlghavum kumaram duratova agacchantam;
disvana dlghavum kumaram etadavoca - "ma kho tvam, tata dlghavu, dlgham passa, ma rassam. Na hi,
tata dlghavu, verena vera sammanti; averena hi, tata dlghavu, vera sammantl"ti. Evam vutte, bhikkhave,
te manussa dlghltim kosalarajanam etadavocum - "ummattako ayam dlghlti kosalaraja vippalapati. Ko
imassa dlghavu? Kam ayam evamaha - 'ma kho tvam, tata dlghavu, dlgham passa, ma rassam. Na hi,
tata dlghavu, verena vera sammanti; averena hi, tata dlghavu, vera sammantl"ti. "Naham, bhane,
ummattako vippalapami, api ca yo vififiu so vibhavessatl"ti. Dutiyampi kho, bhikkhave. . .pe. . .
tatiyampi kho, bhikkhave, dlghlti kosalaraja dlghavum kumaram etadavoca - "ma kho tvam, tata
dlghavu, dlgham passa, ma rassam. Na hi, tata dlghavu, verena vera sammanti; averena hi, tata dlghavu,
vera sammantl' 'ti. Tatiyampi kho, bhikkhave, te manussa dlghltim kosalarajanam etadavocum -
"ummattako ayam dlghlti kosalaraja vippalapati. Ko imassa dlghavu? Kam ayam evamaha - ma kho
tvam, tata dlghavu, dlgham passa, ma rassam. Na hi, tata dlghavu, verena vera sammanti; averena hi,
tata dlghavu, vera sammantl"ti. "Naham, bhane, ummattako vippalapami, api ca yo vififiu so
vibhavessatl"ti. Atha kho, bhikkhave, te manussa dlghltim kosalarajanam sapajapatikam rathikaya
rathikam singhatakena singhatakam parinetva dakkhinena dvarena nikkhametva dakkhinato nagarassa
catudha chinditva catuddisa bilani nikkhipitva gumbam thapetva pakkamimsu. Atha kho, bhikkhave,
dlghavu kumaro baranasim pavisitva suram nlharitva gumbiye payesi. Yada te matta ahesum patita, atha
katthani samkaddhitva citakam karitva matapitunam sarlram citakam aropetva aggim datva pafijaliko
tikkhattum citakam padakkhinam akasi.
461. Tena kho pana samayena brahmadatto kasiraja uparipasadavaragato hoti. Addasa kho,
bhikkhave, brahmadatto kasiraja dlghavum kumaram pafijalikam tikkhattum citakam padakkhinam
karontam, disvanassa etadahosi - ' 'nissamsayam kho so manusso dlghltissa kosalarafifio fiati va salohito
va, aho me anatthato, na hi nama me koci arocessatI"ti. Atha kho, bhikkhave, dlghavu kumaro arafifiam
gantva yavadattham kanditva roditva khappam [bappam (sl. sya.)] pufichitva baranasim pavisitva
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 259 sur 269
antepurassa samanta hatthisalam gantva hatthacariyam etadavoca - "icchamaham, acariya, sippam
sikkhitu"nti. "Tena hi, bhane manavaka, sikkhassu"ti. Atha kho, bhikkhave, dlghavu kumaro rattiya
paccusasamayam paccutthaya hatthisalayam manjuna sarena gayi, vlnanca vadesi. Assosi kho,
bhikkhave, brahmadatto kasiraja rattiya paccusasamayam paccutthaya hatthisalayam manjuna sarena
gltam vlnanca vaditam, sutvana manusse pucchi - ' 'ko, bhane, rattiya paccusasamayam paccutthaya
hatthisalayam manjuna sarena gayi, vlnanca vadesf'ti? "Amukassa, deva, hatthacariyassa antevasT
manavako rattiya paccusasamayam paccutthaya hatthisalayam manjuna sarena gayi, vTnanca vadesF'ti.
"Tena hi, bhane, tam manavakam anetha"ti. "Evam, deva"ti kho, bhikkhave, te manussa
brahmadattassa kasiranno patissutva dlghavum kumaram anesum "Tvam bhane manavaka, rattiya
paccusasamayam paccutthaya hatthisalayam manjuna sarena gayi, vTnanca vadesT"ti? "Evam, deva"ti.
"Tena hi tvam, bhane manavaka, gayassu, vTnanca vadehT"ti. "Evam, deva"ti kho, bhikkhave, dlghavu
kumaro brahmadattassa kasiranno patissutva aradhapekkho manjuna sarena gayi, vlnanca vadesi.
"Tvam, bhane manavaka, mam upatthaha"ti. "Evam, deva"ti kho, bhikkhave, dlghavu kumaro
brahmadattassa kasiranno paccassosi. Atha kho, bhikkhave, dlghavu kumaro brahmadattassa kasiranno
pubbutthayT ahosi pacchanipatl kihkarapatissavl manapacarl piyavadT. Atha kho, bhikkhave,
brahmadatto kasiraja dlghavum kumaram nacirasseva abbhantarime vissasikatthane thapesi.
462. Atha kho, bhikkhave, brahmadatto kasiraja dlghavum kumaram etadavoca - "tena hi, bhane
manavaka, ratham yojehi, migavam gamissama"ti. "Evam, deva"ti kho, bhikkhave, dlghavu kumaro
brahmadattassa kasiranno patissutva ratham yojetva brahmadattam kasirajanam etadavoca - ' 'yutto kho
te, deva, ratho, yassa dani kalam mannasT"ti. Atha kho, bhikkhave, brahmadatto kasiraja ratham
abhiruhi. DTghavu kumaro ratham pesesi. Tatha tatha ratham pesesi yatha yatha anneneva sena agamasi
anneneva ratho. Atha kho, bhikkhave, brahmadatto kasiraja duram gantva dlghavum kumaram
etadavoca- "tena hi, bhane manavaka, ratham muncassu, kilantomhi, nipajjissaml"ti. "Evam, deva"ti
kho, bhikkhave, dlghavu kumaro brahmadattassa kasiranno patissutva ratham muncitva pathaviyam
pallahkena nisldi. Atha kho, bhikkhave, brahmadatto kasiraja dlghavussa kumarassa ucchahge slsam
katva seyyam kappesi. Tassa kilantassa muhuttakeneva nidda okkami. Atha kho, bhikkhave, dlghavussa
kumarassa etadahosi - "ayam kho brahmadatto kasiraja bahuno amhakam anatthassa karako. Imina
amhakam balanca vahananca janapado ca koso ca kotthagaranca acchinnam. Imina ca me matapitaro
hata. Ayam khvassa kalo yoham veram appeyya"nti kosiya khaggam nibbahi. Atha kho, bhikkhave,
dlghavussa kumarassa etadahosi - ' 'pita kho mam maranakale avaca 'ma kho tvam, tata dlghavu,
dTgham passa, ma rassam. Na hi, tata dlghavu, verena vera sammanti; averena hi, tata dlghavu, vera
sammantl'ti. Na kho metam patirupam, yvaham pituvacanam atikkameyya"nti kosiya khaggam
pavesesi. Dutiyampi kho, bhikkhave, dlghavussa kumarassa etadahosi - "ayam kho brahmadatto
kasiraja bahuno amhakam anatthassa karako, imino amhakam balanca vahananca janapado ca koso ca
kotthagaranca acchinnam, imina ca me matapitaro hata, ayam khvassa kalo yoham veram appeyya"nti
kosiya khaggam nibbahi. Dutiyampi kho, bhikkhave, dlghavussa kumarassa etadahosi - "pita kho mam
maranakale avaca 'ma kho tvam tata dlghavu, dlgham passa, ma rassam, na hi tata dlghavu verena vera
sammanti; averena hi, tata dlghavu, vera sammantl'ti. Na kho metam patirupam, yvaham pituvacanam
atikkameyya"nti. Punadeva kosiya khaggam pavesesi. Tatiyampi kho, bhikkhave, dlghavussa
kumarassa etadahosi - "ayam kho brahmadatto kasiraja bahuno amhakam anatthassa karako. Imina
amhakam balanca vahananca janapado ca koso ca kotthagaranca acchinnam. Imina ca me matapitaro
hata. Ayam khvassa kalo yoham veram appeyya"nti kosiya khaggam nibbahi. Tatiyampi kho,
bhikkhave, dlghavussa kumarassa etadahosi - "pita kho mam maranakale avaca 'ma kho tvam, tata
dlghavu, dlgham passa, ma rassam. Na hi, tata dlghavu, verena vera sammanti; averena hi, tata dlghavu,
vera sammantl'ti. Na kho metam patirupam, yvaham pituvacanam atikkameyya" 'nti punadeva kosiya
khaggam pavesesi. Atha kho, bhikkhave, brahmadatto kasiraja bhlto ubbiggo ussahkl utrasto sahasa
vutthasi. Atha kho, bhikkhave, dlghavu kumaro brahmadattam kasirajanam etadavoca - "kissa tvam,
deva, bhlto ubbiggo ussahkl utrasto sahasa vutthasl' 'ti? Idha mam, bhane manavaka, dlghltissa
kosalaranno putto dlghavu kumaro supinantena khaggena paripatesi. Tenaham bhlto ubbiggo ussahkl
utrasto sahasa vutthasinti. Atha kho, bhikkhave, dlghavu kumaro vamena hatthena brahmadattassa
kasiranno slsam paramasitva dakkhinena hatthena khaggam nibbahetva brahmadattam kasirajanam
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 260 sur 269
etadavoca - "aham kho so, deva, dlghltissa kosalaranno putto dighavu kumaro. Bahuno tvam
amhakam anatthassa karako. Taya amhakam balanca vahananca janapado ca koso ca kotthagaranca
acchinnam. Taya ca me matapitaro hata. Ayam khvassa kalo yvaham veram appeyya"nti. Atha kho,
bhikkhave, brahmadatto kasiraja dighavussa kumarassa padesu sirasa nipatitva dlghavum kumaram
etadavoca - "jlvitam me, tata dlghavu, dehi. Jlvitam me, tata dlghavu, dehl"ti. "Kyaham ussahami
devassa jlvitam datum? Devo kho me jlvitam dadeyya"ti. "Tena hi, tata dlghavu, tvanceva me jlvitam
dehi, ahanca te jlvitam damml"ti. Atha kho, bhikkhave, brahmadatto ca kasiraja dlghavu ca kumaro
annamannassa jlvitam adamsu, paninca aggahesum, sapathanca akamsu addubhaya [admbhaya,
adubbhaya (ka.)].
Atha kho, bhikkhave, brahmadatto kasiraja dlghavum kumaram etadavoca - ' 'tena hi, tata dlghavu,
ratham yojehi, gamissama"ti. "Evam, deva"ti kho, bhikkhave, dlghavu kumaro brahmadattassa
kasiranno patissutva ratham yojetva brahmadattam kasirajanam etadavoca - ' 'yutto kho te, deva, ratho,
yassa dani kalam mannasl"ti. Atha kho, bhikkhave, brahmadatto kasiraja ratham abhiruhi. Dlghavu
kumaro ratham pesesi. Tatha tatha ratham pesesi yatha yatha nacirasseva senaya samaganchi. Atha kho,
bhikkhave, brahmadatto kasiraja baranasim pavisitva amacce parisajje sannipatapetva etadavoca -
"sace, bhane, dlghltissa kosalaranno puttam dlghavum kumaram passeyyatha, kinti nam kareyyatha"ti?
Ekacce evamahamsu - "mayam, deva, hatthe chindeyyama. Mayam, deva, pade chindeyyama. Mayam,
deva, hatthapade chindeyyama. Mayam, deva, kanne chindeyyama. Mayam, deva, nasam chindeyyama.
Mayam, deva, kannanasam chindeyyama. Mayam, deva, slsam chindeyyama"ti. "Ayam kho, bhane,
dlghltissa kosalaranno putto dlghavu kumaro. Nayam labbha kinci katum. Imina ca me jlvitam dinnam,
maya ca imassa jlvitam dinna"nti.
463. Atha kho, bhikkhave, brahmadatto kasiraja dlghavum kumaram etadavoca - ' 'yam kho te, tata
dlghavu, pita maranakale avaca 'ma kho tvam, tata dlghavu, dlgham passa, ma rassam. Na hi, tata
dlghavu, verena vera sammanti; averena hi, tata dlghavu, vera sammantl'ti, kim te pita sandhaya
avaca"ti? "Yam kho me, deva, pita maranakale avaca 'ma dlgha'nti ma ciram veram akaslti. Imam kho
me, deva, pita maranakale avaca ma dlghanti. Yam kho me, deva, pita maranakale avaca 'ma rassa'nti
ma khippam mittehi bhijjittha"ti. Imam kho me, deva, pita maranakale avaca ma rassanti. Yam kho me,
deva, pita maranakale avaca "na hi, tata dlghavu, verena vera sammanti, averena hi, tata dlghavu, vera
sammantl"ti devena me matapitaro hatati. Sacaham devam jlvita voropeyyam, ye devassa atthakama te
mam jlvita voropeyyum, ye me atthakama te te jlvita voropeyyum - evam tam veram verena na
vupasameyya. Idani ca pana me devena jlvitam dinnam, maya ca devassa jlvitam dinnam. Evam tam
veram averena vupasantam Imam kho me, deva, pita maranakale avaca - na hi, tata dlghavu, verena
vera sammanti; averena hi, tata dlghavu, vera sammantl"ti. Atha kho, bhikkhave, brahmadatto kasiraja -
"acchariyam vata bho! Abbhutam vata bho! Yava pandito ayam dlghavu kumaro, yatra hi nama pituno
samkhittena bhasitassa vittharena attham ajanissatl"ti pettikam balanca vahananca janapadanca kosanca
kotthagaranca patipadesi, dhltaranca adasi. Tesanhi nama, bhikkhave, rajunam adinnadandanam
adinnasatthanam evarupam khantisoraccam bhavissati. Idha kho pana tam, bhikkhave, sobhetha yam
tumhe evam svakkhate dhammavinaye pabbajita samana khama ca bhaveyyatha sorata cati? Tatiyampi
kho bhagava te bhikkhu etadavoca - "alam, bhikkhave, ma bhandanam ma kalaham ma viggaham ma
vivada"nti. Tatiyampi kho so adhammavadl bhikkhu bhagavantam etadavoca- "agametu, bhante,
bhagava dhammassaml; appossukko, bhante, bhagava ditthadhammasukhaviharamanuyutto viharatu.
Mayametena bhandanena kalahena viggahena vivadena pannayissama' 'ti. Atha kho bhagava -
pariyadinnarupa kho ime moghapurisa, nayime sukara sannapetunti - utthayasana pakkami.
Dlghavubhanavaro nitthito pathamo.
464. [ma. ni. 3.236] Atha kho bhagava pubbanhasamayam nivasetva pattaclvaramadaya kosambim
pindaya pavisi. Kosambiyam pindaya caritva pacchabhattam pindapatapatikkanto senasanam
samsametva pattaclvaramadaya sahghamajjhe thitakova ima gathayo abhasi -
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 261 sur 269
[ma. ni. 3.237] "Puthusaddo samajano, na balo koci mannatha;
Sahghasmim bhijjamanasmim, nannam bhiyyo amahnarum.
[ma. ni. 3.237] "Parimuttha panditabhasa, vacagocarabhanino;
Yavicchanti mukhayamam, yena nlta na tam vidu.
[ma. ni. 3.237] "Akkocchi mam avadhi mam, ajini mam ahasi me;
Ye ca tam upanayhanti, veram tesam na sammati.
[ma. ni. 3.237] "Akkocchi mam avadhi mam, ajini mam ahasi me;
Ye ca tam nupanayhanti, veram tesupasammati.
[ma. ni. 3.237] "Na hi verena verani, sammantldha kudacanam;
Averena ca sammanti, esadhammo sanantano.
[ma. ni. 3.237] "Pare ca na vijananti, mayamettha yamamase;
Ye ca tattha vijananti, tato sammanti medhaga.
[ma. ni. 3.237] " Atthicchinna panahara, gavassadhanaharino;
Rattham vilumpamananam, tesampi hoti sahgati.
' 'Kasma tumhaka no siya;
[ma. ni. 3.237] "Sace labhetha nipakam sahayam;
Saddhimcaram sadhuvihari dhlram;
Abhibhuyya sabbani parissayani;
Careyya tenattamano satlma.
[ma. ni. 3.237] "No ce labhetha nipakam sahayam;
Saddhim caram sadhuvihari dhlram;
Rajava rattham vijitam pahaya;
Eko care matahgaranheva nago.
[ma. ni. 3.237] "Ekassa caritam seyyo;
Natthi bale sahayata;
Eko care na ca papani kayira;
Appossukko matahgarahheva nago"ti.
Dlghavuvatthu nitthitam.
273. Balakalonakagamanakatha
465. Atha kho bhagava sahghamajjhe thitakova ima gathayo bhasitva yena balakalonakagamo
[balakalonakaragamo (si. sya.)] tenupasahkami. Tena kho pana samayena ayasma bhagu
balakalonakagame viharati. Addasa kho ayasma bhagu bhagavantam duratova agacchantam, disvana
asanam pahhapesi, padodakam padapltham padakathalikam upanikkhipi, paccuggantva pattaclvaram
patiggahesi. Nisldi bhagava pahhatte asane, nisajja kho bhagava pade pakkhalesi. Ayasmapi kho bhagu
bhagavantam abhivadetva ekamantam nisldi. Ekamantam nisinnam kho ayasmantam bhagum bhagava
etadavoca - ' 'kacci, bhikkhu, khamanlyam; kacci yapanlyam, kacci pindakena na kilamasl' 'ti?
"Khamanlyam, bhagava, yapanlyam, bhagava; na caham, bhante, pindakena kilamaml"ti. Atha kho
bhagava ayasmantam bhagum dhammiya kathaya sandassetva samadapetva samuttejetva
sampahamsetva utthayasana yena paclnavamsadayo tenupasahkami.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 262 sur 269
Balakalonakagamanakatha nitthita.
274. Paclnavamsadayagamanakatha
466. [ma. ni. 1.325 adayo passitabbam] Tena kho pana samayena ayasma ca anuruddho ayasma ca
nandiyo ayasma ca kimilo [kimbilo (sT. sya.)] paclnavamsadaye viharanti. Addasa kho dayapalo
bhagavantam duratova agacchantam, disvana bhagavantam etadavoca - "ma, samana, etam dayam
pavisi. Santettha tayo kulaputta attakamarupa viharanti. Ma tesam aphasumakasF'ti. Assosi kho ayasma
anuruddho dayapalassa bhagavata saddhim mantayamanassa, sutvana dayapalam etadavoca - "mavuso,
dayapala, bhagavantam varesi. Sattha no bhagava anuppatto"ti. Atha kho ayasma anuruddho yenayasma
ca nandiyo ayasma ca kimilo tenupasahkami, upasahkamitva ayasmantanca nandiyam ayasmantanca
kimilam etadavoca- "abhikkamathayasmanto abhikkamathayasmanto, sattha no bhagava anuppatto"ti.
Atha kho ayasma ca anuruddho ayasma ca nandiyo ayasma ca kimilo bhagavantam paccuggantva eko
bhagavato pattacivaram patiggahesi, eko asanam pahnapesi, eko padodakam padapitham
padakathalikam upanikkhipi. Nisidi bhagava pannatte asane, nisajja kho bhagava pade pakkhalesi. Tepi
kho ayasmanto bhagavantam abhivadetva ekamantam nisldimsu. Ekamantam nisinnam kho ayasmantam
anuruddham bhagava etadavoca - "kacci vo, anuruddha, khamanlyam, kacci yapaniyam; kacci
pindakena na kilamatha"ti? "Khamaniyam bhagava, yapaniyam bhagava; na ca mayam, bhante,
pindakena kilamama' 'ti.
"Kacci pana vo anuruddha samagga sammodamana avivadamana khirodaklbhuta ahnamannam
piyacakkhiihi sampassanta viharatha"ti? "Taggha mayam, bhante, samagga sammodamana
avivadamana khlrodaklbhuta ailnamannam piyacakkhuhi sampassanta viharama"ti. "Yatha katham
pana tumhe, anuruddha, samagga sammodamana avivadamana khlrodaklbhuta ahnamahham
piyacakkhuhi sampassanta viharatha"ti? "Idha mayham, bhante, evam hoti - Tabha vata me,
suladdham vata me, yoham evarupehi sabrahmacarlhi saddhim viharaml' ' 'ti. Tassa mayham, bhante,
imesu ayasmantesu mettam kayakammam paccupatthitam avi ceva raho ca; mettam vaclkammam. . .
mettam manokammam paccupatthitam avi ceva raho ca. Tassa mayham, bhante, evam hoti -
"'yamnunaham sakam cittam nikkhipitva imesamyeva ayasmantanam cittassa vasena vatteyya'nti. So
kho aham, bhante, sakam cittam nikkhipitva imesamyeva ayasmantanam cittassa vasena vattami. Nana
hi kho no, bhante, kaya, ekahca pana mahhe citta"nti.
Ayasmapi kho nandiyo. . .pe. . . ayasmapi kho kimilo bhagavantam etadavoca - ' 'mayhampi kho,
bhante, evam hoti - Tabha vata me, suladdham vata me, yoham evarupehi sabrahmacarlhi saddhim
viharaml'ti. Tassa mayham, bhante, imesu ayasmantesu mettam kayakammam paccupatthitam avi ceva
raho ca; mettam vaclkammam mettam manokammam paccupatthitam avi ceva raho ca. Tassa mayham,
bhante, evam hoti 'yamnunaham sakam cittam nikkhipitva imesamyeva ayasmantanam cittassa vasena
vatteyya'nti. So kho aham, bhante, sakam cittam nikkhipitva imesamyeva ayasmantanam cittassa vasena
vattami. Nana hi kho no, bhante, kaya, ekahca pana mahhe cittanti. Evam kho mayam, bhante, samagga
sammodamana avivadamana khlrodaklbhuta ahhamahham piyacakkhuhi sampassanta viharama"ti.
"Kacci pana vo, anuruddha, appamatta atapino pahitatta viharatha"ti? "Taggha mayam, bhante,
appamatta atapino pahitatta viharama"ti. "Yatha katham pana tumhe, anuruddha, appamatta atapino
pahitatta viharatha"ti? "Idha, bhante, amhakam yo pathamam gamato pindaya patikkamati so asanam
pahhapeti, padodakam padapltham padakathalikam upanikkhipati, avakkarapatim dhovitva upatthapeti,
panlyam paribhojanlyam upatthapeti. Yo paccha gamato pindaya patikkamati, sace hoti bhuttavaseso,
sace akahkhati bhuhjati, no ce akahkhati appaharite va chaddeti. Appanake va udake opilapeti. So
asanam uddharati, padodakam padapltham padakathalikam patisameti, avakkarapatim dhovitva
patisameti, panlyam paribhojanlyam patisameti, bhattaggam sammajjati. Yo passati panlyaghatam va
paribhojanlyaghatam va vaccaghatam va rittam tuccham so upatthapeti. Sacassa hoti avisayham,
hatthavikarena dutiyam amantetva hatthavilahghakena upatthapema, na tveva mayam, bhante,
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 263 sur 269
tappaccaya vacam bhindama. Pancahikam kho pana mayam, bhante, sabbarattim dhammiya
kathaya sannisldama. Evam kho mayam, bhante, appamatta atapino pahitatta viharama"ti.
Pacinavamsadayagamanakatha nitthita.
275. Palileyyakagamanakatha
467. [uda. 35 adayo thokam visadisam] Atha kho bhagava ayasmantanca anuruddham
ayasmantanca nandiyam ayasmantanca kimilam dhammiya kathaya sandassetva samadapetva
samuttejetva sampahamsetva utthayasana yena palileyyakam [parileyyakam (sl. sya.)] tena carikam
pakkami. Anupubbena carikam caramano yena palileyyakam tadavasari. Tatra sudam bhagava
palileyyake viharati rakkhitavanasande bhaddasalamule. Atha kho bhagavato rahogatassa patisalllnassa
evam cetaso parivitakko udapadi - ' 'aham kho pubbe akinno na phasu vihasim tehi kosambakehi
[kosabbhikehi (sya.)] bhikkhuhi bhandanakarakehi kalahakarakehi vivadakarakehi bhassakarakehi
sahghe adhikaranakarakehi. Somhi etarahi eko adutiyo sukham phasu viharami anhatreva tehi
kosambakehi bhikkhuhi bhandanakarakehi kalahakarakehi vivadakarakehi bhassakarakehi sahghe
adhikaranakarakehi' 'ti.
Annataropi kho hatthinago akinno viharati hatthihi hatthimhi hatthikalabhehi hatthicchapehi,
chinnaggani ceva tinani khadati, obhaggobhaggancassa sakhabhahgam khadanti, avilani ca pamyani
pivati, ogaha cassa otinnassa hatthiniyo kayam upanighamsantiyo gacchanti. Atha kho tassa
hatthinagassa etadahosi - "aham kho akinno viharami hatthlhi hatthinlhi hatthikalabhehi hatthicchapehi,
chinnaggani ceva tinani khadami, obhaggobhagganca me sakhabhahgam khadanti, avilani ca panlyani
pivami, ogaha ca me otinnassa hatthiniyo kayam upanighamsantiyo gacchanti. Yarnnunaham ekova
ganasma vupakattho vihareyya' 'nti. Atha kho so hatthinago yutha apakkamma yena palileyyakam
rakkhitavanasando bhaddasalamulam yena bhagava tenupasahkami, upasahkamitva sondaya bhagavato
panlyam paribhojanlyam upatthapeti, appaharitahca karoti. Atha kho tassa hatthinagassa etadahosi -
"aham kho pubbe akinno na phasu vihasim hatthlhi hatthinlhi hatthikalabhehi hatthicchapehi,
chinnaggani ceva tinani khadim, obhaggobhaggahca me sakhabhahgam khadimsu, avilani ca panlyani
apayim ogaha ca me otinnassa [ogahahcassa otinnassa (sya.), ogaha cassa uttinnassa (sl.)] hatthiniyo
kayam upanighamsantiyo agamamsu. Somhi etarahi eko adutiyo sukham phasu viharami ahhatreva
hatthlhi hatthinlhi hatthikalabhehi hatthicchapehl"ti.
Atha kho bhagava attano ca pavivekam viditva tassa ca hatthinagassa cetasa
cetoparivitakkamahhaya tayam velayam imam udanam udanesi -
[uda. 35] "Etam [evam (ka.)] nagassa nagena, Isadantassa hatthino;
Sameti cittam cittena, yadeko ramatl vane' 'ti.
Atha kho bhagava palileyyake yathabhirantam viharitva yena savatthi tena carikam pakkami.
Anupubbena carikam caramano yena savatthi tadavasari. Tatra sudam bhagava savatthiyam viharati
jetavane anathapindikassa arame. Atha kho kosambaka upasaka - "ime kho ayya kosambaka bhikkhu
bahuno amhakam anatthassa karaka. Imehi ubbalho bhagava pakkanto. Handa mayam ayye kosambake
bhikkhu neva abhivadeyyama, na paccuttheyyama, na ahjalikammam samlcikammam kareyyama, na
sakkareyyama, na garum kareyyama, na maneyyama, na bhajeyyama, na pujeyyama, upagatanampi
pindakam na dajjeyyama - evam ime amhehi asakkariyamana agarukariyamana amaniyamana
abhajiyamana apujiyamana asakkarapakata pakkamissanti va vibbhamissanti va bhagavantam va
pasadessantfti. Atha kho kosambaka upasaka kosambake bhikkhu neva abhivadesum, na
paccutthesum, na ahjalikammam samlcikammam akamsu, na sakkarimsu, na garum karimsu, na
manesum, na bhajesum na pujesum, upagatanampi pindakam na adamsu. Atha kho kosambaka bhikkhu
kosambakehi upasakehi asalckariyamana agarukariyamana amaniyamana abhajiyamana apujiyamana
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 264 sur 269
asakkarapakata evamahamsu - "handa mayam, avuso, savatthim gantva bhagavato santike imam
adhikaranam vupasameyyama"ti.
Palileyyakagamanakatha nitthita.
276. Attharasavatthukatha
468. Atha kho kosambaka bhikkhii senasanam samsametva pattaclvaramadaya yena savatthi
tenupasahkamimsu. Assosi kho ayasma sariputto - "te kira kosambaka bhikkhu bhandanakaraka
kalahakaraka vivadakaraka bhassakaraka sahghe adhikaranakaraka savatthim agacchantl' 'ti. Atha kho
ayasma sariputto yena bhagava tenupasahkami, upasahkamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam
nisldi. Ekamantam nisinno kho ayasma sariputto bhagavantam etadavoca - "te kira, bhante, kosambaka
bhikkhu bhandanakaraka kalahakaraka vivadakaraka bhassakaraka sahghe adhikaranakaraka savatthim
agacchanti. Kathaham, bhante, tesu bhikkhiisu patipajjarhf'ti? "Tena hi tvam, sariputta, yatha dhammo
tatha titthahi' 'ti. "Kathaham, bhante, janeyyam dhammam va adhammam va' 'ti?
Attharasahi kho, sariputta, vatthuhi adhammavadT janitabbo. Idha, sariputta, bhikkhu adhammam
dhammoti dlpeti, dhammam adhammoti dlpeti; avinayam vinayoti dlpeti, vinayam avinayoti dlpeti;
abhasitam alapitam tathagatena bhasitam lapitam tathagatenati dlpeti, bhasitam lapitam tathagatena
abhasitam alapitam tathagatenati dlpeti; anacinnam tathagatena acinnam tathagatenati dlpeti, acinnam
tathagatena anacinnam tathagatenati dlpeti; apahnattam tathagatena pannattam tathagatenati dlpeti,
pahhattam tathagatena apahhattam tathagatenati dlpeti; anapattim apattlti dlpeti, apattim anapattlti dlpeti;
lahukam apattim garuka apattlti dlpeti, garukam apattim lahuka apattlti dlpeti; savasesam apattim
anavasesa apattlti dlpeti, anavasesam apattim savasesa apattlti dlpeti; dutthullam apattim adutthulla
apattlti dlpeti, adutthullam apattim dutthulla apattlti dlpeti - imehi kho, sariputta, attharasahi vatthuhi
adhammavadl j anitabbo .
Attharasahi ca kho, sariputta, vatthuhi dhammavadl janitabbo. Idha, sariputta, bhikkhu adhammam
adhammoti dlpeti, dhammam dhammoti dlpeti; avinayam avinayoti dlpeti, vinayam vinayoti dlpeti;
abhasitam alapitam tathagatena abhasitam alapitam tathagatenati dlpeti, bhasitam lapitam tathagatena
bhasitam lapitam tathagatenati dlpeti; anacinnam tathagatena anacinnam tathagatenati dlpeti, acinnam
tathagatena acinnam tathagatenati dlpeti; apahhattam tathagatena apannattam tathagatenati dlpeti,
pahhattam tathagatena pahhattam tathagatenati dlpeti; anapattim anapattlti dlpeti, apattim apattlti dlpeti;
lahukam apattim lahuka apattlti dlpeti, garukam apattim garuka apattlti dlpeti; savasesam apattim
savasesa apattlti dlpeti, anavasesam apattim anavasesa apattlti dlpeti; dutthullam apattim dutthulla
apattlti dlpeti, adutthullam apattim adutthulla apattlti dlpeti - imehi kho, sariputta, attharasahi vatthuhi
dhammavadl janitabboti.
469. Assosi kho ayasma mahamoggallano. . .pe. . . assosi kho ayasma mahakassapo. . . assosi kho
ayasma mahakaccano. . . assosi kho ayasma mahakotthiko . . . assosi kho ayasma mahakappino. . . assosi
kho ayasma mahacundo. . . assosi kho ayasma anuruddho. . . assosi kho ayasma revato . . . assosi kho
ayasma upali. . . assosi kho ayasma anando. . . assosi kho ayasma rahulo - ' 'te kira kosambaka bhikkhu
bhandanakaraka kalahakaraka vivadakaraka bhassakaraka sahghe adhikaranakaraka savatthim
agacchantl"ti. Atha kho ayasma rahulo yena bhagava tenupasahkami, upasahkamitva bhagavantam
abhivadetva ekamantam nisldi. Ekamantam nisinno kho ayasma rahulo bhagavantam etadavoca - "te
kira, bhante, kosambaka bhikkhii bhandanakaraka kalahakaraka vivadakaraka bhassakaraka sahghe
adhikaranakaraka savatthim agacchanti. Kathaham, bhante, tesu bhikkhiisu patipajjamP'ti? "Tena hi
tvam, rahula, yatha dhammo tatha titthahl"ti. "Kathaham, bhante, janeyyam dhammam va adhammam
va"ti?
Attharasahi kho, rahula, vatthuhi adhammavadl janitabbo. Idha, rahula, bhikkhu adhammam
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 265 sur 269
dhammoti dfpeti, dhammam adhammoti dlpeti; avinayam vinayoti dlpeti, vinayam avinayoti dlpeti;
abhasitam alapitam tathagatena bhasitam lapitam tathagatenati dlpeti, bhasitam lapitam tathagatena
abhasitam alapitam tathagatenati dlpeti; anacinnam tathagatena acinnam tathagatenati dlpeti, acinnam
tathagatena anacinnam tathagatenati dlpeti; apannattam tathagatena pannattam tathagatenati dlpeti,
pannattam tathagatena apannattam tathagatenati dlpeti; anapattim apattlti dlpeti, apattim anapattlti dlpeti;
lahukam apattim garuka apattlti dlpeti, garukam apattim lahuka apattlti dlpeti; savasesam apattim
anavasesa apattlti dlpeti, anavasesam apattim savasesa apattlti dlpeti; dutthullam apattim adutthulla
apattlti dlpeti, adutthullam apattim dutthulla apattlti dlpeti - imehi kho, rahula, attharasahi vatthuhi
adhammavadl j anitabbo .
Attharasahi ca kho, rahula, vatthuhi dhammavadl janitabbo. Idha, rahula, bhikkhu adhammam
adhammoti dlpeti, dhammam dhammoti dlpeti; avinayam avinayoti dlpeti, vinayam vinayoti dlpeti;
abhasitam alapitam tathagatena abhasitam alapitam tathagatenati dlpeti, bhasitam lapitam tathagatena
bhasitam lapitam tathagatenati dlpeti; anacinnam tathagatena anacinnam tathagatenati dlpeti, acinnam
tathagatena acinnam tathagatenati dlpeti; apannattam tathagatena apannattam tathagatenati dlpeti,
pahhattam tathagatena pannattam tathagatenati dlpeti; anapattim anapattlti dlpeti, apattim apattlti dlpeti;
lahukam apattim lahuka apattlti dlpeti, garukam apattim garuka apattlti dlpeti; savasesam apattim
savasesa apattlti dlpeti, anavasesam apattim anavasesa apattlti dlpeti; dutthullam apattim dutthulla
apattlti dlpeti, adutthullam apattim adutthulla apattlti dlpeti - imehi kho, rahula, attharasahi vatthuhi
dhammavadl j anitabboti .
470. Assosi kho mahapajapati [mahapajapatl (sl sya.)] gotaml- "te kira kosambaka bhikkhu
bhandanakaraka kalahakaraka vivadakaraka bhassakaraka sahghe adhikaranakaraka savatthim
agacchantl"ti. Atha kho mahapajapati gotaml yena bhagava tenupasahkami, upasahkamitva
bhagavantam abhivadetva ekamantam atthasi. Ekamantam thita kho mahapajapati gotaml bhagavantam
etadavoca - "te kira, bhante, kosambaka bhikkhu bhandanakaraka kalahakaraka vivadakaraka
bhassakaraka sahghe adhikaranakaraka savatthim agacchanti. Kathaham, bhante, tesu bhikkhusu
patipajjaml"ti? "Tena hi tvam, gotami, ubhayattha dhammam suna. Ubhayattha dhammam sutva ye
tattha bhikkhu dhammavadino tesam ditthihca khantihca rucihca adayahca rocehi. Yahca kihci
bhikkhunisahghena bhikkhusahghato paccaslsitabbam sabbam tam dhammavaditova paccaslsitabba"nti.
471. Assosi kho anathapindiko gahapati - "te kira kosambaka bhikkhu bhandanakaraka
kalahakaraka vivadakaraka bhassakaraka sahghe adhikaranakaraka savatthim agacchantl' 'ti. Atha kho
anathapindiko gahapati yena bhagava tenupasahkami, upasahkamitva bhagavantam abhivadetva
ekamantam nisldi. Ekamantam nisinno kho anathapindiko gahapati bhagavantam etadavoca - ' 'te kira,
bhante, kosambaka bhikkhu bhandanakaraka kalahakaraka vivadakaraka bhassakaraka sahghe
adhikaranakaraka savatthim agacchanti. Kathaham, bhante, tesu bhikkhusu patipajjaml"ti? "Tena hi
tvam, gahapati, ubhayattha danam dehi. Ubhayattha danam datva ubhayattha dhammam suna.
Ubhayattha dhammam sutva ye tattha bhikkhu dhammavadino tesam ditthihca khantihca rucihca
adayahca rocehl' 'ti.
472. Assosi kho visakha migaramata - ' 'te kira kosambaka bhikkhu bhandanakaraka kalahakaraka
vivadakaraka bhassakaraka sahghe adhikaranakaraka savatthim agacchantl"ti. Atha kho visakha
migaramata yena bhagava tenupasahkami, upasahkamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisldi.
Ekamantam nisinna kho visakha migaramata bhagavantam etadavoca - "te kira, bhante, kosambaka
bhikkhu bhandanakaraka kalahakaraka vivadakaraka bhassakaraka sahghe adhikaranakaraka savatthim
agacchanti. Kathaham, bhante, tesu bhikkhusu patipajjaml"ti? "Tena hi tvam, visakhe, ubhayattha
danam dehi. Ubhayattha danam datva ubhayattha dhammam suna. Ubhayattha dhammam sutva ye tattha
bhikkhu dhammavadino tesam ditthihca khantihca rucihca adayahca rocehl' 'ti.
473. Atha kho kosambaka bhikkhu anupubbena yena savatthi tadavasarum. Atha kho ayasma
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 266 sur 269
sariputto yena bhagava tenupasankami, upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam
nisTdi. Ekamantam nisinno kho ayasma sariputto bhagavantam etadavoca - "te kira, bhante, kosambaka
bhikkhu bhandanakaraka kalahakaraka vivadakaraka bhassakaraka sahghe adhikaranakaraka savatthim
anuppatta. Katham nu kho, bhante, tesu bhikkhusu senasane [senasanesu (ka.), senasanam (sya.)]
patipajjitabba"nti? "Tenahi, sariputta, vivittam senasanam databba"nti. "Sace pana, bhante, vivittam
na hoti, katham patipajjitabba"nti? "Tena hi, sariputta, vivittam katvapi databbam, na tvevaham,
sariputta, kenaci pariyayena vuddhatarassa bhikkhuno senasanam patibahitabbanti vadami. Yo
patibaheyya, apatti dukkatassa' 'ti.
"Amise pana, bhante, katham patipajjitabba"nti? "Amisam kho, sariputta, sabbesam samakam
bhajetabba"nti.
Attharasavatthukatha nitthita.
277. Osarananujanana
474. Atha kho tassa ukkhittakassa bhikkhuno dhammanca vinayanca paccavekkhantassa etadahosi
- "apatti esa, nesa anapatti. Apannomhi, namhi anapanno. Ukkhittomhi, namhi anukkhitto.
Dhammikenamhi kammena ukkhitto akuppena thanarahena' 'ti. Atha kho so ukkhittako bhikkhu yena
ukkhittanuvattaka bhikkhu tenupasahkami, upasahkamitva ukkhittanuvattake bhikkhu etadavoca -
"apatti esa, avuso; nesa anapatti. Apannomhi, namhi anapanno. Ukkhittomhi, namhi anukkhitto.
Dhammikenamhi kammena ukkhitto akuppena thanarahena. Etha mam ayasmanto osaretha' 'ti. Atha kho
te ukkhittanuvattaka bhikkhu tam ukkhittakam bhikkhum adaya yena bhagava tenupasahkamimsu,
upasahkamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisldimsu. Ekamantam nisinna kho te bhikkhu
bhagavantam etadavocum - "ayam, bhante, ukkhittako bhikkhu evamaha - 'apatti esa, avuso; nesa
anapatti. Apannomhi, namhi anapanno. Ukkhittomhi, namhi anukkhitto. Dhammikenamhi kammena
ukkhitto akuppena thanarahena. Etha mam ayasmanto osaretha'ti. Katham nu kho, bhante,
patipajjitabba"nti? "Apatti esa, bhikkhave; nesa anapatti. Apanno eso bhikkhu, neso bhikkhu anapanno.
Ukkhitto eso bhikkhu, neso bhikkhu anukkhitto. Dhammikena kammena ukkhitto akuppena
thanarahena. Yato ca kho so, bhikkhave, bhikkhu apanno ca ukkhitto ca passati ca, tena hi, bhikkhave,
tam bhikkhum osaretha' 'ti.
Osarananujanana nitthita.
278. Sanghasamagglkatha
475. Atha kho te ukkhittanuvattaka bhikkhii tam ukkhittakam bhikkhum osaretva yena ukkhepaka
bhikkhu tenupasahkamimsu, upasahkamitva ukkhepake bhikkhu etadavocum - "yasmim, avuso,
vatthusmim ahosi sahghassa bhandanam kalaho viggaho vivado sahghabhedo sahgharaji
sahghavavatthanam sahghananakaranam, so eso bhikkhu apanno ca ukkhitto ca passi [passT (itipi)] ca
osarito ca. Handa mayam, avuso, tassa vatthussa vupasamaya sahghasamaggim karoma"ti.
Atha kho te ukkhepaka bhikkhu yena bhagava tenupasahkamimsu, upasahkamitva bhagavantam
abhivadetva ekamantam nisTdimsu. Ekamantam nisinna kho te bhikkhii bhagavantam etadavocum - ' 'te,
bhante, ukkhittanuvattaka bhikkhu evamahamsu - 'yasmim, avuso, vatthusmim ahosi sahghassa
bhandanam kalaho viggaho vivado sahghabhedo sahgharaji sahghavavatthanam sahghananakaranam, so
eso bhikkhu apanno ca ukkhitto ca passi ca osarito ca. Handa mayam, avuso, tassa vatthussa
vupasamaya sahghasamaggim karoma'ti. Katham nu kho, bhante, patipajjitabba"nti? Yato ca kho so,
bhikkhave, bhikkhu apanno ca ukkhitto ca passi ca osarito ca, tena hi, bhikkhave, sahgho tassa vatthussa
vupasamaya sahghasamaggim karotu. Evanca pana, bhikkhave, katabba. Sabbeheva ekajjham
sannipatitabbam gilanehi ca agilanehi ca. Na kehici chando databbo. Sannipatitva byattena bhikkhuna
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 267 sur 269
patibalena sangho napetabbo -
"Sunatu me, bhante, sahgho. Yasmim vatthusmim ahosi sahghassa bhandanam kalaho viggaho
vivado sahghabhedo sahgharaji sahghavavatthanam sahghananakaranam, so eso bhikkhu apanno ca
ukkhitto ca passi ca osarito ca. Yadi sahghassa pattakallam, sahgho tassa vatthussa vupasamaya
sahghasamaggim kareyya. Esa hatti.
"Sunatu me, bhante, sahgho. Yasmim vatthusmim ahosi sahghassa bhandanam kalaho viggaho
vivado sahghabhedo sahgharaji sahghavavatthanam sahghananakaranam, so eso bhikkhu apanno ca
ukkhitto ca passi ca osarito ca. Sahgho tassa vatthussa vupasamaya sahghasamaggim karoti.
Yassayasmato khamati tassa vatthussa vupasamaya sahghasamaggiya karanam, so tunhassa, yassa
nakkhamati so bhaseyya.
"Kata sahghena tassa vatthussa vupasamaya sahghasamaggT. Nihato sahghabhedo, nihata
sahgharaji, nihatam sahghavavatthanam, nihatam sahghananakaranam. Khamati sahghassa, tasma tunhi,
evametam dharayamf'ti.
Tavadeva uposatho katabbo, patimokkham uddisitabbanti.
Sahghasamaggikatha nitthita.
279. Upalisahghasamagglpuccha
476. Atha kho ayasma upali yena bhagava tenupasahkami, upasahkamitva bhagavantam
abhivadetva ekamantam nisidi. Ekamantam nisinno kho ayasma upali bhagavantam etadavoca -
"yasmim, bhante, vatthusmim hoti sahghassa bhandanam kalaho viggaho vivado sahghabhedo
sahgharaji sahghavavatthanam sahghananakaranam, sahgho tam vatthum avinicchinitva amula mulam
gantva sahghasamaggim karoti, dhammika nu kho sa, bhante, sahghasamaggi"ti? "Yasmim, upali,
vatthusmim hoti sahghassa bhandanam kalaho viggaho vivado sahghabhedo sahgharaji
sahghavavatthanam sahghananakaranam, sahgho tam vatthum avinicchinitva amula mulam gantva
sahghasamaggim karoti, adhammika sa, upali, sahghasamaggi' 'ti.
"Yasmim pana, bhante, vatthusmim hoti sahghassa bhandanam kalaho viggaho vivado
sahghabhedo sahgharaji sahghavavatthanam sahghananakaranam, sahgho tam vatthum vinicchinitva
mula mulam gantva sahghasamaggim karoti, dhammika nu kho sa, bhante, sahghasamaggl"ti?
"Yasmim, upali, vatthusmim hoti sahghassa bhandanam kalaho viggaho vivado sahghabhedo sahgharaji
sahghavavatthanam sahghananakaranam, sahgho tam vatthum vinicchinitva miila mulam gantva
sahghasamaggim karoti, dhammika sa, upali, sahghasamaggT"ti.
"Kati nu kho, bhante, sahghasamaggiyo"ti? "Dvema, upali, sahghasamaggiyo - atthupali,
sahghasamaggT atthapeta byahjanupeta; atthupali, sahghasamaggT atthupeta ca byahjanupeta ca. Katama
ca, upali, sahghasamaggT atthapeta byahjanupeta? Yasmim, upali, vatthusmim hoti sahghassa
bhandanam kalaho viggaho vivado sahghabhedo sahgharaji sahghavavatthanam sahghananakaranam,
sahgho tam vatthum avinicchinitva amula mulam gantva sahghasamaggim karoti, ayam vuccati, upali,
sahghasamaggT atthapeta byahjanupeta. Katama ca, upali, sahghasamaggT atthupeta ca byahjanupeta ca?
Yasmim, upali, vatthusmim hoti sahghassa bhandanam kalaho viggaho vivado sahghabhedo sahgharaji
sahghavavatthanam sahghananakaranam, sahgho tam vatthum vinicchinitva mula mulam gantva
sahghasamaggim karoti, ayam vuccati, upali, sahghasamaggT atthupeta ca byahjanupeta ca. Ima kho,
upali, dve sahghasamaggiyo"ti.
477. Atha kho ayasma upali utthayasana ekamsam uttarasahgam karitva yena bhagava tenahjalim
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 268 sur 269
panametva bhagavantam gathaya ajjhabhasi -
"Sahghassa kiccesu ca mantanasu ca;
Atthesu jatesu vinicchayesu ca;
Kathampakarodha naro mahatthiko;
Bhikkhu katham hotidha paggaharahoti.
"Ananuvajjo pathamena silato;
Avekkhitacaro susamvutindriyo;
Paccatthika nupavadanti dhammato;
Na hissa tam hoti vadeyyu yena nam.
"So tadiso silavisuddhiya thito;
Visarado hoti visayha bhasati;
Nacchambhati parisagato na vedhati;
Attham na hapeti anuyyutam bhanam.
' 'Tatheva panham parisasu pucchito;
Na ceva pajjhayati na mahku hoti;
So kalagatam byakaranaraham vaco;
Ranjeti vinhuparisam vicakkhano.
"Sagaravo vuddhataresu bhikkhusu;
Acerakamhi ca sake visarado;
Alam pametum paguno kathetave;
Paccatthikananca viraddhikovido.
"Paccatthika yena vajanti niggaham;
Mahajano sahhapananca gacchati;
Sakahca adayamayam na rihcati;
Viyakaram [so byakaram (si.), veyyakaram (sya.)] pahhamanupaghatikam.
"Duteyyakammesu alam samuggaho;
Sahghassa kiccesu ca ahu nam yatha;
Karam vaco bhikkhuganena pesito;
Aham karomiti na tena mahhati.
"Apajjati yavatakesu vatthusu;
Apattiya hoti yatha ca vutthiti;
Ete vibhahga ubhayassa svagata;
Apatti vutthanapadassa kovido.
' 'Nissaranam gacchati yani cacaram;
Nissarito hoti yatha ca vattana [vatthuna (si. sya.)];
Osaranam tamvusitassa jantuno;
Etampi janati vibhahgakovido.
"Sagaravo vuddhataresu bhikkhusu;
Navesu theresu ca majjhimesu ca;
Mahajanassatthacarodha pandito;
So tadiso bhikkhu idha paggaharaho"ti.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute
Page 269 sur 269
UpalisahghasamaggTpucchanitthita.
Kosambakakkhandhako dasamo.
280. Tassuddanam
Kosambiyam jinavaro, vivadapattidassane;
Nukkhipeyya yasmim tasmim, saddhayapatti desaye.
AntosTmayam tattheva, balakanceva vamsada;
Palileyya ca savatthi, sariputto ca kolito.
Mahakassapakaccana, kotthiko kappinena ca;
Mahacundo ca anuruddho, revato upali cubho.
Anando rahulo ceva, gotamTnathapindiko;
Senasanam vivittanca, amisam samakampi ca.
Na kehi chando databbo, upaliparipucchito;
Ananuvajjo sTlena, samaggTjinasasaneti.
Kosambakakkhandhako nitthito.
Mahavaggapaji nitthita.
www.tipitaka. org
Vipassana Research Institute